دانلود تحقیق رفتار جبری چک کردن

مقدمه شما خانه خود را ترک می‌کنید وعازم تعطیلات اداری می‌شوید اما پس از آن که در صندلی عقب تاکسی آرام گرفتید تردیدها به ذهن شما هجوممی‌آورند.

آیا اجاق گاز را خاموش کرده‌ام آیا درب خانه باز است.

سعی می‌کنید این افکار را نادیده بگیرید ولی نمی‌توانید.

به یاد بیاورید که اجاق گاز را خاموش کرده‌اید یا درب باز است یا بسته.

احساس شک و دو دلی در شما اوج می‌گیرد در نهایت مغلوب این افکار می‌شوید و به راننده تاکسی می‌گویید که دور بزند او بیرون منتظر می‌ماند شما بی وقفه اجاق را خاموش و روشن می‌کنید و یا از باز بودن درب مطمئن می‌شوید و هر اندازه که به اجاق نگاه می‌کنید یا درب را باز و بسته می‌کنید باز هم هیچ تأثیری ندارد نمی‌توانید از این موارد مطمئن شوید و به جای آن با هر بار وارسی کردن بر تردید آزار دهنده شما افزوده می‌شود چشما شما بسته بودن درب و یا خاموش بودن اجاق گاز را می‌بیند اما در ذهن شما چیزی ثبت نمی‌شود.

پس از گذشت دقایقی که به اندازه ساعت‌ها به نظر می‌رسد بالاخره با اکراه منزل را ترک می‌کنید و به تاکسی باز می‌گردید.

اما همان طور که دور می‌شوید، قصور می‌کنید که در نتیجه بی دقتی شما، خانه آتش گرفته است- در طی سفر افکار وحشتناک مربوط به خاکستر شدن دارایی‌تان مایه عذاب خاطرتان می‌شود.

با وجود تمامی تلاشهایتان نمی‌توانید این تردیدها را از ذهن خود دور کنید.

این نمونه نگاهی اجمالی به افکار فردی دارد که به گونه‌ای به افکار و خواسته‌های غیر قابل کنترل اختلال وسواس – اجبار گرفتار است – این فرد دیوانه نیست – بلکه به نوعی اختلال اضطرابی دچار است که زندگی وی را تحت الشعاع قرار داده است.

اختلال شخصیت وسواسی – جبری[1] در سیستم طبقه بندی DSM-IV جزء اختلالات اضطرابی طبقه بندی گردیده است.

تعریف وسواس نگرانی‌ها، تردیدها، باورهای خرافی – که معمولا در زندگی روزمره شایع‌اند- اگر جنبه افراطی و شدید پیدا کنند، وسواس نامیده می‌شود.

مثلاً فرد در هنگام شست و شوی دست یابدن یا بازرسی و چک کردن، خیلی زیاده روی کند و در صورت وجود مانع دچار اضطراب و استرس شود و عملکرد حوزه‌های خانوادگی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی یا روابط بین فردی را تحت تاثیر قرار دهد.

انواع وسواس : الف) وسواس فکری : افکاری که تکرار می‌شوند و خارج از اختیار به نظر می‌رسند به گونه‌ای که شخصی نمی‌خواهد این افکار را داشته باشد و آنها را ناراحت کننده، مزاحم و بی معنا تلقی می‌کند.

شایع ترین انواع وسواس فکری عبارتند از: ترسهای آلودگی به میکروب، تردید و شک در مورد انجام دادن درست کارها، افکار مزاحم در خصوص تکرار یا اعمال پرخاشگرانه یا جنسی، دقت بیش از حد، شک دینی و اخلاقی افراطی ب ) وسواس عملی : اعمال اجباری که شخص بارها و بارها و طبق مجموعه قواعد و مناسکی برای خنثی کردن افکار وسواسی خود اقدام به انجام آنها می‌کند.

شایع ترین انواع وسواس عملی عبارتند از: وارسی، شست و شو، شمارس، پرسیدن، تقارن و دقت، ذخیره کردن و انبارسازی.

آداب وارسی کردن یا چک کردن اگر شما به آداب وارسی کردن دچار باشید، نمی‌توانید مطمئن شوید که مرتکب خطایی خطرناک نشده‌اید بنابراین برای حصول اطمینان، به وارسی کردن می‌پردازید.

معمولاً می‌ترسید که در اثر خطایی که از شما سرزده است.

به خودتان و دیگران آسیبی برسانید – شما ممکن است دوازده مرتبه اجاق گاز و قفل درها را وارسی کنید اما هنگامی که به در قفل شده نگاه می‌کنید باز هم از قفل بودن آن‌ مطمئن نمی‌شوید – بنابراین ممکن است به مدت سی دقیقه قفل را باز و بسته کنید تا آن که بتوانید خود را از خانه بیرون بکشانید، آن هم با خستگی بسیار ممکن است برای اطمینان مجدد به طور مکرر از خانواده و دوستانتان کمک بخواهید – در این نمونه قدرت تردید به خوبی نشان داده شده است.

بروس به آداب وارسی کردن قفل درها، پنجره‌ها و دو شاخه‌های برق دچار بود او همچنین می‌ترسید که با بی دقتی خود موجب آتش سوزی وسایل برقی شود – اگر شما دچار آداب وارسی کردن باشید ممکن است در حین صحبت به طور مکرر از دیگران بپرسید که به آنها توهین کرده‌اید یا نه یا ممکن است بپرسید که مبادا نادانسته به خودتان آسیب زده باشید.

یا آن که ممکن است از چاقو و قیچی اجتناب کنید یا این که از ترس این که مبادا خود را از پنجره به بیرون پرت کنید از پنجره‌ها اجتناب بورزید.

ویژگیهای افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی – اجباری (OCD) 1- وجود کمال گرایی 2- اشتغال ذهنی 3- اصرار به این که دیگران در انجام کارها از روش او تبعیت کنند 4- وقف کردن خود برای کار 5- ناتوانی در تصمیم گیری 6- وظیفه شناسی بیش از حد و انعطاف نداشتن درباره مسائل اخلاقی 7- محدودیت در ابراز عواطف 8- ناتوانی در دور انداختن اشیاء‌ بی ارزش 9- فقدان سخاوت علائم علائم اختلال وسواسی – جبری طیفی از حفیف تا شدید را دربر می‌گیرد.

عده‌ای ممکن است فقط به فکرهای وسواسی دچار شوند.

برخی ممکن است بتوانند افکار وسواسی و رفتارهای جبری خود را برای مدت کوتاهی مهار کنند و علائم خود را در مدرسه یا محل کار پنهان کنند.

اما هنگامی که وضعیت شدیدتر می‌شود، اختلال B وسواسی – جبری آن قدر زندگی فرد را اشغال می‌کند که دیگر نمی‌تواند در فعالیت‌های روزانه بازدهی داشته باشد، چون بیشتر وقت خود را صرف مراسم وسواسی می‌کند.

این اختلال گاهی با افسردگی، اختلالات تغذیه‌ای، سوء مصرف مواد، برخی ناهنجاریهای شخصیتی، اختلال نقصان توجه یادگیر اختلالات اضطرابی همراه است.

این اختلالات، همراه با تمایل به پنهان کردن مشکل، تشخیص و درمان ناهنجاری را بسیار دشوار می‌کند.

و به این ترتیب، افراد مبتلا تا سالها پس از شروع علائم هیچ درمانی دریافت نمی‌کند.

ضررهای رفتار جبری چک کردن 1- اتلاف وقت و از دست دادن سرمایه ارزشمند عمر 2- عدم توانایی در تمرکز حواس و ایجاد حواس پرتی 3- بازماندن از کارهای اصلی 4- خسته شدن ذهن و چسم و بی حوصله شدن فرد برای فکر کردن درباره موضوعات مهم و اساس زندگی و تحصیلی عوامل مؤثر در ایجاد وسواس : شکل گیری این اختلال ریشه در چهار حوزه بیولوژیک یا زیست شناختی که معمولاً توسط ژن‌ها از والدین منتقل می‌شود.

عدم توازن شیمیایی در مغز نیز در این حوزه قرار می‌گیرد.

مسائل روان شناختی و اتفاقات روانی مانند هیجان‌های جنسی مهار شده ترس، خشم‌های فرو خورده شده، عوامل افسرده ساز و ...

عوامل اجتماعی و فرهنگی عوامل خانوادگی همچون سخت گیری والدین در خصوص آداب تخلیه مثانه وروده تنبیه اشتباهات کودکان به صورت خشن، نوع تربیت، تحقیر، طرد کردن و ...

درمان : این ناهنجاری اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان به خوبی با ترکیبی از روان درمانی بویژه رفتار درمانی و دارو درمانی معالجه کرد.

الف ) دارو درمانی : شامل کلومی پرامین، فلوکستین، پاروکستین، فلووکسامین، سرترالین و ...

می‌باشد.

همچنین از روش ایجاد برش کوچکی در سینگولام (بخشی از مغز که کنترل کننده احساسات و عملکرد‌ها در مغز است) علائم وسواس و اجبار را کاهش می‌دهند.

ب ) روان درمانی : شامل حساسیت زدایی منظم، غرقه سازی تخیلی یا واقعی، توقف فکر، حواسپرتی، مواجهه و جلوگیری از پاسخ، اشباع همراه با انزجار در رفتار درمانی اولین و مهمترین گام تعیین هدف است: 1- در هر زمان فقط روی یک نشانه کار کنید 2- اولین نشانه را به دقت انتخاب کنید 3- نشانه‌ها را به صورت اهداف مشخص درآورید 4- اهداف واقع بینانه باشند.

شیوع : در تحقیقی که توسط صالحی و همکاران (1383) صورت گرفت مشخص شد که در زمینه وسواس‌های عملی بیشترین درصد فراوانی مربوط به وارسی (79 درصد) و شست و شو (77 درصد) همچنین تا 75 درصد موارد، فرد دچار اختلال وسواس – جبری فکر و عمل وسواسی را با هم دارد.

(سادوک و سادوک، 2003).

نمونه وی شامل 61 بیمار مبتلا (23 مرداد و 38 زن) و مقیاس به کار رفته ییل براون بوده است.

توصیه‌ به خانواده‌ها : 1- استرس و موارد بحران، وضعیت بیمار را بدتر کرده، احتمال عود را افزایش می‌دهد.

بنابراین با وجود ایجاد مشکلات و آشفتگی در خانواده به واسطه این بیماری، سعی کنید در منزل فضای آرام برقرار باشد.

2- بیمار نیاز دارد که دیگران او را درک کنند، بنابراین پایین آوردن انتظارات به طور موقت و نیز مهربان و شکیبا بودن، کمک کننده خواهد بود.

3- بدانید بیمار برای رفع اضطراب خود دست به اعمال وسواس گونه می‌زند و هیچ کس به اندازه خود او از رفتارهایش متنفر نیست پس از قضاوت یا مسخره کردن اعمال او خدر کنید.

4- درگیر رفتارهای وسواس گونه بیمار نشوید؛ اما حد و حدود این اعمال باید به روشنی مشخص شده، فرد وسواس طبق همان محدودیت‌ها‌ و قواعد عمل کند.

5- به بیمار برای ترک اعمالش فشار وارد نیاورید.

6- رفتاری که برای بیمار بسیار سخت است و قادر به انجام دادن آن نیست، به تدریح و در دراز مدت تغییر دهید و همیشه تغییرات را به او گوشتزد کنید.

7- خشونت، تهدید به خودکشی یا دیگر کشی را جدی بگیرید.

8- باید مواظب حفظ اعتماد به نفس بیمار باشید، به جای او تصمیم نگیرید ولی در تصمیم گیری به او کمک کنید 9- فعالیت‌های روزانه دویدن، شنا، ورزش‌های گوناگونی که باعث صرف انرژی می‌شود، افزایش دهید.

10- تلاش موفقیت آمیز فرد برای موفقیت در برابر وسواس را تشویق کنید.

11- دائم رفتارها و علائم بیماری را زیر نظر داشته باشید در صورت ظهور علائم جدید و عود، مسأله را با درمانگر در میان بگذارید.

منابع : حیدری نراقی، علی وسواس – انتشارات رشد، 1384.

واشتون، آرنولد- ترجمه معصومیان، حسام الدین- اراده کافی نیست- چاپ دوم، 1387.

صالحی، منصور و همکاران- بررسی فراوانی الگوی علائم اختلال وسواس – جبری، 1383.

سایت اطلاع رسانی شبکه پیام جمهوری اسلامی ایران teletext.irib.ir