مقدمه
وجود انحرافات در جامعه را میتوان با قدمت خلقت انسانها یکی دانست وجود انواع انحرافات اجتماعی در جوامع مختلف امری طبیعی میباشد ما جامعه ای را سراغ نداریم که اینگونه رفتارها را نداشته باشد زیرااز یک طرف افرادی در جامعه هستند که به دلایل مختلف حاضر نیستند برخی از هنجارهای جامعه را رعایت کنند واز طرف دیگر جوامع از خرده فرهنگهایی بوجود آمده اند که اعضای این خرده فرهنگها بعضی از رفتارهای دیگر خرده فرهنگها را جزء رفتارهای انحرافی میدانند در بیان علل رفتارهای انحرافی در جامعه دیدگاههای گوناگونی ذکر شده که هرکدام از آنها از منظر خاصی بدان نگریسته اند به همین جهت هیچیک از آنها از جامعیت برخوردار نیستند.
اصطلاح " جرایم یقه سفیدان" برای اولین بار توسط" ساترلند" جرمشناس بزرگ آمریکایی بیان شده ساترلند نتایج تحقیقات 25 ساله خود را در کتاب" جنایت یقه سفید" منتشر کرده است ،از نظر او این نوع جرایم توسط افرادی انجام میگیرد که از نظر مالی وضعیت خوبی دارند وجزءطبقات مرفه جامعه محسوب میشوند.شاید به دلیل جرائمی که یقه سفیدان انجام میدهند افلاطون میگوید باید طبقه حاکمه از داشتن شغل خود داری کنند وبا پول سروکار نداشته باشند.
تعریف یقه سفیدان
یقه سفیدان اصطلاحا به کارمندان دفتری که دارای پیراهنهای یقه سفید هستند اطلاق میشود این اصطلاح در مقابل یقه آبی قرار داردو به کارگران اطلاق میشود که پیراهنهای یقه آبی میپوشند.
این تصور نادرست است که ما اصطلاح یقه سقیدان را فقط به دارندگان نقشهای سیاسی اطلاق کنیم این اصطلاح شامل تمامی افرادی میشود که در جامعه از موقعیت وپایگاه اجتماعی بالاتری برخوردارند، افرادی که دارای مزایای اجتماعی (قدرت،ثروت ومنزلت)بیشتری هستند.شاید به همین دلیل است که جرائمی که آنها انجام میدهند از دید مجریان قانون ومردم پوشیده میماند.
یقه سفیدان به سبب نقشهای که دارند در دسته بندیهای گوناگونی قرار میگیرند اگر این افراد جزءکارمندان عالیرتبه دولت باشند "دولتی"واگر جزء مشاغل دولتی نباشند در دسته یقه سفیدان غیر دولتی قرار میگیرند.
اعضای طبقه حاکمه،سیاستمداران،بازرگانان،حقوقدانان،وهمچنین افرادی که در رشته های علمی از تخصص بالایی برخوردارند میتوانند جزءیقه سفیدان شمرده شوند.
جرائم یقه سفیدان از دیدگآه قرآن
در قرآن به جرائم یقه سفیدان اشاره شده ،مصادیق اینگونه جرائم ذکرشده(مسرف،ستمگر،فساد)،وظیفه مردم نسبت به آنها بیان گردیده(عدم پیروی از رفتار آنها) ،همچنین به ویژگیهای یقه سفیدان منحرف پرداخته شده(نپرداختند به اصلاح حال خلق) .
در آیه های 151و152 سوره شعراء میفرماید:از رفتار روسای مسرف وستمگر پیروی نکنید که آن مردم در زمین همه گونه فساد میکنند وهیچ گونه به اصلاح حال خلق نمی پردازند.
نتایجی که میتوان از این آیه بدست آورد:
1.روسا (یقه سفیدان )همانند سایر افراد جامعه ممکن است دچار رفتار انحرافی باشند.
2.مردم نباید از رفتارهای روسای منحرف خود پیروی کنند.
3.نمونه رفتارهای انحرافی روسا از قبیل اسراف،ستمگری وفساد میباشد که سایر افراد جامعه که فاقد ثروت وقدرت هستند کمتر میتوانند مرتکب اینگونه رفتارها بشوند.
4.روسای (یقه سفیدان) منحرف کمتر فکر مردم واصلاح حال آنان میباشند.
مصادیق رفتارهای انحرافی یقه سفیدان
یقه سفیدان اعم از دولتی وغیر دولتی و سیاسی یا اقتصادی وبه تناسب پایگاهی که در نظام اجتماعی دارند میتوانند اقدام به رفتارهای انحرافی زیر بکنند :دخل وتصرف در اموال عمومی ودولتی جامعه،اختلاس،امضاءقراردادها به نفع اشخاص حقیقی وحقوقی و........، امضاءقراردادها به نفع دولتهای دیگر در قبال اخذ امتیازهای مالی و...........،احتکارکالاهای مورد نیاز مردم،جعل اسناد دولتی،سفته بازی ودلال بازی،کلاهبرداریهای کلان اقتصادی،صدور رای به نفع ظالم،رشوه گیریهای کلان اقتصادی وسیاسی،کم کاری وکم فروشی وگرانفروشی ،تقلب به شیوه های گوناگون،عدم ثبت در آمد واقعی در دفاتر به خاطر فرار از نپرداختن مالیات،کلاهبرداری از شرکتهای بیمه،خرید وفروشهای بدون فاکتور وفاکتورسازیهای کلان،ساخت کالاهای کم دوام وتقلبی، و رفتارهایی مانند پارتی بازی ،زندگی لوکس،تجمل گرایی،مصرف گرایی،خویشاوندگرایی ، گروه گرایی ، جناح گرایی در عزل و نصب ها از دیگر مصادیق اینگونه رفتارهای انحرافی یقه سفیدان میباشند.
پیامدها ونتایج رفتارهای انحرافی یقه سفیدان
1.میتواند با گذشت زمان این رفتار انحرافی به رفتاری بهنجار برای سایرین تبدیل گردد.
2.موجب بی اعتمادی مردم نسبت به نظام سیاسی حاکم بر جامعه گردد وبی اعتمادی بزرگترین آفت یک نظام سیاسی محسوب میشود.
3.بدبینی نیز از آثار ونتایج مخرب این پدیده شوم میباشد زیرا تا مدت طولانی افرادی که صاحب این مسند میشوند در معرض اتهام قرار میگیرند.
4.به عنوان یک عامل مهم میتواند موجب هرج ومرج ونابسامانی در جامعه گردد وبدنبال آن فساد اداری ودیگر انحرافات در جامعه افزایش می یابد.
5.سست شدن ارزشهای اجتماعی در جامعه.
6.رواج انحرافات اجتماعی میان یقه سفیدان در حکومتهای دینی سبب سست شدن اعتقادات دینی در میان مردم میشود.