تکنولوژی بیومتریک (Biometric) چیست؟
بیومتریک به روش های خودکار تشخیص یا تایید هویت یک شخص زنده از طریق اندازه گیری مشخصه های فیزیولوژیکی یا رفتاری وی اطلاق میشود بدین ترتیب بیومتریک یک مجموعه فناوری محسوب میگردد.
تفاوت مشخصه های فیزیولوژیکی و رفتاری:
اثر انگشت , الگوی عنبیه , الگو خونی ویا حرارتی صورت و یا الگوی فیزیکی چهره , الگو عروق خونی , شبکیه چشم , DNA , هندسه دست از جمله مشخصه های فیزیوپلوژیکی و در عین حال صدا و نحوه ی مکالمه , نحوه امضا , نحوه تایپ عبارات و نحوه راه رفتن از جمله مثال های مشخصه های رفتاری محسوب میگردد. لازم به ذکر است که این الگوها در افراد مختلف حتی در دوقلوها متمایز هستند و بدین ترتیب میتوان با بکار گیری سخت افزار و نرم افزار مناسب از انها تعیین یا تایید هویت افراد به صورت کاملا خودکار با حد اکثر سرعت و دقت لازم و با حداقل خطای ممکن بهره جست.
بیومتریک های فیزیولوژیکی (PHYSIOLOJICIL)
عنبیه نگاری: در عنبیه نگاری از الگوی پیچیده و منحصر بفرد عنبیه که حتی در چشمان راست و چپ انسان هم متفاوت هستند, تصویر برداری می شود. ادعا می شود خطا تشخیص این سامانه در حد یک در چند میلیون است. کپی برداری مصنوعی از عنبیه به خاطر ویژگیها و تعداد خصوصیات قابل سنجش آن غیر ممکن است. اسکن نمودن عنبیه توسط دوربینهای مادون قرمز و یا دوربینهای تصویربرداری صورت می گیرد.
شبکیه نگاری: هر شبکیه هم مانند عنبیه دارای الگوی منحصر بفردی است که در سامانه های شبکیه نگاری توسط یک پرتونوری اسکن می شود. از این سامانه ها در کاربرد های بسیار امنیتی و حساس استفاده می شود.
انگشت نگاری: در انگشت نگاری تصویر خطوط و شیارهای نوک انگشتان با تکنولوژیهای مختلفی از جمله نوری , سیلیکنی , اولتراسوند , حرارتی و فشاری اسکن می گردد. استفاده از انگشت به خاطر اجبار قانونی در مقاصد شناسایی از دیرباز , تقریبا در همه جا پذیرفته شده است تا جایی که این ناوری از حالت اجبار قانونی به یک ابزار مدنی و نیز دارای قالب تجاری و سهم بازار بالا , تبدیل شده است و محدوده وسیعی از کاربردها استفاده میشود.
سیستم خودکار تشخیص اثر انگشت AFIS (Automated Fingerprint Identification System)
این سیستم در مواقع فرمت وسعت یافته سیستم قبلی است که جهت مقایسه یک نمونه با یک بانک اطلاعاتی مشتمل بر میلیون ها نمونه با استفاده از ١ , ٢ , ٤ و حتی ١٠اثر انگشت مجزا بکار می رود.
چهره نگاری: سامانه های چهره نگاری از ویژگی های متمایز کننده چهره استفاده می نماید. این سیستمها دارای دو گونه اصلی تصویر برداری ویدیویی و حرارتی هستند که نوع اول بسیار رایج تر و کاربردی تر است. اسکن از صورت به طرزیمتفاوت از موارد دیگر صورت می گیرد. در این روش نمونه بدست آمده باید به صورت 3D باشد. برای این منظور از ٣ دوربین که نسبت به هم زاویه ٩٠ درجه می سازند یا از یک دوربین متحرک که بصورت یک نیم دایره که مرکز ان صورتت شخص مورد نظر است , استفاده می شود و به وسیله نرم افزار مربوطه یک تصویر 3D بدست می آید.
اساس کار سیستمهای مبتنی بر تصویر برداری ویدیویی بر نگاشت نقاط کلیدی چهره از قبیل مکان چشمها , دهان و سوراخهای بینی استوار است.
دست نگاری: برخی از سامانه های بیومتریک نیز مبتنی بر اسکن دست می باشد. این اسکن می تواند خطوط کف دست , عروق خونی پشت دست و یا هندسه دست شامل می گردد. در مورد اخیر از تصویر 3D دست و اندازه گیری پهنا ,عرض و طول انگشتها و بند انگشتان استفاده میشود به این ترتیب کاربرد دست خود را در فضای مشخص شده قرار می دهد و دوربین از بالا و کنار با تهیه تصاویر لازم اطلاعات خواسته شده را دریافت می کند.
بیومتریکهای رفتاری(Behavioral)
امضا نگاری:تحلیل چگونگی امضا کردن یک شخص که اغلب از ان به عنوان تشخیص امضا دینامیکی یاد می شود , مهمترین و عمومی ترین بیومتریکهای رفتاری است. شکل استاتیکی تکمیل امضا زمانی که برای امضا کردن مصرف می شود , سرعت , شتاب , زاویه قلم , فشار وارده بر قلم و کاغذ , تعداد دفعاتی که قلم از روی کاغذ برداشته می شود , از پارامترهای اصلی تحلیل امضا می باشد.
نحوه تایپ کردن(Key Stroke-Scan)
این فناوری بر پایه تمایز نحوه تایپ کردن افراد , توسعه یافته است. به این ترتیب که پارامترهایی از قبیل مدت زمانی که کلید فشرده می شود , سرعت تایپ و ... از الگوی تایپ استخراج می شود.
شرکت مایکروسافت به تازگی صفحه کلید جدیدی را به بازار عرضه کرده است که در آنها به جای استفاده از کلمات عبوری از ویژگیهای بیومتریک اختصاصی هر فرد برای ورود به سایت ها و Log On کردن استفاده می شود.
صوت Voice- Scan
این بیومتریک بر اساس خصوصیات صدای کاربران عمل می کند که در واقع یک تکنیک هیبریدی متشکل از خصوصیات فیزیولوژیکی و رفتاری- روانی است و بیشتر در کاربردهای ١:١ استفاده می شود و مخصوصا در سیستمهای Telephone- Base که در ان شناسایی از راه دور میسر می شود, بسیار مناسب است.
سایر بیومتریکها: می توان به بیومتریکهایی نظیر DNA , نحوه راه رفتن , الگو رگهای پشت دست , خطوط کف دست , شکل گوش , بوی بدن و الگوی بافتهای زیر پوستی دست اشاره کرد.
نحوه کار برخی از سیستمهای بیومتریک:
اثر انگشت:برای استفاده از اثر انگشت از اسکنرهای مخصوصی استفاده می شود. این اسکنرها انواع مختلفی دارند بعد از اینکه انگشت روی صفحه اسکنر قرار گرفت , بسته به نرم افزار استفاده شده , اثر انگشت اسکن شده و نقاط کلیدی آن تعیین شده و با الگوی اولیه تطبیق دهده می شود.
صورت:این روش به علت استفاده از سخت افزار و نرم افزارهای گران قیمت هزینه زیادی دارد , ولی قابلیت اعتماد بالایی دارد. ولی در این روش نیز مانند اسکن کف دست نیاز به روز شدن اطلاعات وجود دارد.
موارد کاربرد:
پاسپورتهایی با مشخصه های فردی:
یک گذرنامه بیومتریکی ترکیبی از صفحات کاغذ و مستندات شناسایی الکترونیکی افراد است که از مشخصات بیومتریکی برای تصدیق شهروندی افراد استفاده می شود. اطلاعات کلیدی گذرنامه روی یک ریزتراشه کامپیوتری بسیار کوچک RFID ذخیره میگردد که بسیار شبیه به ذخیره اطلاعات بر روی کارتهای هوشمند می باشد.
کشورهای عضو پاسپورتهای بیومتریک را به عنوان VWP(Visa Waiver Program) می شناسند. کشورهای عضو VWP هماهنگ بوده و همدیگر را Confirm می کنند.
استفاده در تامین بازیهای جام جهانی توسط کشور آلمان
در آلمان و در جریان مسابقات با استفاده از دوربینهای مخصوص , ویژگیهای بیومتریکی چهره حاضران در استادیوم و دیگر نقاط شهرهای میزبان جام جهانی جمع آوری شد. به این ترتیب , امکان تطبیق همزمان اطلاعات استخراج شده از تصاویر دوربینها با بانکهای اطلاعاتی چهره آشوبگران یا دیگر مجرمان تحت پیگرد و شناسایی سریع این افراد میسر گردید