تحقیق ارزشیابی تحصیلی

چکیده

ارزشیابی وسیله ای برای تحقیق اهداف آموزشی به شمار می آید و یکی از فنونی است که آشنایی با آن برای معلمان ضروری است .در این پژوهش « چگونگی تاثیر ارزشیابی در بهبود یاد دهی یادگیری و اصلاح برنامه ها وروش ها » مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از شیوه ها و تبیین مسائل ارزشیابی این نتیجه به دست آمده ا ست که ارزشیابی ، معلم و دانش آموز را در دستیابی مطمئن به هدفهای تربیتی و آموزشی کمک می کند و با نشان دادن نقاط قوت وضعف فرایندهای تدریس و یادگیری موجبات اصلاح و بهبود به موقع آنها را فراهم می سازد .بنابر این برای نیل به این هدف باید مسائلی همجون افزایش کیفیت ارزشیابی ، ایجاد تنوع در شیوه های ارزشیابی ، تاکید بر نحوه استفاده از نتایج امتحان و  .... مورد توجه واقع شود .

کلید واژه ها :

آزمون – ارزشیابی – اندازه گیری – سنجش – یادگیری

مقدمه

یکی از اهداف اساسی آموزشی و پرورش ، آشنا کردن دانش آموزان با مسائل مختلف زندگی اجتماعی در کشور و یادگیری مواجهه منطقی با آن مسائل است .

این نگرش و مواجهه منطقی باعث بهبود کیفی زندگی افراد جامعه می شود . بنابر این یکی از فنون مورد مطالعه معلمان فن ارزشیابی از آموخته های دانش آموزان است اگر ارزشیابی در درس به کار رود معلمان را قادر می سازد که یادگیری های دانش آموزان را به نحو چشمگیری بهبود بخشد .ارزشیابی صحیح و آگاهی از نتایج آن باعث می شود دانش آموزان بیاموزند که چگونه یا د بگیرند و معلمان می آموزند که چگونه و با چه روشی یاد بدهند اگر مربی از همان آغاز به انتقال یک طرفه دانش و معلومات رو کند و دانش آموز هیچ تفکری در مورد معلومات نداشته باشد و آنها را بیان نکند . امر یادگیر ی به نحو مطلوب انجام نخواهد گرفت .هدف از ارزشیابی تشخیص وضعیت دانش آموز در امر یادگیری – رشد ، پیشرفت و بهبود است . پس ارزشیابی و تدریس نباید هیچ گاه جدا از یکدیگر باشند .

بیان مسأله

نقش تعلیم و تربیت جدید آن است که استعدادها و توانایی های دانش آموزان را شکوفا نموده و برای شرکت در فعالیت های جامعه آماده سازد . نیل به اهداف مستلزم تغییر مطلوب در رفتار دانش آموزان است .  آموزش وپرورش در رسیدن به اهداف خود داری مشکلات فراوانی است . یکی از معضلات نظام آموزشی کشور در زمینه امتحان است . علل زیادی باعث می شود که دانش آموزان به هدفهای آموزشی خود نرسند که از آن میان می توان به مواردی مثل : «عدم آمادگی یاد گیرندگان برای یادگیری هدفهای آموزشی ، عدم انگیزه لازم برای یادگیری ، عدم تلاش لازم برای یادگیری ، عدم برخورداری روش آموزش از کیفیت مطلوب و ... اشاره کرد .» ( متین 1383 ص 3) اما سئوال اینجاست که میزان وسهم امتحانات در پیشرفت نظام تعلیم و تربیت چیست ؟

ارزشیابی یادگیریهای دانش آموزان ، یکی از اساسی ترین و در عین حال پیچیده ترین ارکان نظام آموزشی است و امتحان عامل مهمی در جهت شناخت دانش آموزان ، تعیین میزان اهداف ، کشف نارسایی ها و مشکلات دانش آموزان و پیشرفت و بهبود روش های تدریس محسوب می شود که معلمان در آن نقش مهمی دارند.بنابر این معلمان باید از این گونه ارزشیابی حداکثر استفاده را بنمایند و برای تجدید نظر در روش کار خود از نتایج آن سود ببرند . چرا که آگاهی معلم از استفاده از ارزشیابی گامی موثر در کیفیت مطلوب فرآیند یادگیری است و تاثیری مثبت در تغییر روش های نا مطلوب تدریس دارد . معلم با آگاهی از نتایج روش تدریس و یاددهی می تواند روش های صحیح را بشناسد و در تایید و تداوم آنها بکوشد و از شیوه های نامطلوب خود مطلع شده و آن را متحول کند . استعدادها را می شناسد و به تفاوتهای فردی اهمیت می دهد که نتیجه همه این اموربهبود کیفیت آموزشی و تعلیم و تربیت خواهد بود .

این پژوهش قصد دارد به این پرسش ها پاسخ دهد .

1  - استفاده از ارزشیابی چه تاثیری در بهبود فرآیند یاددهی و آموزش دانش آموزان دارد ؟

3 – چگونه می توان با استفاده از ارزشیابی برنامه ها و روش های یادگیری و یاد دهی را تغییر داد ؟

ضرورت پژوهش

اگر چه ارزشیابی تحصیلی آخرین فعالیت آموزشی معلم به نظر می رسد . یکی از اساسی ترین فعالیت های معلمان است . ارزشیابی به معلمان کمک می کند تا علت و چگونگی پیشرفت و یا عدم پیشرفت دانش آموزان را بررسی کنند و در جهت مطلع شدن از نقاط قوت و ضعف فعالیتهای آموزشی خود از آن استفاده کنند بنابر این هدف اصلی ارزشیابی کمک به معلم در بهبود شیوه های آموزشی خود و تشخیص و رفع نواقص یادگیری دانش آموزان است . درصورتیکه یادگیری و یاد دهی بدون ارزشیابی باشد فعالیت دانش آموزان به حفظ مطالب و کسب مهارتها خلاصه می شود بدون اینکه معلم از کم و کیف آن مطلع شود . در صورت نبود ارزشیابی معلم هیچ گاه از نحوه یادگیری دانش آموزان مطلع نمی شود و همچنان به ارائه مطالب با روش های خود ادامه می دهد . اما نتیجه ارزشیابی می تواند به تغییر کیفیت روش تدریس و مطلع کردن دانش آموزان با روش های مختلف یادگیری بینجامد . بنابر این بی توجهی به این نکته در حقیقت بی توجهی به کیفیت آموزشی و بهبود آن است اگر معلم خود و دانش آموزان را محک نزند نمی تواند به آثار مثبت فرایند آموزشی و تاثیر آن در دانش آموزان پی ببرد .

اهداف پژوهش

اهدف جزیی :

الف – بهبودفرآیند یادگیری دانش آموزان با استفاده از ارزشیابی و نتایج آن

ب – اصلاح و تغییر شیوه ها و روش های تدریس و یادگیری با استفاده از نتایج ارزشیابی

ج – تغییر و اصلاح فرآیند یاد دهی و آموزشی با استفاده از ارزشیابی و نتایج حاصل از آن

د – کمک به معلمین جهت استفاده از ارزشیابی در بالا بردن کیفیت آموزش

تعریف کلید واژه ها و اصطلاحات :

آزمون [1][1] : « مجموعه ای از پرسش ها یا سئوالات که به یک یا چند نفر در تحت شرایط خاص و برای مقاصد اندازه گیری داده می شود »( وایرز ، وجورز[2][2] 1375 ص 502)

ارزشیابی [3][3] : «ارزشیابی عبارت است از فرآیندی منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت یادگیرندگان در رسیدن به هدفهای آموزشی »( سیف 1376ص 20)

اندازه گیری[4][4] : «توصیف کمی رفتار ، اشیاء و و قایع و تعیین کمیت و خصوصیتی که یک چیز یا یک واقعه دارای آن است . اندازه گیری صرفاً یک جریانجمع آوزی اطلاعات است که با استفاده از آنها به تعمیم و ارزشیابی و داوریمی پردازیم .» ( لطف آبادی 1374 ص 36)

سنجش [5][5] :  « سنجش عبارت است از به دست آوردن اندازه ها و اطلاعات مربوط به یک رفتار خاص » ( رشد تکنولوژی آموزشی 1368 ص 3)

یادگیری : « یادگیری یک جریان فعال است که به کمک اصول و قواعدی دانش آموز به فهم یک موضوع دست می یابد .» ( لطف آبادی 1374 ص 270)

بحث

ارزشیابی در حقیقت قضاوت در مورد اصول ، امور و اطلاعات یاد گرفته دانش آموزان است . « انسان پیوسته درصدد ارزیابی کارها و تجربه های گذشته خود است تا عملکردش را رضایتبخش کند و یا با بهبود بخشیدن به عملکرد آینده ، رضایت بیشتری به دست آورد . در واقع ارزشیابی قسمتی از فراگرد بقای انسان است .» ( کارشناس دفتر همکاری های علمی بین الملل 1379 ص 7)بنابر این ارزشیابی به معلم کمک خواهد کرد که هم از چگونگی موفقیت یا شکست یادگیرندگان در یادگیری و هم از نقاط قوت وضعف فعالیتهای آموزشی خود آگاهی حاصل کند و در جهت بهبود آنها گام بردارد