مشخصات کلی : نام کتاب : علوم پایه دوم ابتدایی عنوان درس :ماده چیست؟
(2) مدت تدریس : 45 دقیقه نام دانشجو معلم : قنبر مایل تعداد فراگیران : 16 نفر برنامه زمان بندی :45/808 هدف کلی : آشنایی با ماده (2) اهداف جزئی 1- آشنایی فراگیران با مفهوم حجم 2- آشنایی فراگیران با مفهوم جرم 3- آشنایی فراگیران با کاربرد ابزار اندازه گیری 3- اهداف رفتاری: 1- دانش آموز با مشاهده اطراف خود چند مواد که حجم دارند را نام می برد (دانش ) از حیطه شناختی 2- دانش آموزان با مشاهده محیط اطراف خود چند جسم که جرم دارند را مثال می زند (درک و فهم) از حیطه شناختی 3-دانش آموزان با مشاهده محیط اطراف خود مواد را از نظر جرم طبقه بندی می کند (ترکیب) از حیطه شناختی 4- دانش آموزان با انجام فعالیت مواد را از نظر حجم طبقه بندی می کند .
(ترکیب) از حیطه شناختی 5- تصویر عنوانی را مشاهده درباره ی آن را با معلم و هم کلاسی خود بحث می کند .
(واکنش) از حیطه عاطفی 6- در مورد درس جدید نتیجه گیری میکند.
(ارزشیابی) از حیطه شناختی 7- به دقت به درس گوش می دهد (دریافت) از حیطه شناختی 8-به سوالات می تواند پاسخ دهند.
(واکنش) از حیطه عاطفی 9- در مورد مطالب درس جدید تجدید نظر می کند.
(تبلور) از حیطه عاطفی 10- دانش آموز در ارتباط با واژه های جرم و حجم داستان می نویسد (ترکیب) از حیطه شناختی.
4- رفتارهای ورودی: 1-آشنایی با ماده 2- آشنایی فراگیران با حالتهای مختلف مواد 3- آشنایی با ویژگیهای مواد با استفاده از حواس پنج گانه 4- آشنایی فراگیران با واژه و مفهوم مایع 5- آشنایی فراگیران با انجام فعالیتهایی با واژه و مفهوم گاز 5- ارزشیابی تشخیصی: الف) در ارتباط بارفتار ورودی : 1- ماده چیست؟
چیزهایی که ما در اطراف خود می بینیم ماده می گویند.
2- حالتهای مختلف ماده را باذکر مثال نام ببرید؟
1- جامد : در ، تخته سیاه 2- مایع : آب ، شیر 3- گاز : هوای داخل بادکنک ، هوای داخل توپ 3- مایع چیست؟
موادی که شکل ثابتی ندارند و به شکل فلزی که در آن ریخته می شود در می آید مایع می گویند مانند شیر.
4- جامد چیست؟
به موادی که شکل ثابتی دارند .
مانند صندلی ، میز ، در ، قند 5-گاز چیست؟
موادی که از خودشان شکلی ندارند و در همه جا پخش می شوند مانند هوای داخل بادکنک 6- با استفاده از حواس پنجگانه ویژگیهای مواد را توضیح دهید؟
با دست حجم را لمس می کنیم (حس لامسه) با چشم حجم را می بینیم (حس بینایی) و با بینی جسم را بو می کنیم (حس بویایی) و با زبان مواد را می چشیم (حس چشایی) و با گوش صدای جسم را می شنویم (حس شنوایی).
ب) در ارتباط با رفتار نهایی: 1- حجم چیست ؟
2- جرم چیست؟
3- جرم مواد را با چه وسیله ای اندازه گیری می کند؟
6- روش تدریس : با استفاده از روش تفحص گروهی 7- وسایل کمک آموزشی لازم برای تدریس: کتاب علوم ، گچ ، تعدادی سنگ با اندازه های مختلف ، نخ ، لیوان ، کش در دو رنگ و ماژیک در دو رنگ ، مقداری خمیربازی یا گل رس سفالگری 8- امور مقدماتی قبل از تدریس: الف ) سلام و احوال پرسی : سلام گلهای من ، چطورید ، خوبید بچه ها ، بله ، معلم: بسیار خوب ، آفرین بر شماگلهای خوب وپر انرژی ، نکته تربیتی از طرف معلم : از هر فرصت مناسب برای آموزش رعایت حقوق دیگران ، مثل رعایت نوبت در صحبت کردن استفاده می کینم.
ب ) حضور و غیاب : با یک نگاه متوجه می شوم که حسن در جای خود نیست از بچه ها دلیل آن را می پرسم کسی نمی داند از سرگروه می خواهم که نام و نام خانوادگی او را نوشته و پشت در کلاس در سالن روی میز بگذارد تا مدیر در جریان غیبت حسن قرار گیرد.
ج) سازماندهی کلاس: به کمک بچه ها کلاس را به چهار گروه چهار نفری نقسیم می کنیم و به بچه ها می گویم برای این جلسه من فقط سرگروهها را انتخاب می کنم و سرگروهها خودشان افراد گروه خود را انتخاب کنند و اسامی را به من بدهند .
سرگروه گل یاس : فرشاد ، سرگروه گل نرگس : فرشید ، سرگروه گل مریم : رضا ، سرگروه گل لاله : مهدی 9- افزایش کارایی یاوران: معلم : بچه ها هر وقت من با انگشت به میز زدم باید هر یک از شما به من توجه کند و نام هر گروه را که من گفتم باید آماده ارایه نظر و گزارش گروه خود باشید.
10- بررسی تکلیف : معلم : تمام گروهها تکلیفشان را روی میز بگذارند و از هر گروه که خواستم پاسخ دهند .
از گروه گل یاس ، معلم : علی جان تکلیفت را انجام دادی؟
2 یا درس را هم خوب بلدی .
علی : بله .
آقای معلم : می توانی پای تابلو بیایی و برای بچه ها حالت های مواد را نام ببرید و از هرمورد یک مثال بزنی تصویر آن را کنی علی پای تابلو می رود و درست جواب می دهد.
معلم : پس مشخص شد که همه شما درس گذشته را خوب یاد گرفته ای و برای درس جدید آمادگی دارید .آفرین بر شما بچه های خوب.
11- ارزشیابی تشخیصی در ارتباط با رفتار نقطه شروع تدریس: معلم از رضا می پرسد ، رضا جان حالا شما بگوحجم چیست؟رضا کمی فکر می کند و می گوید، آقا اجازه نمی دانم معلم : اشکالی ندارد .
بنشین .
رضا جان قول بده که خوب گوش کنی و آن را یاد بگیری .
باز معلم از مهدی می پرسد مهدی جان ، شما بگو جرم چیست؟
مهدی : نمی دانم آقای معلم باز از مرتضی می پرسد .
مرتضی جان شما بگویید جرم مواد را با چه وسیله ای اندازه می گیرند؟
مرتضی کمی فکر می کند و می گوید آقا فکر کنم با ترازو ومعلم می گوید آفرین پسرم ، ولی خوب گوش بده تا من در این مورد توضیح بیشتری بدهم.
12- ایجاد انگیزه: قبلا از هر دانش آموزی می خواهم یک بادکنک به کلاس بیاورندواز دانش آموزان می خواهم تا باد کنک های خود را باد کنند.روی بادکنکها یشان یک پیام با ماژیک برای دوستتان بنویسید .بادکنک هارا با یکدیگر عوض کنید.ودر یک زمان که من سوت می زنم بادکنک هایشان را خالی کنند ومی پرسم بچه های عزیز آیا باد کنک ماده است؟
هوای داخل بادکنک چیست؟
بادکنک ها چه فرقی با یکدیگر دارند؟تمام پاسخ ها می شنوم اما لازم نیست آن ها را اصلاح کنم .فقط پاسخ هارا که به اندازه (بزرگی وکوچکی)یا وزن (سنگینی یا سبکی ) استفاده دارند تکرار می کنم و روی آنها تأکید می نمایم از دانش آموزان می خواهم تصویر عنوانی این درس را مشاهده کنندودر مورد آن با یکدیگر در گروه ها به گفتگو بپردازند.وخودم یا طرح پرسشهای مخاطب ،ضمن یادآوری مطالب درس ها گذشته زمینه را برای شروع درس جدید فراهم می کنم.
13- موقعیت مبهم: ماده چیست؟
(2) معلم : من وارد گروه می شوم واز گروه گل مریم،مجتبی جان شما بگوی سوال من چه بود؟
مجتبی می گوید:آقا اجازه شما فرمودید ماده چیست؟
حسن جان،پسرعزیزم،شما بگو من چه گفتم،حسن همان سوال را می گوید،من متوجه می شوم که همه اعضای گروه سوال وموقعیت مبهم را در ک کرده اند وبا زبان خود بیان می کنند.
14- توجه به واکنش ها: مهدی می گوید چیزهایی : مثل صدا،نور،گرما،سرما،ماده هستند چون فضا اشغال می کنند.
فرشاد می گوید:هر چیزی که وزن دارد ماده می گویند.
فرشید می گوید:تمام چیزهای اطراف ما را ماده گویند.
رضا می گوید:هرچیزی که جایی را اشغال کند ماده گفته می شود.
15- توجه معلم به تفاوت در واکنش ها: بسیار خوب بود،بچه ها،همان طورکه متوجه شده اید جواب همه شما مثل هم نبود هرکسی وهر گروه یک نظر دارد .
پس به نظر شما چرا پاسخ ها شما با هم مقداری فرق دارد .سپس بچه ها بیایید جواب درست مسأله را پیداکنیم.
16- سازماندهی وتقسیم کار: دراین مرحله معلم با دادن وسایل کمک آموزشی به سرگروه ها از قبیل مقداری خمیر بازی یا گل رس سفالگری وتعدادی سنگ به اندازه های مختلف – نخ- لیوان- کش در دو رنگ – ماژیک در دود رنگ،از آن ها می خواهم بین اعضای خود تقسیم کنند برای رسیدن به جواب سوال معلم این آزمایش ها را انجام دهند به عنوان نمونه: گروه گل یاس : که سر گروه آن فرشاد است .فرشاد از اعضای گروه خودمی پرسد می گوید چمشید تودر مورد حجم مطالب جمع آوری کن وحسین شما هم در مورد جرم مواد تحقیق کن واطلاعات جمع آوری کن ومحمد شما هم در مورد وسیله ای که جرم مواد را با آن اندازه می گیرند بررسی کن واطلاعات بدست بیاور ومن خودم در مورد واحد وزن که دراین درس نیست فکر می کنم وتحقیق می کنم.
17 - بررسی مستقل وگروهی : معلم: وسایلی از قبیل تعدادی سنگ به اندازه های مختلف – نخ- لیوان- کش در دورنگ- ماژیک در دو رنگ- مقداری خمیر بازی ویا گل رس سفالگری به گروه ها می دهد تا آزمایش ها را انجام دهند.
سرگروه،بچه ها ابتدا به صورت فردی وسپس گروهی کار می کنیم ونتایج را مقایسه می کنیم در این مرحله بچه ها در گروه دو نفری کار می کنند یکی آزمایش را انجام می دهد ویکی گزارش کار می نویسد برای مثال گروه گل نرگس :هادی که عضو گروه است لیوان را تا نیمه آب می کند ویک کش لاستیکی دور لیوان می اندازد تا سطح آب را نشان دهد.نخ را دور یکی از سنگ ها می بندد وآن را درآب فرو می برد سطح آب را روی لیوان علامت می زند وهمین کار را با سنگ ها ی دیگر هم انجام می دهد وگزارش کار خود را می نویسند.
وفرشید که سر گروه است با وسایلی که معلم در اختیار او گذاشته از قبیل مقداری خمیر بازی یا گل رس آزمایش دیگری را انجام می دهد محمد وفرشید با دومقدار نامساوی خمیر مجسمه سازی دو کاسه می سازندآن ها کاسه های خورا با هم مقایسه می کنند وگزارش کار خود را می نویسند.
18- تحلیل وپیشرفت کار گروه ونتایج کار: حالا معلم، برای بچه ها دسست می زند ومی گوید : بچه ها ،سرگروه ها برای دادن نتایج کار به پای تابلو بیایید ونتایج کار خود را روی تابلو بنویسید .
فرشید سرگروه گل نرگس ما به این نتیجه رسیدیم که اولا مواد جا می گیرند ثانیا : مواد مختلف جای مختلفی می گیرند.بعد معلم برای دانش آموزان توضیح می دهد که به جای اینکه بگوییم مواد جا می گیرند می توانیم بگوییم هر ماده حجم دارد سپس تکرا رمی کنم (مواد جا می گیرند؛یعنی مواد حجم دارند) بعد از دانش آموزان می خواهم کیف های خود را با هم مقایسه کنند واین بار کلمه ی حجم را بکار ببرند بعد احمد می گوید:کیف من وسهیل یک اندازه است حجم دفتر من کمتر از حجم دفتر سهیل است.
ودر آزمایش دیگر به این نتیجه رسیدیم که کاسه ای که از کاسه دیگری بزرگتر بود (ماده )یا خمیرش نیز بیشتر بود بعد معلم توضیح می دهد به جای عبارت (ماده ی بیشتر )(جرم بیشتر )را جای گزین کنند حالا روی تخته می نویسیم (مقدار ماده ی نان بزرگتر بیش تر از مقدار ماده ی نان کوچک است.واز دانش آموزان می خواهمدر جمله ای که ساخته اند به جای مقدار ماده از کلمه جرم استفاده کنند.بعد از دانش آموزان می خواهم جرم چیزهای مشابهی را که در کلاس می بینند با یکدیگر مقایسه کنند (مثلا جرم کتاب فارسی را با کتاب علوم) بچه ها متوجه می شوند جرم کتاب فارسی بیش تر از جرم کتاب علوم است.
19 - فعالیت برخورداری از موقعیت از سرگرفته می شود: سعید از گروه گل لاله از معلم می پرسد:آیا هر چیز که جای بیش تری بگیرد جرمش هم بیشتر است؟
معلم می گوید:چون این جلسه وقت نداریم این سوال را یادداشت کنید ودر منزل آزمایش صفحه 37 کتاب خود را که در این زمینه می باشد انجام دهید وبعد گزارش خود را بنویسید تابرای جلسه بعد از این آزمایش را در کلاس با هم انجام دهیم وبه جواب برسیم .
20 - ارزشیابی پایانی : معلم از بچه ها می پرسد کسی می تواند بگوید ما امروز چکار کردیم وبه چه نتایجی رسیدیم علی ،خلاصه ای از مطالب درس رابیان می کند:ما امروز یاد گرفتیم جرم یک جسم مقدار ماده تشکیل دهنده یک جسم است مثلا جرم کتاب فارسی از علوم بیش تر است .
معلم : علی جان درست گفتی عزیزم.
معلم: حالا چه کسی می تواند بگوید حجم چیست؟
بچه ها دست بلند می کنند ومی گویند مقدار فضایی که ماده اشغال می کند حجم ماده می گویند مانند دو بادکنک کوچک وبزرگ در حالی که پر باد باشندکه بادکنک بزرگ حجم بیشتری دارد.معلم: آفرین پسر گلم.
معلم: حالا مرتضی توبگو: حجم وجرم یک بیسکویت خرد شده را با یک بیسکویت خرد نشده بگو؟مرتضی : حجم بیسکویت خرد نشده بیشتر از حجم بیسکویت خرد شده است وجرم بیسکویت خرد شده وخرد نشده مساوی است.معلم :آفرین برشما عزیزان،من فهمیدم که شما درس را خوب یاد گرفته اید.
21 - تعیین تکلیف: بچه ها برای جلسه آینده خوب درستان را بخوانید ویک ابزار ساده مثل تراز بسازید وباکمک آن جرم،برخی از مواد را با یک دیگر مقایسه کنید وسپس نتیجه را به کلاس گزارش دهید.
22- تکنیک های گسترش دهنده: بچه ها برای اینکه مطالب بیشتری در این زمینه جمع آوری کنید از شما می خواهم به کتابخانه دبستانتان بروید تا مطالب بیشتری در این زمینه تهیه نمایید.
23- پایان کلاس: گلهای سر سبد دوم خسته نباشید وبرای سلامتی خودتان یک صلوات بفرستید .
خدایارونگهدارتان باد .