«مقدمه »
پدران و مادران به حکم عواطف جوشان و نیرومند پدری ومادری فرزندان را در زیر پر وبال محبت خود می پرورانند .کمبودی برای آنها باقی نمی ماند وکمتر پدر ومادری است که آرزومند نباشد فرزندانشان ازتمام مواهب زندگی برخوردار گردد و آینده ای درخشان برایش تامین نگردد لکن وقوع بسیاری ازحوادث تلخ وناگوار در گذشته وحال نشان می دهد که تنها سرنوشت کودکان را به دست عواطف کوروکر پدران ومادران سپردن کافی نیست .
بشر نتنها قبول دارد که طفل هم حق حیات دارد بلکه مادامی که خود نتواند نیازمندیهای خود را تامین کند باید خوراک و لباس ومسکن اورا تامین کرد واورا در مسیری که بابهره مند شدن از آموزش وپرورش به سوی یک زندگی بهتر وایدال پیش بروند .
تعاریف :
کودک:طبق تعریف ارائه شده توسط whoهر انسان کمتر از 18 سال کودک محسوب می شود ویا از نظر سن به نمو جسمی وروانی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد چون حیات واقعی کودک با تولد آغاز می شودلذا دوران کودکی هم با تولد شروع می شوداز نظر قوانین شرعی پایان کودکی نزد دختر 9 سال و نزد پسر 15 سالگی تمام قمری است .(قانون مدنی م 1210)
خانواده :طبق تعریف قانون مدنی ایران خانواده کوچکترین واحد اجتماعی است و عبارت است از زن و شوهر وفرزندان تحت سرپرستی آنها که با هم زندگی می کنند و تحت ریاست شوهر و پدر هستند .
خشونت : عبارت است از هر گونه رفتار عمدی بین افراد که آسیب جسمی یا روحی را به همراه داشته باشد .
خشونت در خانواده :who: هر گونه رفتار غیر طبیعی که منجر به آزار رساندن به خود و یا دیگران باشد (آزار به صورت جسمی وروانی یا هر نوع می باشد)
کودک آزاری :who:عبارت است از آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان ویا سعادت ت و رفاه و بهزیستی کودک بدست والدین یا افرادی که نسبت به او مسئول هستند .
انواع کودک آزاری :
کودک آزاری جسمی : کودکی که یکبار یا به دفعات مورد ضرب وشتم آزار و شکنجه قرار می گیرد .عبارت است از حمله فیزیکی به کودک به طوری که می تواند موجب درد ،بریدگی کبودی و شکستگی در استخوان ویا سایر جراحات و یا حتی مرگ کودک گردد .اشکال مختلف شامل شلاق زدن،بستن کودک کوبیدن به دیوار سوزاندن با آب جوش و یا مایعات داغ و تکان دادن شدید می با شد .
کودک آزاری جنسی : به کارگیری استفاده و واداشتن کودک به درگیری باهر گونه رفتار روشن جنسی ویا نمایش رفتارهای جنسی وتماس جنسی فحشاء و هر گونه بهره برداری جنسی از کودکان جهت لذایذ و ارضاء میل جنسی .
کودک آزاری عاطفی :هر گونه رفتار نامناسبی که بر عملکرد اخلاقی شناختی عاطفی و جسمی کودک تا ثیر منفی داشته باشد همانند آزارهای کلامی سرزنش یا تحقیر ناسزاگفتن مسخره کردن دست انداختن مقررات وتحقیر شدید و نامعقول داشتن ترساندن مکرر کودک از نتیجه سخت بدنی انتظارات و برخوردهای نامتناسب کودک به خدمت گرفتن کودک به خدمت گرفتن کودک در جهت ارضاء نیازهای عاطفی خود وپاسخ های رفتاری غیر قابل پیش بینی والدین که باعث بی ثباتی و دگرگونی و شناختی کودک شود .[1]
کودک آزاری ناشی از غفلت و مسامحه : عبارت است از عدم مراقبت وعلاقه مندی به کودک شامل محرومیت از نیازهای اساسی همانند غذا، پوشاک و محرومیت از اقداماتی که جهت رشد رشد طبیعی و نموکودک نیاز است ویا کودک را در معرض خطر قراردادن (مانند رها کردن بچه بدون مراقبت ) میباشد .مسامحه یا غفلت به صورت عدم مراقبت کافی جسمانی و بهداشتی وعدم تامین نیازها ی روحی هیجانی و آموزش کودک ، ترک وبحال خود رها کردن کودک ، فقدان محبت ،صحبت نکردن با کودک ،عدم رسیدگی به وضعیت تحصیلی وبی توجهی به ترک مدرسه وکودک را در معرض خطراطی چون سرماو گرما قرار دادن می باشد به طورکلی ناتوانی یا غافل ماندن والدین از توجه و رسیدگی به نیاز های هیجانی وعاطفی مسامحه عاطفی نامیده می شود همچنین مسامحه فیزیکی شامل علائم کمبود تغذیه ای همانند عفونت های پوستی درماتیت اداری قنداق بچه[2] علائم کمبود ویتامین به صورت بیماری پلاگر وبری بری می باشد.[3]
[1] مردی به حضرت علی (ع) از فرزندش شکایت کرد حضرت فرمودند :«فرزندت را نزن و برای ادب کردنش با ا و قهر کن ولی مواظب باش قهرت به طول نینجامد و زود بااو آشتی کن .
[2] درماتیت :نوعی التهاب پوستی ناشی از تماس ادرار با پوست ناحیه تناسلی است که معمولا به علت عدم رعایت در ناحیه قنداق بچه دیده می شود .
[3] پلاگر :نوعی بیماری ناشی از کمبود ویتامین های گروه B(نیاسین )است که زبان سیاه رنگ می شود .
علل کودک آزاری
الف)عوامل مربوط به کودک :
فرزند اول خانواده بودن
نارس بودن
داشتن معلولیت جسمی یا عقب ماندگی ذهنی
بچه های بیش فعال
کودکان سازش ناپذیر وابسته به تحریک پذیر
فرزند خواندگی
تک والدی
کودکان دارای ظاهر فیزیکی بد
کودکان ناخواسته و نامشروع
10- کودکانی که دائما بیمار می شوند ویا از خوردن غذا امتناع می کنند .
ب)علل مربوط به والدین
1- فقدان مهارتهای کافی به عنوان والد
2- خانواده های طرد شده و دارای روابط اجتماعی محدود
3- داشتن انتظارات غیر واقعی درک وتصور تعریف نشده و اشتباهی از توانایی های کودک متناسب
4- والدینی که به نوعی آزار وبی توجهی را دوران کودکی خود تجربه نموده اند و یا ارتباط طبیعی با والدین خود در کودکی نداشته اند .
5- والدینی که بدون تفکر و به طور آنی عمل می کند و از نظر فکری افرادی نابالغ،خود محور،زود رنج و حساس هستند .
6- عقب ماندگی ذهنی والدین
7- اختلاف روانی در والدین
8- سابقه ی اپی پسی (صرع)
9- انحطاط اخلاقی والدین و اعتیاد به الکل یا مواد مخدر
10- زمینه بیولوژیک همانند صدمات حین زایمان وکاهش سروتونین مایع محرک نخاعی در موارد عدم کنترل تکانه ها
11- والدینی که تنبیه کودک را نوعی آموزش انظباطی می داند.
12- سن پایین والدین
13- تفاوتهای شدید فرهنگی بین والدین
14- ازدواج زود هنگام بدون برنامه ریزی
آسیب شناسی کودک آزاری:
آسیب شناسی کودک آزاری محمد حسین بازرگانی نیمه دوم قرن بیستم را میتوان با شجاعت و افتخار عصر کودکان نامید. بقای جامعه با اطفال است و برای این که جامعه به رشد و تعالی برسد باید طفل ,تربیت و برای زندگی عادی و اجتماعی آماده شود .شخصیت کودک در خانواده تکوین می یابد و هر خانواده زیر بنای ساختمان فکری نونهالان را تشکیل می دهد. کودکان آسیب پذیر تر از سایر افراد جامعه اند، این آسیب پذیری به علل مختلف از جمله :کوچکی، معایب مادر زادی، بیماری ها ،عدم تطابق با محیط و نیز قدرت اندیشیدن و تشخیص بد وخوب است. لذا برای چاره این آسیب پذیری والدین ،سرپرستان ،خود محور، زود رنج و حساس هستند .
والدینی که بدون تفکر و به طور آنی عمل می کند و از نظر فکری افرادی نا بالغ و مددکاران وکسانی که مسئولیت آن ها بر عهده دارند باید نخست آشنایی کامل ودرستی از این نکات ،ضعفها ،بیماریها ،و عوامل خطرزا داشته باشند.
برای اولین بار در سال 1964 توسط کافی درگزارش «شکستگی های متعدد استخوان های دراز مطرح شد» در سال 1962 کمپی نتایج صدمات عمدی وار د بر کودک و اثرات سوء آن را باصطلاح «سندرم »کودک کتک خورد ه معرفی کرد.