دانلود مقاله بررسی فضاهای تجاری

بررسی فضاهای تجاری: 3-3-2-2- اهمیت تجاری تبریز و دلائل شکل گیری بازار: تبریز، مرکز منطقه تاریخی آذربایجان و چهارمین شهر بزرگ ایران، بزرگترین بازار تاریخی سرزمین ما را در خود جای داده است.

پس از تسلط کامل حکومت مرکزی بر آذربایجان ، و گسترش امپراتوری اسلامی، از یک سو تا شمال آفریقا و از سوی دیگر تا مرز هندوستان تجارت رونق یافت و راههای پر رفت و آمد موجب شکوفایی و قدرت یافتن قلعه کوچک تا روی شد که بعدها نام تبریز را به خود گرفت.

و در مدتی کوتاه به شهری چنانررونق تبدیل شد که حدود سه قرن بعد ناصر خسرو از آن به عنوان شهری آباد و بارویی به طول شش هزار پا یاد کرد.

با رونق یافتن جاده ابریشم، تبریز چنان ارزشی یافت که غازان خان آن را به پایتختی برگزید.

پس از دوره ایلخانیان ، تبریز یکی از دوره های درخشان حیات خود را در زمان حکومتهای آق قویونلو و قره قویونلو تجربه کرد.

دوباره پایتخت شد و آثار با ارزشی چون مسجد کبود، میدان صاحب آباد و مسجد پادشاه در آن ساخته شد.

سلسله صفوی هم در آغاز تبریز را به عنوان پایتخت برگزید.

ولی جنگ با عثمانیان موجب انتقال پایتخت به قزوین و سپس به اصفهان و مسدود شدن راههای تجاری و دست به دست شدن تبریز بین ایران و عثمانی و سرانجام رکود تبریز در این دوره شد با همه این همه توصیف شاردن از بازار تبریز حکایت از رونق قابل توجه این شهر در زمان شاه عباس می کند.

در زمان قاجار با ولیعهد نشین شدن شهر و گسترش ارتباط ایران با اروپا و عثمانی، تبریز در مرکز نقل تجارت منطقه قرار گرفت و به دلایل بسیار موقعیتی مهم تر از تهران، که پایتخت بود، پیدا کرد.

این مقدمه، برای تاکید بر اهمیت تجاری شهر و دلایل شکل گیری بازاری چنین باشکوه در تبریز آورده شد.

به یک تعبیر همه چیز در تبریز بر اثر نفوذ بازار شکل گرفته است.

حتی بافت شهر به صورت شعاعی از بازار منشعب شده است.

پس از هر سانحه ای اعم از زلزله، سیل یا غارت و تخریب ناشی از جنگ بازار شهر با سرعتی باور نکردنی دوباره ساخته شده و اعتبار گذشته خود را بازیافته است.

3-3-2-3- بازار تبریز، به مثابه بزرگترین مجموعه آجری جهان: بازار تبریز ، به مثابه بزرگترین بازار آجری جهان، که می توان آن را یک تک بنا نیز به حساب آورد، با وسعتی حدود سی هکتار و پنج و نیم کیلومتر راسته در فاصله سالهای 1255تا 1275 ساخته شده و مجموعه ای بی نظیر از تمام تکنیکهای سازه طاقی در آن به ؟

شده است.

در واقه بازار تبریز دانشگاهی است که می توان سازه آجری را در آن آموخت و پیچیده ترین و هوشمندانه ترین بازار با آجر از پوشش ساده و با عظمت تیمچه حاج کاظم تا کاربندی تیمچه بزرگ امیر را در آن سراغ کرد.

الگوهای بازار: راسته:با ترکیب چند حجره با یک معبر، ابتدایی ترین شکل بازار به وجود می آید.

این ؟از بازار را در شهرهای کوچک یا مراکز محلات شهرهای بزرگ می توان جستجو کرد.

در بازار تبریز نیز عمده ترین الگوی فضایی، ترکیب حجره و معبر حرکتی است.

حدود 2800 حجره در دو طرف راسته ای به طول حدود 5/5 کیلومتر استخوان بندی اصلی بازار را تشکیل می دهند.

سرا: سرا یک کاروانسرای درون شهری با تغییراتی است که به دلیل عملکرد آن پذیرفته شده است.

سراها شترخان ندارند، چرا که کاروانها پس از حمل بار خود به این سراها از ؟خارج شده و در کاروانسراهای بیرون شهر اقامت می کرده اند.

به همین دلیل، ؟برای خوابیدن کاروانیان در سراها وجود ندارد.

این فضا نقش انبار را بازی می کنند و کالا یا درون حجره ها، یا به صورت روباز در حیاط سرا انبار می شود.

حجره ؟عمده فروش دور تا دور حیاط سرا و در راسته های کوتاه ورودی آنها، که کالای ؟

را در آن سرا انبار می کنند.

قرار می گیرد.

علاوه بر این، سرا به عنوان فضای ؟بازار و برف انداز، که نیاز بسیار جدی بازارهای مناطق سردسیر است، نیز عملکرد دارد.

در بازار تبریز حدود 22 سرا چنین وظایفی را به عهده داشته و دارند، سه سرای حاج حسین قدیم، میانه و جدید و سرای میابوالحسن محورعمده حرکت کالا را عمود بر محور حرکت مشتری در بازار شکل داده اند.

گفتنی آنکه بسیاری از تولیدیها یا ؟

هم در طبقه بالای سراها جای مناسبی برای خود یافته اند.

تیمچه: تیمچه ها در بازار محل استقرار واحدهای عمده فروشی اند که اغلب مربوط به یک صنف اند.در حالی که راسته ها در اساس به خرده فروشیها تعلق دارند.

تیمچه ها مسقف اند و بسته به توانایی اقتصادی سازنده یا صنفی که در آن جای داشته زیبا و پرتزئین ساخته شده اند.

رایج ترین الگوی تیمچه ها هشت ضلعی، هشت و نیم هشت و نگینی بوده اما انواع پیچیده ترین چون ترکیب چلیپا با هشتی یا انواع ساده تری چون مستطیل نیز استفاده می شده است.

در مجموع 19 تیمچه در بازار تبریز به فعالیت مشغول اند.

دالان: دالانها نوعی تیمچه محسوب می شوند که در عین صنفی بودن از اهمیت کمتری در مقایسه با تیمچه ها برخوردارند.

دالان خونی در کنار سرای حاج حسین جدید، که به عطار ها اختصاص دارد و دالان خان نمونه های مشهور دالان در تبریزند.

15 دالان در بازار تبریز وجود دارد.

سبزه میدان: در حاشیه بازارها فضاهای باز میدان مانندی شکل گرفته که کالاهای فاسد شدنی چون میوه و سبزیجات در آنها ارائه می شوند.

این میدانها، که به سبزه میدان مشهورند، معمولا یکی از ورودیهای مهم بازار را شکل می دهند.

در بازار تبریز میدان صاحب آباد نقش سبزه میدان را ایفا می کند.

البته بازاری به نام بازار دروازه گجیل نیز چنین وظیفه ای را به عهده دارد.

مجموعه ها: الگوهایی که در بالا ذکر شد در ترکیب با هم مجموعه حاج شفبع در شمال بازار تبریز، که به فروش فروش اختصاص دارد.

نمونه این مجموعه هاست.

انواع پیچیده تر، از یک سرا و تعدادی تیمچه و راسته تشکیل شده اند که نمونه خوب آن در بازار تبریز مجموعه امیر است که شامل یک سرا و دو تیمچه و دو راسته به نامهای بازار امیر و پشت بازار امیر است.

مجموعه ها می توانند انواع ترکیبها را داشته باشند.

مثلا مجموعه دودری شامل سه تیمچه و یک سراست.

یا مجموعه حاج شیخ از سه تیمچه و یک دالان شکل گرفته است.

فضاهای خدماتی بازار: بازارهای تاریخی قلب شهر و بنابراین، محل انواع فعالیتهای اجتماعی، سیاسی ک فرهنگی و حتی ورزشی بوده اند.

از همین رو، کالبد مورد نیاز این فعالیتها در بازارها شکل می گرفته و در واقع با وجود آنها بازار کامل می شده و نقش واقعی خود را در شهر بازی می کرده است.

مهمترین فضاهای غیر تجاری بازار عبارتند از: مساجد از مهمترین ابنیه بازارند.

در برخی از آنها به صنف خاصی تعلق دارند و مراجعان آن به چند تیمچه و بازار محدود می شود مساجدی چون مسجد جامع کارکردی شهری دارند 17 مسجد در داخل کالبد اصلی بازار تبریز وجود دارد.

حسینیه: در الگوی بسیاری از بازارهای مناطق کویری این تکیه ها وجود دارند، ولی بازار نبریز تکیه ندارد.

البته نوع مراسم عزاداری ماه محرم شهر تبریز متفاوت است.

روز عاشورا همه دسته ها عزادار؟

به سمت بازار می آیند.

و در تیمچه ها و راسته ها به عزاداری ؟

تیمچه مظفز به مهمترین مکان عزاداری در بازار تبریز است.

باید ؟

که در هیچ نقطه ای از تبریز هم تکیه وجود ندارد.

تکیه حیدر در شرق بازار نیز تنها نامی بازمانده از گذشته است و گرنه عملا فضایی ؟در آن وجود ندارد.

حمام میرزا مهدی در نزدیک مسجد جامع از حمامهای زیبای بازار است.

در حال حاضر ، چهار حمام در داخل مجموعه بازار به فعالیت مشغول اند که به دلیل معیارهای بهداشت، نمی توان به دوام آنها امیدوار بود.

زورخانه: زورخانه نیز از جمله فضاهای خدماتی بازار به حساب می آید که در همه بازارهای مهم وجود دارد.

در بازار تبریز بازار دله؟

پس از چهارسوق صادقیه زورخانه فعالی وجود دارد.

تبریز با حدود 3 هزار مغازه، 580 کارگاه صنایع دستی، 22 سرا، 19 تیمچه، 15 دالان و 5/5 کیلومتر راسته بزرگترین بازار؟

است.

آسیب های بازار: آسیبهای کالبدی: آسیبهای کالبدی با توجه به عمر 150 تا 200 ساله بازار بیش از هر چیز ناشی از کهنگی و کهولت آن است.

تجاوزها و تخلفها هم در کنار کهولت وضعیتی بحرانی در بازار به وجود آورده اند ایجاد طبقات اضافه در حجره ها، تقسیم یک حجره به دو یا سه حجره، نازک کردن جرزها برای دستیابی به فضای بیشتر، اضافه کردن حجره های کوچک در ورودی سراها، تعویض در و پنجره های اصلی با ویترینهای جدید، نصب تابلوهای نامتناسب با فضای بازار، ساختن ساختمان در فضای باز سراها و از بین بردن برف انداز بازار، در کنار بر هم زدن تعادل فضای باز و بسته از جمله آسیبهای کالبدی مهم بازار است.

آسیبهای شهری: آسیبهای شهری در درجه اول مربوط به خیابان کشیهای 70 سال اخیر است.

خیابانهای جدید برخی از امتدادهای راسته های اصلی را کرده و عملا ارتباط بازارهایی چون کهنه بازار، بازار رنگی، بازار شیشه گرخانه و بازار پشست حرمخانه و بازار دروازه گجیل با بازار اصلی قطع شده است.

از طرفی امتداد خیابان فردوسی به صورت یک بن بست به درون بازار نفوذ کرده است .

این خیابان کشیها علاوه بر بریدن امتدادهای بازار، با ایجاد جذابیت برای ساخت واحدهای تجاری در دو طرف خود عملا موجل منزوی شدن بازار در مقابل ساخت و سازهای جدید می شود که رو به خیابان دارند و پشت به بازار، تمایل به ساخت پاساژ هم به مثابه یک نیروی بسیار قوی سراها، تیمچه ها و بیشتر ابنیه تاریخی حاشیه این خیابانها را تهدید به تخریب می کند.

طرحهای جامع و تفصیلی هم با ایجاد خیابانهای جدید با نقشهای مهم شهری تعادل حرکتی بازار را به زده اند.

به عنوان مثال، خیابانهای جمهوری و امام خمینی دو شریان قدرتمند شهری در جنوب بازار معادلی در شمال بازار ندارند و همین امر موجب تغییر مکان ثقل بازار به سمت جنوب شده است.

قرار گرفتن اغلب پایانه های درون شهری اتوبوس و خطوط تاکسی در خیابانهای جنوبی بازار این مسئله را تشدید کرده است.

3-3-2-6- مسائل و مشکلات بازار: مسائلی فرهنگی چون دل زدگی جونان کاسب، که از طریق ارث بردن یا هر طریقی دیگری صاحب حجره ای در قسمتهای تاریخی بازار شده اند و اغلب مانند یک نسل پیشتر دلبستگی به این فضاها ندارند و بیشتر به کار در یک پاساژ امروزی علاقه مندند .

عدم پاسخگویی کالبد تاریخی بازار به سیستم حمل بار به شیوه امروزی ، عدم دسترسی آسان آتش نشانی، اورژانس و حتی پلیس به قسمتهای داخلی بازار، همه به عنوان عوامل منفی بازار تاریخی را تهدید قرار می کنند.

3-3-2-7- اقدامات انجام شده به منظور حفظ و نگهداری بازار: در مقابل این عوامل منفی، روابط اجتماعی تاریخی و کالبد زیبا و استثنایی بازار، که مجموعه آن را محیط تاریخی بازار می توان نام گذاری کرد، با حمایت نهادهایی چون میراث فرهنگی و محافل دانشگاهی و فرهنگی، تاکنوندر برابر این امواج آسیب رسان مقاومت کرده است.

گفتنی است میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی با همکاری قابل توجه بازاریان موفق به مرمت و پاک سازی بخشهای عمده ای از بازار شده اند.

البته این فعالیتها بیشتر درقالب حرکات تعمیری و مرمت استحفاظی مطرح شده اند.

از جمله فعالیت های عمرانی دیگرک که در محدوده بازار تبریز صورت گرفته، طرحهای سازمان عمران و بهسازی شهری از نهادهای وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی است که در قسمتهای کم تحرک تر در بازار در شمال و شمال غرب بازار و همچنین در ابتدای ؟بازار و مسجد کبود به اجرا درآمده است و می تواند مورد نقد و بررسی جداگانه ای قرار گیرد.

اما در اینجا می توان اشاره کرد که این فضاها در صورت بازسازی می توانند در ایجاد جریان زندگی در قسمتهای متروک بازار مفید واقع شوند.

در هر حال، به نظر می رسد بازار تبریز هنوز دارای چنان توان بالقوه اقتصادی است که می تواند طرح های شهری را به خود جلب کند.

از جمله فعالیتهای عمرانی دیگرک که در محدوده بازار تبریز صورت گرفته، طرحهای سازمان عمران و بهسازی شهری از نهادهای وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی است که در قسمتهای کم تحرک تر در بازار در شمال و شمال غرب بازار و همچنین در ابتدای ؟بازار و مسجد کبود به اجرا درآمده است و می تواند مورد نقد و بررسی جداگانه ای قرار گیرد.

در هر حال، به نظر می رسد بازار تبریز هنوز دارای چنان توان بالقوه اقتصادی است که می تواند طرحهای مهم شهری را به خود جلب کند.

مطالعه تطبیقی فضاهای تجاری معاصر شناخت تیپولوژی مجتمعهای تجاری- اداری تهران مقدمه: ؟مطالعه آن است که با شناخت نمونه های موردی اولا شناخت تدقیقی نسبت به شیوه های برنامه ریزی و طراحی طیف ؟مجتمعهای تجاری اداری فراهم آید و از سوی دیگر به تخمین شان و جایگاه آتی مجتعهای تجاری اداری موردنظر این شناخته شود.

در این رابطه هفت مجتمع اداری در تهران مشتمل بر مجتمعهای گلستان، قائم، ونک، برج آرین، مرکز ؟، میلاد نور، ایران زمین مطالعه گردیده اند.

؟

مجتمع تجاری اداری ایران زمین: ؟استقرار: تهران- شهرک غرب همکف زیرزمین و اول مجتمع به واحدهای تجاری و طبقه دوم به دفاتر داری اختصاص یافته است.

؟فراوانی و تنوع متراژ واحدهای تجاری مجتمع تجاری ایران زمین به طور کلی متراژ واحدهای تجاری را- صرف نظر از موارد استثنا- می توان بین 16 تا 46 مترمربع دانست.

از نظر قیمت سرقفلی مترمربع واحد تجاری طبقه همکف در مرتبه اول، پس از آن طبقه اول و در نهایت زیرزمین قرار دارد.

قیمت مترمربع واحد تجاری همکف در حدود 15 میلیون تومان و طبقه اول 9 میلیون تومان و زیرزمین 7 میلیون تومان می باشد.

بر تمام واحدهای تجاری 5/4 متر(فاصله آکس تا آکس ستونها) طراحی شده است.

مدولهای پایه عمومی واحدهای تجاری این مجتمع عبارت از 5/2 * 5/4 مترمربع و 20/7* 5/4 مترمربع می باشند.

3-4-1-3- مجتمع تجاری قائم: موقعیت استقرار: تهران 0میدان تجریش: مساحت واحدهای تجاری این مجتمع تجاری حداقل 4 مترمربع ، به صورت متوسط 14 مترمربع و حداکثر 25 مترمربع می باشد .

و واحدهای تجاری به طور متوسط 2 تا 5 مترمربع و عمق واحدها نیز بین 3 تا 8 مترمربع می باشد.

از نظر سطح بندی ارتفاعی پاساژ قائم در 6 تراز ارتفاعی قرار دارد( از a تا f، بسته به تراز ارتفاعی ورودی های متنوع مجتمع).

سطحa که پایین ترین طبقه محسوب می گردد به واحدهای فروش طلا و جواهرات اختصاص دارد، تنوع فعالیتها در ترازهای دیگر در ارتفاعی به شرح ذیل است: طبقه B: پوشاک مردانه، فروش لوازم بهداشتی- درمانی، صنایع دستی و لوازم تزئینی.

طبقه C: فروش کیف و کفش، صنایع دستی و تزئینی، اسباب بازی فروشی و لوازم تزئینی.

طبقه D: فروش پوشاک زنانه.

طبقه E: فروش موبایل، لوازم بهداشتی، فروش لوازم صوتی و تصویری، پوشاک زنانه.

طبقه F : فروش آثار هنری.

قیمت سرقفلی در سطوح مختلف ارتفاعی از رابطه ذیل تبعیت می نماید.

F تنوع تحت تاثیر نحوه تقابل هر تراز ارتفاعی با ورودیها اصلی و فرعی مجتمع و نوع فعالیتها می باشد.

قیمت واحدهای بین 70 تا 300 میلیون تومان می باشد.

در موارد استثنا نیز در سطح A سرقفلی تا 800 میلیون تومان (32 میلیون تومان به ازاء هر مترمربع) گزارش شده است.

؟فراوانی و تنوع متراژ واحدهای تجاری مجتمع تجاری قائم 3-4-1-4- مرکز خرید ونک: * موقعیت استقرار: تهران خیابان ونک متراژ واحدهای تجاری بین 25 تا 80 مترمربع در نوسان می باشد.

بر واحدهای تجاری نیز بین 5/3 تا 5 مترمربع در نوسان می باشد.

واحدهای تجاری عمدتا از یکی از مدولهای پایه 7×5، 5/4×5، 20×5، 11×5/3، مترمربع تبعیت می نماید.

قیمت سرقفلی واخدهای تجاری زیر همکف حداقل متری 21 میلیون تومان و برای واحدهای همکف 17 میلیون تومان گزارش شده است.

جدول 3- فراوانی و تنوع متراژ واحدهای تجاری مرکز حرید ونک 3-4-1-5- مجتمع تجاری برج آرین: *موقعیت استقرار: تهران- بولوار میرداماد تنوع ابعاد و فعالیتهای تجاری مستقر در این مجتمع تازه تاسیس قابل توجه می باشد.

ابعاد واحدهای تجاری مجموعه متنوعی از 15،8،60،50، و 80 مترمربع را شامل می گردد.

از نظر تناسبات معماری، واحد ساختمانی امکان پیدایش انواع متفاوتی از متراژ واحد تجاری را فراهم آورده است.

همچنین استقرار فعالیتهای مختلف در واحدهای تجاری این مجتمع چندان تابع متراژ نبوده است ، به عنوان نمونه پوشاک فروشی (از نوع فروش کت و شلوار مردانه) در واحد 8 مترمربع تا 80 مترمربع در مجتمع قابل مشاهده می باشد و واحدهای مستقر در جداره خیابان از متراژی در حدود 40 تا 50 مترمربع برخوردار می باشد.

مرکز خرید آفریقا: *موقعیت استقرار: تهران- میدان آرژانتین: کف این مرکز خرید به واحدهای تجاری و طبقه اول آن به کافی شاپ و رستوران اختصاص دارد.

تنوع ابعاد واحدهای تجاری مرکز خرید که عمدتا به فروش لباس اختصاص دارد، بین 12 تا 25 مترمربع متغیر می باشد.

هندسه معماری این مرکز خرید و ؟فراوان در پلان پیگیری یمک مدول پایه را تناسب واحدهای تجاری نفی می نماید.

مجتمع تجاری میلاد نور: *موقعیت استقرار: تهران – شهرک غرب.

واحدهای تجاری این مجتمع کاملا متنوع است لیکن از تناسب واحدهای تجاری این مجتمع عمدتا و یا مستطیل میی؟

طور عرضی واحدهای کشیده (مستطیل شکل) موضع استقرار فعالیتهایی گردیده اند که در آنها اجناس شبکتر و ویترینی ؟کفش فروشی) عرضه می شود.

(به عنوان تنونه واحدهای 8×4 مترمربع) بر اصلی واحدهای تجاری عمدتا بالاتر از 5 ؟.

در طرح معماری نیز تلاش گردیده است که عمق 4 متر به صورت عمومی در اکثر واحدها حفظ گردد.

واحدهای متوسط؟تجاری بین 25-20 مترمربع مساحت دارند.

واحدهای بزرگتر بین 45-30 مترمربع عرضه دارند.

در این بین واحدهای موچکی نیز با مساحت در حدود 16-9 مترمربع محل عرضه فیلم و CD فروشی و فعالیتهای کشابه گردیده اند(تناسب این واحدها 3×3مترمربع، 4×3 مترمربع و یا 4×4 مترمربع می باشد).

مجتمع تنوع پلان و وجود حوزه های همسایگی متفاوت، قیمتهای سرقفلی متفاوتی را از 8 میلیون تومان تا 20 میلیون تومان پدیدار کرده است.

همچنین استقرار فعالیتها در واحدهای تجاری با متراژ مختلف تحقق یافته است و تنها سطح کلاس ارائه خدمات در این واحدها با یکدیگر متفاوت می باشد.

مجتمع تجاری گلستان: *موقعیت استقرار: تهران- شهرک غرب.

دهانه ستونگذاری (آکس تا آکس) در حدود 90/5 متر می باشد .بر این اساس دهانه 20/5 متری برای واحدهای تجاری به عنوان ؟درآمده است.

عمق این واحدهای تجاری از 5/4 تا 12 متر متغیر می باشد.

واحدهای تجاری بسیار کوچک، از تقسیم مدول پایه با؟

کوچکتر 6/2 متری بدست آمده است.

این واحدها که عمدتا در جداره های اصلی تر استقرار یافته اند به فعالیتهای سبک تجاری ؟یافته اند.

واحدهای تجاری کوچکتر در یک دهانه واحدهای تجاری متوسط در دو دهانه و واحدهای تجاری بزرگتر تا 4 دهانه را تخصیص داده اند.

به عنوان نمونه آژانس مسافرتی مستقر در مجتمع تجاری گلستان سه دهانه بر (15 متر) و (10 متر) عمق ؟واحدهای تجاری بزرگتر عمدتا در حوزه هایی قرار گرفته اند که به تبع ضرورتهای معماری و سیرکولاسیون حرکتی ؟واحدهای تجاری با حدود متوازن وجود نداشته است.

همچنین واحدهای تجاری بزرگتر عمدتا در مجاورت لابی و ؟فضایی درون مجتمع قرار گرفته اند.

واحدهای اداری مستقر در طبقات بالای این مجتمع بین 110-60 مترمربع وسعت دارند.

قیمت سرقفلی در واحدهای تجاری از 18 تا 25 میلیون تومان در طبقه همکف و اول و 9-15 میلیون تومان در طبقه دوم متغیر می باشد با این وجود تمایل به استقرار واحدهای تجاری بزرگتر در طبقات همکف و اول بیشتر می باشد.

واحدهای اداری نیز از متراژهای متنوع 51 تا 100 مترمربع برخوردار بوده اند.

در این بین ملاک ارزش گذاری واحدهای اداری تابعی از مجاورت با نمای اصلی و یا دسترس گرفتن از سرکولاسیون داخلی مجتمع بوده است.

3-4-1-9- مرور و چکیده مطالب: از فرآیند شناخت مجتمع های تجاری –اداری نمونه می توان اسنتاج نمود که: نحوه استقرار فعالیتها نسبت به متراژ واحدهای تجاری: ماهیت غالب فعالیتهای تجاری و خدماتی به نحوی است که در اکثریت قریب به اتفاق موارد، امکان استقرار فعالیت مورد نظر در ابعاد متنوعی از واحدهای تجاری فراهم می باشد.

در این بین متراژ واحدهای تجاری غالبا بر سطح ارائه خدمات آن فعالیت خاص در مجموعه تاثیر می گذارد که البته این موضوع نیز الزاما همیشگی نیست.

وجود مصادیق روشن از جاری بودن یک فعالیت معین(مثلا فروش پوشاک) در واحدهای تجاری بسیار کوچک و یا بسیار بزرگ (مانند هاکوپیان، ماکسیم و ایکات) تایید این مدعا است.

الگوی طراحی: در اکثریت غریب به اتفاق مجتمعهای تجاری –اداری مورد مطالعه، استفاده از یک مدول پایه در طراحی دیده می شود.

پیمودن واحدهای تجاری: در نمونه های موردی انتخاب شده اکثریت قریب به اتفاق واحدهای فعالیتی در رده بندی مساحتی (در مقیاس با تنوع موجود در خود آن مجتمع) متوسط قرار داشته اند.

پیمون واحدهای تجاری-اداری تناسبات واحدهای تجاری: در مجتمعهای تجاری مورد مطالعه، طیف متنوعی از تناسبات واحدهای تجاری به شرح ذیل، قابل مشاهده می باشد.

انعطاف واحدهای تجاری: اکثر واحدهای تجاری،واحدهایی منعطف ( امکان تغییر شکل و پذیرش فعالیت جدید) و تنها معدودی از آنها به صورت غیر منعطف (بانک، آژانس هواپیمایی، رستوران و کافی شاپ) می باشند.

مجتمع تجاری گلستان تجربه ای موفق در احیای فضای کالبدی بازار: 2-1- موقعیت و جایگاه مجتمع گلستان: مجتمع تجاری گلستان درفاز یک شهرک قدس (غرب) ، خیابان ایران زمین واقع است و در طراحی اولیه شهرک قدس پیش بینی شده ؟بعد از انقلاب ساخته شد.

در این مجموعه ، برخلاف ساخت و ؟جدید که تمامی هم و غم سازندگان صرقفه جویی در زمین و مصالح نوعی گشاده دستی معمارانه و انسانی در تامین فضاها به چشم می آید .گرانی اجنایش، ترس آفرین است و امکان گردش و گذران اوقات ؟جذا و دل انگیز.

روی هم رفته، تجلی فضایی اسمت که به ؟محتلف، اجازه رفتارهای متفاوت می دهد.

تا آنجایی که مخاطبینی که ؟مختلف اجتماعی ،سنی و….را با اهداف و خواسته های گوناگون در؟

گسترده تر از منطقه 2 شهر تهران جذب کرده و از بعدی فرا منطقه ای برخوردار گردیده است.

برنامه فیزیکی 4-1- مبانی برنامه ریزی 4-1-1- تعیین جمعیت مخاطب(گروه هدف): با توجه به محل قرارگیری سایت کنار ترمینال مسافربری و نیز جادهع تهران – مشهد و همچنین در مسیر دانشگاه قرارداشتن سایت می توان چندین کرده هدف را مدنظر قرار داد، افراد مسافری که قصد عبور دارند، دانشجویان که در مسیر قرار دارند، افرادی که از داخل شهر و اطراف سایت از آن جا عبور می نمایند.

4-1-2- بررسی اقتصادی: به طور کلی منظور از احداث مراکز حرید را می توان «جلوگیری از اتلاف وقت مردم» که بر مسائل مختلف شهری مانند مسائل اجتماعی، ترافیکی و زیست محیطی اثر دارد، «جذب خریداران و رونق اقتصادی» و ؟«توجه به طبقه متوسط جامعه» ذکر کرد.

در بازارها و مراکز خرید مدرن علاوه بر ارائه اجناس مختلف، خدمات مختلفی نیز ارائه می شود.

از جمله خدمات بانکی، بیمه، کرایه اتومبیا و رستوران.

در دنیای امروز دستیابی یک جمعیت زیاد به مرکز خرید، تنها شاخص موفقیت آن نیست.

امروزه احداث کنندگان مراکز خرید باید قبل از صرف وقت و پول برای پروژه ، از تمامی امکانات مرکز خرید تصویری جامع و مطمئن داشته باشند.

تحلیل اقتصادی برای ادامه توسعه یک ضرورت است.

این مسئله تنها در مورد سرمایه گذاران بزرگ و اصلی صادق نیست،بلکه مسئله ای عمومی است .

برای هر سرمایه گذار، صاحب فروشگاه، سرویس دهنده و گرداننده.

در طی هر مرحله از فرآیند احداث، چنانچه لازم باشد، احداث کننده باید به موقع تصمیمات سودمند و آگاهانه ای بگیرد.

این امر نیز به تحلیلی تحقیقاتی و دقیق از مراکز تجاری و یک برنامه ریزی گسترده نیاز دارد.

؟تقریبا کلیه مناطق اصلی تجاری شناخته شده و با احداث ابنیه وابسته به مراکز خرید یا امکاناتی مشابه شرویس دهی می؟

در نتیجه احداث کنندگان مراکز خرید باید تمامی امکانات منطقه تجاری را برای برنامه ریزی و ساخته مرکزی که بتواند به طور ؟با پروژه های موجود رقابت نماید یا مکمل آنها باشد، درک نمایند.

؟کلی، تحلیل اقتصادی مطالعه شایسته ای از خصوصیات اقتصادی و اجتماعی یک منطقه است تا بتوان نیاز و یا تقاضای موثر را روی یک کالای خاص بررسی نمود.

طرح جامع فیزیکی برنامه ریزی فیزیکی- فضایی به روش کیفی پیمون واحدهای تجاری: با توجه به بررسی صورت گرفته بر روی واحدهای تجاری سایت، کاملا قابل رویت است که واحدهای فوق الذکر اکثریت 12 تا 20 مترمربع می باشند .

این مسئله مشخص می نماید که غلبه فراوانی فضای فعالیتی با متراژ کوچک تا متوسط می باشد.

؟و اجتناب از انتخاب پیمونهای انتخابی بسیار کوچک و یا بسیار بزرگ و تعمیم این پیمون به کل ساختمان بر انعطاف ساختار فیزیکی؟

مجتمعه می افزاید و پیمون انتخابی ابعاد بزرگتر تا حد امکان، می باید از ابعاد و عرصه متوسطی نسبت به ابعاد زمین پروژه برخوردار باشد.

از سوی دیگر تمایل به انتخاب ابعاد بزرگتر نسبت به ابعاد کوچکتر غالبا هم در گرایش سرمایه گذاران قابل پیگیری است و هم در جهت یافتن مناسب مجتمع تجاری –اداری موثر می باشد.

بر این اساس کوشش گردیده است که اکثریت نسبی واحدهای تجاری مربوط به ؟با عرصه متوسط باشند.

پیمون واحدهای تجاری- اداری 4-2-1-2- انعطاف واحدهای تجاری: واحدهای تجاری، رفاهی در دو قالب کلی قابل رده بندی می باشند.

گروه اول واحدهای از پیش تعریف شده می باشند این واحدها در جریان فرآیند طراحی از مختصات خاص فعالیت آتی خود جهت گیری می نمایند.

به عنوان نمونه می توان به بانکها و رستورانها اشاره داشت.

گروه دوم واحدهای منعطف می باشند، فعالیتهای جاری در این واحدها در جریان گرایشات سرمایه گذاری معین می گردد.

از جمله ویژگی های این واحدها متنوع بودن فعالیت آنها در جریان بهره برداری از مجتمع می باشد.

به عنوان نمونه واحد پوشاک فروشی ممکن است در جریان سرمایه گذاری های آتی به فروشگاه اسباب بازی تغییر شکل دهد.

به نظر می رسد با توجه به ناشناخته بودن ساختار تغییر و تبدیل آتی مهمترین فاکتور جهت افزایش ضریب پذیرش طیف متنوعی از این فعالیتها رده بندی تاسیسات مکانیکی آنها می باشد بر این اساس: کلیه واحدها از هواکش برخوردار می باشند.

پاره ای از واحدها علاوه بر هواکش از سینک نیز برخوردار می باشند.

کاملترین واحدها نیز علاوه بر هواکش، سینک از سرویس بهداشتی نیز برخوردارند.

4-2-2- برنامه ریزی فیزیکی- فضایی به روش کمی 4-2-2-1- تنوع فضاهای ساختمان * فضاهای اصلی (زمینه): الف- فضاهای تجاری این فضاها به عرضه کالا اختصاص دارند.

ب- فضاهای شبه اداری: این فضاها به خدمات پردازشی و بدون محوریت مخاطب اختصاص دارند، همچون دفاتر وکالت، دفاتر بازرگانی، دفاتر مهندسی ، دفاتر کار و ....

* فضاهای مکمل: د- فضاهای پشتیبانی: همچون انبارها، پارکینگ، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی، سرویس بهداشتی و...

ه- فضاهای مدیریتی- نگهداری، بخشس مدیریت، نگهبانی و اطلاعات.

و- فضاهای رفاهی: رستوران، کافی شاپ و کافی نت.

4-2-2-2- نحوه توزیع و تخصیص سطوح زیربنا به فضاهای مختلف: 5- پیشنهاد سازه و تاسیسات پروژه 5-1- پیشنهاد سیستم سازه ای: با توجه به ویژگیهای عمومی پروژه، در این قسمت مناسب ترین سیستم های سازه ای پیشنهاد می گردد 5-1-1- مصالح سازه ای مناسب: با توجه به حجم عملیاتی گسترده، استفاده از گزینه های اقتصادی در طراحی سازه اثر قابل توجهی بر میزان هزینه های مالی پروژه خواهد داشت.

از این نقطه نظر سازه بتنی با توجه به اجرای تدریجی نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارد.

اما از طرف دیگر زمان اجرای اسکلت بتنی در مقایسه با اسکلت فولادی طولانی تر خواهد بود.

با توجه به موقعیت پروژه، اجرای عملیات اسکلت بهتر است در کمترین زمان ممکن و با حداقل ایجاد مزاحمت در خیابان صورت گیرد.

بهره برداری سریعتر از پروژه نیز باعث خواهد شد سرمایه اولیه با سرعت بیشتری برگردانده شود.

از طریف دیگر ابعاد بزرگ تیرها و ستونها در اسکلت بتنی موجب کاهش فضاهای داخلی خواهد شد.

بنابراین مصالح پیشنهادی مورد استفاده در سازه فولاد می باشد.

5-1-2- سیستم سازه ای مناسب: با توجه به اینکه مصالح فولادی برای سازه در نظر گرفته شد سیستم های سازه ای مورد استفاده یکی از سیستم های زیر خواهد بود: قاب خمشی فولادی قاب خمشی فولادی به همراه بادبند.

استفاده از بادبند در اسکلت فولادی معمولا با محدودیتهای معماری روبرو خواهد بود.

و در مورد ساختمان مورد بحث نیز با توجه به پلانهای معماری موجود نمی تعوان در دهانه های مختلف از مهاربندها استفاده کرذد.

لذا استفاده از قاب خمشی به عنوان تنها سیستم مقاوم در باربر نیروی جانبی در صورت انتخاب اسکلت فلزی تنها گزینه مناسب خواهد بود.

5-1-3- سیستم سقف مناسب: با توجه به اینکه سازه فلزی است برای سقف دو سیستم تیرچه بلوک و دال کامپوزیت قابل استفاده است.

با توجه به میزان بارهای وارده و اندازه دهانه های موجود، استفاده از دال کامپوزیت پیشنهاد می گردد.

استفاده از این سیستم باعث کاهش وزن سازه خواهد شد(در حدود 100 کیلوگرم در هر مترمربع) این کاهش وزن باعث کاهش ابعاد و اندازه سایر اجزای سازه ای خواهد شد.

با وجود اینکه به علت نیاز به استفاده از سقف هزینه آن در مقایسه با تیرچه بلوک بیشتر است اما در عین حال فضای مناسبی در زیر سقف برای عبور لوله های تاسیساتی به وجود می آید.

در نتیجه گزینه پیشنهادی برای پوشش سقف، سقف کامپوزیت می باشد.

5-4-1 – سیستم فونداسیون مناسب مکانیک خاک تهیه شده برای محور صاحب الزمان بسیار کلی است و لازم است و برای این ساختمان به صورت خاص، پارامترهای نکنیکی تعیین گردند و آنگاه توجه به مشخصات خاک محل و فایل محاسباتی، فوندانسیون سازه مدل سازی شده و در مورد نوع آن تصمیم گیری شود.

فونداسیون منفرد در مقایسه با سایر انواع ممکن اقتصادی ترین است اما به لحاظ وجود ستونهای کناری و یا افزایش فونداسیون نواری می تواند گزینه مناسب تری باشد.

نتیجه سیستم پیشنهادی برای فونداسیون، ترکیبی از فونداسیون تکی و نواری می باشد.

سیستم دیوار حائل مناسب: دیوارهای حائل به منظور ایجاد پایداری در مقابل فشار جانبی خاک در نظر گرفته می شوند.

انواع دیوارهای حائل که با استفاده از آنها ؟است عبارتند از: دیوارهای با مصالح بنایی، دیوارهای حائل وزنی، دیوارهای حائل طره ای و دیوارهای حائل پشت بنددار، در ؟حائل وزنی، وزن دیوار و در دیوارهای حائل طره ای و پشت بنددار، مقاومت خمشی دیوار عامل پایداری و مقاومت دیوار در ؟فشارهای جانبی می باشد.

در مورد دیوارهای حائل ساختمانی معمولا از دیوارهای حائل طره ای استفاده می شود که در تراز ؟به ساختمان متصل می شود.

با توجه به اینکه سازه فلزی می باشد، در صورت استفاده از دیوار حائل بتنی می توان تراز پایه که در محاسبات زلزله مورد ؟قرار می گیرد به تراز طبیعی زمین منتقل گردد که نتیجه عملی آن کاهش ابعاد اعضا و اقتصادی تر شدن پروژه خواهد شد.

در نتیجه سیستم پیشنهادی برای دیوارهای زیرزمین دیوار بتنی طره ای می باشد.

پیشنهاد تاسیسات مکانیکی: مقدمه: ؟/صحیح و اقتصادی سیستم های تاسیساتی یک ساختمان از یک سو به برآورد صحیح بارهای حرارتی، برودتی و مصارف ؟

و از سوی دیگر به طراحی شبکه های هوادهی، لوله کشی، کابل کشی و تابلوهای برق و در نهایت به انتخاب درست تجهیزات جوابگوی نیازهای ساختمان باشد بستگی دارد.

بخش اداری شامل: سیستم سرمایش و گرمایش سیستم آبرسانی سیستم تخلیه هوای آلوده اطفاءحریق بخش تجاری شامل: سیستم سرمایش و گرمایش سیستم آبرسانی سیستم اطفا حریق موتورخانه و فن کویل توسط لوله کشی فولادی با استاندارد مناسب اجرا خواهد شد و لوله کشی مربوط به دریناژ فن کویل ها با ؟

لوله های فولادی گالوانیزه انجام می پذیرد.

جهت حفاظت حرارتی و بردوتی لوله ها از عایقهای مناسب نظیر عایقهای K-FLEX می توان استفاده نمود .

انتخاب مسیرهای لوله کشی با اتخاذ لوپ مناسب جهت بالانس نمودن سیستم در مرحله طراحی قابل بحث و بررسی می باشد.

بدیهی است جانمایی فن کویل ها در واحدهای تجاری با هماهنگی بخش معماری و عموما در سر در ورودی مغازه می باشد که ترجیحا از نوع جلوزن انتخاب خواهد شد و بالطبع ایجاد یک پیشانی کاذب را در محدوده ورودی واحدهای تجاری خواهیم داشت.

محل نصب ترموستات ها نیز در انتهایی ترین بخش مغازه خواهد بود.