تعریف:
به تمامی ترکیبات شیمیایی گفته می شود که مصرف آنها باعث دگرگونی در سطح هوشیاری مغز شود. مثل حالت سرخوشی و لذت، خواب آلودگی و سستی.
انواع:
1. Depressant مواد مخدری که واکنش های مغز را اهسته میکند.
- اثرات:کم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - کم شدن فشارخون - خواب اور
- مثال: هروئین - تریاک - مورفین
2. Stimulant مواد مخدری که به سیستم عصبی بدن سرعت میبخشد.
- اثرات:بیشتر شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - بیشتر شدن فشارخون
- *برای ایجاد احساس هیجان و جلوگیری از خواب استفاده میشود.
- مثال: کوکائین - نیکوتین
3. Hallucinogen مواد مخدری که باعث حالتهایی مثل هذیان میشود.
- اثرات:از دست دادن حافظه - لرزش - حالت استفراغ - عوض شدن اخلاق
- مثال: LSD - PCP
4. Inhalant مواد مخدری که از طریق استنشاق (توسط دماغ) استفاده میشود.
- اثرات: - اهسته شدن فرایند مغز - بیشتر شدن ضربان قلب - سردرد
- مثال: ماری جوانا
برخی سرعت مسمومیت توسط مواد مخدر:
· خوردن: بین 20 تا 30 دقیقه
· تزریق کردن
o رگ: بین 15 تا 30 ثانیه
o ماهیچه: بین 3 تا 5 دقیقه
· استنشاق: بین 5 تا 8 ثانیه
· ریختن در چشم: بین 3 تا 5 دقیقه
· آیا میدانستید بزرگترین کشور تولید کننده مواد مخدر جهان افغانستان است .
· ایا میدانستید از تقریبأ هر 20 نفر یک نفر در ایران "معتاد" است.
آثار موادمخدر بر بدن
مهمترین محل اثر موادمخدر بر مغز است. در مغز گیرنده هایی وجود دارد که این مواد بر آنها اثر می کنند. این گیرنده ها به 3 گروه تقسیم می شوند:
1. اثر بر گروه اول سبب تنظیم و کاهش احساس درد، کاهش فعالیت مرکز تنفس، یبوست و اعتیاد می شود.
2. اثر برگیرنده های دوم سبب کاهش احساس درد، افزایش حجم ادرار و ایجاد حالت آرامش می شود.
3. اثر موادمخدر بر گیرنده های گروه سوم سبب کاهش احساس درد می شود.
حدود بیست و پنج سال پیش مشخص شد که در بدن انسان موادی شبیه موادمخدر [مرفین] تولید می شود که مهمترین آنها به نام آندورفین ها و آنکفالین ها است. به طور طبیعی وقتی بدن دچار آسیب های دردزا و حوادث ناراحت کننده می شود مغز این مواد را ترشح می کند و سبب کاهش احساس درد و ناراحتی می شود.
اثر موادمخدر بر روی سیستم پاداش
در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می شود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر می کند و احساس لذت و پاداش به او دست می دهد و سعی در تکرار آن عمل دارد. یکی از آثار مهم موادمخدر فعال کردن همین سیستم است.بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا می شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آنها پیدا می کنند.از بین موادمخدر هروئین خیلی راحت تر در چربی حل می شود. مغز انسان مقدار زیادی چربی دارد، بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در طی زمان کوتاه تری روی مغز اثر می کند بنابراین آثار پاداش دهنده و خوشی آور و ضد درد سریع تری دارد.کدئین که از مشتقات تریاک است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می شود. در یک مطالعه روشن شده که در معتادان، یکی از آثار مصرف موادمخدر کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.
اما گذشته از آثار ثابت شده مواد مخدر، مردم ممکن است با باورهای غلط زیر، اقدام به مصرف آنها کنند.
1. برای تسکین درد: این مواد واکنش انسان را نسبت به حس درد کاهش می دهند و روی عامل اصلی ایجاد درد هیچگونه اثری ندارند. بسیاری از بیماری های بشر با درد همراه است، از جمله اضطراب، افسردگی، بیماری های استخوان و مفاصل، سرطان ها و بیماری های عفونی.اما مصرف کنندگان و توصیه کنندگان به مصرف مواد توجه ندارند که نسبت به اثر ضد درد این مواد تحمل ایجاد می شود. یعنی مثلا در پنجمین مصرف برای اینکه همان درد اولیه کاهش یابد باید مقدار بیشتری مصرف شود، که این مقدار گاهی تا 30 برابر مقدار مصرف اولیه لازم می شود.