دانلود مقاله نحوه بیمه باغات

چکیده:

با توجه به نقش و اهمیت بیمه در فعالیتهای تولیدی و تجاری و توجه سرمایه گذاران به آن و عدم آشنایی و آگاهی اغلب کشاورزان و باغداران نسبت بیمه محصولات کشاورزی و باغی، نحوه بیمه باغات در سال زراعی 81-80 مورد ارزیابی قرار گرفته است.

اطلاعات و آمار مورد نیاز برای این مطالعه از صندوق بیمه محصولات کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی گرفته شده است. در این مطالعه به ارزیابی مختصر بعضی از فرم های بیمه نامه پرداخته شده و همچنین محاسبات درصد خسارت و غرامت پرداختی مورد بررسی قرار گرفته است.

در سال زراعی 81-80، سطح زیر کشت باغات سیب، انگور و بادام (در حال حاضر فقط همین 3 نوع باغ تحت پوشش بیمه قرار می گیرند) بصورت کشت آبی، 5918 هکتار می باشد.

سطح بیمه شده این باغات در این سال زراعی، 401 هکتار است. یعنی 78/6 درصد باغات بیمه شده اند. نتایج حاصله، بیانگر عدم استقبال از بیمه، نزد باغداران منطقه شهرستان مشهد می باشد. این عدم استقبال را می توان متاثر از عوامل متعددی از قبیل: محدود بودن محصولات تحت پوشش (سیب، انگور، بادام)، تحت پوشش قرار نگرفتن باغاتی که بصورت چند کشتی هستند، تحت پوشش قرار نگرفتن باغاتی که بصورت حصار یا حاشیه و یا پراکنده هستند، و همچنین عدم آگاهی بسیاری از باغداران از بیمه و مزیتهای آن و … دانست.

مقدمه

همواره فعایتهای تولیدی کشاورزی، باریسک همراه بوده و می باشد. تغییرات شرایط تولید و نرخ بالای ریسک در این بخش، سرمایه گذاری را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین شرایط اقلیمی و اقتصادی، تولید در بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار می دهد. نوسانات قیمتی در بازار محصولات کشاورزی، افزایش عرضه محصولات و حاشیه بازاریابی ناکارا، همچنین بروز خشکسالی ها، آفات ، بیماریها و شرایط غیر قابل پیش بینی آب و هوایی ،درآمد کشاورزان را به مخاطره می اندازد. به جهت تامین درآمد مطمئن، جهت کشاورزان و باغداران، راهکارهای متعددی در بخش کشاورزی توسط سیاستگذاران این بخش ارائه شده است. بیمه محصولات کشاورزی یکی از چندین راه حصول اطمینان جهت تولید در بخش کشاورزی می باشد.

امروزه بیمه در سراسر فعالیتهای تجاری و تولیدی مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته و اهمیت و نقش خود را نشان داده است. در بخش کشاورزی نیز به دلیل بروز شرایط غیر قابل پیش بینی، بیمه یکی از راهکارهای مهم محسوب می شود.

اهداف:

هدف کلی:

بررسی نحوه بیمه باغات در استان خراسان

اهداف جزئی:

بررسی ارتباط بین نوع بیمه محصولات با درصد استقبال کشاورزان به بیمه.

بررسی نحوه محاسبات درصد خسارت بر اساس پارامترهای مورد نظر صندوق بیمه محصولات کشاورزی.

بررسی نحوه دریافت غرامت توسط کشاورز از صندوق بیمه محصولات کشاورزی.

پیشینه نگاشته ها :

ترکمانی ،جواد (1376)درمطالعه ای به بررسی تاثیر بیمه بر کارایی فنی و ریسک گریزی کشاورزان منطقه کوار پرداخته است .نتایج این مطالعه نشان میدهد که میانگین کارائی فنی درگروه بیمه شده، بطور قابل ملاحظه ای بیشتر از گروه بیمه نشده است که میانگین کارائی فنی این گروهها، به ترتیب 08/73و 09/65درصد برآورد گردیده است. داده ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله دربهار 75 جمع آوری شده است. برای تعیین شاخص های کارایی فنی وضرائب ارو-پرات بهره برداران بیمه شده وبیمه نشده از تابع "تولید مرزی تصادفی" و "معادل قطعی متحمل برابر" استفاده شده است.

تخمین وتحلیل ضرائب ارو-پرات بهره برداران نشان داد که هرچند مقدار آن درگروه بیمه شده درمقایسه با گروه دیگر کمتر است، ولیکن تفاوت بین دو گروه معنی دار نیست. به نظر وی عدم آشنایی با مفهوم و اهداف بیمه، عدم سهولت دسترسی برای بیمه شدن، عدم اطمینان به دریافت سریع خسارت، تاخیر در بازرسی مزارع آسیب دیده، عدم دریافت غرامت مناسب ومشکلات اداری از عمده ترین نقائص بیمه کنونی در نقطه نظر بهره برداران مورد مطالعه است.

قربانی،محمد (1376) به بررسی مطالعه ای باعنوان تاثیر بیمه بر بهره روی و تولید گندم استان مازندران پرداخته است. داده های مورد نیاز برای مطالعه از طریق مصاحبه وتکمیل پرسشنامه 180 کشاورز گندم کار در 27 روستای شهرستان ساری در سال 1374 جمع آوری شد، که از این تعداد 179 پرسشنامه (105 بیمه شده، 74 بیمه نشده) مورد ارزیابی وتحلیل قرار گرفت. نمونه ها از طریق روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده است.

در این مطالعه از تحلیل تابع تولید گاریتمی- خطی (کاپ-داگلاس) استفاده شده و به منظور تفکیک تفاوت بهره وری کل، بین گروه بیمه شده وبیمه نشده به منابع تشکیل دهنده آن، مدل تجزیه بیزالیا مورد استفاده قرار گرفت.

یافته های مطالعه نشان می دهد که بیمه گندم به عنوان نوعی تکنولوژی جدید، بر روی تولید اثر مثبت داشته، بطوری که باعث تغییر عرض از مبدا وشیب تابع تولید شده است. همچنین کل  اختلاف بهره وری در هکتار بین دو گروه 7/16 درصد برآورد شده که 2/16 درصد آن مربوط به تغییر تکنولوژی و 5/0 درصد آن مربوط به نهاده های تولید است.

دریجانی وقربانی (1377) درمطالعه ای که با هدف بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم می باشد، با بهره گیری از مدل لاجیت بر روی 179 گندم کار استان مازندران وبا استفاده از اطلاعات پرسشنامه ای سال 1374 به بررسی آن پرداختند.

نتایج این مطالعه حاکی از آنست که بیمه گندم به سمت واحدهای کوچکتر، گرایش داشته ومتغیرهای طرح محوری، نوع کشاورزی، سابقه خطر، اعتبارات ومالکیت زمین بر پذیرش بیمه تاثیر مثبت ومتغیر اندازه زمین تاثیر منفی دارد.

همچنین متغیرهای طرح محوری، تسهیلات اعتباری ومالکیت زمین سه فاکتور بسیار مهم در پذیرش بیمه تلقی می گردند که دو سیاست طرح محوری وتسهیلات اعتباری بعنوان مکمل بیمه محسوب می گردند.

ترکمانی وقربانی (1378) به مطالعه عوامل موثر بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی شهرستان ساری پرداختند.

داده های موردنیاز این مطالعه، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از 105 گندم کار بیمه شده شهرستان ساری در سال 1374 جمع آوری شده است.

هدف کلی مطالعه جاری، تخمین تابع تقاضای بیمه محصولات کشاورزی بوده که با استفاده از روش گود وین برآورد گردید.

نتایج این بررسی نشان داد که متغیرهای یارانه بیمه، درجه ریسک گریزی، عضویت در طرح محوری گندم، تحصیلات وسن بهره بردار، نسبت غرامت پرداختی صندوق بیمه به حق دریافتی آن تاثیر مثبت بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی دارد. درحالیکه، اندازه مزرعه و پاره وقت بودن بهره بردار روی تقاضا تاثیر منفی گذاشته است.

کرباسی،قربانی وفرهمند(1379) به بررسی مطالعه ای تحت عنوان عوامل موثر بربیمه محصولات کشاورزی پرداختند. نمونه های مورد مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، شامل 50 بهره بردار بیمه شده وبیمه نشده در شهرستان مشهد صورت گرفته است. مدل مورد استفاده در این مطالعه، مدل لجستیک می باشد.

داده های جمع آوری مربوط به سال زراعی 78-77می باشد.

همچنین ایشان نشان دادند که متغیرتحصیلات، اثر معنی داری بر پذیرش بیمه از سوی زارعین ندارد ودر آمد سالانه محصولات برای هیچ یک از محصولات بغیر از گندم، معنی دار نشده است. به عقیده ایشان، تعداد مشاغل جانبی باپذیرش بیمه محصولات، رابطه عکس دارد. تعداد دفعات دریافت غرامت وخسارت وارده در طی پنج سال اخیر نیز، اثرمعنی داری از طرف کشاورز بر پذیرش بیمه ندارد.

نتایج نشان می دهد که مالکیت زمین، بغیر از محصول چغندرقند، اثر معنی داری بر روی بیمه محصولات کشاورزی نخواهد داشت. میزان سطح زیر کشت برای چغندرقند وگندم، احتمال پذیرش بیمه را افزایش میدهد ولی این متغیر برای کل مزرعه ومحصول جو، اثر معنی داری ندارد.

نجفی وبرازجانی (1380) درمطالعه ای به ارزیابی عملکرد برنامه بیمه محصولات کشاورزی پرداختند، که با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری وتثبیت درآمد کشاورزان، برنامه بیمه محصولات کشاورزی را مورد ارزیابی قرار دادند.

اطلاعات مورد نیاز برای این ارزیابی، از صندوق بیمه محصولات کشاورزی جمع آوری شده است. علاوه براین اطلاعات تکمیلی از یک نمونه منتخب 65 نفری، از کارشناسان بیمه محصولات کشاورزی، در استانهای مختلف از راه پرسشنامه به دست آمده است. به منظور ارزیابی پروژه، از روشهای تحلیل مالی وتحلیل فایده-هزینه استفاده شده است.

نتایج بدست آمده نشان می دهد که شاخص تحلیل مالی، در سالهای 1363 تا 68 کوچکتر از یک ودر سالهای 1369تا78 بزرگتر از یک است. این موضوع معرف خودکفایی برنامه در مراحل نخستین، به سبب محدود بودن حوزه عمل وپوشش بیمه ای ونیاز به یارانه دولت ودر مرحله بعد، به سبب گسترش خدمات بیمه ای بوده است.

تحلیل اقتصادی پروژه، نیز نشان می دهد که نسبت فایده-هزینه برنامه، برابر 803/0 است وهمچنین نیاز به یارانه دولتی، در کل دوره وجود دارد.

روش تحقیق:

در این مطالعه آمار و اطلاعات مورد نیاز از صندوق بیمه محصولات کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جمع آوری شده است. این مطالعه شامل چند قسمت می باشد.

در قسمت اول تاریخچه مختصری از وضع تولید میوه در کشور و همچنین شرح مختصری از تعاریف و شرایط عمومی بیمه باغات، بیان شده است.

در قسمت دوم به نحوه بیمه کردن باغات پرداخت شده و فرم های بیمه نامه باغات بصورت مختصر بررسی شده و همچنین محاسبات درصد خسارت و غرامت پرداختی ذکر شده است.

در قسمت سوم سطح زیر کشت باغات بیمه شده و بیمه نشده، و مقایسه و ارزیابی شده و نتایج حاصله از این مقایسه بیان شده است.

وضع تولید میوه در کشور:

19 درصد کل محصولات کشاورزی کشور را میوه های باغی تشکیل می دهند. که در این میان استانهای مازندران، فارس،کرمان، تهران وخراسان نزدیک به 56 درصد محصولات باغی کشور را تامین می کنند.

بنا به گزارش سازمان غذا وکشاورزی (FAO)، محصولات کشاورزی جهان که مرکب از 66 نوع اصلی است، شامل 41 محصول مزرعه ای و 25 محصول باغی می باشد. ایران برحسب تنوع محصولات بیمه بعد از چین که 17 محصول وایالت متحده وترکیه که هرکدام 16 محصول دارند، در بین 25 کشور برگزیده تولید کننده محصولات باغی، رتبه سوم را کسب کرده است.

در سال 1355 جمع سطح زیر کشت باغهای کشور، حدود 650 هزار هکتار (نهال وبارور) و جمع تولید فرآورده های باغی، در حدود 1/2 میلیون تن بود. که بتدریج تا سال 1367 میزان سطح کشت باغهای میوه در کشور به حدود 1200 هزارهکتار وتولید میوه، به 8/6 میلیون تن رسید که حاکی از افزایش سطح کشت میوه نزدیک به 2 برابر وحجم تولید میوه به حدود 3برابر نسبت به سال 1355 بود.

این روند همچنان در سالهای بعد ادامه یافت، به طوری که در سال 1375 سطح زیر کشت باغهای میوه در کشور، به حدود 1679 هزار هکتار (نهال وبارور) وتولید میوه به 6/10 میلیون تن رسید.

1-مرکبات:

براساس آمار منتشر شده در سال 1375 نزدیک به 222 هزار هکتار زمین، زیر کشت مرکبات بود که 202 هزار هکتار از درختان حاصلخیز وبقیه از نهال پوشیده شده بود. متوسط عملکرد مرکبات در سطح کشور 7/15 تن درهکتار است. در همان زمان تولید مرکبات، جمعاً 168/3 میلیون تن بود که 40 درصد در مازندران، 5/24 درصد در فارس و 6/13 درصد در کهنوج وجیرفت تولید شد. بیشترین مرکبات در استانهای شمالی کشور (گیلان و مازندران ) تولید وبرداشت می شوند.

2-سیب:

در سال 1375 بالغ بر 150 هزار هکتار زمین، زیر کشت سیب قرار داشت که 141 هزار هکتار از آن را درختان بارور تشکیل می دادند. عملکرد متوسط سیب در کل کشور، 660/13 تن در هکتار است. تولید سیب در آن سال به 9/1 میلیون تن رسید.

3تولید کننده بزرگ سیب در کشور، به ترتیب استان آذربایجان غربی با 7/27 درصد، وآذربایجان شرقی با 4/13 درصد وخراسان با 3/13 درصد هستند.

3-انگور:

در سال 1375 جمعاً از 263 هزار هکتار تاکستان، 987/1 میلیون تن انگور تولید شد. لازم به ذکر است که 94 درصد از زمینهای زیرکشت نهال بودند. استان خراسان، بزرگترین تولید کننده انگور با 4/16 درصد وپس از آن زنجان وهمدان  می باشند.