دانلود تحقیق چگونه می‌ توان نظم و انضباط کیفی را در دبستان گسترش بخشید؟

مقدمه: هر کودکی نیاز به یادگیری نظم و انضباط دارد.

خانواده اولین مکانی است که کودک در آنجا یاد می گیرد که چه رفتارهایی مورد قبول و پذیرش و چه رفتارهایی نا مطلوب است.

کودکان باید یاد بگیرند که: کدام دسته از کارها خیر و سالم است و کدام کارها ناسالم و شر هستند.

چرا احترام به حقوق دیگران و حفظ حرمت افراد واجب است؟

و...

معمولاً کودکانی لوس، بد رفتار،‌خودخواه و نا امن، نامیده می‌شوند که با انضباط ناچیزی پرورش یافته اند و تربیت کودکان با انضباط سخت، کودکانی ترسو را به بار می آورد.

بعد از خانواده مدرسه، مکانی است که بصورت رسمی، مستقیم و غیر مستقیم به پی ریزی مبانی نظم و انضباط می پردازد.

و طی فرآیند تقریباً ده- دوازده ساله نوجوانان و جوانانی را وارد اجتماع می نماید که از آنها انتظار حداقل یک «شهروند خوب» که نظم اجتماعی را رعایت کند را داریم.

در این طرح پژوهشی سعی دارم ضمن بررسی مبانی نظم و انضباط کیفی و ایجابی به جای نظم و انضباط سلبی و تحمیلی راهکارهای عملی دستیابی به این امر خطیر را با توجه به بضاعت فکری و عملی و به استعانت از رب متعال که پرورش دهنده و بهترین نظم دهنده در جهان است را بیان کنیم.

تا ان شاء ا...

جرقه ای باشد برای روشن کردن مشعل هدایت آینده سازانی که راهنمایی آنها بدست ما سپرده شده است.

ان شاء ا...

بیان مساله: -مدارس ابتدایی تابع چه قوانین و مقررات انضباطی هستند؟

-دانش آموزان ابتدایی (مخاطبان) از نظر جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و ...

دارای چه توانایی‌ها و محدودیت هایی میباشند.

-سیر آموزش انضباط از خانواده و مدرسه چگونه باید طی گردد؟

-چگونه می توانم با طرحی نو انضباط کیفی و درونی با تاکید بر تربیت وجدان در مدرسه را گسترش دهم؟

هدف: -آگاهی از قوانین و مقررات انضباطی که مدارس باید تابع آن باشند.

-آگاهی از توانایی‌ها و محدودیت های مخاطبان که قصد منضبط نمودن آنها را داریم.

-مطالعه و سیر آموزش انضباط از خانواده تا مدرسه.

-ابداع طرح های نو، جهت تقویت انضباط کیفی و درونی با تاکید تربیت وجدان.

روش مطالعه کتابخانه ای.

مشاهده ثبت رفتار، استفاده از مبانی روانشناختی و مقتضیات زمان و شرایط.

توصیف وضعیت موجود دانش آموزان می دانند در کارنامه موردی به نام انضباط وجود دارد.

فاقد کتاب درسی، از سویی خارج از تاثیر معدل (بدین معنا که انضباط در جمع نمرات و معدل تاثیر ندارد)، و از سویی متاثر از نمرات درسی و معدل (بدین معنا که معلمان بر اساس نمرات درسی و معدل به قضاوت در مورد انضباط می پردازند) معاونان تا حدودی می توانند در دادن نمره انضباط دخالت داشته باشند اما آیین نامه های دست و پا گیر وجود اولیا و دانش آموزان پر توقع و جسور در این برهه از زمان که تنبیه به معنای آگاه شدن را نیز مورد حمله و محاکمه قرار می‌دهند و ...

جز موانعی است که بر سر راه دارند.

به هر حال بنده به عنوان معاون با 22 سال سابقه خدمت 10 سال آموزگار مدرسه پسرانه و 10 سال آموزگار دبستان دخترانه و 2 سال سمت معاونت در نوبت عصر دبستانی که 175 دانش آموز پسر داشت و تعداد چشمگیری از آنها دچار مشکلات خانوادگی بودند مشغول خدمت شدم.

ناسزا گویی، زد و خورد و درگیری دانش آموزان با یکدیگر بسیار رواج داشت، و قدرت و زور وجه امتیاز دانش آموزان به یکدیگر تلقی میشود.

در بین اولیا این منطق حاکم بود که پسرانمان باید بزنند و بتوانند حق خود را بگیرند تا در آینده کسی نتواند به آنها زور بگوید!

و بنده به عنوان معاونی ریز نقش و نحیف الجثه باید به این وضع انضباطی سامان می دادم.

جمع آوری اطلاعات (شواهد/1) آگاهی از قوانین و مقررات انضباطی مهمترین نیاز برای نظم بخشیدن به مدرسه بود که حیطه عملکرد را مشخص می کرد و دستاوردهای آن به شرح زیر بوده: آیین نامه اجرایی مدارس که در ششصد و پنجاه و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 20/5/79 به تصویب رسیده و مورد اجرا گذاشته و امروزه در تمام مدارس حاکم می‌باشد به شرح زیر جمع آوری گردید.

مقررات انضباطی دانش آموزان فصل ششم شامل: الف: وظایف دانش آموز ب: ترغیب و تشویق ج: تنبیه د: وظایف مدرسه در ارتباط با مقررات انضباطی الف: وظایف دانش آموزان: ماده 68: دانش آموزان در دوران تحصیلی موظفند موازین اسلامی و مقررات آموزش و پرورش را در اخلاق و رفتار خویش رعایت کنند که اهم آنها به شرح زیر است: 1-رعایت شعائر دینی 2-رعایت ادب و احترام نسبت به مدیر، معاون، مربیان و دیگر کارکنان مدرسه 3-رعایت حسن رفتار و اخلاق و همکاری با سایر دانش آموزان 4-سعی شایسته در تحصیل رعایت مقررات آموزشی و تربیتی و انجام فرایض دینی و مشارکت در فعالیت های اجتماعی مدرسه 5-حضور به موقع در مدرسه و خروج از آن در پایان ساعات مقرر (حضور در مدرسه در غیر ساعات مقرر برای استفاده از زمین ورزش، آزمایشگاه، کتابخانه، فعالیت های پرورشی و ...

منوط به اجازه ولی دانش آموز و موافقت مدیر به سرپرستی او با یکی از کارکنان مدرسه مجاز خواهد بود) 6- حضور مرتب در مدرسه و کلاس درس در تمام مدتی که مدرسه رسماً دایر است.

7-رعایت بهداشت و نظافت فردی و همکاری با دانش آموزان دیگر و مسئولین مربوط در پاکیزه نگهداشتن فضای مدرسه 8-استفاده از لباس، کفش، جوراب ساده و مناسب و اصلاح موی سر مناسب با شئون دانش آموزی برای پسران و رعایت حجاب مناسب برای دختران 9-خودداری از کار بردن وسایل تجملی و آرایشی و پرهیز از همراه آوردن اشیا گرانبها و وسایل غیر مرتبط با امور تحصیلی به مدرسه 10-خودداری از خرید و فروش در مدرسه به غیر از مواردی که درآیین نامه شرکت تعاونی دانش آموزی پیش بینی شده است.

11-مراقبت از وسایل شخصی و اهتمام در حفظ و نگهداری اموال تجهیزات و ساختمان مدارس چنانچه دانش آموزی به وسایل و ساختمان مدرسه یا سایر دانش آموزان خسارت وارد آورد باید خسارت وارده توسط دانش آموز یا ولی او جبران شود.

تبصره: برگ هایی در موقع ثبت نام توسط دانش آموز و ولی دانش آموز پر شود تا ضمن آگاهی از آن انجام وظایف را تعهد کنند.

ماده 69-مدیر موظف است در مواردی که دانش آموز تاخیر ورود مکرر یا غیبت غیر موجه داشته باشد مراتب را به اطلاع ولی وی برساند تا با همکاری ولی چاره جویی لازم معمول شود.

ماده 70-غیبت غیر موجه و تاخیر ورود دانش آموز در دفتر انضباطی ثبت و موجب کسر نمره انضباط میشود و در صورت تاخیر ورود مکرر یا غیبت بیش از حد مدیر مدرسه موظف است با نظر شورای مدرسه تصمیم مقتضی را برابر مفاد ماده 76 اتخاذ نماید و مراتب را کتباً به ولی دانش آموز ابلاغ کند.

ب: ترغیب و تشویق ماده 71-مدیر مدرسه باید برای ترغیب دانش آموزان به انجام صحیح وظایف خویش برنامه هایی را تهیه و با تایید شورای مدرسه اجرا کند.

ماده 72- دانش آموزانی که وظایف خود را به نحو شایسته انجام می‌دهند به روش های زیر مورد تشویق قرار می گیرند.

1-تشویق شفاهی در کلاس در حضور دانش آموز 2-تشویق در مراسم آغازین در حضور کلیه دانش آموزان 3-تشویق کتبی و شفاهی در کلاس و اعلام آن به ولی دانش آموزان 4-تشویق کتبی و شفاهی در حضور کلیه دانش آموزان 5-اعطای جایزه یا لوح تقدیر به امضای مدیر مدرسه در حضور همه دانش آموزان 6-تشویق کتبی و اعطای لوح تقدیر از طرف اداره آموزش و پرورش 7-معرفی برای شرکت در اردوهای تربیتی آموزش و فرهنگی 8-اعطای نشان های دانش آموزی برابر ضوابط مصوب شورای عالی آموزش و پرورش تبصره: اتخاذ تصمیم در مورد بند یک با معلم و مربی دانش آموز و بندهای 2 لغایت 5 توسط مدیر مدرسه و بندهای 6 و 7 پس از تایید شورای مدرسه انجام خواهد گرفت.

ماده 73: در انجام هر نوع تشویق باید موارد ذیل رعایت شود.

1-برنامه های تشویقی مدرسه باید منجر به تشویق و انگیزش درونی در دانش آموزان شده و روح امید، تعاون، عشق به کار و کوشش وحدت را در آنان توسعه دهد.

2-ملاک اصلی در تشویق، سعی و کوشش دانش آموز و میزان پیشرفت وی در مقایسه با وضع قبلی خود باشد.

3-تشویق باید به گونه ای انجام پذیرد که علت آن برای فردی که تشویق می‌شود و سایر دانش آموزان روشن باشد.

4-جوایزی که تهیه میشود باید متناسب با سن و ذوق دانش آموزان باشد و ارزش آموزش و تربیتی آن مورد توجه قرار گیرد.

5-خلاصه تشویق های مهم باید در پرونده تحصیلی دانش آموزان درج شود و در صورت عدم حضور اولیا به نحو مناسب به اطلاع آنان برسد.

6-تشویق هیچ دانش آموزی نباید سبب تحقیر دانش آموز دیگر شود و در اعمال تشویق ها نباید تبعیض و استثنایی بین دانش آموزان قایل شد.

ج-تنبیه ماده 74- قصور و سهل انگاری دانش آموزان نسبت به انجام وظایف خود تخلف محسوب میشود مدیر شورای مدرسه معاون و مربیان موظفند قبل از اعمال هر گونه تنبیه از وضع و موقعیت محصل آگاهی یابند و در جستجوی انگیزه و علت تخلف برآیند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.

ماده 75-تنبیه باید توجه دانش آموز را به اشتباه خود جلب و زمینه مناسب را برای ایجاد رفتار مطلوب درونی فراهم نماید لذا اعمال تنبیه باید متکی به یافته های عملی و استفاده از الگوی مناسب تغییر رفتار باشد تا موجب تجری دانش آموز و اصرار وی بر تکرار اشتباه نشود.

ماده 76-دانش آموز متخلفی که راهنمایی ها و چاره جویی تربیتی در آنها مفید و موثر نمی افتد با رعایت تناسب به یکی از روش های زیر مورد تنبیه قرار می گیرند.

1-تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی 2-تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش آموزان کلاس مربوط 3-تغییر کلاس، در صورت وجود کلاس های متعدد در یک پایه با اطلاع ولی دانش آموز 4-اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش آموز 5-اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی ولی دانش آموز، حداکثر برای مدت سه روز 6-انتقال به مدرسه دیگر ماده 77-اعمال هر گونه تنبیه دیگر از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درس جهت تنبیه ممنوع است و در اعمال تنبیهات نباید بین دانش آموزان تبعیض و استثنایی قائل شده.

ماده 78-اعمال تنبیه مندرج در بندهای 1-2 بر عهده معلم و مربی مربوط به بند 3 بر عهده مدیر است بندهای 4 و 5 پس از موافقت شورای مدرسه به عهده مدیر است در مورد بند 6 علاوه بر تایید شورای مدرسه اخذ موافقت اداره آموزش و پرورش نیز ضروری است.

ماده 79-در دبیرستان ها و هنرستان های وابسته به سایر وزارتخانه ها، سازمان ها و مراکز غیر وابسته به آموزش و پرورش و سایر واحدهای آموزش نه به علت منحصر به فرد بودن یا نظایر آن، انتقال دانش آموز از یک مدرسه به مدرسه دیگر غیر ممکن نمی‌باشد در صورت استمرار تخلف شورای مدرسه با موافقت اداره آموزش و پرورش نسبت به اخراج دانش آموز از آن مدرسه اقدام می نماید.

تبصره: مواردی که لازم است ولی دانش آموز در جریان تخلف فرزندش قرار گیرد باید قبلاً حساسیت های ولی بررسی و آنگاه با روش مناسب او را در جریان رفتار فرزندش قرار داد.

ماده 80-در صورتی که دانش آموزی به علت تخلف از مدرسه ای به مدرسه دیگر منتقل شود و نهایتاً تشخیص داده شود که نظم آموزش و تربیتی را بر هم می زند و موجب انحراف و گمراهی دانش آموزان دیگر شود با تایید شورای مدرسه و موافقت اداره آموزش و پرورش مربوط در نوبت اول از حضور در مدارس منطقه یا ناحیه آموزش مربوط و برای نوبت دوم تا مدتی که اداره کل آموزش و پرورش استان تعیین می نماید از حضور در کلیه مدارس محروم می‌شود و از اولیای او خواسته میشود که تعلیم و تربیت فرزند خویش را بیرون از مدرسه بر عهده گیرند.

ماده 81-اعمال تنبیهات انضباطی در این آیین نامه باید با رعایت نکات زیر انجام پذیرد.

1-تنبیه انضباطی باید روشنگرانه و آگاه کننده باشد.

2-به شرایط جسمی و روانی سنی، خانوادگی، اجتماعی دانش آموز توجه شود.

3-تنبیه با تخلفی که دانش آموز مرتکب شده متناسب باشد و تربیت و تدریج مناسب در اجرای تنبیه رعایت شود.

4-خیر خواهی مدرسه برای دانش آموز و ولی او بیان و روشن شود.

5-فاصله زمانی بین وقوع تخلف و اجرای تنبیه نزدیک و منطقی باشد.

6-شیوه های جبران تخلف به دانش آموزان ارائه گرددو از او خواسته شود که خطا و تخلف خود را جبران کند.

7-در اجرای تنبیه آبروی دانش آموز حفظ شود و از تنبیه در حضور جمع جز در موارد ضروری اجتناب گردد.

د- وظایف مدرسه در ارتباط با مقررات انضباطی ماده 82-مدیر مدرسه موظف است همکاران خود را نسبت به موارد انضباطی آگاه کند و ممنوعیت تنبیه بدنی را تذکر دهد و در صورت مشاهده تخلف، مراتب را جهت اطلاع و اقدام لازم به اداره آموزش و پرورش منطقه گزارش دهد.

ماده 83: تنبیه و تشویق اعمال شده در نتیجه آن رفتار دانش آموز باید در دفتر انضباطی دانش آموز درج شود و در تعیین نمره انضباطی وی مورد توجه قرار گیرد.

تبصره: سوابق تخلف و تنبیه دانش آموزان در پایان هر سال تحصیلی امحا خواهد شد تا سابقه نا مناسبی برای دانش آموز باقی نماند.

ماده 84: چنانچه دانش آموزی به اتهام جرمی از طریق مراجع قضایی به طور موقت بازداشت شود پس از آزادی شورای مدرسه نحوه ادامه تحصیل وی را تعیین می‌کند که پس از تایید اداره آموزش و پرورش اجرا می‌شود مدت بازداشت دانش آموز ‌به عنوان وقفه تحصیلی محسوب میشود.

ماده 85: مدیر مدرسه موظف است با همکاری معلمان و مربیان و شورای دانش‌آموزان وظایف دانش آموزان و چگونگی تشویق ها و اجمالی از تنبیه های پیش بینی شده در این آیین نامه را به تناسب سن و فهم دانش آموزان به اقتضای شرایط به آنان آموزش دهد.

تجزیه و تحلیل اطلاعات شواهد یک -قوانین و مقررات دانش آموزان در چهار مقوله وظایف دانش آموز، ترغیب و تشویق، تنبیه، وظایف مدرسه در ارتباط با مقررات انضباطی مطرح شده است.

اهداف نامبرده شده کلی است (مثل رعایت شعائر دینی) به نظر میرسد که باید به اهداف عینی و رفتاری برای دانش آموزان دبستانی معنا شود تا برای مخاطبان قابل درک گردد.

برای مثال: هدف کلی: رعایت ادب و احترام نسبت به مدیر، معاون، مربیان و دیگر کارکنان مدرسه است که بسیار کلی است باید به صورت اهداف عینی و رفتاری زیر برای بچه های دبستانی معنا شود تا برای دانش آموزان ملموس باشد و ارزشیابی آن بهتر انجام گیرد.

مثال: اهداف عینی -سلام کردن به اولیای مدرسه -بالا بردن انگشت نشانه دست راست به معنی اجازه خواستن است -در زدن هنگام ورود به کلاس یا دفتر -در هنگام صحبت کردن با متانت و آرامش و تواضع صحبت کردن -با اجازه وارد شدن و با اجازه خارج شدن -در بین سخنان افراد لب به سخن نگشودن و...

-قوانین و مقررات نوشته شده قابلیت اجرایی سهل الوصولی ندارد برای مثال: در ماده 72 بند 6 در بند تشویق می خوانیم تشویق کتبی و اعطای لوح تقدیر از طرف اداره آموزش و پرورش با اعطای نشان دانش آموزی برابر ضوابط مصوب شورای عالی آموزش و پرورش.

بسیاری از دانش آموزان منضبط وجود داشته و دارند که این دو بند شامل آنها می گردید و پس از تایید شورای مدرسه خواستار امتیاز فوق بوده ایم که متاسفانه به علت پیچیدگی های اداری این امر محقق نگردیده است.

-در تبصره ماده 83 می خوانیم: سوابق تخلف و تنبیه دانش آموزان در پایان هر سال تحصیلی امحا خواهد شد تا سابقه نا مناسبی برای دانش آموز باقی نماند.

چنانچه مربیان تعلیم و تربیت را افرادی امین و دلسوز و کاردان قلمداد کنیم.

مطمئناً سوابق تخلف دانش آموز وسیله ای برای سوء سابقه ایشان محسوب نمی‌شود.

بلکه مربی با نظارت و اغماض و توجه بیشتری در ارتقا سطح اخلاقی دانش آموز می کوشد.

و این امر از دوباره کاری اعمال دانش آموز خاطی که مربی از خطاهای قبلی او بی خبر است جلوگیری میکند.

-قوانین و مقررات انضباطی در سال 79-78 وضع گردیده و تا کنون در مدارس اجرا می‌گردد اما به راستی لازم نیست با توجه به مقتضیات زمان و مشکلات و معضلات جامعه کنونی تغییرات و اصلاحاتی در آن صورت پذیرد.

-از زمان تدوین و اجرای قوانین مذکور آیا تحقیق و پژوهش های علمی در خصوص کارآمدی طرح مذکور از طریق مسئولین به اجرا درآمده که تاثیر درجه همبستگی انضباط در مدرسه با انضباط اجتماعی برآورده گردد.

-به نظر می‌رسد موضع قوانین وضع شده بیشتر اغماض و چشم پوشی از مشکلات انضباطی دانش آموزان بوده مشکلاتی که در سنین شکل گیری شخصیت آتش زیر خاکستر هستند و در هنگام ورود به جامعه جرقه ای خطر زا را به وجود می آورند.

انتخاب راه جدید موقتی یک: -قوانین و مقررات انضباطی در خصوص وظایف دانش آموز با توجه به چارچوب آیین نامه و نیاز سنجی تدوین و در پرونده ثبت نامی دانش آموزان قرار گرفته و به امضا ولی و دانش آموز رسید.

-اهداف کلی به اهداف عینی و رفتاری ملموس تبدیل گردید و بصورت شفاهی به سمع و نظر دانش آموزان به تدریج رسیده شد.

-در جلساتی که برای اولیای مدرسه گذاشته شد.

هماهنگی و هم هدفی اهداف انضباطی فوق صورت گرفته شد تا با حمایت و هم جهتی که مدرسه و خانواده اتخاذ می‌کنند مسائل تربیتی خانه، مدرسه و جامعه کاهش پیدا کند.

اجرا و ارزشیابی طرح آشنایی دانش آموزان با اهداف عینی و رفتاری ملموس آنها را بیشتر با سطح انتظارات آشنا کرد و نکات بهداشتی، اخلاقی و دینی و همچنین فعالیت های مذکور را بهتر انجام دادند و توافق اولیای مدرسه و خانواده بر روی انتظارات ما از دانش آموزان سبب شد که دانش آموزان بهتر به وظایف خود بپردازند و شکایت و توقعات بی جا کاهش یافت.

جمع آوری اطلاعات شواهد 2 مطالعه کتابخانه ای در خصوص انضباط صورت گرفت که اهم آن به شرح زیر است: ویژگی های دانش آموزان ابتدایی با توجه به این مطلب که در برقراری نظم و انضباط به صورت کیفی باید به ویژگی های فراگیر از نظر رشد و همچنین مقتضیات زمان توجه داشت تا گام های انضباطی موثر و اثر بخش و با توجه به تواناییها و نیازها برداشته شود در این قسمت به ویژگی های کودکان دبستانی در سه مقوله جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی پرداخته می‌شود.

خصوصیات جسمی -بیش از حد فعال هستند -به زمان هایی برای استراحت نیاز دارند -کنترل عضلات بزرگ هنوز بر عضلات کوچکتر برتری دارد -بیماری های عمومی دوران کودکی غالباً در این سنین پیش می آید -کنترل بدنی بسیار خوبی دارند و این باعث جسارت آنان شده و در کلاس سوم جسارت به حداکثر میرسد.

خصوصیات ذهنی -علاقه زیاد به یادگیری دارند -حرف زدن را دوست دارند (هوش کلامی) -قوانین را مطلق می دانند و همه باید آنها را رعایت کنند برای مثال میل به لو دادن دیگران ممکن بخشی از جریان توجه شدید آنان به قوانین باشد -تفکر عینی دارند و در اواخر این دوره کم کم به مرحله تفکر انتزاعی می‌رسند خصوصیات عاطفی -علایق و دلبستگی های آنها تنوع زیادی ندارد.

از نظر عاطفی به پدر و مادر و معلم وابستگی زیادی دارند و از این الگوها اقتدار نظم و برنامه را خواستار هستند.

-در اثر کمبود هر یک از الگوها به دنبال الگوی دیگر می‌روند و از او نیازهای عاطفی خود را می طلبند -به تدریج از احساسات دیگران آگاه میشوند (از خود میان بینی تا میان واگرایی) -به انتقاد و تمسخر حساسند و به تشویق و توجه نیاز زیادی دارند -دوست دارند که معلم را خوشحال کنند و دوستدار کمک کردن هستند -از داشتن مسئولیت لذت می برند خصوصیات اجتماعی -تمایل به دوست همجنس خود را دارند.

خصوصیات مشترک مثل هم مدرسه ای بودن، همسایه بودن و ...

دوستی آنها را شکل می‌دهد.

-برخی بچه ها در این دوره بسیار هیجانی و برخی کمرو هستند.

در کارهای گروهی باید بیشتر به این دو قشر توجه داشت تا از افراط و تفریط کارهای آنها جلوگیری کرد.

-کودکان سال های آخر این دوره به بازی های سازمان یافته و در گروههای کوچک علاقمندند ولی ممکن است به قواعد بازی بیش از حد اهمیت دهند (واقع گرایی اخلاقی) -دعواها بسیار است و در آنها کلمات،‌بیشتر از تهاجم بدنی به کار می‌رود.

-رقابت کودکان افزایش می یابد (از مقایسه کودکان در جمع خودداری کنید) خصوصیات اخلاقی رشد اخلاقی تحت تاثیر میزان علاقه کودک به معیارها و ارزش های معمول، ارتباط بسیاری با رشد و تکامل اجتماعی دارد، از سوی دیگر به رشد دینی و میزان علاقه وی به آداب و رسوم و واکنش های او در مقابل خیر و شر وابسته است.

تا حدود هفت سالگی کودک در قضاوت های خویش نه تنها توجهی به انگیزه و نیت اعمال ندارد، بلکه نتایج مادی حاصل از عمل، معیار ارزیابی او میباشد لذا هر چه نتایج مادی وخیم تر باشد آن عمل زشت تر و مستوجب عقوبت بیشتری است.

در حدود 9 سالگی است که این حالت کنار گذاشته میشود و احتمالاً تا ده سالگی کاملاً ناپدید میشود.

پس از آن کودک علاوه بر جنبه محسوس رخدادها به عوامل درونی آنها نیز توجه می کند، چنانکه درباره خلافکار از لحاظ قصد یا عللی که او را به ارتکاب جرم و داشته داوری میکند.

کودک بر اثر تماس های مکرر با همسالان می تواند انتظارات دیگران را بفهمد و به آنها پاسخ دهد.

موضوع برابری و معامله به مثل با دوستان همنشین در او بیدار می‌شود.

و این امر از احترام به همدردی و حق شناسی او از کودکان دیگر ناشی میشود.

در این موقعیت است که کودک معنی عدالت و انصاف را درک نموده و به انگیزه وضع قانون ها و مقررات توجه می‌کند و می تواند به تغییر و تفسیر آنها بپردازد.

« بر اساس تحقیقات متعدد پیاژه در رشد احساس درستی کودک سه مرحله قایل شده است «مرحله اول که تا حدود هفت یا هشت سالگی ادامه دارد درستی بر اساس اقتدار والدین و الگو می‌باشد.

مرحله دوم میان هشت تا یازده سالگی است که در آن درستی بر اساس برابری قرار دارد.

سرانجام در مرحله سوم که از یازده سالگی به بعد شروع می‌شود انصاف و عدالت اساسی درستی را تشکیل می‌دهد.» اخلاق مبتنی بر قاعده که اساس روابط دانش آموزان دوره ابتدایی است، با اخلاق مبتنی بر عادت که مناسب حال کودکان خردسال دوره قبل بوده به کلی تفاوت دارد.اخلاق مبتنی بر قاعده، بر اطاعت از فرمان دیگران مبتنی نیست، بلکه بر قراردادی موسس است که همه آن را پسندیده و پذیرفته اند.

مقررات آموزشگاهی به شرط ان که سادگی لازم را حفظ کند و نیز مورد احترام همگان اعم از کودکان و بزرگسالان باشد، برای این مرحله از رشد مناسب است.

فضایلی که در این نوع اخلاق در درجه اول اهمیت قرار دارد.

صدق، تعاون و عدالت است.

عدالت به خصوص محور اخلاق شاگرد دبستان است تا آن جا که آموزگاری که عدالت را رعایت ننماید به زودی در نظرشان خوار و خفیف می‌شود.

چنانچه رشد وجدان و اخلاق در اطفال طی دوره سوم کودکی به وجود نیاید و معیارهای درست و نادرست ظاهر نشود،‌نوجوان و بزرگسال آینده در رابطه با رعایت حدود مسائل اخلاقی دچار مشکل خواهد شد.

بررسی‌های متعدد نشان می‌دهد که معیارهای اخلاق، احساس گناه و درک مسئولیت به میزان چشمگیری بستگی به رفتار محبت آمیز والدین دارد.

در به وجود آوردن این کیفیت دو عامل مهم دخالت دارند که عبارتند از: همانند سازی با والدین و ترس از دست دادن محبت و توجه به آنان، اگر والدین نسبت به فرزند خویش توجه و محبت نشان داده او را مورد لطف و تشویق خود قرار دهند، کودک نیز با آنها همانند سازی نموده، معیارهای والدین را به عنوان اصول اخلاقی خویش می پذیرد.

این فرآیند را درون فکنی می خوانند و لذا تخطی از آنها در او ایجاد اضطراب، ترس و گناه خواهد نمود.

به همین صورت اگر کودک مورد تشویق والدین خود قرار گیرد، تخلف از معیارهای والدین در این ترس را به وجود می آورد که محبت پدر و مادر خود را از دست خواهد داد و لذا برای کاهش این ترس از فرمان ها و خواسته های آنان تبعیت می نماید.

تربیت وجدان و تولید ایمان در کودک وقتی ممکن است که همه مربیان و معلمان وجدان سالم و ایمان قوی داشته باشند.

اگر بخواهیم کودکان ما دارای وجدان پاک یا قویترین عامل کنترل کننده رفتار باشند باید حقایق دینی و اخلاقی را عملاً و با سرمشق خوب بودن به آنان تعلیم دهیم و گر نه تنها دادن معلومات سبب کنترل رفتار ناپسندیده نمی‌شود.

تجزیه و تحلیل اطلاعات شواهد 2 خانواده و مدرسه در شخصیت پروری کودکان نقش بسزایی دارند و برای برقراری انضباط باید ابتدا به ویژگی های جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و ...

آنها توجه داشت.

و گام های تربیتی را با توجه به ظرفیت وجودی و نیازها طراحی کرد.

در این صورت است که انتظارات نظم و انضباطی معقول به نظر میرسد.

نقش الگویی متربی خصوصیاتی همچون اخلاق، سوز، اخلاص، حوصله، تلاش پیگیر، توکل، تعلیم و تربیت علمی، پیشگام بودن در انجام دادن اعمال نیکو، بینش و آگاهی، احترام به نو آموز، توجه به اصل عدالت در زمینه تشویق و تنبیه، آشنایی با مسائل ملموس جامعه، آگاهی از ارزش های اصیل اسلامی، بیانی ساده و تقوای الهی و ...

را می طلبد.

از آنجا که خانواده ها در شکل گیری شخصیت منضبط و غیر منضبط دانش آموزان نقش بسزایی دارند مربیان مدرسه باید با روحیات، تحصیلات و مشکلات و ...

خانواده آشنا باشند و همکاری آنها را تشویق و ترغیب نمایند.

حلقه اتصال و رشد و پیشرفت خانه- مدرسه-جامعه در سایه نظم و انضباط تحقق می یابد و وضع قانون و مقررات با شرط سادگی و بر اساس نیازها و توان هر سه محور صدق، تعاون و عدالت باید گسترده شود تا تربیت وجدان و تولید ایمان را میسر سازد و ضامن سعادت دنیوی و اخروی انسانها گردد.

انتخاب راه جدید تر و ارزشیابی آن طرح شناخت مخاطب: از طریق مطالعه پرونده ها،‌پرس و جو با مدیر و معاون و تدوین فرم مشخصات با وضعیت خانوادگی با مشکلات و استعدادها و توان ...

دانش آموزان آشنا شدم.

نتیجه بدست آمده: دریافتم که برخی از دانش آموزان دچار مشکل خانوادگی، جدایی، مشکل مالی، اخلاقی و ...

هستند و مخاطبان ما بیشتر جز خانواده های کم جمعیت و تک فرزند هستند.

طرح اجرا شده و ارزشیابی: هدف: با توجه به قدرت و توان محدود، تغییر وضعیت خانوادگی در حیطه شغلی و توان جسمی بنده نبود ولی فکر می‌کنم ما قادر هستیم محیط و خانه دوم بچه ها را مملو از شادی، امنیت و همکاری و تعاون همراه با نظم سازیم تا نیازهای دانش‌آموزان رفع گردد.

برای مثال: اجازه استفاده از حیاط مدرسه برای بازی فوتبال البته با نظارت معاون، و با رعایت اصل آسیب نرساندن و شاکی نبودن دانش آموزان دیگر میسر گردید.

در ارزشیابی به عمل آمده ملاحظه شد دانش آموزان از پرسه زدن در کوچه و پس کوچه های محل خودداری نمودند و در مدرسه عشق به بازی (به خصوص فوتبال برای پسران) آن هم در این زمان که اکثراً در آپارتمان های کوچک ساکن هستند را ابراز داشتند.

البته گاه گاهی برنامه بازی به عناوینی تعطیل می‌شد تا دانش آموزان با مفهوم نظم بیشتر آشنا شوند اما گرفتن یک برنامه با ارائه برنامه ای متنوع و جذاب توام بود برای مثال: در فصل امتحانات بازی های حیاطی که اهم آن فوتبال بود تعطیل می‌شد و به جای آن «حلقه علمی» مطرح شد به این ترتیب که دانش آموزان با آوردن زیر انداز به صورت گروهی در حیاط می نشستند و به مطالعه، مباحث و رفع اشکال می پرداختند.

- بازی های حیاطی و محدودیت آنها یکی از انواع بازی های حیاطی با کل دانش آموزان مدرسه به این نحو بود که بچه ها در زنگ تفریح به بازی مشغول بودند و بنده (معاون) بصورت بی خبر سوت خود را به صدا در می آوردم و دانش آموزان در حال انجام هر کار که بودند باید مثل عروسک خشک شده می ایستادند و دانش آموزان بازنده هر دفعه از دور بازی خارج می‌شدند.

البته ما با محدودیت هایی نیز رو در رو بودیم از آن جمله که به علت نوبت بعد از ظهر بودن مدرسه مان از طریق همسایه ها مواخذه شدیم.

و بچه ها ملاحظه کردند که به احترام حقوق همسایگان بازی را قطع و از آنها عذر خواهی کردیم.

و قرار شد از آن به بعد به شرطی بازی را انجام دهیم که مواظب سر و صدای خود باشیم.

- شعار همراه با فعالیت بدنی دانش آموزان مخصوصاً پسر بچه های دبستانی فعالیت های بدنی را دوست دارند.

و چنانچه بتوان شعارهای اخلاقی، مذهبی، دینی و ...

را همراه با فعالیت بدنی نمود فعالیتی جذاب شکل می گیرد که نمونه هایی از آن به شرح زیر است: معاون می گوید 1-2-3 بچه ها دستها را بالای سر گرفته کمی بالا می پرند دستها را به هم می زنند و می گویند 1...

معاون: 1-2-3 بچه ها: امام معاون: 1-2-3 بچه ها: شهید و ...

- بازی های سر صفی می توان از طراحی بازی هایی در سر صف برای بچه ها استفاده کرد که یک نمونه آن به شرح زیر است.

معاون لیستی از کارهای خوب و بد را به صورت در هم در اختیار دارد.

مثل: آشغال ریختن در حیاط، با لیوان آب خوردن، هول دادن،‌ سلام کردن به دوستان جیغ زدن در راهرو، به موقع تخلیه کردن کلاس و ...

دانش آموزان باید بعد از شنیدن هر عمل خوب و پسندیده مثل: آبخوری با لیوان دست بزنند و بخندند و با شنیدن هر عمل بد و ناپسند مثل: جیغ زدن در راهرو، سر را پایین ‌آورند دستها را زیر بغل بگیرند و مچاله شوند.

-استفاده از تشویق های متنوع می توان از انواع تشویق ها استفاده نمود مانند: دست زدن بارانی: ابتدا یک انگشت، دو انگشت، سه انگشت، چهار انگشت، پنج انگشت و بر عکس 2-1/2-1/4-3-2-1 2-1/2-1/4-3-2-1 1/4-3-2-1/4-3-2-1 -استفاده از شعر با مضمون اخلاقی، دینی و نظم همه با هم صف به صف می ریم توی کلاس درس به امید پروردگار صف به صف کلاس درس، صف به صف کلاس درس همه می خوایم خوب باشیم با هم مهربون باشیم صف به صف کلاس درس.

صف به صف کلاس درس طرح حلزونی اهداف تعلیم و تربیت دو بال پرواز هستند که با تلفیق آن دو می توان به سیر و سلوک دست یافت و اهداف آموزش و پرورش را تحقق بخشید چنانچه سمت ناظم را فقط در کلمه معاون آموزشی خلاصه کنیم.

تربیت دانش آموزان در روزهایی که معاون پرورشی یا مربی بهداشت نیست تعطیل خواهد شد.

ناظم فردی قانون مدار خشک و بی احساس جلوه گر می‌شود.

بنابراین اهداف دینی، تربیتی، اخلاقی، آموزش و ...

به صورت طرح حلزونی در هم تنیده حیطه عملکرد معاون را مشخص می‌کند و در این صورت است که نه تنها رسیدن به اهداف آسان و سهل تر صورت می گیرد بلکه تغییرات اخلاقی، انضباطی و تربیتی ...

در دانش آموزان اثر بخش تر خواهد بود.