لیزر به عنوان یک منبع قوی انرژی، در پزشکی نیز به کار گرفته شده است. بخصوص در آمریکا که زادگاه لیزر بوده و هنوز هم موطن آن است. به عقیده‌ی برخی جراحان، لیزر برای بریدن اعضایی که رگ‌های خونی بسیار پیچیده دارد مانند مغز، فوق العاده مناسب است. تابه‌ی لیزر در حین قطع کردن رگ های خونی، یا سوزاندن، دهانه‌ی آنها را می‌بندد. از آنجا که جراحان معمولاً وقت زیادی را صرف بستن یا گره زدن مویرگ ها می‌کنند و همیشه سعی بر این است که زمان جراحی را حتی الامکان کوتاه‌تر کرد، این کاربرد لیزر بسیار مهم است.
یکی از جراحان لندن امکان پاک کردن جرم شریان‌های اکلیلی (شریان‌هایی که خون را به ماهیچه‌های قلب می‌رساند) را با استفاده از هدایت نور لیزر به وسیله الیاف شیشه‌ای بررسی کرد. این روش ممکن است سودمند باشد، گرچه هنوز در عمل پیاده نشده است. پزشکان همچنین کوشیده‌اند که از لیزر برای سوزاندن سلول‌های سرطانی استفاده کنند، خصوصاً در ملانوما (تومورهای بدخیمی که از رشد رنگدانه‌ها ایجاد میشود. رنگدانه‌ها بیش از بافت‌های سالم دیگر، نور را جذب می‌کنند. به ادعای برخی از پزشکان، نتایج امیدوار کننده‌ای از کاربرد لیزر در این زمینه حاصل شده است.
از کاربرد لیزر در پزشکی، بیش از چند سال نمی‌گذرد و در مورد سرطان، نکته بریدن تومور نیست. بلکه این است که آیا می‌توان آنرا چنان ریشه‌کن کرد که امکان ظهور مجددش نباشد و درعین حال چندان آسیبی هم به بافت‌های سالم وارد نشود. چون از شروع درمان سرطان با لیزر، زمان نسبتاً کوتاهی می‌گذرد، هنوز زود است که در مورد کارآیی این روش، در مقایسه با سایر روش‌های متداول از قبیل عمل جراحی یا رادیوتراپی، قضاوت شود. برخی از پزشکان هم‌اکنون مدعی‌اند که با تابش مستقیم نور لیزر به بافت بدخیم ممکن است بعضی از یاخته‌های سرطانی بی‌آنکه از بین بروند، به اطراف پراکنده شوند و به این ترتیب زمینه‌ی بازگشت شدیدتر بیماری، فراهم آید. لیزر ممکن است جای خود را در جراحی و درمان سرطان باز کند، اما شاید کارآیی‌اش محدودتر از آن باشد که گهگاه ادعا میشود . نخستین لیزر طبی به نام Robust که در قالب یک ماشین ثابت با حجمی سنگین و در اندازه‌ای بزرگ طراحی شده بود در درمانهای جراحی مورد استفاده قرار گرفت.
پس از آن جهان طب شاهد تکامل سریع و غیر منتظره در تولید انواع لیزر طبی و ارائه شدن نسلهای مختلف لیزر به جامعه پزشکی بوده به رغم اشکال متنوع و چند کاره بودن دستگاه لیزر در حوزه‌های مختلف پزشکی یک اصل اساسی از ابتدا تا کنون هرگز تغییر نکرده و آن بکار گیری بهینه از انرژی حاصل از لیزر در حوزه‌های مختلف علمی ، پزشکی ، جراحی و زیباسازی پوست می‌باشد.
استفاده از لیزر در درمان بیماریها
• کاربرد در درماتولوزی: درمان سوختگیها و زخمهای مقاوم به درمان آکنه ، اگزما ، پسوریاسیس ، ضایعات و اقدامات پیشگیرانه مثل جلوگیری از پیر شدن پوست توسط لیزر امکان پذیر شده است.
• بیماریهای عضلانی - اسکلتی و ارتوپدی: در درمان کشیدگیهای تاندونی آرتریت روماتوئید ، رفع اختلالات موجود در اتصالات عضلانی کمر دردها و کشیدگیها بکار می‌رود.
• بیماریهای دهان و دندان: درمان پوسیدگیهای دندانی پریودنتیتها بیماریهای مخاط دهان اختلالات جویدن و … توسط لیزر صورت می‌پذیرد.
• در حوزه عصبی:درمان سردردها و میگرن توسط لیزر امکان پذیر می‌باشد.
• بیماریهای عروقی:درمان واریسهای وریدی ضایعات عروقی حاصله از بدو تولد و … .
انواع لیزر های پزشکی کم توان یا Low Out Put Lasers
انواع معمول لیزر های درمانی و طول موج آنها
He Ne Laser (633nm)
InGa Al P Laser (633-635 nm)
Ga Al As Laser (780-830 nm)
Ga As Laser (904 nm)
لیزر هلیوم - نئون (He – Ne )
قدیمی ترین نوع لیزر برای استفاده در LLLT بوده که شامل یک تیوب لیزر بزرگ شیشه ای حاوی مخلوطی از گاز با فشار پایین است که به منبع ولتاژ بالا متصل می باشد و نور مرئی با طول موج 633 nm از خود ساطع میکند. این نوع لیزر عموماً نور پیوسته دارد ولی می تواند با وسایلی به حالت پالسی نیز تابش نماید که در این صورت نصف قدرت آن از بین می رود. ( اگرduty cycle آن 50% باشد ). خروجی طبیعی آن 1 – 10 mw بطور مستقیم و یااز طریق فیبر نوری به موضع درمان میرسد. لیزرهای هلیوم – نئون بخاطر تیوب شیشه ای آن معمولاً شکننده و بزرگ می باشند. تیوب های لیزری نیز وجود دارند که به خوبی با مواد خاصی محافظت شده اند ولی اندازه آن هنوز هم مشکل ساز است.
در وسایل درمانی نور لیزر هلیوم – نئون باید با فیبر نوری هدایت شود. اتلاف نور در این وسایل هدایتی هم 20 تا 50 % بسته به نوع آن می باشد. هدایت کننده های با کیفیت خوب وجود دارند ولی قیمتی نسبتاً گران دارند. پس همانطور که می بینیم لیزرهای هلیوم-نئون دارای معایبی هستند.
عمق نفوذ مفید لیزر هلیم – نئون بین 8-6 میلی متر در توان 3.5 میلی وات و 10- 8 میلی متر در توان 7 میلی وات (در حالتی که پروب را به پوست بچسبانیم) می باشد.
لیزر ایندیوم – گالیم - آلومینیوم – فسفاید (In Ga Al P )
اینها لیزرهای نیمه هادی هستند که کریستال آنها دارای گالیوم، ایندیوم و فسفر می باشند و نزدیک به لیزرهای Ga Al As هستند و طول موج 630 – 685nm از خود ساطع می کنند. نوع کوچک آن (معمولاً 1 میلی وات ) لیزر In Ga Al P ( یا به عبارت دیگر Ga Al In P ) که با طول موج 650 – 670 nm کار می کنند و اغلب در نشانگر های سخنرانان برای نشاندادن چیزی روی پرده استفاده میشود. با توسعه این نوع لیزر کم کم لیزرهای هلیوم نئون با این نوع لیزرها جایگزین می شوند چون سبکتر ، ارزانتر و کوچکتر وراحت تر هستند ونگهداری آنها هم آسانتر است و دارای یک تیوب گازی حساس هم نیستند. فقط باید بخاطر داشت که نور دیودهای لیزر دارای همدوسی کمتری نسبت به لیزرهای گازی است و از نظر فیزیکی ممکن است آثار بیولوژیکی آنها متفاوت با آنچه انتظار داریم باشد.
لیزرهای گالیوم آلومینیوم آرسناید (Ga Al As)
این نوع لیزر تقریباً تمام خانواده لیزرهای نیمه هادی را در بر می گیرد. طول موج میتواند در محدوده 870 – 880nm انتخاب شود ولی در محدوده درمانی معمولاً بین 820 و 830 نانو متر که غیر قابل دیدن است و درست در طیف مادون قرمز قرار دارد می باشد. ( اگر کسی پیدا شد که مستقیماً به درون این نوع دیود لیزر روشن نگاه کند تا کور نشده میتواند یک نقطه قرمز بسیار مطبوع را مشاهده نماید.)
این نوع لیزرها عمل پیوسته دارند یا Continuous هستند ولی می توانند بصورت پالسی هم وجود داشته باشند اما این پالس super pulse نیست ولی سویچ شده می باشد یعنی نصف قدرت خروجی ( 50 % duty cycle ) می تواند خروجی متوسط داشته باشد ویا قدرت آنرا اگر بخواهیم شبیه Continuous تصور کنیم باید قدرت اسمی آن را تقسیم بر دو کنیم . عمق نفوذ آنها 3 – 2 سانتی متر است.
از دهه 1990 این نوع لیزر بخاطر راه اندازی راحت و قابل حمل بودن آنها و کوچک بودن محبوبیت خاصی پیدا کرده است. لیزرهای Ga Al As نیز در بازار پیدا می شوند که قدرت حدود 1000 میلی وات داشته باشند.اخطاری جدی را باید مد نظر داشت که با این چنین قدرتهایی خطر آسیب چشمی حتماً وجود دارد. یک راه جلوگیری از این خطرات استفاده ازآن نوع لیزرهای Ga Al As است که فقط در تماس با پوست یا بافت روشن شوند. خیلی از لیزرهای Ga Al As دارای طراحی خوب قابل حمل و قابل استریل هستند. Out put menter یا قدرت سنج ضروری است چون نور این لیزر قابل دیدن نیست . قیمت این نوع لیزر که در حدود30 میلی وات قدرت داشته باشد بین 1000 تا 5000 دلار است تفاوت قیمت بستگی به فاکتورهایی از قبیل قدرت خروجی ، خوش دست بودن ، استاندارد بهداشتی و دوز سنج الکترونیک آن دارد.
در سال های اخیر لیزرهای Ga Al As با قدرت های 500 تا 1000 میلی وات در بازار یافت میشود که قیمت آنها 4000 تا 8000 آمریکا می باشد. این لیزرهاحفاظت خاصی را برای چشم لازم دارند وبخصوص در قسمتهای مودار و تیره حرارت قابل توجهی ایجاد مینمایند.