مقدمه
نماز در حکم ملاقات و گفتگو با خداوند متعال است، باحترام بایستد و با توجه و حضور قلب نماز بخواند و غفلت و کسالت را از خود دور سازد.
امام صادق (ع) فرمود" به خدا سوگند ممکن است پنجاه سال بر کسی بگذرد و خدا یک نماز هم از او نپذیرفته باشد، چه چیز از این سخت تر و دشوارتر است؟! به خدا سوگند برخی از همسایگان و دوستان شما اگر نزد شما نماز بخوانند قبول نمی کنید! زیرا نماز را سبک می شمارند، خداوند جز خوب را نمی پذیرد و چگونه آنچه سبک شمرده شود بپذیرد"
حضور قلب در نماز
امیرالمومنین علی (ع) می گوید" پیامبر(ص) مردی را دید که در نماز با ریش خود بازی می کند فرمود اگر قلب او خاشع می بود اعضاء و اندام او نیز چنین بود"
شخصی به مسجدی که پیامبر (ص) در آنجا بود وارد شد و به نماز ایستاد، و سجده نماز را با شتاب و ناقص بجای آورد، پیامبر (ص) فرمود" بجای سجده همچون کلاغ نوک بر زمین می زند اگر اینطور بمیرد بر غیر دین محمد (ص) مرده است"
امام رضا (ع) فرمود" وقتی نماز می گذاری از کسالت و خواب و بازی و شتاب بپرهیز و با سکون و آرامش و وقار نماز بگزار، و بر تو باد که در پیشگاه خدای عزیز و جلیل متوجه و فروتن و متواضع باشی..... در برابر مولای خود آنچنان بایست که بنده گناهکار در برابر مولای خود آنچنان بایست که بنده گناهکار در برابر سرور خود میایستد، پاها را منظم و قامت را استوار بدار، و به چپ و راست توجه مکن و چنان باش که گویا او را می بینی، و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بییند"
مراقبت اول وقت
"نزد خداوند عملی از نماز محبوب تر نیست، کار های دنیا شما را از نماز اول وقت مشغول ندارد"
"بدان که تمام کارهایت تابع نماز توست، کسی که نماز را ضایع سازد غیر آن را ضایع تر میکند"
" بی جهت نماز را از اول وقت به تاخیر مینداز، بر تو باد که نماز را در اول وقت بجا آوری"
پیشوایان معصوم و گرامی اسلام درباره نماز و اهمیت و آداب و دستورات آن سخنان بسیار فرموده اند، و ما برخی را در شماره پیش ید کردیم و در این مقال نیز به همین مختصر اکتفا می کنیم. اینک ببینیم نماز را چگونه باید بخوانیم؟ ما در این نوشتار اصول احکام نماز را بطور فشرده بیان می کنیم، و در جزئیات به کتاب های مفصل ارجاع میدهیم، هدف ما آن است که مختصری از احکام اصلی نماز را در دسترس همگان بگذاریم، ودر مسائل اختلافی راهی را پیشنهاد کنیم که برای همه مجزا و کافی باشد.
نماز های واجب
1- نمازهای یومیه
2- نماز آیات
3- نماز قضاء
4- نماز طواف
5- نماز میت
6- نماز نذر و عهد و قسم
7- نماز قضاء پدر و مادر بر پسر بزرگ
نماز های یومیه 17 رکعت است، نماز صبح 2 رکعت، نماز ظهر4 رکعت، نماز عصر 4 رکعت، نماز مغرب 3 رکعت، نماز عشاء 4 رکعت.
نماز های 4 رکعتی در سفری که رفتن و برگشتن 8 فرسخ یا بیشتر باشد 2 رکعتی خوانده می شود در صورتی که رفتن کمتر از 4 فرسخ نباشد. و به فتوای برخی از مراجع تقلید برگشتن نیز کمتر از 4 فرسخ نباشد.
شرایط و مقدمات نماز
بر نماز گزار لازم است برای انجام نماز چند شرط را رعایت کند.
1- بدن و لباسش از نجاست پاک باشد (جز در چند موارد استثنائی که در رساله مراجع تقلید بیان شده است)
2- وضو بگیرد و یا اگر موجبات غسل پیش آمده غسل کند ولی اگر نتواند وضو بگیرد یا غسل کند مثلا آب ندارد یا بدنش مجروح است باید تیمم کند.
3- اگر مرد است باید عورت خود را بپوشاند و بهتر است در حال نماز اقلا از ناف تا زانویش پوشیده باشد، و اگر زن است باید تمام بدن را بپوشاند، تنها صورت و دستها تا مچ و روی پاها می تواند نپوشاند، یعنی اگر بدن مختصری از بدن و یا موی سر را نپوشیده بگذارد نمازش درست نیست.
4- لباسش باید حلال و مباح باشد یعنی غصبی نباشد از اجزاء مردار و حیوان حرام گوشت نباشد، اگر نماز گزار مرد است لباسش از ابریشم خالص یا طلا نباشد.
5- نماز را باید رو به قبله بخواند.
6-مکان نمازش غصبی نباشد، متحرک و لغزان نباشد محل ایستادنش از محل سجده بیشتر از چهار انگشت بسته پائین تر و بالاتر نباشد.
7- هر نماز را در وقت آن بخواند وقت نماز صبح از سپیده صبح تاطلوع آفتاب، وقت نماز ظهر از اول ظهر شرعی (نصف النهار) تا چهار رکعت به غروب مانده، وقت نماز عصر چهار رکعت از ظهر گذشته به غروب آفتاب و وقت نماز مغرب و عشاء از اول مغرب تا نصف شب است.
فضیلت نماز اول وقت
اگرچه خواندن هر نماز از اول وقت تا آخر وقت جایز است ولی خواندن نماز در اول وقت فضیلت دارد، در این زمینه روایات زیادی از پیشوایان دین رسیده است که برخی را ذکر کنیم.
امام صادق (ع) فرمود: فضیلت نماز اول وقت برای مومن از فرزندان و اموالش بهتر است و نیز فرمود: برتری اول وقت بر آخر وقت مثل برتری آخرت بر دنیا است.