تحقیق بررسی نحوه بیمه باغات

چکیده:

با توجه به نقش و اهمیت بیمه در فعالیتهای تولیدی و تجاری و توجه سرمایه گذاران به آن و عدم آشنایی و آگاهی اغلب کشاورزان و باغداران نسبت بیمه محصولات کشاورزی و باغی، نحوه بیمه باغات در سال زراعی 81-80 مورد ارزیابی قرار گرفته است.

اطلاعات و آمار مورد نیاز برای این مطالعه از صندوق بیمه محصولات کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی گرفته شده است. در این مطالعه به ارزیابی مختصر بعضی از فرم های بیمه نامه پرداخته شده و همچنین محاسبات درصد خسارت و غرامت پرداختی مورد بررسی قرار گرفته است.

در سال زراعی 81-80، سطح زیر کشت باغات سیب، انگور و بادام (در حال حاضر فقط همین 3 نوع باغ تحت پوشش بیمه قرار می گیرند) بصورت کشت آبی، 5918 هکتار می باشد.

سطح بیمه شده این باغات در این سال زراعی، 401 هکتار است. یعنی 78/6 درصد باغات بیمه شده اند. نتایج حاصله، بیانگر عدم استقبال از بیمه، نزد باغداران منطقه شهرستان مشهد می باشد. این عدم استقبال را می توان متاثر از عوامل متعددی از قبیل: محدود بودن محصولات تحت پوشش (سیب، انگور، بادام)، تحت پوشش قرار نگرفتن باغاتی که بصورت چند کشتی هستند، تحت پوشش قرار نگرفتن باغاتی که بصورت حصار یا حاشیه و یا پراکنده هستند، و همچنین عدم آگاهی بسیاری از باغداران از بیمه و مزیتهای آن و … دانست.

مقدمه

همواره فعایتهای تولیدی کشاورزی، باریسک همراه بوده و می باشد. تغییرات شرایط تولید و نرخ بالای ریسک در این بخش، سرمایه گذاری را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین شرایط اقلیمی و اقتصادی، تولید در بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار می دهد. نوسانات قیمتی در بازار محصولات کشاورزی، افزایش عرضه محصولات و حاشیه بازاریابی ناکارا، همچنین بروز خشکسالی ها، آفات ، بیماریها و شرایط غیر قابل پیش بینی آب و هوایی ،درآمد کشاورزان را به مخاطره می اندازد. به جهت تامین درآمد مطمئن، جهت کشاورزان و باغداران، راهکارهای متعددی در بخش کشاورزی توسط سیاستگذاران این بخش ارائه شده است. بیمه محصولات کشاورزی یکی از چندین راه حصول اطمینان جهت تولید در بخش کشاورزی می باشد.

امروزه بیمه در سراسر فعالیتهای تجاری و تولیدی مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته و اهمیت و نقش خود را نشان داده است. در بخش کشاورزی نیز به دلیل بروز شرایط غیر قابل پیش بینی، بیمه یکی از راهکارهای مهم محسوب می شود.

اهداف:

هدف کلی:

بررسی نحوه بیمه باغات در استان خراسان

اهداف جزئی:

بررسی ارتباط بین نوع بیمه محصولات با درصد استقبال کشاورزان به بیمه.

بررسی نحوه محاسبات درصد خسارت بر اساس پارامترهای مورد نظر صندوق بیمه محصولات کشاورزی.

بررسی نحوه دریافت غرامت توسط کشاورز از صندوق بیمه محصولات کشاورزی.

پیشینه نگاشته ها :

ترکمانی ،جواد (1376)درمطالعه ای به بررسی تاثیر بیمه بر کارایی فنی و ریسک گریزی کشاورزان منطقه کوار پرداخته است .نتایج این مطالعه نشان میدهد که میانگین کارائی فنی درگروه بیمه شده، بطور قابل ملاحظه ای بیشتر از گروه بیمه نشده است که میانگین کارائی فنی این گروهها، به ترتیب 08/73و 09/65درصد برآورد گردیده است. داده ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله دربهار 75 جمع آوری شده است. برای تعیین شاخص های کارایی فنی وضرائب ارو-پرات بهره برداران بیمه شده وبیمه نشده از تابع "تولید مرزی تصادفی" و "معادل قطعی متحمل برابر" استفاده شده است.

تخمین وتحلیل ضرائب ارو-پرات بهره برداران نشان داد که هرچند مقدار آن درگروه بیمه شده درمقایسه با گروه دیگر کمتر است، ولیکن تفاوت بین دو گروه معنی دار نیست. به نظر وی عدم آشنایی با مفهوم و اهداف بیمه، عدم سهولت دسترسی برای بیمه شدن، عدم اطمینان به دریافت سریع خسارت، تاخیر در بازرسی مزارع آسیب دیده، عدم دریافت غرامت مناسب ومشکلات اداری از عمده ترین نقائص بیمه کنونی در نقطه نظر بهره برداران مورد مطالعه است.

قربانی،محمد (1376) به بررسی مطالعه ای باعنوان تاثیر بیمه بر بهره روی و تولید گندم استان مازندران پرداخته است. داده های مورد نیاز برای مطالعه از طریق مصاحبه وتکمیل پرسشنامه 180 کشاورز گندم کار در 27 روستای شهرستان ساری در سال 1374 جمع آوری شد، که از این تعداد 179 پرسشنامه (105 بیمه شده، 74 بیمه نشده) مورد ارزیابی وتحلیل قرار گرفت. نمونه ها از طریق روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده است.

در این مطالعه از تحلیل تابع تولید گاریتمی- خطی (کاپ-داگلاس) استفاده شده و به منظور تفکیک تفاوت بهره وری کل، بین گروه بیمه شده وبیمه نشده به منابع تشکیل دهنده آن، مدل تجزیه بیزالیا مورد استفاده قرار گرفت.

یافته های مطالعه نشان می دهد که بیمه گندم به عنوان نوعی تکنولوژی جدید، بر روی تولید اثر مثبت داشته، بطوری که باعث تغییر عرض از مبدا وشیب تابع تولید شده است. همچنین کل  اختلاف بهره وری در هکتار بین دو گروه 7/16 درصد برآورد شده که 2/16 درصد آن مربوط به تغییر تکنولوژی و 5/0 درصد آن مربوط به نهاده های تولید است.

دریجانی وقربانی (1377) درمطالعه ای که با هدف بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم می باشد، با بهره گیری از مدل لاجیت بر روی 179 گندم کار استان مازندران وبا استفاده از اطلاعات پرسشنامه ای سال 1374 به بررسی آن پرداختند.

نتایج این مطالعه حاکی از آنست که بیمه گندم به سمت واحدهای کوچکتر، گرایش داشته ومتغیرهای طرح محوری، نوع کشاورزی، سابقه خطر، اعتبارات ومالکیت زمین بر پذیرش بیمه تاثیر مثبت ومتغیر اندازه زمین تاثیر منفی دارد.

همچنین متغیرهای طرح محوری، تسهیلات اعتباری ومالکیت زمین سه فاکتور بسیار مهم در پذیرش بیمه تلقی می گردند که دو سیاست طرح محوری وتسهیلات اعتباری بعنوان مکمل بیمه محسوب می گردند.

ترکمانی وقربانی (1378) به مطالعه عوامل موثر بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی شهرستان ساری پرداختند.

داده های موردنیاز این مطالعه، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از 105 گندم کار بیمه شده شهرستان ساری در سال 1374 جمع آوری شده است.

هدف کلی مطالعه جاری، تخمین تابع تقاضای بیمه محصولات کشاورزی بوده که با استفاده از روش گود وین برآورد گردید.

نتایج این بررسی نشان داد که متغیرهای یارانه بیمه، درجه ریسک گریزی، عضویت در طرح محوری گندم، تحصیلات وسن بهره بردار، نسبت غرامت پرداختی صندوق بیمه به حق دریافتی آن تاثیر مثبت بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی دارد. درحالیکه، اندازه مزرعه و پاره وقت بودن بهره بردار روی تقاضا تاثیر منفی گذاشته است.

کرباسی،قربانی وفرهمند(1379) به بررسی مطالعه ای تحت عنوان عوامل موثر بربیمه محصولات کشاورزی پرداختند. نمونه های مورد مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، شامل 50 بهره بردار بیمه شده وبیمه نشده در شهرستان مشهد صورت گرفته است. مدل مورد استفاده در این مطالعه، مدل لجستیک می باشد.

داده های جمع آوری مربوط به سال زراعی 78-77می باشد.

همچنین ایشان نشان دادند که متغیرتحصیلات، اثر معنی داری بر پذیرش بیمه از سوی زارعین ندارد ودر آمد سالانه محصولات برای هیچ یک از محصولات بغیر از گندم، معنی دار نشده است. به عقیده ایشان، تعداد مشاغل جانبی باپذیرش بیمه محصولات، رابطه عکس دارد. تعداد دفعات دریافت غرامت وخسارت وارده در طی پنج سال اخیر نیز، اثرمعنی داری از طرف کشاورز بر پذیرش بیمه ندارد.

نتایج نشان می دهد که مالکیت زمین، بغیر از محصول چغندرقند، اثر معنی داری بر روی بیمه محصولات کشاورزی نخواهد داشت. میزان سطح زیر کشت برای چغندرقند وگندم، احتمال پذیرش بیمه را افزایش میدهد ولی این متغیر برای کل مزرعه ومحصول جو، اثر معنی داری ندارد.

نجفی وبرازجانی (1380) درمطالعه ای به ارزیابی عملکرد برنامه بیمه محصولات کشاورزی پرداختند، که با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری وتثبیت درآمد کشاورزان، برنامه بیمه محصولات کشاورزی را مورد ارزیابی قرار دادند.

اطلاعات مورد نیاز برای این ارزیابی، از صندوق بیمه محصولات کشاورزی جمع آوری شده است. علاوه براین اطلاعات تکمیلی از یک نمونه منتخب 65 نفری، از کارشناسان بیمه محصولات کشاورزی، در استانهای مختلف از راه پرسشنامه به دست آمده است. به منظور ارزیابی پروژه، از روشهای تحلیل مالی وتحلیل فایده-هزینه استفاده شده است.