مقدمه کرم های خاکی، بی مهرگان موجود در خاک هستند که همراه با ریز موجودات دیگر خاک خدمات کلی هم چون تجزیه بقایای آلی را بر عهده داشته و در نتیجه در سیستم طبیعت نقش تامین کنندگان مواد غذایی را بر عهده دارند.
عمل کرم های خاکی در جهت تشکیل، توسعه و نگهداری خاک حتی از زمان داروین تا 19 قرن اخیر شناخته شده بوده، ولی ورمی تکنولوژی (صنعت تولید و پرورش کرم) تا اواسط قرن بیستم ناشناخته بود.
کشورهای متعددی که این صنعت را شناخته و با آن سر و کار دارند، ایالات متحده امریکا، مکزیک، آلمان غربی ، ایتالیا، هلند ، سوئیس، اتریش، ژاپن ، فیلیپین و تایلند می باشند.
کرم های خاکی به عنوان یک منبع مهم جهت تجزیه زیستی ابتدا چارلز داروین (1881) بر روی نقش کرم های خاکی در تجزیه اجساد جانوران و بقایای گیاهان در خاک مطالعه نمود.
بعد ها بسیاری از محققان روی مکانیسم تغییر و تبدیل مواد آلی به هوموس توسط معرفی صنعت پرورش کرم در مزارع مطالعه و بررسی انجام دادند.
آنها اهمیت کرم های خاکی را جهت تجزیه زباله های آلی همچون مواد دفعی گاو و خوک، لجن و زباله های موجود در مزارع غله، مزارع پرورش مرغ ها، بوقلمون ها و اردک ها، کود اسب ها و فضولات خرگوش ها ، بقایای میوه ها و آشغال و زباله های شهری شرح دادند.
انواع کرم های خاکی کرم های خاکی از دوران پری کامبرین در کره زمین ساکن و مقیم خاک می دانند که به 600 میلیون سال قبل مربوط می شود.
آن ها شاهد تکامل تدریجی حیوانات و گیاهان بوده اند.
گزارش های مبنی بر کشف کوکون های فسیل شده کرم خاکی نشانگر وجود اجداد این جانور از آن دوران است.
ریخت اصلی کرم های خاکی طی این چند میلیون سال تغییر چندانی نداشته و تفاوت چندانی نیز میان گونه های موجود وجود ندارد.
کرم های خاکی موجوداتی هستند با ساختاری ساده، استوانه ای ، دارای حفره بدنی ، قطعه طقعه که متعلق به رده الیگوکتا از شاخه آنلیدا می باشند.
آنها طبق وجود یا فقدان Setae در قطعات بدنشان مشخص می نمایند، کرک ها (ستا) در قسمت مربوط به قطعات تناسلی شان اصلاح شده و به صورت خاصی نامگذاری شده اند و ستای تناسلی نام دارد.
کرم های خاکی قسمت اعظمی از جانداران موجود در خاک را تشکیل داده و این موجودات تعداد بسیار وسیعی از جانداران دیگر جامعه زیستی خاک را تشکیل می دهند.
منبع اصلی غذای این جانداران خاکزی بقایای آلی به دست آمده از گیاهان می باشد.
با وجود این که نسوج گیاهان مرده حجم وسیعی از غذای بلعیده شده توسط کرم های خاکی را تشکیل می دهد ولی میکروارگانیسمهای زنده، قارچ ها، ریزموجودات جانوری و گیاهی و نسوج مرده شان نیز قسمت عمده ای رژیم غذایی این جانداران را تشکیل می دهد.
بدین ترتیب کرم های خاکی را عموماً تحت عنوان ساپروفاژها (خرده ریزخوارها) می نامند، این جانداران می توانند بر اساس عادات غذایی شان به دو دسته خرده ریزخوار و خاک خوار ها تقسیم بندی کردند.
فعالیت های کرم خاکی تغذیه کرم های خاکی همه چیز خوارند اما اغلب اوقات از مواد غذایی به دست آمده از لاشه جانوران و مواد آلی استفاده می کنند که این پدیده اغلب به وفور در خاک رخ نمی دهد.
مقدار غذای مصرف شونده یک کرم از 100 تا 300 میلی گرم در هر گرم از وزن بدن به طور روزانه می باشد.
دفع کرم های خاکی مواد آلی موجود در خاک را مصرف می کنند و آن را تبدیل به هوموس و خاک هوموسی می نمایند که این عمل در یک دوره بسیار کوتاه صورت می گیرد لذا باعث افزایش حاصل خیزی خاک می گردد.
در عرض 24 ساعت، آنها می توانند خاکی تقریبا معادل وزن خود را از مجرای گوارشی خود عبور دهند، در نتیجه می توان آنها را واقعا شخم زن طبیعی دانست.
برخی شواهد وجود دارد که فضولات کرم چسبنده اند و این چسبیدگی به دلیل خاصیت چسبندگی است که در مواد صمغی حاصل از باکتری ها وجود دارد و یا به دلیل این است که این فضولات توسط هیف های قارچ در کنار هم نگهداشته می شوند و هیف ها در میان این فضولات رشد می کنند.
در دفن موادی که روی سطح خاک ها موجودند از جمله آشغال های ناشی از برداشت میوه ها،زباله های مراتع و دیگر مناطقی که دارای گیاهان دائمی هستند کودهای موجود در سطح زمین به خصوص در چراگاه های دائمی این فضولات کرمی می توانند تاثیر به سزایی داشته باشند.
در زلاندنو، به اثبات رسیده است که آهک به کار رفته روی سطح مراتع دائمی به سرعت دفن می شوند پس درون فضولات کرمی کرم های لامبریسیده در خاک دفن می شوند.
احتمالا به نظر می رسد که این توانایی های کرم های خاکی می تواند بسیار سودمند واقع گردد.
Basker و همکاران (1994) بر روی تغییرات خصوصیات خاک ناشی از بلع خاک توسط دو گونه از کرم ها را مورد مطالعه قرار داد و چنین استنتاج کرد که بلع خاک توسط کرم ها موجب افزایش تبادل مقدار k در خاک های شهر رامای شده است اما باعث کاهش سطح آنها در خاک های شهر میلسون می گردید.
مقادیر افزایش یافته در خاک های شهر رامایی احتمالاً بر روی مقادیر بالای HNO3 تاثیر می گذارد پتاسیم قابل جداسازی در خاک هایی که بلع شده اند به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
حفاری (دالان سازی کرم ها) کرم های خاکی موجب پدید آمدن منافذی در خاک می شوند و این عمل از طریق ایجاد دالان و حفره و باقی گذاشتن فضولات کرمی در آنها روی می دهد.
منافذ ایجاد شده می توانند حتی به کانال های بزرگ مثلاً 3 الی 11 میلی متر تغییر یابند.
این منافذ بزرگ موجب بهبود فیلتراسیون، هوادهی ، نفوذ ریشه در خاک می شوند و سوراخ ها و منافذ متوسط باعث افزایش ظرفیت نگهداری خاک می گردند.
گونه های کرم خاکی الگوهای مختلفی جهت ایجاد حفره و دالان دارند و این امر تا حدودی که به خاصیت اکولوژیکی محیط اطرافشان وابسته می باشد که در آن زندگی می کنند.
گونه هایی وجود دارند که حفره های عمیق مشخص در خاک ایجاد می کنند و سیستم های دالان سازی دائمی که مرتبط با سطح است، در صورتی که برخی از کرم های تغذیه کننده از عناصر معدنی، حفره های موقتی کمابیش مشخص دارند که احتمالاً با مواد ترشحی کرم ها پر می شوند و دیواره دالان ها استقامت خوبی ندارند.
این مدل حفر دالان ، دلایل مهمی چون حرکت آب و مواد غذایی دارد.
تولید کوکون تولید مثل و ایجاد کوکون در تمام سال امکان پذیر است.
دوره انکو باسیون از گونه ای به گونه دیگر متفاوت می باشد.
این امر در برخی گونه های هندی 14 الی 30 روز نسبت به برخی گونه های اروپایی که 5/8 الی 30 هفته می باشد.
معمولاً 1 یا 2 کرم جوان از یک کوکون تفریخ می شوند.
نیاز های زیست محیطی کرم های خاکی محدوده دمایی بین 25 تا 35 درجه سانتی گراد را تحمل می کنند.
آنها عموماً مدت کوتاهی جه تولید مثل دارند.
مرگ و میر جوانتر ها طی بحران های فصلی رقمی بالا می باشد که مربوط به بالا یا پایین بودن دما می باشد اما جنین در کوکون زنده می ماند و جمعیت سریعاً به حالت قبل بر می گردد و این امر به دلیل حفظ شرایط مناسب برای چرخه فعال حیات می باشد.
طول عمر کرم ها تحت شرایط آزمایشگاهی از 5/4 الی 25/10 سال تغییر می یابد اما این مدت در شرایط مزرعه به کمتر از 2 سال می رسد.
بعد از بارشهای سنگین ، عموماً کرم های مرده روی سطح زمین دیده می شوند و این امر به این دلیل است که آنها مجبور به ترک دالان های سیلابی شده خود می گردند.
زیرا احتمالا شرایط بی هوازی باعث اسیدیفکاسیون آب شده و آب موجود در حفره ها به دلیل تجمع و انحلال گاز CO2 اسیدی می گردد البته بعد از تابش اشعه uv خورشید این حالت از بین می رود.
در کل کرم های خاکی از نظر اکولوژیک به سه دسته اپیژئیک ، اندوژئیک و آنسیک تقسیم بندی می شوند.
کرم های که در سطح خاک در عمق 3 الی 10 سانتی متری خاک زندگی می کنند و از مواد آلی همچون برگ درختان پوسیده یا فضولات تغذیه می کنند کرم های سطح زی یا اپیژئیک نامیده می شوند.
این نوع از کرم ها بسیار فعال بوده و ظرفیت تولید مثل بسیار زیادی در مدت زمان بسیار کوتاهی دارند.
عموما دارای رنگدانه های فراوانی می باشند.
کرم های اندوژئیک در قسمت های عمیق خاک و در عمق بیش از 10 الی 30 سانتی متری خاک یافت می شوند.
اکثر کرم های اندوژئیک بر روی بقایای هوموسی و مواد معدنی زندگی کرده و از آنها تغذیه می کنند.
این نوع کرم ها با دوره زندگی بسیار طولانی ظرفیت تولید مثلی محدودی دارا بوده و رنگدانه های معدودی دارند.
کرم های آنسیک قادر به پیشروی در عمق 60 الی 90 سانتی متری از خاک بوده و طی حرکت و جابه جا شدن حفرات تو در تو تشکیل می دهند.
آن ها سطح حفرات را جهت سهولت حرکت با آغشته کردن به فضولات و ترشحات موکوئیدی خود می پوشانند.
پراکندگی کرم ها در خاک تحت تاثیر چند عامل می باشد که مهمترین آنها شامل بافت خاک هوادهی ، دما ، رطوبت ، PH ، نمک های غیر آلی ، مواد آلی ، کود ، فضولات ، توانایی تولید مثل و قدرت تفرق و توزیع و پراکندگی گونه ها می باشد.
خاک های نواحی معتدل دارای درصد بیشتری از انواع کرم هایی هستند که مستقیماً از مواد آلی تغذیه می کنند و درصد کمتری از مصرف کنندگان مواد هوموسی هستند.
در مناطق حاره ای کرم های مصرف کننده مواد هوموسی بر مصرف کنندگان موالی آلی غالب هستند.
گونه لامبریسیده و فرتیماپوستوما در سراسر جهان پراکنده بوده و به نام کرم های بیگانه معروفند.
خاک های سست که به خوبی هوادهی شده و از نظر مواد آلی غنی می باشند از خاک های سخت، رسی که بسیار کم هوادهی شده اند شراثیط بسیار مطلوبی برای کرم ها فراهم می آورند.
کرم ها برای جمع آوری غذا و گریز از شرایط نامطلوب محیطی و نیز جهت یافتن شریک هم جنس خود دارای تحرک می باشند.
هم چنین آنها در داخل خاک حرکت می نمایند و یا بر روی سطح می آیند تا فضولات خود را باقی بگذارند.
در صورتی که محیط کرم ها دارای خلل و فرج و یا این که نرم و لغزنده باشد حرکت آنها بسیار سریع تر خواهد بود.
در طی فرایند، کرم های خاکی را به خوبی مخلوط نموده، آن را هوادهی کرده و ظرفیت نگهداری رطوبت را در خاک بهبود می بخشند.
کرم های خاکی نسبت به غلظت یون هیدروژن بسیار حساس می باشند.
بسیاری از گونه ها خاک هایی با PH در حدود 7 را ترجیح می دهند.
PH خاک احتمالاً بر روی کرم هایی که به دوره رکود می روند نیز تاثیر می گذارد.
رطوبت خاک نیز عامل مهم در توزیع و پراکندگی کرم های خاکی می باشد.
کرم های خاکی از خشکی و خاک های خشک گریزانند و این عمل با مهاجرت به لایه های زیرین و یا با وارد شدن در یک دوره ی رکود تحقق می یابد.
اکثر کرم های خاکی در خاک هایی وجود دارند که مقدار رطوبت از 12 الی 45 درصد می باشد.
Bans & Ellis در سال 1979 تاثیر روش های مختلف کشت و حفر خاک و دسترسی مستقیم به بقایای کاه و کش را بر روی جمعیت های کرم خاکی مطالعه نمودند.
تعداد کرم های خاکی جمع آوری شده از زمین های شخم زده شده به روش مستقیم یا زمین های شخم زده شده طی سالیان متوالی بر روی انواع مختلف خاک که به غلات کشت شده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند.
نمونه ها در فصل پاییز جمع آوری گردید و تلفیقی از روشهای دفع شیمیایی و مرتب سازی خاک به صورت دستی در مورد آن ها انجام گردید.
جمعیت کرم ها در زمین های حفر شده به صورت مستقیم به طور معنی داری بسیار بیشتر از زمین های شخم زده شده بود و تفاوت طی سال های بعد بسیار بیشتر بود.
در نهایت گونه های حفر کننده عمیق خاک نیز به طور مشابه تحت تاثیر جمعیت قرار داشتند.
تفاوت های جمعیتی بر روی دو تیمار در مورد محصولات بهاره بسیار بیشتر از محصولات پاییزده بود.
تعدد کرم ها پس از انجام کشت های مناسب معمولا با تعداد کرمهایی که پس از شخم به دست آمده بود برابر بودند.
بررسی ها نشان داده است در یک خاک رسی که به روش شخم مستقیم حفر شده و کا و کلش آن هم سوزانده شده بوده و یا اینکه کاه و کلش خرد شده و در تمام مناطق پخش گردیده میزان جمعیت کلی خاک در همه جا یکسان نیست.
اگر چه تعداد گونه های بسیار زیاد حفر کننده عمیق خاک در مناطقی که کاه و کلش به صورت خرد شده در همه جا پراکنده گردیده یافت می شوند.
در حالی که در مناطق سوزانده شده به طور معنی داری، تعداد کرم های گونه Allolobophora chlorotica کمتر می باشند.
Derbert و utter درسال 1979 جمعیت کرم های خاکی را بر حسب انجام کود دهی به روشهای مختلف و یا رفتار با خاک مورد مطالعه قرار دادند.
آنها پیشنهاد کردند که وجود تعداد زیادی پوشش بقایای آلی قطعا باعث افزایش جمعیت کرم های خاکی می گردد و این عمل با ایجاد یک محیط زیست خاکی بهبود یافته که برای رشد و نمو و بقاءشان در مناطق خشک ضروری است، تحقق می یابد.
اعداد و ارقام به دست آمده از این مطالعه نیز بیانگر اهمیت وجود گیاهان لگوم در تناوب ها به منظرو تامین باقایی با نسبت C/N کم یا مقدار نیتروژن فراوان در چرخه عناصر می باشد که باعث افزایش جمعیت کرم ها می گردد.
با وجودی که هیچ مدرکی مستدلی جهت اثبات اینکه آمونیاک موجب کاهش تعداد کرمهای خاکی می گردد موجود نمی باشد، معذالک به تعویق انداختن زمان مصرف آمونیاک به هنگامی که کرم ها غیر فعال هستند نتایج مثبتی را به همراه خواهد داشت.
به نظر می رسد تاثیر مثبت نیتروژن آمونیاکی به این دلیل است که منجر به افزایش وضعیت نیتروژن خاک می گردد که این امر می تواند در مدیریت زراعی اهمیت یابد به ویژه در مورد تناوب های زراعی که بقایای آلی فراوان با نسبت های بالایی از C به N در بر دارند.
عادات غذایی کرم های خاکی میکروارگانیسم ها به عنوان یک منبع غذایی برای کرم ها شواهد و قراین بسیاری وجود دارد که میکروارگانیسم ها و قارچ های خاکزی یک منبع مهم غذایی برای کرم های خاکی می باشند.
محل اصلی تجمع این میکروارگانیسم ها و قارچ ها در خاک ها در قسمت ریزوسفر، که لایه نازکی از خاک اطراف ریشه گیاه می باشد، است که در ارتباط مستقیم با سطح ریشه گیاهان می باشد.
به نظر می رسد کرمهای خاکی در فرآند های چرخه ای سریع در ریزسفر نقش مهمی بر عهده دارند که این وظیفه شامل تهیه و تدارک عناصر غذایی مورد نیاز گیاه به خصوص نیتروژن و نیز چند عنصر دیگر به صورت آماده و قابل جذب می باشد.
پرورش کرم خاکی باید در مکان های مرطوب سرپوشیده که دارای محافظ مناسب برای اجتناب از تابش نور مستقیم و ریزش بارش های سنگین باران باشد صورت گیرد، پرورش کرم می تواند در یک اتاق پرورش کرم، طویله یا هر جای مشابه دیگر انجام گردد.
مخزن سیمانی، جعبه های چوبی یا پلاستیکی با اندازه تقریبی 1m×1m×0/3m که در حدود 100 عدد کرم را در خود جای می دهند می توانند به عنوان مخزن مورد استفاده قرار گیرند.
این مخازن نباید هیچ درز، شکاف و روزنه ای داشته باشد تا بدین وسیله از فرار کرم ها ممانعت به عمل آید.
پوشش های مناسب نیز باید جهت محافظت کرم ها از شکارچیان و نیز ممانعت از فرار آن ها در طول شب فراهم آید.
خاک اره یا سبوس غلات، شن نرم یا لایه ای نازک از خاک باغچه به عنوان مواد بستر می تواند مورد استفاده واقع شود.
از هر ماده لایه ای به قطر 3 سانتی متر باید در داخل مخزن پخش شود پس آب بر روی این بستر پاشیده می شود تا رطوبتی معادل 40 الی 50 درصد تامین گردد.
بعد از این که بستر آماده شد، می توان کوکون ها یا کرم های خاکی را به درون این مخازن انتقال داد.
کود گاوی، گوسفندی، اسبی، کود خوک یا فضولات ، ماکیان و بقایای سبزیجات غذا مورد علاقه کرم ها می باشند.
کود گاوی می تواند به تنهایی جهت تغذیه کرم مورد استفاده واقع شود و نیز دیگر کودها یا بقایای سبزیجات نیز می توانند به نسبت های مساوی با کود گاوی مخلوط کردند و غذای مورد نیاز کرم را تامین نمایند.
هنگامی که سبوس گندم، سبوس نخود و بقایای سبزیجات به نسبت 10:1:1:1 اضافه می شود بیوماس کرم به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.
نتایج آزمایشات انجام شده مبنی بر تغییر و تبدیل کود ماکیان به پروتئین کرمی ثابت کرد که فضولات ماکیان و کود گاوی با نسبت های 1:1 رژیم غذایی مطلوبی جهت پرورش انبوه کرم و در نتیجه تولید پروتئین کرمی می باشد.
ماده غذایی خشک برای کرم ها بعد از توزین باید با افزودنی های مناسب و آب مخلوط گردد و به فرم خمیر نرمی در آید.
سپس این ماده غذایی را باید در محل مناسبی در بستر کرمی قرار داد.
کرمهای خاکی ای که از سطح تغذیه می کنند، در زیر این ماده غذایی جمع می شوند و آن را کمکم می بلعند.
به علاوه این مواد غذایی را می توان در مقادیر کم در زمان مناسب بر روی سطح ریخته تا مورد مصرف کرم ها واقع شود.
فضولات کرم به محض تولید در درون مخازن باید به یک طرف هدایت گردند و از روی سطح جمع آوری شوند و سپس غذای تازه و جدید برای کرم ها مهیا گردد.
میزان تزاید میزان تکثیر و تزاید کرم های خاکی نشان دهنده این مطلب است که آنها چه قدر جهت بکارگیری در تولید ورمی کمپوست مناسب هستند، که این موضوع با عنوان زمان دو برابر شدن نیز مطرح می گردد.
زمان دو برابر شدن با مراجعه به تراکم و بیوماس L.mauritii با افزودن مقادیر مختلف مواد آلی به ترتیب 05/38 و 77/33 روز می باشد.
زمان دو برابر شدن با غذای داده شده تغییر می یابد و بسته به غذای داده شده این زمان از 9/26 الی 3/42 روز برای تراکم و از 7/29 الی 4/39 روز برای هر بیوماس متغیر است.
مقدار عناصر غذایی موجود در فضولات کرم و ورمی کمپوست تولید فضولات کرمی توسط کرم ها بستگی به فصل و نوع پوشش گیاهی دارد.
مشاهده گردیده که حداکثر تولید فضولات کرمی در فصول بارندگی و حداقل تولیدات در تابستان صورت می گیرد.
مقدار تولید فضولات کرمی در چمن زارها در حدود 133 تن وزن خشک در هر سال و هر هکتار و در مناطق جنگلی در حدود 98 تن گزارش شده است.
گزارشات فراوانی مبنی بر غلظت کاتیون های قابل تبادل مثل Ca، Mg، Na، k و فسفر قابل جذب و Mo در فضولات کرمی بسیار بیشتر از خاک اطراف آن می باشد.
در کل ورمی کمپوست را می توان از نظر وجود عناصر غذایی نسبت به کودهای آلی برتر دانست زیرا روشی منحصر به فرد است که طی آن این محصول به دست می آید که مستقیماً در مزرعه می تواند تولید گردد و کم هزینه بودن آن موجب شده تا بکارگیری تجربی آن بسیار جذاب باشد.
گزارشات نشان می دهد که فضولات کرم خاکی باعث افزایش جذب عناصر غذایی به مقدار بسیار بالا می گردد و نسبت کربن به نیتروژن در فضولات کرمی بالاتر از خاکی بوده است که در آن ساکن بودند.
نقش کرم های خاکی در بهبود حاصلخیزی خاک کرم های خاکی به عنوان تجزیه کنندگان ثانویه یا ماکروفون درشت خاک نقش مهمی در افزایش سرعت تجزیه مواد و بهبود خصوصیات ساختمانی خاک دارند.
آنها عاملی برای کنترل آلودگی و بهبود خاک به حساب می آیند.
کرم های خاکی در زمین هایی که کود های آلی زیادی دریافت می کنند، فراوانند.
اولین بار در سال 1881، نقش کرم های خاکی در تجزیه بقایای آلی خاک های سطحی و فرآیند برگردان مواد آلی خاک توسط Darwin پیگیری شد.
کرم های خاکی می توانند با تنظیم سطح رطوبتی و مخلوط کردن ترکیبات در نسبت های مناسب، خمیر قهوه، پسماند کارخانجات شکر و پسماند گل ها را به افزودنی های مفید خاک و تولیدات بیوماسی مفید تبدیل کنند.
حضور کرم های خاکی در فرآند کمپوست سازی، زمان تثبیت پس ماند ها را کاهش می دهد و مخزن آلی کاملی را با ذخیره ی انرژی در ورمی کمپوست به وجود می آورد.
فاضلاب های صنعت کشاورزی، پس ماندهای کارخانجات محلی و مواد اصلاح کننده آن مثل لاشه های گیاهی و یا پس مانده های حیوانی می توانند به عنوان منبع غذایی برای کرم های خاکی تجزیه کننده باشد.
کرم های خاکی با ایجاد خلل و فرج و افزایش زهکشی در طبیعت باعث افزایش نفوذ پذیری آب در زمین می شوند.
کرم های خاکی باعث افزایش حاصلخیزی طبیعی خاک می شوند.
بنابراین باعث کم شدن مصرف کودهای شیمیایی و افزایش کارایی آن در حالت بیولوژیکی و طبیعی می شوند.
تاثیر فعالیت های کرم های خاکلی در خصوصیات خاک فعالیت کرم های خاکی شامل عمل مستقیم تغذیه و ایجاد حفره همراه با فعالیت های بیولوژیکی مربوط به آن هاست .
کرم های خاکی در هنگام عبور، از خاک از مواد هوموسی و دیگر مواد آلی تغذیه می کنند.
در این فرآیند به طور پیوسته بدن خود را مرطوب نگه می دارند و اوره ترشح می کنند.
بنابراین به طور پیوسته و به مقدار کم، رطوبت نیتروژن به خاک اضافه می کنند.
حفره های و لانه های کرم خاکی، بدون این که هیچ اثر سویی برای اغلب گیاهان داشته باشند، خاک کشت و کار شده را تا 3 متر از عمق به سطح خاک می آورند.
البته ممکن است در بعضی از موارد به گونه های گیاهی در شرایط خاص اثر سوء وارد کنند.
کرم های خاکی همچنین ذرات خاک را ریزتر می کنند و در فرآند هضم، عناصر غذای خاک را با باکتری ها مخلوط می کنند که باعث رسوب فضولات در سطوح مختلف خاک می شوند.
که خود این فرآیندها به صورت خود به خود در حفظ پس مانده های آلی در پروفیل خاک موثر است.
ذرات خاک ریز شده باعث افزایش سطح خاک گردیده که این نیز منجر به جذب و نگهداری رطوبت و تهویه هوا و سایر موارد می گردد و به توبه خود باعث افزایش فعالیت میکروبی می شود.
فضولات کرمی ، تقریباً 1000 برابر بیشتر از خاک اطراف خود میکروارگانیسم دارد و به همین دلیل کود بیولوژیکی مفیدی تلقی می شود.
افزایش خلل و فرج ناشی از فعالیت کرم به طور کلی باعث افزایش نفوذ پذیری و منجر به پر شدن خاک زیری از آب می گردد.
این نیز به نوبه خود باعث حفظ دمای خاک و نیز افزایش تحمل جامعه جانوری و گیاهی خاک می شود.
افزایش خلل و فرج، نوسانات دمای خاک را ، که برای رشد گیاه ضروری است کاهش می دهد.
بافت و حاصلخیزی خاک کرم های خاکی باعث آمیختن لاشبرگ های گیاهی، پس ماندهای آلی و فضولات حیوانی با خاک می شوند.
بنابراین در لایه های مختلف خاک مواد آلی مخلوط می گردد.
به هم خوردن و مخلوط شدن خاک توسط کرم های خاکی، باعث پخش شدن دوباره عناصر غذایی موجود در نزدیک ریشه گیاهان می شود.
این کار مانع از کاهش عناصر غایی خاک توسط فرسایش می گردد.
کرم های خاکی باعث کاهش ترکیبات باقی مانده ناشی از آفت ها، از لایه های فوقانی خاک می شوند.
گزارش شده است که در نیوزلند DDT نفوذ کرده در لایه های عمیق خاک باعث کاهش لاروهای حشرات چمنی می شود.
بنابراین به تولیدات علوفه های دامی کمک می کند.
در خاک های فوقانی آهک و کودهای مصفی در سطح مخلوط شده اند و باعث افزایش حاصلخیزی خاک گردیده اند.
بعضی از متخصصین اظهار نظر کرده اند که به غیر از بعضی پاتوژن ها، امکانات زیادی برای از بین بردن آلوده کننده های خاص وجود دارد.
کرم های خاکی سالانه حدود 2 تا 250 تن در هکتار خاک را زیر و رو می کنند.
این مقدار تقریبا مساوی برگرداندن سالانه یک لایه خاک با ضخامت 1 تا 5 میلی متر است.
کرم های خاکی در طول عمل هاضمه، ذرات معدنی بزرگ را به ذرات کوچکتر تبدیل کرده و بادفع فضولات کرمی آن ها را پخش می کنند.
کرم های خاکی با تغییر کمپلکس مواد آلی در خاک آنها را به اشکالی در می آوردند که به سرعت توسط گیاهان قابل جذب هستند.
در فضولات کرمی خاکدانه های گرانول شده آلی – معدنی طوری به هم پیوند خورده اند که مانع از خیس شدن ، فرسایش و یا فشردگی آنها می شود.
حتی اگر خاک خشک یا خیس شود، به صورت نرم بای می مانند.
فضولات کرمی ، اغلب خصوصیات یک خاک حاصلخیز را دارند.
در مقابل این فضولات کرمی باعث مقاومت خاک در برابر فرسایش بادی و آبی می شوند.
در هر صورت، خاک های غنی از کرم های خاکی عموما در معرض فرسایش قرار نمی گیرند.
فرآیند نهایی تجزیه مواد آلی در داخل روده این موجودات صورت می گیرد و باعث انتشار انواعی از گونه های میکروارگانیسم در خاک می گردد.
فعالیت های کرم خاکی مثل تغذیه، ایجاد کانال و دفع فضولات در خاک باعث رشد میکروارگانیسم های خاک می شود و آنها نیز، پلیمرهای موجود در مواد هوموسی را منتشر می کنند.
فرآیند هوموفیکاسیون بیشتر توسط فضولات کرهایی که آنزیم هایی مثل پروتئاز، آمیلاز، لیپاز، سلولاز و کیتیناز دارند، تسریع می شود.
البته کرم ها حتی بعد از دفع فضولات کرمی هوموفیکاسیون را آسان تر می کنند.
تمام موارد گفته شده منجر به حفظ حاصلخیزی خاک و کشاورزی پایدار می شوند.
هوموفیکاسیون، ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش می دهد و باعث بهبود ساختمان خاک و افزایش فعالیت یونی می شود.
استفاده از کرم های خاکی برای کنترل فرسایش خاک هر چند عموما کرم های خاکی باعث ایجاد حفره و کانال در خاک می شوند ولی به طور کلی بر اثر خصوصیات مربوط به فضولات کرمی ، خاکدانه ها اجازه ورود آب را به داخل خاک می دهند و این خود باعث کاهش رواناب سطحی می شود.
فضولات کرمی تازه رسوب یافته به سهولت در اثر قطره باران و خاک متلاشی می شوند و باران های شدید باعث حرکت آنها در شیب می شود.
بین اثرات مفید نفوذپذیری آب و از بین رفتن ذرات ریز خاک فضولات کرمی ها، تعادل برقرار است.
این تعادل به شیب سطح زمین ، شدت و فراوانی باران و اندازه ذرات خاک بستگی دارد.
استفاده از کرم های خاکی در توسعه و احیای اراضی امروزه اثبات شده که اضافه کردن کرم های خاکی به خاک هایی که فاقد کرم می باشد در رشد گیاه، کیفیت و عملکرد محصول مفید است.
روش های متنوعی از تلقیح و وارد کردن کرم خاکی به خاک جهت بهبود و اصلاح اراضی توسط محققین بسیاری انجام پذیرفته است که به شرح ذیل می باشد: الف) رهاسازی مستقیم کرم ها در خاک: تعداد زیادی از کرم خاکی از انواع عمق زی با فراهم کردن رطوبت کافی و آهک دهی به خاک های اسید اضافه می شوند.
در صورتی که غذا یک عامل محدود کننده باشد با وارد کردن فاضلاب شهری و بقایای جانوری به کرم ها اجازه داده می شود که سریعتر شرایط دمایی و رطوبتی خاک را بهبود دهند.
کرم های بالغ به تعداد 150 عدد در هر متر مربع به خاک منتقل می شوند.
اضافه کردن کرمهای خاکی برای اصلاح خاک های سیل گیز و با زهکشی نامناسب و تبدیل آن ها به یک محیط برای کشت درختان باغی مناسب به نظر می رسد.
ب) انتقال بلوکهایی از خاک: این روش با جابجا کردن بلوکهایی از خاک سطحی که دارای گونه های مورد نظر کرم خاکی می باشند به نقاط جدید انجام می گردد که در این مناطق مواد آلی به عنوان مواد غذایی در محل اضافه شده است و می توان به این ترتیب کرم ها را به محل مورد نظر منتقل نمود.
ج) انتقال به صورت تکه های کلوخ چمنی: در این روش تکه های کلوخ چمنی همراه کرمهای خاکی جدا می شوند و سپس روی سطح خاک با فاصله 10 متر از یکدیگر قرار می گیرند.
در نیوزلند جداکردن تکه های کلوخ چمنی به وسیله ماشین های مخصوص صورت می گیرد.
این روش برای وارد کردن خاکی به مراتعی که قبلا عاری از کرم خاکی بوده اند مفید است.
د) کاربرد مستقیم فضولات کرمی: کاربرد سطحی فضولات کرمیهای کرم های خاکی می تواند سبب بهبود ساختمان و حاصل خیزی خاک شود.
برخی از این زمین ها ممکن است برای کاشت چمن برای استقرار تولید کرم خاکی به کار روند.
تحقیقات مقدماتی در برخی کشور ها مشخص کرده است که می توان زمین های شور را با کشت انواعی از درختان و کوددهی با فضولات کرمی کرم خاکی به میزان 5 تن در هکتار اصلاح کرد و روی این لایه از فضولات کرمی کرم خاکی می تواند با یک لایه نازک 25 میلی متری کود دامی به عنوان مالچ پوشانده می شود.
تاثیر مواد شیمیایی بر روی فعالیت کرم خاکی تولید نیتروژن معدنی میتواند بر روی جمعیت کرم خاکی تاثیر بگذارد.
در آزمایشی که در Rothamsted انجام گرفت مشخص شد که کود دامی حامی سولفات آمونیوم بیشتر از کود دامی حاوی نیترات سدیم جمعیت کرم های خاکی را افزایش می دهد.
این نتیجه از این نظر جالب توجه است که چندین محقق دریافته بودند که سولفات آمونیوم موجود در مراتع برای کرمها مضر است.
تاثیر مضر سولفات آمونیوم بر روی کرم های خاکی ممکن است به صورت افزایش اسیدیته خاک باشد.
با کاهش تدریجی سطح زیر کشت در برخی نقاط دنیا کرمهای خاکی اهمیت زیادی در قابل کشت شدن دارند.
شواهدی وجود دارد که در مراتع کرم های خاکی با تقویت ساختمان خا و افزایش تهویه و تجزیه مواد آلی و مخلوط کردن آن با خاک سبب حاصلخیزی می شوند.
برخی از انواع کرم های خاکی قادرند در برابر شرایط نامساعد خاک مقاومت زیادی از خود نشان دهند.
به نظر می رسد بیشترین تاثیر بر روی جمعیت کرم ها در خاک های قابل کشت به قابلیت دسترسی مواد آلی خاک بستگی دارد.
در صورتی که مقدار مواد آلی مناسب موجود باشد و از ورود مواد مضر به خاک اجتناب شود جمعیت کرم های خاکی به طور چشمگیری افزایش می یابد.
شناخت بهتر اکولوژی کرم های خاکی میتواند آنها را قادر سازد با فعالیتشان در خاک حاصلخیزی خاک را بهبود بخشند.
کرم های خاکی و کنترل آلودگی زباله های شهری و روستایی از آلوده کننده های محیط زیست می باشند و برای سلامتی جامعه یک تهدید جدی محسوب می شوند.
استفاده از کرم های خاکی برای بی خطر کردن این زباله های ساده و کم هزینه می باشد.
منشا اصلی مواد سمی در سطح خاک، زباله های جامد حاوی فلزات سنگین است که از صنایع و آفت کش های خانگی و کشاورزی آزاد می شود.
بور و فلزات سنگین نظیر جیوه، سرب و کادمیوم در سال های اخیر افزایش چشمگیری داشته اند.
این فلزات از طریق چرخه های غذایی به طور افزاینده ای وارد بدن انسان می شوند.
ویژگی بارز شیمایی آنها، تمایل شدید برای جذب در بافت ها و سیستم های زنده می باشد.
موجودات زنده بقایای فلزات سنگین نظیر سرب ، کادمیوم ، نیکل و روی را در بدن خویش ذخیره می کنند.
تجمع این چنین مواد سمی در بدن کرم های خاکی، به واسطه ی نقش کرن ها در زنجیره غذایی چندین گونه از پرندگان و پستانداران دارای اهمیت زیادی است.
کرم ها وعده های غذایی موجوداتی مانند خروس جنگلی، سینه سرخ و خزندگان را شکل می دهند.