تحقیق آموزش مذهبی

تعلیم برنامه آموزش

دیباچه

مذهب یک پدیده انسانی جامع و فراگیر است. تقریباً هر جامعه ای در سرتاسر تاریخش یک بینش یا شناخت مذهبی از جهان داشته است. مذهب ، جهانی را که ما در آن زندگی می کنیم شکل داده است و در آینده نیز این نقش را بازی خواهد کرد. اگر آگاهی ما از خود بعنوان یک جامعه جهانی افزایش یابد، بطور همزمان حوزه و محدوده بیکران چشم اندازهای مذهبی نیز به جهان معرفی می شوند. برای میلیونها انسان مذهب یک بخش بنیادی از آزمایش و تجربه بشر بوده و نیرویی است که به زندگی معنا می بخشد و برای زندگی راهنماست؛ از نظر گروهی دیگر مذهب برای نمایاندن جنبه برتر زندگی آنها شکل گرفته است، اما این افراد (گروهها) در جوامعی زندگی می کنند که قوانین، تقویمها و فرهنگ آن براساس سنت ها(باورهای) مذهبی شکل گرفته اند، در صورتیکه رد اعمال رسمی مذهبی درک معنوی این تجربه بشری را از بین می برد. رشد در سنین جدید (شاید به معنای سن بلوغ) باعث بروز اعمال و شعائر مذهبی در فرد می شود و در این دوره نوع بشر جستجو برای رسیدن به خدای متعال را ادامه می دهد.

با توجه به این مضمون (زمینه) لازم است بچه ها (دانش آموزان) را که در دنیای امروز زندگی و رشد می کنند آشنا بشوند با تفاوتها و شیوه تکامل جستجوی مذهبی در میان نوع بشر . بسیاری از بچه هایی که به آنها آموزش می دهیم، متعلق به جوامع مذهبی خاصی هستند که دیگران به آن تعلق ندارند، اما تمام شاگردان باید در فرآیند تفکر درباره یک زندگی مذهبی پایدار شرکت کنند. ما از کجا آمده ایم؟ چرا ما در این جهان هستیم؟ پس از مرگ چه اتفاقی برای ما می افتد؟ بنابراین آموزش مذهبی (RE) تلاش می کند بچه ها را در مسیر شخصی زندگیشان کمک کند، آموزش مذهبی به بچه ها کمک می کند (فرصت می دهد) تا اعتقادات شخصی، ارزشها و سبک زندگی خود را منعکس کنند و همزمان اعتقادات، ارزشها و شیوه زندگی دیگران را نیز بشناسند.

آموزش مذهبی نباید با پرورش آن اشتباه شود. بچه ها در خانواده هایشان و جوامع خود باورها و اعمال مربوط به مذهب خود را فرا گرفته اند بچه ها در خانواده به پیروی از گامهایی که خانواده سنت ها و اعتقادات خانواده در این راستا برداشته، تشویق می شوند. بچه ها با سنت ها، داستانها و شیوه زندگی جامعه مذهبی آشنا می شوند، که به آن تعلق دارند. چنین پرورشی پاسداری از مذهبی است که به آن تعلق دارند. اما این بخشی از اهداف آموزشی مذهبی مدرسه نیست. آموزش مذهبی در تلاش برای تغییر مذهب کسی یا اینکه فرد را به مذهب دیگر فرا بخواند و یا اینکه به مذهب خاصی حق بدهد و بچه را در محدوده یک سنت دینی خاصی قرار دهد، نیست؛ در عوض به بچه ها فرصت می دهد برای یادگیری باورهای مذاهب گوناگون دنیا در جهتی که بتواند زندگی شخصی آنها را پربار کند.

جایگاه RE در برنامه ریزی درسی

شناخت و درک

یکی از اهداف اساسی آموزش مذهبی گسترش دانش و درک دانش آموزان درباره مذهب است. آنها باید یاد بگیرند که مذهب مسئله ای همه جانبه است و باید راجع به تعدادی از مذاهب اصلی دنیا تحقیق کنند؛ یکی از این مذاهب اصلی می تواند مذهب خودشان باشد، اما حتی بچه هایی که به یک مذهب (هیچ مذهبی) تعلق رسمی ندارند باید گسترش فهم خود از جهان را آغاز کنند و جایگاه ادیان را در دنیا و اینکه چگونه با دیگران و محیط اطراف رابطه برقرار کنند، بدانند بچه ها از طریق RE ، تفکر درباره سئوالاتی که از علاقمندی همیشگی بشر نشات می گیرد، را آغاز می کنند و می توانند راجع به تشابهات و تفاوتهای بین پاسخهایی که در جوامع گوناگون به این پرسش ها داده می شود، تحقیق کنند.

مهارتها

آموزش مذهبی درباره برداشتن موانع دانش نیست. بخش مهمی از این فرآیند، گسترش مهارتها از طریق شاگردانی است که توانایی ترویج چنین شناختی را دارند. RE به گسترش مهارتهای تفکر بحرانی کمک می کند، این مسئله به بچه ها این توان را می دهد تا درباره ی دنیای اطرافشان تفاوتهای آگاهانه داشته باشند، به بحث درباره اهمیت موضوع بپردازند و به عقاید دیگران گوش داده و واکنش مناسب نشان دهند مفاهیم

مذهب اساساً یک فعالیت تکامل یافته است. آموزشی که ما به بچه ها می دهیم باید او را قادر سازد تا مفاهیم انتزاعی مذهب را حس کند (دریابد). بدینوسیله از طریق RE بچه ها شروع به افزایش دانش مذهبی، درک افت و دستور زبان مذاهب، تا جائیکه بتوانند افکار شخصی خود را به طور روشن بیان کرده و با دیگران وارد بحث و گفتگو شوند. یکی از بهترین راههای آشنا کردن بچه های جوان با مفاهیم مذهبی این است که سعی شود مفاهیم جدید با دانش قبلی آنها پیوند داده شود تا بتوانند موضوع را درک کنند. برای مثال : مطالعه درباره ی سازگاری(سازش) مسیحیت، ممکن است با بحثی راجع به ‹‹اعتراف›› و ‹‹پاک شدن›› (آموزش) شروع شود که در آن بچه ها تجربیات شخصی خود را بیان می کنند. راه (روش) دیگر، استفاده از ادبیات است برای عمومی کردن بحث مربوط عقاید مذاهب ویژه. داستان ‹‹داگر›› نوشته شرلی هولز شامل مطالبی است که رابطه بین ‹‹فداکاری›› و ‹‹از دست دادن›› (متضرر شدن) و موضوعات ویژه دیگری را بیان می دارد.

نگرش ها

اشتغال به آموزش مذهبی منجر به گسترش (افزایش) نگرش مثبت به خود، دیگران و دنیای اطراف ، می شود. RE مستلزم تحقیق درباره منشأ ارزشهای ادیان و اینکه چگنه این اعتقادات بر زندگی روزمره ی ما تأثیر می گذارند، می باشد RE یک تلاش اخلاقی و شرافتمندانه است که در آن بچه ها به بررسی روابط و تعهداتشان به دیگران می پردازند. از این طریق، آموزش مذهبی یک همکاری مهم با آموزش معنوی، روحی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی بچه ها بوجود می آورد و همچنین آموزش شخصی اجتماعی و سلامتی برای شهروندی (یک شهروند خوب بودن)

برنامه ریزی

در برنامه ریزی را RE یکی از نخستین چیزهایی که به ذهن خطور می کند این است که : کدام مذهب آموزش داده شوند؟ بعضی از مدارس تنها بر باورهای دینی خود تأکید دارند در انگلستان و ولز بیشتر مدارس مجبورند از برنامه هایی که بوسیله مقامات محلی حمایت (ارائه) می شوند، پیروی کنند و این برنامه ها محتوای چند دینی ندارند. ثابت شده که تلاش برای آموزش مذاهب متعدد در آن واحد، منجر به سردرگمی بچه ها می شود، بنابراین یک مطالعه دقیق، درباره دو یا سه مذهب بهتر از یک گشت سریع در مذاهب بیشتری است.

به همین دلیل بسیاری از مدارس مذاهبی را آموزش می دهند که مدرسه یا جامعه محلی آنجا را نمایندگی می کنند. به طور مشخص اگر مدارس خودشان را بعنوان بخشی از جامعه ی جهانی در نظر بگیرند باعث توسعه امکانات آنها می شود. بسیاری از مدارس برنامه ریزی بلند مدت RE خود را براساس محاسبه سن و توانایی آنها پایه یزی می کنند. عده ای نیز برنامه ای را بر می گزینند که در آن موضوعات مختلفی به سنین مختلف اختصاص می یابد پس هر یک از مدارس ممکن است برای تحقیق در باورهای مذهبی یکی از این سه روش را برگزینند. ممکن است مدارس بر یک مذهب خاص در زمان خاصی متمرکز شوند و آنرا در سطح نسبتاً ژرفی آموزش دهند یا ممکن است از موضوعی برای نزدیک شدن (آشنایی) با چهره سنتهای گوناگون استفاده کننده برای مثال : عبادت، مراسمات مذهبی و ... . مورد دیگر گزار برنامه تحصیل است که آموزش مذهبی را تداوم می بخشد از طریق تحقیق در باب (زمینه هایی) مانند مکانهای ویژه مذاهب . همچنین متوجه می شویم که آیا برنامه ریزی بلند مدت تقویمات مذهبی و جشنواره ها را بازتاب می دهد یا زمانی که مردم خودشان جشن برپا می کنند. برنامه ریزی بلندمدت باید نشان دهد که پیشرفت وجود دارد. موضوعات معرفی شده در سالهای ابتدایی مدرسه نیاز به بازنگری و ساخت مجدد دارد بطوری که بتوان پیشرفت کار را دید در نمودار 13.1.

هر کدام از جنبه های مذهب که باید براساس (سنین و توانایی های بچه ها پوشش داده شود، تعیین شده اند این خصیصه شامل جنبه های کاربردی مذاهب هستند مانند: کتب دینی (مقدس) ، مراسمات قوانین غذایی (روزه) و شیوه زندگی و ... البته باید شامل مطالعه باورهایی باشد که چنین اعمالی را پایه گذاری کرده است. برای مثال : درک ذات خداوند، پی آمدهای اخلاقی، باور به زندگی پس از مرگ و ... یک راهنمایی مفید اندیشیدن به تجربیات بچه ها از آنچه شما برنامه ریزی کرده اید، است. اگر آنها در یک سنت (باور) مذهبی دیگر رشد می کردند چه تجربیاتی از آن بدست می آوردند که بتوانند به دیگران نشان دهند؟ و در این صورت آنها در مورد دعا و نماز چه شناختی خواهند داشت؟

برنامه ریزی میان مدت در RE نیاز دارد به محاسبه زمان و منابع در دسترس. این مسئله فرد را برای تلاش بیشتر وسوسه می کند. این برنامه می تواند یک دوره شش هفته ای باشد و این ممکن است منجر به برداشت ظاهری از مطالب و فرصت ناکافی برای انعکاس آموخته های بچه ها . فعالیت های انتخاب شده باید طوری باشند که زمینه های متنوع با استفاده از هوش، مهارتها، سابقه و شناخت آنان (بچه ها) ایجاد شود. نمودار 14.2 در فصل بعدی نشان می دهد که چگونه ممکن است یک حوزه از موضوعات با تقاضاهای گوناگون بچه ها بهم پیوند داده شوند و این تنوع باعث توسعه مهارتها شود.