یک میله ی راست را بطور کاملاُ عمودی در زمین فرو می کنیم تا سایه ای از آن ایجاد شود ؛ انتها ی سایه ی ایجاد شده را روی زمین علامتگذاری می کنیم سپس به مدت 20-30 دقیقه صبر می کنیم تا سایه ی دومی ایجاد گردد ؛ انتها ی سایه ی دوم را هم علامتگذاری می کنیم حال پای چپ خود را روی سایه ی اول و پای راست را روی سایه ی دوم قرار می دهیم در این حالت روبرو شمال است و سایر جهات را نیز می توان طبق رابطه ی بالا بدست آورد .
به کمک ساعت مچی عقربه ای
ساعت را در داخل دست گرفته در همین حالت آنقدر می چرخیم تا ساعت شمار در امتداد خورشید قرار گیرد ؛ حال یک خط فرضی از مرکز ساعت بسمت عدد 12 می کشیم با این کار زاویه ای ایجاد می گردد ؛ نیمساز زاویه را رسم می کنیم در این حالت خط نیمساز جهت جنوب را نشان می دهد . روش گفته شده فقط برای نیم کرهٔ شمالی کاربرد دارد. باید توجه دکرد که این روشها کاملا دقیق نیستند و صرفا جهت تقریبی را به ما نشان می دهند.
به کمک ستاره ی قطبی
روش تشخیص ستاره قطبی , به شکل چیدمان ستاره های دیگر دقت کنید
اگر بتوانیم ستاره ی قطبی راپیدا کنیم به راحتی می توانیم جهت یابی کنیم چون این ستاره همیشه در شمال قرار دارد و جهت شمال را نشان می دهد .
چند روش دیگر که می توان بکمک آنها جهت یابی ی تقریباُ مطمئن کرد:
*خم بودن تنه ی درختان جنگل به یک جهت جنوب را به ما نشان می دهد (سمت کوژ جنوب را نشان میدهد )این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد.
*خزه زدن و یا پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل جهت شمال را به ما نشان می دهد (سمت خزه زده شمال است .این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد ).
*اگر جایی باشیم که کنده ی درخت بریده شده وجود داشته باشد می توان بکمک حلقه های سنی درخت جهت یابی کرد؛ بطوریکه آن سمت از درخت که حلقه های سنی آن تداخل بیشتری با هم دارند شمال را نشان می دهد .
*در هوای برفی آن طرف از اجسام که برف بیشتری در آن سمت جمع شده است شمال را نشان میدهد لازم به توضیح است که جمع شدن برف بیشتر در یک نقطه می تواند در اثر توپوگرافی زمین باشد لذا این روش روش چندان مناسبی در جهت یابی نیست.
توضیح عکس : ستاره قطبی ستاره کم نوری است . در عکس این ستاره پر نور نشان داده شده تا نسبت به سایر ستاره ها قابل تشخیص باشد.
جهت های گفته شده در نیم کرهٔ شمالیست و در نیم کرهٔ جنوبی برعکس است.1
جهت یابی به کمک لانه مورچه ها
اگر قطبنما همراه نداشته باشید و هوا هم ابری باشد مورچهها میتوانند جهتها را به شما نشان دهند.
مورچهها خاک لانه خود را به سمت شرق میریزند تا هنگام روز به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند. مورچهها خاک را از لانه بیرون میریزند تا ذخیرهگاه خود را وسیعتر کنند و آن را سمت شرق میریزند تا هنگام روز راحتتر کار خود را انجام دهند.
بدیهی است با شناختن شرق جهات دیگر را نیز به راحتی تشخیص میدهید.2
جهت یابی به کمک ساعت مچی
ساعت شما به کمک خورشید میتواند مانند یک قطبنمای ساده برایتان عمل کند.
در ساعتهای عقربهدار دو عامل «ساعت 12» و «عقربه ساعت شمار» میتوانند در جهتیابی به شما کمک کنند.
اگر عقربه ساعت شمار را طوری بگیرید که سایه آن منطبق بر خودش باشد، (یعنی درست به سمت خورشید باشد) نیمساز زاویهای که عقربه ساعت شمار با ساعت 12 میسازد جنوب را به شما نشان میدهد. (این در صورتی است که در نیمکره شمالی باشید.) در این صورت پشت سر شما شمال، دست چپ شما شرق و دست راست شما غرب است.
به این ترتیب جهت تقریبی قبله را هم تشخیص دادهاید. اگر کمتر از 10 درجه به غرب منحرف شوید جهت قبله را هم تشخیص دادهاید.
طبیعی است که این روش در نیمکره شمالی کاربرد دارد و دارای خطای نسبتا زیادی می باشد.3
جهت یابی به کمک سایه
چوبی را به طور عمودی در زمین فرو کنید و انتهای سایه چوب را علامت گذاری کنید. پس از چند دقیقه راس سایه دوم را نیز نشانه گذاری کنید. اگر از نقطه اول به نقطه دوم خطی بکشید و امتداد دهید به سمت شرق میرود. رو به خورشید جنوب است.
طبیعی است که این روش در نیمکره شمالی کاربرد دارد و دارای خطای نسبتا زیادی می باشد.4
جهت یابی به کمک تنه درختان
اگر مقطع درخت بریدهشدهاى را نگاه کنید، تعدادى دوایر هم مرکز را مشاهده خواهید کرد. که هر یک از آنها نشان یکسال عمر درخت میباشد. درختى که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههاى نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتى که دوایرش از هم دورتر هستند، سمت جنوب است (بعلت تابش زیاد آفتاب و رشد بیشتر آن) و سمتى که دوایرش بهم نزدیکترند، سمت شمال میباشد. لازم به یادآورى است که در نیمکره جنوبى سمتها عکس این وضعیت خواهد بود.
باید توجه کرد که این روشها کاملا دقیق نیستند و صرفا جهت تقریبی را به ما نشان می دهند.جهت های گفته شده در نیم کرهٔ شمالیست و در نیم کرهٔ جنوبی برعکس است.5