دانلود مقاله اساس نامه بورس اوراق بهادار

 قسمت اول: نام، مدت، نشانى و موضوع

ماده 1. براساس قانون تأسیس بورس اوراق بهادار، که از این به بعد "قانون بورس" نامیده میشود، سازمانى به نام "سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران" تأسیس و طبق مقررات این اساس‌نامه اداره میشود.

ماده 2. سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران، که از این به بعد "سازمان" نامیده میشود، مؤسسه‌اى است غیرتجارى و غیرانتفاعى که داراى شخصیت حقوقى است و براى مدت نامحدود تأسیس میگردد .

ماده 3. مرکز سازمان در تهران است.

ماده 4. موضوع سازمان، عبارت است از:

(1) ایجاد تسهیلات براى خرید و فروش انواع سهام، اوراق قرضه و اسناد خزانه و دیگر اوراق بهادار.

(2) اعلام نرخ‌هاى اوراق بهادار در بورس تهران که از این به بعد "بورس" نامیده میشود.

(3) مراقبت در حسن جریان امور و روابط بین کارگزاران و مشتریان.

(4) تنظیم روابط کارگزاران با یکدیگر و تسهیل مبادله اطلاعات بین آنان، با توجه به لزوم حفظ اسرار مشتریان.

(5) نظارت بر میزان حق‌العمل دریافتى کارگزاران از مشتریان در ازاى خدماتى که براى آنان انجام میدهند و توصیه‌هاى لازم در مورد روشهاى ارزشیابى و محاسبه حق‌العمل مزبور و تجدید نظر در میزان آن.

(6) همکارى با بورس‌هاى دیگر در ایران و کشورهاى دیگر و کسب اطلاعات و فراهم آوردن تسهیلاتى که براى اعضاى سازمان یا مشتریان آنان مفید است و قرار دادن آن اطلاعات و تسهیلات در دسترس اعضاى سازمان و مشتریان آنان.

(7) تحقیق درباره هرگونه بی نظمى یا اختلاف بین کارگزاران با یکدیگر یا با مشتریان که مربوط به معامله‌هاى بورس یا فعالیت‌هاى کارگزاران باشد و اقدام و اخذ تصمیم درباره بی نظمى یا اختلاف مزبور، طبق مقررات قانون بورس و آیین نامه‌ها.

(8) دریافت هر مبلغ وام لازم براى اجراى مقاصد سازمان.

(9) تحصیل هرگونه دارایى منقول یا غیرمنقول، هرگونه حقوق یا امتیازها و مبادرت به معامله‌هایى از قبیل خرید، فروش، اجاره، استجاره، مبادله، به رهن گذاشتن، واگذارى و هر معامله دیگرى که براى نیل به مقاصد سازمان لازم باشد.

(10) سرمایه‌گذارى، معامله و استفاده از قسمتى از وجوه سازمان که مورد نیاز فورى نباشد و به ترتیبى که از طرف هیأت مدیره سازمان کارگزاران بورس که از این به بعد "هیأت مدیره بورس" نامیده میشود، تعیین میگردد.

(11) هرگونه اقدام دیگرى که به تشخیص هیأت مدیره بورس براى رسیدن به مقاصد فوق لازم یا مفید باشد.

 قسمت دوم : عضویت

ماده 5. اعضاى سازمان، عبارتند از کارگزاران، که به دو دسته تقسیم مىشوند:

دسته اول: اشخاص حقیقى که طبق مقررات قانونى به کارگزارى بورس پذیرفته میشوند.

دسته دوم: مؤسسه‌هاى مالى و اعتبارى ایرانى که صلاحیتشان مورد تأیید بانک مرکزى جمهورى اسلامى ایران قرار گرفته باشد. این مؤسسه‌ها، وظایفى را که از حیث کارگزارى به عهده خواهند داشت، به وسیله نمایندگان خود انجام میدهند.

ماده 6. همه کارگزاران، اعم از دسته اول و دوم، باید داراى شرایط زیر باشند:

1) تابعیت ایران.

(2) نداشتن پیشینه محکومت کیفرى مؤثر.

(3) داشتن حسن شهرت.

(4) داشتن دست کم 25 سال تمام.

(5) داشتن دست کم مدت سه سال سابقه کارآموزى نزد یک یا چند کارگزار.

(6) پذیرفته شدن در امتحان نظرى و حرفه‌اى، طبق آیین‌نامه بورس.

(7) اجازه هیأت مدیره بورس.

تبصره: شوراى بورس میتواند اجراى بند (7) ماده فوق را تا هنگام انتخاب اعضاى هیأت مدیره بورس و اجراى بند (5) آن را حداکثر تا سه سال پس از تاریخ تشکیل بورس، به تأخیر بیندازد.

در مورد گروه دوم، یعنى مؤسسه‌هاى مالى و اعتبارى، تنها بندهاى (1) و (7) این ماده باید رعایت شود. با وجود این، نمایندگان این مؤسسه‌ها هم باید واجد کلیه شرایط یاد شده در بالا باشند.

 (1)) الف) هر شخص، اعم از حقیقى یا حقوقى، داوطلب کارگزارى بورس، تقاضاى خود را کتباً طبق نمونه‌هاى تعیین شده، همراه با مدارک مورد نیاز که توسط هیأت مدیره بورس تعیین میشود، به عنوان دبیرکل سازمان ارسال خواهد نمود.

(ب) هیأت مدیره بورس، تاریخى براى رسیدگى به تقاضاى داوطلب معین میکند و دست کم چهارده روز پیش از آن تاریخ دبیرکل سازمان، اطلاعیه‌اى شامل نام و نشانى متقاضى و نام پیشنهاد کننده او، براى اعضاى سازمان، به دیوار تالار بورس الصاق خواهد کرد.

(ج) پس از انقضاى چهارده روز از تاریخ الصاق اطلاعیه، تقاضاى اطلاعات و مدارک مربوط به آن و هر گونه اطلاعات دیگرى که در این باره رسیده باشد، در جلسه‌اى که تاریخ آن قبلاً تعیین شده، توسط هیأت مدیره بورس مورد رسیدگى قرار مىگیرد.

(د) اعضاى هیأت مدیره بورس، پس از این رسیدگى، در مورد رد یا قبول تقاضا، رأى مخفى مىدهند و تصمیم‌هاى هیأت مدیره به اکثریت آراى دو ثلث از اعضایى که در جلسه رسمى حاضر بوده و رأى دادهاند، معتبر است.

(ه) تصمیم‌هاى هیأت مدیره بورس در مورد قبول یا رد تقاضاى کارگزارى توسط دبیرکل سازمان به متقاضى ابلاغ خواهد شد و در صورت رد تقاضا، تقاضاکننده میتواند در ظرف یک ماه به شوراى بورس شکایت کند.

رأى شوراى بورس قطعى است. متقاضى نمیتواند پیش از دوازده ماه تمام از تاریخ رد قطعى تقاضاى عضویت در شوراى بورس، دوباره تقاضاى کارگزارى نماید.

(2) هر داوطلبى که تقاضاى او پذیرفته شود، نشانى محل کار خود در تهران را به دبیرکل سازمان تسلیم میکند. تمام آگهی‌ها، یادداشت‌هاى کارگزاران و دیگر اوراق و مدارک و مکاتبات، به نشانى مزبور ارسال میشود.

اعضا موظفند هرگونه تغییر نشانى خود را به دبیرکل سازمان اطلاع دهند، در غیر این صورت، مسئول تمام اشکال‌هاى ناشى از خبر ندادن تغییر نشانى خود میباشند.

(3) هر متقاضى که عضویت او به تصویب هیأت مدیره رسیده است، باید ظرف 14 روز از تاریخ اعلام پذیرفته شدن، مبلغى را که به عنوان ورودیه توسط هیأت مدیره بورس تعیین شده است، تماماً پرداخت نماید. وجوهى که به عنوان ورودیه دریافت میشود، قابل استرداد نیست.

بند (3) مکرر. هر یک از کارگزاران مکلفند یک تا سه نفر از اشخاص واجد صلاحیت را به عنوان کارآموز بپذیرند.

ضوابط راجع به کارآموزان، به موجب آیین‌نامه 23/10/70 کارآموزى است که به تصویب شوراى بورس خواهد رسید.

(4) دفتر نام و نشانى کارگزاران را دبیرکل سازمان نگهدارى مىکند و در ساعات ادارى کار، در دسترس عموم قرار میگیرد.

(5) هر گاه عضوى تصمیم به استعفا از عضویت سازمان بگیرد، باید مراتب را کتباً به دبیرکل سازمان اطلاع دهد. دبیرکل سازمان، رونوشت استعفانامه او را بلافاصله روى لوحه آگهی‌هاى تالار بورس نصب مینماید و موضوع را همان روز کتباً به اطلاع همه اعضاى سازمان میرساند.

اعضاى سازمان باید بدهیها و تعهدهاى عضو مستعفى را به دبیرکل سازمان گزارش دهند و هرگونه معامله و داد و ستد نیمه تمام وى را در گزارش قید نمایند.

هیأت مدیره بورس، تا گذشتن دو هفته تمام از تاریخ آگهى در لوحه و تسلیم اطلاعیه‌ها به اعضاى سازمان، استعفاى عضو مزبور را نخواهد پذیرفت و تا هنگامى که تمام بدهیهاى معوقه عضو مستعفى تأدیه نشده و تعهدها و معامله‌هاى او انجام نشده باشد، ملزم به پذیرفتن استعفاى او نخواهد بود.

(6) (الف) هیأت مدیره بورس مىتواند عضو متخلفى را که رعایت قوانین بورس، مقررات آیین‌نامه‌ها، مواد اساس‌نامه یا مقررات دیگر را ننماید یا از اجراى تصمیم‌هاى هیأت مدیره بورس سر باز زند یا به تشخیص هیأت مدیره بورس، رفتارى برخلاف شئون حرفه‌اى خود داشته باشد یا عملى برخلاف مصالح و منافع بورس یا اعضاى سازمان انجام دهد، اخراج یا معلق کند.

مدت تعلیق از عضویت، به تشخیص هیأت مدیره بورس، تعیین میگردد.

عضو معلق، در دوران تعلیق، از تمام مزایاى عضویت محروم است.

(ب) تصمیم به اخراج یا تعلیق عضو باید با اکثریت آراى دست کم دو سوم اعضاى حاضر هیأت مدیره بورس در جلسه رسمى که بدین منظور تشکیل میگردد، با رأى مخفى، به تصویب برسد.

(ج) در صورت اخراج یا تعلیق عضوى، رئیس هیأت مدیره بورس باید بی درنگ مراتب را کتباً به اطلاع رئیس شوراى بورس برساند و علل و موجبات اخراج یا تعلیق را نیز در آن قید نماید.

(د) دبیرکل سازمان، تصمیم هیأت مدیره بورس مبنى بر اخراج یا تعلیق عضو را کتباً به او اطلاع میدهد. عضو معلق یا اخراج شده، حق دارد ظرف سه روز از تاریخ ابلاغ، از شوراى بورس تقاضاى تجدیدنظر نماید.

در صورتى که از شورا تقاضاى تجدیدنظر نشده باشد، پس از پنج روز از تاریخ انقضاى مهلت سه روزه تجدیدنظر، دبیرکل سازمان، تصمیم هیأت مدیره بورس را روى لوحه آگهی‌ها اعلام مینماید. اگر عضو معلق یا اخراج شده، تقاضاى تجدیدنظر کرده باشد، اعلام تصمیم در این مورد، موکول به ابلاغ نظر شورا به دبیرکل سازمان است.

(7) (الف) هیچ یک از کارگزاران نمیتوانند بدون جلب رضایت قبلى و کتبى هیأت مدیره بورس، با کارگزار یا کارگزاران دیگر در انجام معامله‌ها شریک شوند.

(ب) کارگزارانى که با یکدیگر شریک شوند، در مورد تمام بدهی‌ها و تعهدهاى ناشى از معامله‌هاى بورس که در طول مدت مشارکت انجام دادهاند، مسئولیت تضامنى دارند و مراجعه به یکى از آنان، مانع مراجعه به دیگرى نخواهد بود.

(ج) اگر کارگزارى بخواهد شرکت خود را با کارگزاران دیگر منحل نماید، باید موضوع را کتباً به دبیرکل سازمان اطلاع دهد. در این صورت، مقررات بند (5) ماده (7) باید رعایت گردد.

(د) هیچ کارگزارى نمیتواند با شخص دیگرى که عضو سازمان نیست، در عملیات کارگزارى بورس مشارکت نماید.

 قسمت سوم : هیأت مدیره بورس و دبیرکل سازمان

ماده 8.

(1) سازمان توسط هیأت مدیره‌اى مرکب از هفت نفر عضو، که براى مدت سه سال انتخاب مىشوند، اداره میشود. پنج عضو از اعضاى هیأت مدیره باید از بین کارگزاران حقوقى انتخاب شوند و دست کم چهار عضو از اعضاى اخیر باید از بین کارگزاران بانک‌ها تعیین گردند. نخستین هیأت مدیره بورس، در مجمع عمومى مؤسس، طبق مقررات این اساس‌نامه، انتخاب میشود. از آن به بعد، در پایان سال‌هاى اول و دوم، در مجمع عمومى عادى، دو نفر از اعضاى هیأت مدیره بورس، به قید قرعه، از عضویت هیأت مدیره بورس خارج میشوند و دو نفر توسط مجمع عمومى عادى براى مدت سه سال از تاریخ تشکیل همان مجمع، انتخاب مىگردند. پس از سه سال، مجمع عمومى در مورد مدیرانى که سه سال در سمت هیأت مدیره بورس باقى مانده‌اند، تجدید انتخاب خواهد کرد و در سال‌هاى بعد، به همان ترتیب، ادامه مىیابد. هر مدیر، تا انتخاب جانشین خود توسط مجمع، همچنان در عضویت هیأت مدیره بورس باقى میماند و انجام وظیفه مىکند.

تبصره: تجدید انتخاب اعضاى هیأت مدیره بورس، بلامانع است.

(2) اعضایى به عضویت هیأت مدیره بورس انتخاب میگردند که داراى سه سال سابقه کارگزارى فعّال بوده و چهارده روز پیش از تشکیل مجمع عمومى عادى، داوطلبى خود را براى مدیریت، کتباً به اطلاع دبیرکل سازمان رسانده، و دو نفر از اعضاى سازمان، موافقت خود را با آن اعلام نموده باشند.

دبیرکل سازمان، صورت اسامى نامزد شدگان را روى لوحه آگهی‌هاى تالار بورس الصاق مینماید. تشریفات مذکور در مورد انتخاب نخستین اعضاى هیأت مدیره، که توسط مجمع عمومى مؤسسه انتخاب میشوند، رعایت نمیشود.

(3) هیأت مدیره بورس، هر سال، از میان اعضاى خود، یک رئیس و یک نایب رئیس، براى مدت یک سال، انتخاب میکند.

(4) مسئولیت هر یک از اعضاى هیأت مدیره بورس در مقابل سازمان، همان مسئولیتى است که وکیل در مقابل موکل دارد.

ماده 9.

(1) جلسه‌هاى هیأت مدیره بورس، دست کم یک بار در هر ماه، در مرکز سازمان تشکیل مىشود و توسط رئیس، و در غیاب او، به وسیله نایب رئیس، اداره میشود. هر عضو سازمان میتواند، با اجازه هیأت مدیره بورس، در هر یک از جلسه‌ها یا کمیسیون‌ها بدون داشتن حق رأى حضور یافته، نظرهاى خود را اعلام دارد، مشروط به اینکه قبلاً این تصمیم خود را به اطلاع دبیرکل سازمان رسانیده باشد.

(2) جلسه‌هاى هیأت مدیره بورس، با دعوت رئیس هیأت مدیره بورس، و در غیاب او، به وسیله نایب رئیس یا به تقاضاى دو نفر از اعضاى هیأت مدیره بورس، تشکیل میشود. خلاصه مذاکره‌هاى هر جلسه را رئیس جلسه خواهد کرد.

(3) هر یک از اعضاى هیأت مدیره بورس، در جلسه‌هاى هیأت، فقط داراى یک رأى است. در صورت تساوى آرا، رأى طرفى قاطعیت خواهد داشت که رئیس جلسه به آن رأى داده باشد.

(4) حد نصاب لازم براى رسمیت جلسه هیأت مدیره بورس، چهار نفر است و اتخاذ تصمیم با اکثریت آرا معتبر خواهد بود، مگر در مواردى که در این اساس‌نامه، ترتیب دیگرى پیش‌بینى شده باشد.