تحقیق انواع روش های تحقیق در روان شناسی اجتماعی

- با جمع بندی تعریفهای مختلف می توان روان شناسی اجتماعی را علم مطالعه رفتار فرد در وضع گروهی یا مطالعه علمی تعامل و روابط متقابل انسانها تعریف کرد.

2- رفتار به هر صورت تحت تاثیر گروه قرار دارد، اعم از اینکه در جمع باشیم یا در تنهایی، جامعه و گروه الگوهای رفتاری ویژه ای را در ما نقش می زند و همین نقش زدنهاست که تفاوتهای فرهنگی افراد جوامع مختلف را مشخص می کند.

3- روان شناسی اجتماعی با جامعه شناسی از این نظ تفاوت دارد که جامعه شناسی به رفتار گروه می پردازد، اما روان شناسی اجتماعی به رفتار فرد در وضع گروهی توجه دارد. روان شناسی اجتماعی از مردم شناسی به این شکل متمایز می شود که مردم شناسی به فولکلور اقوام و جوامع پرداخته و بیشتر جنبه توصیفی دارد، حال آنکه روان شناسی اجتماعی بیشتر استبناطی است و به دنبال دلایل رفتار های فولکوریک می گردد. تنها تمایزی که صاحبنظران توانسته اند بین روان شناسی اجتماعی و روان شناسی عمومی قایل شوند این بوده است که روان شناسی اجتماعی بیشتر به جنبه های اجتماعی رفتار توجه دارد و روان شناسی عمومی بیشتر به جنبه های فردی رفتار.

4- روان شناسی اجتماعی اگرچه به عنوان علمی مستقل و تجربی، تاریخچه ای چندان طولانی ندارد، اما ریشه های مباحث و مسائل آن را در قرون گذشته می توان یافت، چنانکه افلاطون و ارسطو را نخستین روان شناسان اجتماعی دانسته اند.

5- اولین آزمایش روان شناسی اجتماعی در 1897 به وسیله نور من تریپلت، روان شناس دانشگاه ایند یا ناانجام شد که نشان داد افراد در جمع و در حال رقابت، کارکرد بهتری دارند تا به صورت انفرادی.

6- نخستین کتابهای روان شناسی اجتماعی در 1908 به وسیله ویلیام مک دوگال و ادوارد راس نوشته شد.

7- دوره 1936 تا 1945 دوره جهش روان شناسی اجتماعی خوانده شد، زیرا آزمایشها و تحقیقات گسترده ای به وسیله کسانی چون مظفر شریف و کورت لوین صورت گرفت که نقش مهمی در درک عمومی از کاربردی بودن روان شناسی اجتماعی ایفا کرد.

8- سالهای 1946 تا 1960 دوران کلاسیک خوانده شده است. در این دوره پس از جنگ جهانی دوم بودجه های قابل توجهی برای تحقیقات روان شناسی اجتماعی به وسیله ارتش و سازمانهای مختلف دولتی و خصوصی آمریکا اختصاص یافته و تحقیقات مهمی در این دوره صورت گرفت.

9- سالهای 1961 تا 1975 را سالهای اعتماد و بحران خوانده اند. در این سالها حوزه مطالعه روان شناسی اجتماعی گسترده تر شد و به موضوعهایی چون احساس و تفکر، شناخت اجتماعی و نظایر آنها پرداخته شد. اما، در عین حال ، با مطرح شدن اخلاق تحقیقات روان شناسی، محدودیتهایی برای تحقیقات روان شناسی اجتماعی ایجاد شد که آن را بر بحران نسبی مواجه ساخت.

10- از سال 1976 به بعد را دوره کثرت گرایی خوانده اند؛ زیرا با مرزبندیهای مشخص برای تحقیق روان شناسی اجتماعی، علاوه بر روش آزمایشگاهی، روشهای تحقیق متنوع و مختلفی رایج شد و معایب و محاسن این روشها تشریح گردید و توصیه شد که در هر مورد تحقیقاتی، روشهای مختلفی به کار گرفته شود. به این کاربرد روشهای مختلف در یک تحقیق تعددگرایی شاخص گفته اند.

11- کثرت گرایی نه تنها در روش که در دیدگاههای روان شناسی اجتماعی نیز نفوذ کرد و دو دیدگاه داغ و سرد را به وجود آورد که اولی بر نیازها ، تمایلات و هیجانهای افراد تاکید دارد، و دومی بر جنبه های معقولتر رفتار انسان نظیر تفکر و قدرت تجزیه و تحلیل او پرداخته و تاثیر این تجزیه و تحلیل بر درک رویدادهای محیط اطراف را مورد بررسی قرار داده است.

12- در حال حاضر روان شناسی اجتماعی با سه ویژگی تجربی بودن، تطبیقی بودن و کاربردی بودن مشخص می شود.

13- روش علمی با مجموعه ای از واقعیتها آغاز شده به وضع نظریه ها می پردازد و سپس دست به قیاس زده و پیش بینیهایی عرضه می کند.

14- روش علمی دارای ویژگیهایی است که عبارتند از: مبتنی بودن بر جبرگرایی علمی، استفاده از روش تجربی، ارائه تعاریف عملیاتی مفاهیم و عینیت داشتن. همچنین روش علمی دارای چهار هدف کشف روابط، تبیین روابط پیش بینی و کنترل رویدادهاست.

15- در تحقیقات روان شناسی توجه به برخی نکات اساسی ضروری است. این نکات به قرار زیرند: ویژگی های تقاضا، یعنی، ممکن است موقعیت و شرایط آزمایش به گونه ای باشد که آزمودنی احساس کند باید به شکل خاصی پاسخ بدهد. بیم ارزشیابی که حاکی از نگرانی آزمودنی از مورد آزمون قرار گرفتن است و باعث می شود آزمودنی به شیوه خاصی پاسخ دهد تا خوب جلوه کند. انتظارات آزمایشگر که بدان معنی است که آزمایشگر به نحوی رفتار کند که آزمودنی از رفتار یا گفتار او به هدف آزمایش پی‌ برده و رفتارهای خود را به سوی تایید (یا رد) فرضیه او جهت دهد. اعتبار درونی، یعنی اینکه نتایج به دست آمده از تحقیق تا چه اندازه حاصل تغییرات و اثر متغیر مستقل است. اعتبار بیرونی به معنی آن است که نتایج یک تحقیق تا چه اندازه از گروه نمونه به جامعه آماری قابل تعمیم است. واقع گرایی حقیقی ، یعنی درجه شباهت موقعیت آزمایشی به موقعیت جهان واقعی، واقع گرایی آزمایشی عبارت است از میزان واقعی بودن تجربه آزمایشی برای آزمودنی. فریب آزمایشی وقتی به کار می رود که آزمایشگر نتواند هدف واقعی آزمایش را برای آزمودنی افشا کند؛ اما چون طبق منشور اخلاقی تحقیقات روان‌شناسی، آزمودنی را نباید فریب داد، بلافاصله پس از آزمایش، آزمایشگر موظف است آزمودنی را در جریان قرار داده و هدف اصلی آزمایش را برای او توضیح دهد. از آنجا که در بیشتر مواقع، امکانات، اجازه انتخاب تصادفی نمونه‌های پژوهشی را نمی‌دهد، آزمایشگران اغلب مجبورند از نمونه های دم دست استفاده کنند. همچنین در تحقیقاتی که محقق مجبورد است رفتار پیچیده ای را مشاهده کند و به ناچار از چند مشاهده گر برای مشاهده استفاده می کند، پایایی ارزیابان باید محاسبه شود تا بر دقت مشاهده آنها افزوده گردد.

16- در روان شناسی اجتماعی از روشهای تحقیق مختلفی استفاده می شود که مهمترین آنها عبارتند از تحقیق آرشیوی، تحقیق زمینه یابی، تحقیق میدانی، آزمایش طبیعی، آزمایش میدانی و تحقق آزمایشگاهی.

رفتار در گروهها

1- گروه عبارت است از دو فردی یا بیشتر که با هم تعامل دارند به نحوی که هر یک می تواند در دیگری یا در دیگران تاثیر گذاشته یا از آنان متاثر شود. همچنین می‌توان گروه را واجد این ویژگیهای دانست: تعامل بین افراد، داشتن درک و تصور از دیگر اعضا، ایجاد پیوندهای عاطفی و وابستگیهای متقابل یا نقشهای متقابل.

2- انبوهه یا تجمع مجموعه هایی از افراد هستند که با یکدیگر در تعامل نباشند؛ مانند اشخاصی که پشت چراغ قرمز عابر پیاده ایستاده اند. همچنین افرادی که در داخل یک آسانسور ایستاده اند، تشکیل یک انبوهه می دهند.

3- حضور تماشاچیان می تواند رفتار فرد را تحت تاثیر قرار دهد حتی اگر تماشاچیان کاملاً غیرفعال باشند. الگوی تاثیر اجتماعی ، نفوذ تماشاچیان را ناشی از سه عامل می داند: تعداد تماشاچیان، بلاواسطه بودن آنها و نیرومندی یا پایگاه آنها، هر قدر تعداد تماشاچیان زیادتر، فاصله آنها از شخص کمتر و پایگاه آنها قویتر باشد، احتمال اینکه عملکرد شخص را دچار اختلال کند، بیشتر است. همچنین میزان اختلال هنگامی بیشتر است که شخص تسلط کمی بر تکلیف مورد نظر داشته باشد یا تازه کار باشد.

4- در وضیعتی که حضور تماشاچیان عملکرد انجام تکلیف را در فرد بهتر کند، می‌گویند آسان سازی اجتماعی صورت گرفته است. میزان مهارت و تسلط فرد بر تکلیف مورد نظر عاملی‌است که حضور تماشاچیان، عملکرد او را بهتر و آسانتر می‌سازد.

5- مدل انگیزشی، قضیه را چنین طرح می کند که حضور تماشاگران سبب تهییج در فرد می شود و تمایل به عرضه پاسخ مسلط را در او افزایش می دهد، سپس فرد از خود می پرسد که آیا رفتار مورد نظر تماشاگران همان رفتار مسلط اوست؟ اگر پاسخ او به این سوال مثبت باشد، عملکرد او بالا می رود و اگر پاسخ او منفی باشد ، عملکرد وی کاهش خواهد یافت.

6- اما اگر تماشاچیان فعال باشند، حالت رقابت آمیز در گروه پیدا می شود و بر عملکرد فرد در گروه تاثیر می گذارد. گفته می شود که این تاثیر ناشی از گروه همکوش است که با شخص به رقابت پرداخته اند. منتها شرط بهبود عملکرد این است که گروه همکوش از فرد اندکی بهتر عمل کند. اگر کار گروه همکوش بدتر از خود شخص یا بسیار برتر از عملکرد فرد باشد، تاثیر آن بر عملکرد شخص منفی خواهد بود. علاوه بر این، در گروه همکوش ویژگیهای تکلیف از نظر آسانی و خوب آموخته شدن نیز بر عملکرد فرد تاثیر می گذارد و همچنین افراد گروه همکوش از یکدیگر سرمشق نیز می‌گیرند.

7- گروهها را می توانیم از چند جنبه بررسی کنیم: یکی برحسب ترکیب گروه و دیگری بر حسب ساختار آن. منظور از ترکیب، ویژگیهایی مانند اندازه و حجم گروه و غرض از ساختار گروه، نحوه وجود نظامهای ارتباطی در داخل گروه است. همچنین می‌توان گروهها را از جنبه پویایی مورد نظر قرار داد. پویایی گروه چگونگی تاثیرات متقابل افراد را در داخل گروه بررسی می کند و بالاخره در گروهها نحوه عملکرد آنها در رسیدن به هدف می تواند مورد نظر قرار گیرد.

8- چگونگی برقراری ارتباط در گروهها ناشی از شبکه های ارتباطی هستند که می‌توانند به صورت چرخ، زنجیر، Y شکل، دایره، یا هم پیوند باشند. به میزانی که ارتباط افراد در گروه کمتر باشد، به همان نسبت نظام گروه نظامی متمرکز خواهد بود. شبکه های ارتباطی که امکان ارتباطات غیرمتمرکز را فراهم کنند، به افراد خود روحیه بهتری می بخشند؛ اما کارایی گروه برحسب شبکه های ارتباطی بستگی به نوع تکلیف مورد انجام دارد. در مورد مسائل مشکل ، شبکه دایره ای بیشترین کارایی و شبکه چرخی کمترین کارایی را برحسب زمان صرف شده دارند.

9- از ویژگیهای مهم گروه، یکی هم انسجام گروه است. انسجام را یک ویژگی گروهی دانسته اند که در آن نیروهای اعمال شده بر اعضا برای ماندن در گروه بیش از کار نیروهایی است که می کوشد آنها را به ترک گروه وادار کند. نتیجه نهایی انسجام، یکپارچگی گروه و توافق بیشتر گروه روی موضوعها و پدیده هاست. اگر گروه بخواهد بیشتر کار کند، انسجام سبب بالا رفتن کارایی می شود، و چنانچه تصمیم به کار نکردن بگیرند، گروه منسجم باروری کمتری خواهد داشت.

10- عملکردهای گروه در زمینه های قضاوت و حل مسئله بررسی شده و نشان داده شده است که عملکرد در مورد قضاوت افراطی تر، و در مورد حل مسئله معمولا کارآمدتر است. فن بارش مغزی یکی از وجوه عملکرد گروهی در حل مسائل است که طی آن هر کس هر راه خلی به ذهنش می رسد، اعلام می کند.

11- یکی از جلوه های نفوذ گروه بر اعضای خود را می توان در تغییر مخاطره آمیز، یعنی، گرفتن تصمیمهای افراطی تر در گروه مشاهده کرد. برخلاف انتظار، افراد وقتی در گروه قرار می گیرند و قرار می شود که در زمینه ای تصمیم گیری کنند، تصمیم آنها در گروه افراطی تر و مخاطره آمیزتر از زمانی است که قرار باشد به طور فردی تصمیم بگیرند.