به مجموعه در حال احداث قطارهای شهری در شهر مشهد گفته می‌شود. شرکت قطار شهری مشهد مسئولیت ساخت و بهره برداری متروی مشهد را بر عهده دارد. فاز اول خط شماره ۱ این مترو در تاریخ ۲ اسفند سال ۱۳۸۹ به بهره برداری رسید.[۱]
مقدمه
در شهر مشهد در شمال شرقی استان خراسان رضوی روزانه ۵ میلیون نفر جابه‌جا می‌شوند که این میزان طی ۱۰ سال آینده به ۸٫۵ میلیون نفر در روز خواهد رسید.
بر اساس مطالعات جامع حمل و نقل شهر مشهد و مطالعات توسعه شبکه حمل و نقل ریلی که توسط پژوهشکده حمل و نقل در دانشگاه صنعتی شریف انجام شده، شهر مشهد نیازمند ۴ خط مترو است. توسعه خطوط مترو به شهرهای جدیدی چون شهر گلبهار در شمال و بینالود در جنوب نیز پیش‌بینی و مراحل تصویب آن نیز سپری گردیده است.[۲]
خطوط متروی مشهد
نقشه خطوط مصوب متروی مشهد
خط ۱
خط شماره ۱ متروی مشهد به طول ۲۵ کیلومتر فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد را به منطقه وکیل‌آباد متصل می‌کند. عملیات اجرایی ۱۹ کیلومتر از این مسیر (نخریسی به وکیل آباد) از آذر ماه سال ۱۳۷۹ آغاز گردیده است، ۱۰٫۵ کیلومتر به صورت زیرزمینی در تونل کم عمق و ۸٫۵ کیلومتر در مسیر همسطح طی خواهد شد. این خط در میدان تقی‌آباد (ایستگاه شریعتی) خط ۲ را قطع می‌کند.
خط ۲
مسیر خط ۲ قطار شهری مشهد به طول ۱۴ کیلومتر از انتهای طبرسی شمالی پایین روستای کشف شروع می‌شود و به بسیاری از مراکز پرجمعیت آن منطقه سرویس‌دهی مستقیم دارد.
بعضی از مراکز جمعیتی مجاور که عمدتا طبقات محروم در آنجا ساکن هستند با طی کمترین فاصله به یکی از ایستگاه‌های خط ۲ دسترسی خواهند داشت. در ادامه پس از قطع کمربندی صد متری (بزرگراه بسیج) این خط از منطقه طلاب و با فاصله اندکی از چهار راه مقدم طبرسی عبور خواهد کرد و سپس به میدان راه‌آهن و به میدان شهدا ادامه مسیر خواهد داد.
این خط سپس با عبور از میدان سعدی و میدان تقی‌آباد ضمن عبور از ایستگاه تقاطعی با خط ۱ دسترسی ویژه‌ای به زیست‌خاور خواهد داشت و در نهایت ایستگاه آخر خط مذکور با عبور از پارک کوهسنگی در میدان فضل بن شاذان (جام عسل) خاتمه می‌یابد.
خط ۳
خط ۳ مترو مسیر شهرک ابوذر تا قاسم آباد را با طول حدود ۲۴ کیلومتر (از جنوب شرق به شمال غرب و برعکس) پوشش می‌دهد.
خط ۳ قطار شهری از ترمینال اتوبوسرانی در انتهای خیابان امام رضا (ع) و تا فلکه آب و صحن جامع رضوی ادامه داشته، با عبور از چهار راه خسروی و چهار راه شهدا به میدان شهدا می‌رسد. در این مسیر نیز بیشترین سرویس را به زائرین حرم امام رضا (ع) و اقشار متوسط ارائه می‌نماید. این خط سپس تا میدان فردوسی ادامه می‌یابد و در میدان جانباز و از طریق بلوار جانباز به بزرگراه امام علی و سپس با طی تمام مسیر امامیه به اراضی امامیه می‌رسد. آخرین ایستگاه در محل احداث ترمینال جدید اتوبوسرانی برون شهری غرب مشهد خواهد بود.
۱۹ کیلومتر از طول خط ۳ شرق به غرب و برعکس بوده و دارای ۲۲ ایستگاه شامل ۱۱ ایستگاه زیرزمینی و ۱۱ ایستگاه همسطح است. حداکثر سرعت قطارها ۸۰ کیلومتر در ساعت و متوسط سرعت آنها ۳۶ کیلومتر در ساعت خواهد بود. همچنین ظرفیت جابجایی مسافر تا ۲۰٬۰۰۰ نفر در ساعت در هر جهت در نظر گرفته شده و مساحت اراضی مترو روی هم رفته ۴۶ هکتار است.
خط ۴
خط ۴ متروی مشهد به طول ۱۴ کیلومتر شهرک شهید رجایی را به خواجه ربیع (از شرق به شمال و برعکس) متصل می‌کند.
این خط از خواجه ربیع آغاز و با عبور از میدان شهدا با امتداد به سمت حرم مطهر از ضلع شمالی حرم عبور کرده و از میدان مصلی به سمت قلعه ساختمان و جاده سرخس طی مسیر خواهد کرد. این خط پس از احداث و بهره‌برداری با عبور از نزدیکی حرم مطهر بهترین دسترسی به حرم مطهر را برای زائران و مجاوران فراهم خواهد آورد.
همه چیز درباره خط2 قطارشهری مشهدعملیات اجرایی حفر مکانیزه تونل در اواخر بهار90 شروع می‌شود
از زمانی که شهروندان اطمینان حاصل کردند که سیستم حملونقل ریلی درون‌شهری با بهره‌برداری قریب‌الوقوع خط‌یک قطارشهری پا به مشهد خواهد گذاشت، این مسئله در اذهان عمومی مطرح شد که 19کیلومتر، جوابگوی نیاز این کلانشهر برای برعهده گرفتن بخش عمده‌ای از ترددهای درون‌شهری نیست. همان‌طور که پیش‌تر نیز عنوان شده بود در مطالعات جامع حملونقل برای مشهد 4 خط قطارشهری پیش‌بینی شده تا این خطوط بتوانند 25درصد از سهم حمل‌و‌نقل‌های درون‌شهری را به‌عهده بگیرند. مشهد بعد از تهران، دومین شهری میباشد که وارد فاز اجرایی دومین مسیر حملونقل ریلی درون‌شهری شده است. مسیر خط2 قطار شهری مشهد از خیابان طبرسی شمالی در شمال شرقی شهر شروع شده و با عبور از میدان‌راه‌آهن، میدان‌‌شهدا و کوهسنگی تا میدان کاوه در منطقه رضاشهر در جنوب شهر ادامه می‌یابد و بخش عمده مسیر آن به‌صورت زیرزمینی است. پیش‌بینی می‌شود، بیشترین تبادل سفر در این خط در راه‌آهن صورت گیرد و از همین‌رو امکان تبادل سفر درون و برون‌شهری در این نقطه دیده شده است؛ اگرچه مذاکرات با شرکت راه‌آهن برای احداث این بخش از پروژه به خوبی پیش نمی‌رود.
خط3 قطار شهری مشهد نیز در آستانه برگزاری مناقصه و خط4نیز در فاز انجام مطالعات است.