هر چه در کنار و اطراف فرد وجود دارد و بر رفتار و شخصیت فرد اثر می گذارد و ضروری ترین عوامل بقای زندگی را فراهم می کند (بروس کوئن، 1384، ص81)
محیط از لحاظ نگرش سیستمی عبارت است از عواملی که در خارج از سیستم قرار گرفته اند. (رضائیان، ص52)
محیط شامل خانواده، مدرسه ، مذهب، فرهنگ، همسالان و جهانیان می شود. عمل فرد در محیط انجام می شود و محیط را در توضیح اعمال افراد باید به عنوان یک عامل مهم و اثر گذار به شمار آید.
هر چیزی که خارج از فرد است و بر او اثر می گذارد که شامل مذهب ، جامعه و خانواده و ... است .
جامعه:
کلمه جامعه معمولا برای نامیدن گروه خاصی از انسانها که اجتماع آنها کم و بیش دوام و ثباتی دارد و محل مشخصی را اشغال می کند. (1384، ص172)
جامعه به گروهی از انسانها اطلاق می شود که در طول هزاران سال با یکدیگر زندگی کرده است و در سرزمین معینی سکنی گزیده اند و سرانجام خود را به عنوان یک واحد اجتماعی متمایز از گروههای دیگر سازمان داده اند( بروس کوئن،1376)
گروهی از افراد که با یکدیگر زندگی کرده و دارای آداب و رسوم و فرهنگ مشترکی می باشند و به نحوی که دارای اعتقادات و زبان ، فرهنگ مشترکی هستند که آنها را از سایر جامعه ها جدا می کند.
مذهب :
به معنای احترام از روی وجدان و با کمال توجه به عوامل غیر عقلانی روان و سرنوشت فرد یا به عنوان رعایت دقیق و به حساب آوردن برخی عوامل نادیدنی و غیر قابل کنترل، یک نگرش غریزی خاص انسان است. پس از ملیت احساس هویت در جهان بشمار می رود.
www.fa.wikipedia.org
اعتقاد به وجود یک حامی مقتدر و پناهنده ای بنام پروردگار است که مصدر نیکیها ، سازندگیها و کارهای خیر است.( پارسا،1367)
یکی از جنبه های بسیار مهم و حتی در بعضی موارد تعیین کننده کیفیت زندگی انسان است و در محدوده الهیات سوال می کند و مدعی اشراق یا الهام وحی از سوی پروردگار است.
( شعاری نژاد، 1381)
خانواده:
نخستین نهادی که انسان در بدو تولد درون آن چشم می گشاید خانواده است. همان خانواده ای که کدهای اولیه شناخت را به انسان می دهد و او را برای ورود به جامعه آماده می کند.
www.daneshnameh_rochd.ir
یکی از مهمترین و اساسی ترین سازمانهایی است که به رشد کودک یاری می دهد. در خانواده است که کودک نخستین چشم انداز را از جهان پیرامون خود بدست می آورد و احساس وجود می کند.(پارسا،1367)
نهاد خانواده نظامی است که به تنظیم ، ثابت کردن، استاندارد کردن روابط جنسی و تولید مثل انسان می پردازد. رایجترین صورت آن اتحاد زن ومرد با فرزندان در داخل یک خانوار است. این نهاد برخی نهادهای فرعی مانند ازدواج ، نگهداری فرزندان و روابط خانوادگی را شامل می شود.( محسنی،1384،ص216)
یک گروه خویشاوندی است که در اجتماعی کردن فرزندان و برآوردن برخی نیازهای بنیادی دیگر مسولیت اصلی را به عهده دارد. خانواده مرکب از گروهی از افراد است که از طریق خون، ازدواج و یا فرزند خواندگی به یکدیگر مربوط و منسوب بوده و برای مدتی طولانی و نامشخص با هم زندگی می کنند.( بروس کوئن، 1376)
مدرسه :
سیستمی باز است که برای ادامه فعالیت و بقای خود باید با شرایط متغیر محیطی سازگار شود تا بتواند با اثربخشی فعالیت کرده و در درازمدت دوام بیاورد. محیط مدرسه، هدفها، خط مشی ها، ساختار و فراگردهای درونی آن را تحت تاثیر قرار می دهد. روندهای اجنماعی، اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیکی بر عملیات درونی مدرسه موثر واقع می شوند.
( علاقه بند،ص208)
مهمترین نهاد اجتماعی، تربیتی، آموزشی و اصلی ترین رکن تعلیم و تربیت است که به منظور تربیت صحیح دانش آموزان در ابعاد دینی – اخلاق- علمی – آموزشی – اجتماعی و کشف استعدادها و هدایت و رشد متوازن روح معنوی و جسمانی آنان برابر ضوابط و دستورالعملهای وزارت آموزش و پرورش تاسیس و به اتفاق کلیه کارکنان و مشارکت دانش آموزان و اولیای آنان زیر نظر مدیر مدرسه اداره می شود.
www.sharatich.ir
به مجموعه شرایط و عواملی گفته می شود که برای یادگیری و آموزش رسمی بوجود آمده است که سطوح مختلف ابتدایی، راهنمایی و متوسطه و دانشگاه را در بر می گیرد
( شعاری نژاد،1381)
یکی از مهمترین سازمانهایی است که بخش بزرگی از میراث فرهنگی را بصورت برنامه و مواد درسی مانند تاریخ، ادبیات و جز آن به کودکان و نوجوانان منتقل می سازد. (پارسا،1367)
نهاد مدرسه عهده دار روند اجتماعی کردن است که به نحو غیر رسمی در خانه و در صورت رسمی آن در سازمان آموزش و پرورش آنجام می شود. نهادهای فرعی این نهادها اموری مانند امتحان، درجات تحصیلی و دیپلمها ، کار در منزل و موارد دیگر را شامل می شود. (محسنی،1384،ص172)
مکانی برای پاسخگویی به توانایی های روبه رشد دانش آموزان در استدلال کردن و نیازهای هیجانی و اجتماعی برای ایجاد تجربیات یادگیری مناسب و شکوفا شدن تفکر انتزاعی. در واقع مدرسه مسول اصلی انتقال دانش انباشته و شیوه های رفتار اجتماعی با آنهاست و به عنوان یکی از عوامل عمده اجتماعی شدن بر پایه یک رشته قواعد بی چون و چرا سازمان می گیرد .(بروس کوئن،1384،ص79)
نظام شناختی:
به جریانهایی که با ذهن و اندیشه آدمی سرو کار داردمربوط می شود مانند حفظ کردن،فهمیدن،استدلال و قضاوت و همچنین به دو بخش دانش و تواناییهای مهارت های ذهنی تقسیم شده است.
دانش و معلوما ت و تواناییها ومهارتهای ذهنی را در بر می گیردو به جریانهایی که با ذهن و اندیشه آدمی سرو کار دارند مربوط می شود.(سیف،علی اکبر،1383)
ذهن ادمی به عنوان سیستم پیچیده ای از فرایندهای متعامل در نظر گرفته میشودکه اطلاعات مختلف را ایجاد،رمزگردانی،تبدیل یا دستکاری می کند.
سیستم شناختی نقش بسیار فعالی را در مبادلات شناختی با محیط بازی می