دایره رنگ به 12 بخش تقسیم میشود که از آن میان 3 رنگ قرمز،آبی و زرد، رنگ اصلی است . اگر این سه رنگ را ازدایره رنگ بیرون بکشیم و درجای خود به یکدیگر وصل کنیم ، یک مثلث متساوی الضلاع به دست خواهیم آورد که رنگ قرمز در راس آن ، رنگ زرد در انتهای ضلع راست ورنگ آبی در انتهای ضلع چپ مثلث قرار میگیرد . این سه رنگ را رنگ های اصلی و درجه اول نامیدهایم.
سه پله رنگی که مابین رنگهای اصلی میبینید، در واقع نمایش تلاشی است که این رنگها برای نزدیکتر شدن به یکدیگر انجام میدهند. رنگ قرمز به تدریج با روشنتر شده به وسیله آمیزش با زرد و عبور از نارنجی و پرتقالی بالاخره به زرد نزدیک میشود و رنگ زرد نیز به همین ترتیب با پذیرش پله به پله رنگ آبی و ایجاد طیفی از سبز و زنگاری به آبی نزدیک میشود و با همین روش رنگ آبی را قبول رنگ قرمز و ایجاد طیفی از کاربنی و بنفش بار دیگر به قرمز نزدیک میشود.
اتصال دایره میانی به 3 طیف، یک مثلث متساوی الاضلاع معکوس، از سه رنگ نارنجی،زنگاریو بادمجانی میسازد، که در اولی قرمز و زرد، در دومی زرد و آبی و در سومی آبی و قرمز تقریبا به یک میزان جلوه میکند. این مثلث دوم معکوس را رنگهای درجه دوم مینامیم.
شش رنگ باقی مانده در اطراف این دو مثلث در دایره رنگ، رنگهای درجه سوم است که ترکیبهایی غیر منظم و نابرابر از تداخل دو رنگ اصلی است. این چرخه همان گردونهای است که اگرآن را خوب یاد بگیرید میتوانید از تمام دنیای رنگ عبور کنید.
مطمئن باشید هنوز هم ترکیب تازهای وجود دارد و از آن رنگی متولد میشود که پیامی جدید داشته باشد. شاید که شما حامل این پیام باشید.
انتخاب رنگ
هیچیک از نمودارها ، چرخهها و دایرههای رنگ، بیش از این که خودتان ایده داشته باشید ، به دردتان نخواهد خورد.
کار با رنگ اگر میخواهید موثر واقع شود بشتر از همه به تحریک حس خلاقیتتان نیازمند است
این صفحات فقط میتوانند حس بازآفرینی شما را تقویت و اجرای آنچه که دلخواهتان است را آسانتر کنند. همین ! و بقیه دیگر کار خودتان است.
نباید نگران باشید ، فقط باید بدانید آنچه میخواهید چیست و بعد آرام آرام چیزی که به دنبالش هستید خودش را روشن و واضح نشانتان میدهد. برداشتن گامهای اولیه راهنمای زیر ، برای پیدا کردن مقصودتان ضروری به نظر میرسد:
گام اول:
آن مطلبی که با زبان رنگ میخواهید به بیننده بگویید،در اندیشه خود آماده داشته باشید .
گام دوم:
یک رنگ اصلی ، که سخنگوی پرقدرتی برای بیان آن مطلب باشد، پیدا کنید.
گام سوم:
رنگهای دیگری که در اطراف این سخنگو میچینید، باید باسخنگوی شما همزبان باشد.
گام چهارم:
آن گاه به عنوان یک رهبر طرح وارد شوید و اینجا و آنجا سلیقه هنری خود را در چیدن این ابزارهای فنی دخالت دهید.
ردیف چهارم هر گروه رنگ ، فرضا شماره 4 از گروه اول که رنگ اصلی قرمز است، باحرکت به سمت عقربه ساعت، میکوشند تا اندک اندک و با درهمآمیختگی بیشتر با زرد از رنگ اصلی خود دور و به رنگ اصلی بعدی که زرد است نزدیکشود(زرد شماره 36) در این چرخه رنگ هر رنگ اصلی پس از 3 پرش ، ضمن ترکیب تدریجی با رنگ اصلی بعدی ، بالاخره جای خود را به رنگ اصلی بعدی میدهد، که در این مورد زرد شماره 36 است. به همین ترتیب زرد با سه پرش ضمن آمیختن با آبی بالاخره جای خود را به آبی شماره 68 میدهد و آبی نیز به نوبه خود با 3 پرش ضمن آمیختن با قرمز ، سرانجام به همان قرمز شماره 4 میرسد.
به این ترتیب در اولین و دومین گامی که قرمز برای نزدیکی به زرد برمیدارد، هنوز قرمز غالب است و به همین دلیل این دو رنگ را مشابه رنگ اصلی میگویند. همچنین دومین و سومین گامی که آبی به سمت قرمز برمیدارد، به این دلیل که کاملا به قرمز نزدیک میشود، بازهم مشابه قرمزگویند. پس از هر رنگی درچرخه رنگ با دو رنگ سمت راست و دو رنگ سمت چپ خود مشابه خوانده میشود، با این تفاوت که نخستین رنگ چسبیده به رنگ اصلی را مشابه نزدیک و دومین رنگ را مشابه دور میخوانیم.
به همین ترتیب است رنگهای متضاد هر رنگ که 3 پرش لازم را برای نزدیکی به رنگ بعد انجام داد،بالاخره به رنگ اصلی بعد یعنی متضاد خود میرسد و از آنجا که اولین مشابه این متضاد نیز بسیار به آن نزدیک است، پس هر رنگی با ردیف چهارم و پنجم پس از خود متضاد خوانده میشود. در اینجا نیز ردیف چهارم متضاد نزدیک وردیف پنجم را متضاد دور میگوییم.
ستون مقابل هر رنگ ،که با آن رنگ همقطر قرار میگیرد، در چرخه رنگ مکمل آن رنگ نامیده شده است.
شما میتوانید پرشهای بین دو رنگ اصلی را که در اینجا فقط 3 پرش است به بیشمار پرش بدل کنید. همچنان که میتوانید درجات سایه های سیاه ( shade) هر رنگ را ، که در اینجا فقط با سه پله نمایش داده شده و درجات سایههای روشن(tint) هر رنگ را ، که در اینجا با چهار پله آمده، به تعداد بسیار بیشتری افزایش دهید. چرخه رنگ فقط یک الگوی محدود برای بیان نمایش امکانات ایجاد تنوع در هر رنگ است، نه نهایت امکانت آن .