طرز کار قطب نما عقربه قطب نما هنگام باز نمودن درب آن ، آزاد شده و حول محور خود میچرخد و سپس به علت نیروی مغناطیسی کره زمین همیشه در یک جهت معین که همان قطب شمال مغناطیسی است میاستد و آن را به ما نشان میدهد.
عقربه مذکور هیچگاه اشتباه نمیکند مگر آنکه در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا کابلی قرار گرفته باشد .
بنابراین ، هنگام استفاده از قطب نما بایستی مطمئن شویم که از اشیای انحراف دهنده آن ، بطور کلی دور است.
کاربردهای قطب نما به کمک قطب نما میتوانیم گرای مغناطیسی کلیه امتدادهای مورد نظر را اندازه گرفته و با در دست داشتن گرای مغناطیسی یک امتداد ، جهت یابی بکنیم .
در کشتی ها و هواپیماها برای جهت یابی از آن استفاده میشود.
در صنایع نظامی کاربرد وسیعی دارد از جمله دیدهبانها در مناطق عملیاتی به کمک آن جهت یابی میکنند.
در صنایع مخابرات ، کارهای پژوهشی و ساختمان قبله نماها به کار برده می شود.
قطب نمای پیشرفته قطب نماهای پیشرفته که بیشتر در صنایع مخابرات و امور نظامی به کار برده میشوند، مجهز به سلولهای شب نما میباشند که حتی در تاریکی شب عمل جهت نمایی را صورت دهند.
این نوع قطب نماها در دوربینهای دو چشمی نظامی ، تانکها ، نفربرها و حتی در ساختمان برخی خودروهای پیشرفته نیز به کار می رود .
از قطب نماهای پیشرفته در اندازه گیری طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی محل نیز استفاده میکنند که در نقشه خوانی ، پیاده سازی عملیات نظامی ، دیده بانی در مناطق جنگی و ...
نقش تعیین کننده دارند.1 طرز کار قطب نمای Protractor (حرفه ای) هدف اصلی در این مقاله , تشخیص موقعیت در هر مکان می باشد و در این رابطه , قطب نما ابزاری ضروری برای پیدا کردن مسیر بطرف مقصد است .
آموزش های زیر به فراگیری کمک می کند .
اگر می خواهید آموزش های مربوطه را عملا یاد بگیرید داشتن قطب نما ضروری است .
ابتدا از حیاط خانه تان شروع کنید .
سپس نیاز به مکانی خواهید داشت که نقشه ای داشته باشد .
در یک مسافت کوتاه چند صد متری یا بیشتر تمرین کنید .
سپس حوزه تمرین را بتدریج گسترده تر کنید و بدین ترتیب , بزودی این توانایی را خواهید یافت که در مناطق نا آشنا به طور مطمئن سفر کنید .
اگر می خواهید به کودک خود مسیر یابی را آموزش دهید این نکته را مد نظر داشته باشید : احساس ناشی از گم شدن ممکن است برای یک کودک بسیار استرس زا باشد و موجب شود تا هرگز به گردش در بیرون از شهر علاقه نشان ندهد .
ولی برخی دیگر از کودکان کاملا بر این احساس غلبه می کنند لذا , در نظر گرفتن این موضوع در طراحی تمرینات مربوطه در جنگل یا کویر , بسیار مهم است .
چگونه از قطب نما استفاده کنیم روش استفاده بسیار آسان است , ولی برای آنهایی که می خواهند در مناطق نا آشنا سفر مطمئنی داشته باشند , کافی نمی باشد .
اولین چیزی که باید بیاموزید چهار جهت اصلی است : شمال (N) , جنوب (S) , شرق (E) و غرب (W) .
جهت شمال از همه مهمتر است .
گرچه انواع متعددی از قطبنما در بازار موجود است , ولی در اینجا بطرز کار با قطبنمای با صفحع قاعده ای (BASEPLATE) یا پروترکتور (PROTRACTOR) که متداول تر است اشاره می گردد .
این قطبنما که در جریان جنگ جهانی دوم اختراع شد , صفحه مستطیلی شکلی دارد که روی آن پیکانی تحت نام "پیکان جهت نمای مسیر" (DIRECTION OF TRAVEL ARROW) حک شده است .
همچنین عقربه دو رنگ مشکی و قرمز متحرکی در روی آن وجود دارد که همان سوزن قطبنما (COMPASS NEEDLE) است .
در پاره ای از قطبنما ها سوزن ممکن است قرمز و سفید باشد ولی , در هر حال , نوک آن یعنی قرمزش , همواره رو به قطب شمال مغناطیسی زمین خواهد ایستاد .
در روی قطبنما محفظه قابل چرخشی به نام محفظه قطبن ما (COMPASS HOUSING) وجود دارد .
در حاشیه محفظه قطبنما , از 0 تا 360 یا از 0 تا 400 درجه , درجه بندی شده است .
(در اکثر قطبنما های دنیا تا 360 درجه ولی در برخی انواع اروپایی تا 400 درجه) .
آنها درجات یا آزیموت ها (AZIMUTH) هستند .
همچنین در قسمت , حروف W,N,S و E به ترتیب به نشانه جنوب,شمال, غرب و شرق وجود دارد .
کف محفظه قطبنما , یک پیکان و مجموعه ای از خطوط موازی با آن , به نام پیکان و خطوط تنظیم جهت (ORIENTING ARROW AND LINES) دارد .
این نوع قطبنما می تواند بخش های اضافی دیگری به صورت زیر داشته باشد (شکل 3) : ریسمانی برای انداختن قطبنما به مچ دست , نوار مدرج در امتداد یک یا چند لبه از صفحه قاعده ای جهت اندازه گیری فواصل روی نقشه , یک ذره بین برای خواندن بهتر جزئیات نقشه , و شابلونهایی از دایره و مثلث برای مشخص نمودن مسیرهای حرکت روی نقشه .اگر می خواهید به سمتی بروید که بین دو جهت از چهار جهت اصلی قرار دارد , نام آن دو را با هم ادغام کنید .
مثلا اگر مایلید به سمتی حرکت کنید که درست بین شمال و غرب واقع است , به راحتی می گوییم : می خواهم به شمال غرب بروم .
اجازه دهید همین مورد بالا را به عنوان مثال دنبال کنیم : به سمت شمال غرب بروید .
در ابتدا , باید بفهمید شمال غرب بر روی قطب نما کجاست .
سپس محفظه قطبنما را بچرخانید تا شمال غرب روی محفظه دقیقا جایی قرار گیرد که پیکان جهت نمای مسیر با آن تلاقی می کند .
قطبنما را در دستتان بگیرید .
آن را کاملا صاف نگه دارید تا سوزن بتواند بچرخد .
سپس خود شما به همراه دستتان و کل قطبنما بچرخید , فقط مطمئن شوید که محفظه قطبنما نمی چرخد .
آن را همینطور بگردانید تا سوزن قطبنما با خطوط داخل محفظه قطبنما هم ردیف شود .
دقت کنید تا بخش قرمز (شمال) سوزن , در جهت شمال محفظه قطبنما قرار گیرد .
اگر جنوب آن در امتداد شمال قرار گیرد , دقیقا در خلاف جهت مورد نظر حرکت خواهید کرد .
این اشتباه در میان مبتدیان بسیار متداول می باشد .
لذا همواره کنترل مجددی داشته باشید تا مطمئن شوید درست عمل می کنید .
مشکل دیگر می تواند جاذبه های مغناطیسی موضعی باشد .
به همراه داشتن اشیائی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود .
حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود .
مطمئن شوید که اقلامی مشابه در اطراف قطبنما نباشد .
همچنین احتمال تاثیر گذاری جاذبه های مغناطیسی موجود در خاک (انحراف مغناطیسی) نیز وجود دارد که بسیار نادر است .
اگر مطمئن هستید کارتان را درست انجام داده اید , به سمتی حرکت کنید که پیکان جهت نما نشان می دهد .
برای اینکه از مسیر خارج نشوید , حداقل در هر صد متر یک بار به قطبنما نگاه کنید .
ولی به قطبنما خیره نشوید .
یکبار که جهت را یافتید نقطه ای در دور دست را هدف قرار دهید و به آنجا بروید .
این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که از یک نقشه استفاده می کنید .
به منظور اجتناب از حرکت در جهت مخالف , باید خورشید را دنبال کنید .
وسط روز خورشید تقریبا در جنوب است (در نیمکره جنوبی در شمال).
بنا بر این اگر ظاهرا به سمت شمال قرار گرفته اید و خورشید در صورت شما می تابد , بایستی قدری تجدید نظر کنید .
چه موقعی به این تکنیک نیاز دارید؟
زمانی که بدون نقشه در جایی قرار گرفته اید که نمی دانید کجاست , ولی اطلاع دارید که در نزدیکی , جاده ای , کوره راهی , نهری و یا رودخانه ای وجود دارد , اگر با کمک قطبنما در جهت درست حرکت کنید , گم نخواهید شد .
بدین ترتیب می دانید که به کدام جهت بروید یا حداقل به طور تقریبی در کدام سو حرکت کنید تا به آنجا برسید.
لذا تنها کار لازم این است که محفظه قطبنما را بچرخانید .
بدین ترتیب جهت حرکت , جایی خواهد بود که پیکان جهت نما با با محفظه تلاقی می کند .
حال مراحل فوق را دنبال کنید .
ولی چرا نمی توان به این روش بسنده کرد ؟
تکنیک مزبور زیاد دقیق نیست , با کمک این روش در جهت صحیح حرکت کرده و دور خودتان نخواهید چرخید ولی باید خیلی خوش شانس باشید اگر با این روش بتوانید مکان کوچکی را بیابید .
اگر قصد دارید در منطقه ای ناشناخته , گردشی طولانی داشته باشید , همیشه به نقشه ای خوب که عوارض زمین (مثل کوه,صخره,دریاچه) را تحت پوشش خود داشته باشد , نیاز خواهید داشت ,بخصوص اگر از جاده خارج می شوید .
همین رابطه متقابل نقشه و قطبنما است که تاثیر آن را دو چندان می کند.
استفاده ار قطبنما به همراه نقشه این تکنیک بسیار با اهمیت بوده و باید به خوبی آموخته شود .
زمانی که هم از قطبنما و هم از نقشه استفاده می کنید , قطبنما واقعا کارایی لازم را خواهد داشت .
بدین ترتیب قادر خواهید بود تا در مناطقی که به آنها آشنایی ندارید , بدون نیاز به دنبال کردن جاده ها , با اطمینان و به دقت راه خود را پیدا کنید.
به هر حال این کار قدری تمرین و تجربه می خواهد .
اصول کار تا حد زیادی مشابه آن چیزی است که در بخش قبل آمده است ولی این بار برای تعیین مسیر درست , از یک نقشه استفاده می کنید .
نقشه ای را بردارید .
در نگاه اول یک نقشه تعیین موقعیت بسیار پیچیده بنظر میرسد ولی عملا اینطور نیست .
به نقشه ای فرضی نگاهی بیاندازید .بدون آنکه به مسیر حرکت فکر کنید .
شما می خواهید از نقطه A که جاده را قطع می کندبه صخره ای واقع در نقطه B بروید .
البته البته برای اینکه در استفاده از این تکنیک موفق شوید باید مطمون باشید که واقعا در نقطه A هستید .
قطبنما را روی نقشه بگذارید طوری که لبه آن در نقطه A قرار گیرد .
لبه مورد نظر , لبه ای است که با پیکان جهت نما موازی باشد .
سپس نقطه B را در امتداد همان لبه قرار دهید .
البته شما می توانستید از خود پیکان جهت نما یا یکی از خطوط موازی استفاده کنید ولی معمولا استفاده از لبه قطبنما راحتتر است .
برخی معتقدند که در این مرحله باید با یک مداد , خطی در امتداد مسیر حرکت کشید ولی خلاف آن توصیه می شود زیرا این کار وقت گیر است بدون آنکه دقت را افزایش دهد .در هوای بارانی , نقشه می تواند در اثر باران خراب شود و در هوای طوفانی نیز باد می تواند نقشه را با خود ببرد .
در این حالت باید نقشه را در داخل کیسه پلاستیکی شفافی قرار داد و آن را طوری بست که باد آن را نبرد .
از همه مهمتر چیزی که روی نقشه کشیده می شود می تواند جزئیات مهم آن را پنهان کند .
باید دقت کنید که لبه قطبنما یا پیکان جهت نما از نقطه A تا B قرار گیرد .
اگر اشتباه کنید دقیقا در خلاف نقطه مورد نظر حرکت خواهید کرد .
قطبنما را به صورت ثابت روی نقشه نگه دارید .
در مرحله بعدی خطوط و پیکان تنظیم جهت را با خطوط نصف النهاری نقشه همراستا کنید .
خطوطی از نقشه که به سمت شمال می روند مد نظر است .
در حالی که لبه قطبنما به طور دقیق از A تا B کشیده شده , محفظه قطبنما را طوری بچرخانید که خطوط تنظیم جهت محفظه با خطوط نصف النهاری نقشه همراستا شود .
در این مرحله کاری نداشته باشید که چه اتفاقی برای سوزن قطبنما می افتد .
اگر از موقعیت درست محفظه قطبنما مطمئن شدید , می توانید قطبنما را از روی نقشه بردارید .
اکنون می توانید آزیموت محفظه را از جایی که پیکان جهت نما و محفظه با هم تلاقی می یابند بخوانید .
مراقب باشید تا پیش از رسیدن به نقطه B هدف , محفظه نچرخد .
مرحله آخر مشابه بخش قبلی است .
قطبنما را در دست گرفته کاملا صاف نگهدارید تا سوزن بتواند بچرخد .
آنگاه ضمن اطمینان از عدم چرخش محفظه , خود شما , به همراه دستتان و کل قطبنما بچرخید .
آن را همچنان بگردانید تا اینکه سوزن با خطوط داخل محفظه هم ردیف شود ..
اکنون وقت حرکت است .
ولی به منظور حد اکثر دقت باید به شیوه خاصی عمل کنید .
قطبنما را در دستتان نگه دارید به گونه ای که سوزن کاملا در امتداد پیکان تنظیم جهت باشد.
سپس با دقت تمام سمتی را به عنوان هدف انتخاب کنید که پیکان جهت نما نشان می دهد .
در امتداد جهت تعیین شده , به نقطه خاصی از آن منطقه که تا جای ممکن در فاصله دوری قابل رویت باشد خیره شوید .
سپس به آنجا بروید .
فراموش نکنید که محفظه قطبنما نباید بچرخد.
در جنگل متراکم شاید به چند بار انتخاب هدف نیاز باشد .
زاویه انحراف مغناطیسی و میزان خطا متاسفانه بعضی مواقع , قضیه کمی پیچیده تر شده و چیزی به نام زاویه انحراف مغناطیسی , خودش را نشان می دهد.
در این صورت نخواهید توانست از نقشه های تشخیص موقعیت و جهت یابی استفاده کنید .
می بینید که قطبنما به سمت قطب شمال مغناطیسی قرار دارد و نقشه نیز قطب شمال جغرافیایی را نشان می دهد .
ولی این همان مکانی نیست که بدنبالش هستید .
روی اکثر نقشه های سیاحی چیزی بسیار سودمند به نام شبکه شطرنجی وجود دارد .
شبکه مرکاتور متقاطع جهانی می تواند برای هر موقعیت خاصی بین 84 درجه شمالی و 80 درجه جنوبی , یعنی برای بخش عمده زمین بکار رود .
در نقشه های سیاحی با مقیاس 500000/1 , می توانید آن را به صورت شبکه ای که خطوط آن 2 سانتی متر از هم فاصله دارند مشاهده کنید .
این فاصله معادل 1 کیلومتر در زمین خواهد بود .
شبکه مزبور یک قطب شمال حقیقی ندارد ولی در اغلب موارد , خطوط آن از دیگر قطب های شمال , زیاد دور نیست .
مادامی که این شبکه نقشه را پوشانده باشد استفاده از آن برای خطوط نصف النهاری آسان خواهد بود.
در اغلب نقشه ها تشخیص موقعیت و جهت یابی این مشکل اصلاح شده و لذا , جای نگرانی نیست .
ولی در نقشه های توپوگرافی این موضوع مساله ساز خواهد بود .
اول از همه باید بزرگی زاویه انحراف مغناطیسی را بدرجه بدانید که بستگی دارد در کجای کره زمین قرار گرفته اید .لذا باید قبل از سفر اندازه آن را بدانید یا اینکه در جایی از نقشه اندازه آن مشخص شده باشد .
به خاطر داشته باشید که در برخی از نواحی , زاویه انحراف به طور مشخص تغییر می کند.
در صورت استفاده از نقشه ای با شبکه بندی باید بدانید که این شبکه از قطب مغناطیسی چه اندازه اختلاف دارد .
در اینجا نیز کم و بیش همان کارهایی را انجام دهید که در بخش استفاده از قطبنما به همراه نقشه تشریح شده است ولی این دفعه باید این موضوع را نیز مد نظر داشته باشید که خطوط تنظیم جهت به هیچ وجه با خطوط شبکه که رو به غرب یا شرق و یا جنوب هستند در یک راستا قرار نگیرند .2 نحوه کار با قطبنما و گرا اگر نحوه کار با قطبنما و گرا را بدانید در طبیعت ناشناخته هم گم نمیشوید.
چون میدانید در کدام جهت چند متر حرکت کردهاید.
همچنین اگر آسیبی دیدید میتوانید موقعیت خود را به افراد دیگر اطلاع دهید.
مهمترین کارایی قطبنما این است که جهات را به شما نشان میدهد.
قطبنما را باید کاملا صاف و در راستای افق در دست بگیرید.
زیر بعضی از قطبنماهای قلابی وجود دارد که شست دست راست شما باید در آن قرار گیرد و با دست دیگر باید آن را صاف بگیرید.
با حرکت پا (و نه دست خود) آنقدر بچرخید که شاخص بر علامت شمال منطبق شود.
در این حالت رو به شمال ایستادهاید.
بدیهی است دست راست شما شرق، پشت سر شما جنوب و دست چپ شما غرب است.
برای تشخیص موقعیت خود در محیط ابتدا باید جهات نقشه خود را بر جهات واقعی منطبق کنید.
این کار را می توانید با قرار دادن قطبنما روی نقشه و چرخاندن نقشه انجام دهید.
سپس مسیر حرکت خود را با مشخص کردن حداقل دو نقطه و کشیدن یک خط مشخص کنید.
حال اگر خطکش قطبنما را بر آن خط منطبق کنید عددی که شاخص به شما نشان میدهد گرایی است که مسیر شما دارد.
با پیش گرفتن آن گرا و محاسبه متراژ میتوانید راه را بدون اشتباه طی کنید.
مثلا اگر بخواهید 100 متر با گرای 150حرکت کنید باید طوری بایستید که عدد 150 زیر خط شاخص (خط نازک بلند روی صفحه) قرار گیرد.
در این حالت ذرهبین قطبنما، شاخص و خط مویی باید بر هم منطبق باشند.
از داخل خط مویی هدف مشخصی را انتخاب کنید.
این هدف میتواند یک سنگ مشخص، یک درخت و اشیا ثابت دیگر باشد.
موجوداتی را که حرکت میکنند به عنوان هدف نگیرید.
حالا 100 متر به سمت آن هدف حرکت کنید.
باید پیشتر طول قدمهای خود را اندازه بگیرید.
100 متر مشخص را با گامهای عادی طی کنید.
تعداد قدمهای خود را در طول این 100 متر به خاطر بسپارید تا دیگر احتیاجی به متر پیدا نکنید.
نحوه گرا گرفتن در شب متفاوت است.
چون در شب شما صفحه قطبنما را نمیبینید.
خط شاخص و پیکانهای روی قطبنما اغلب فسفری هستند و میتوانید با چراغ قوه آنها را شارژ کنید.
اگر قطبنما را طوری بچرخانید که خط شاخص با علامت شمال یکی شود گرای صفر برای شما مشخص میشود.
چون در شب شما تمام اعداد را نمیبینید، عدد گرای خود را تقسیم بر سه کنید و دور متحرک قطبنما را به همان تعداد در جهت عکس عقربههای ساعت حرکت دهید.
(دقت کنید که منظور، چرخش یک دور کامل نیست).
در اثر هر تکان کوچک دور متحرک قطبنما صدای «تق» میشنوید.
با این نشانه میتوانید به راحتی بشمارید.
در اینجا مثال بالا را تکرار میکنیم.
50 بار دور قطبنما را در جهت عکس حرکت عقربههای ساعت حرکت دهید.
حالا قطب نما را آنقدر حرکت دهید که خط شاخص زیر مویی قرار گیرد.
سمتی که رو به آن ایستادهاید گرای مورد نظر را نشان میدهد.3 قطب نمای ژیروسکوپیک ژیروسکوپ دستگاه کوچک و بسیار سنگین است که تعادل بسیار پایدار دارد و طوری ساخته شده است که در سه جهت در کمال سهولت به آسانی دوران میکند ، حول محور دوران خود ، حول محور قائم ، حول محور افقی.
دید کلی :اگر با فرفره بازی کرده باشید پی بردهاید که محور چرخش فرفره چرخان به آرامی حول خط قائم میگردد، اصطلاحی که برای توصیف این حرکت بکار برده میشود حرکت تقدیمی است.
میگوییم فرفره حول خط قائم حرکت تقدیمی دارد، حرکت تقدیمی جهت بردار اندازه حرکت زاویهای را تغییر میدهد و بنابراین باید حاصل گشتاور نیرویی باشد که بر فرفره در حال چرخش وارد میآید، اندازه حرکت زاویهای پایداری سیستمهای چرخان را تأمین میکند.
وقتی که دوچرخه در حال حرکت است، دوچرخه سوار نسبتا به آسانی خود را روی دوچرخه نگه میدارد، اما وقتی که دوچرخه در حالت سکون است دوچرخه سوار باید آکروبات باز باشد تا بتواند تعادل خود را حفظ کند.
ژیروسکوپ که قلب خلبان خودکار هواپیماست و سیستم هدایت اینرسیایی موشک را تشکیل میدهد نیز در پایه خاصیت برداری اندازه حرکت زاویهای مبتکی است، ژیروسکوپ از قرص کاملا متعادل تشکیل شده بطوری که محور دروان قرص میتواند مستقیما در هر جهت قرار گیرد.
حرکت ژیروسکوپ وقتی ژیروسکوپ حول محور ثابتی دوران میکند بردار اندازه حرکت زاویهای آن حول یک نقطه واقع بر محور دوران (محل اتکای ژیروسکوپ روی پایه خود) در امتداد محور است.
تقارن جسم نسبت به محور باعث میشود که اثر هر مؤلفه اندازه حرکت زاویهای ذره K که عمود بر محور دوران است Lk با یک مؤلفه مساوی و مختلف الجهت ذره قرینه K نسبت به مرکز خنثی گردد.
اگر نیروی F بر روی محور ژیروسکوپ به سمت پایین وارد شود گشتاور در امتداد عمود بر r و L خواهد بود r از محل اتکای محور ژیروسکوپ تا نقطه اثر F است).
بردار L که در امتداد محور دوران است تحت تأثیر نیروی F بر روی مخروطی حرکت تقدیمی انجام می دهد، ژیروسکوپ فقط حول محور دوران می کند اگر امتداد محور ژیروسکوپ هم تغییر بکند.
این حرکت مؤلفه دیگری نیز به اندازه حرکت زاویهای اضافه میکند.
نکته مهم در این حرکت این است که محور ژیروسکوپ ضمن اینکه حول محور قائم حرکت تقدیمی انجام میدهد باید نسبت به L در توازن باقی بماند، چون اگر محور ژیروسکوپ ابتدا در جهت معینی قرار گرفته و بعد رها شود، ضمن حرکت تقدیمی حول محور قائم اندکی نیز به طرف بالا و پایین خواهد لنگید.
خصوصیات ژیروسکوپ در برابر هیچگونه تغییری در جهت چرخش خود مقاومت نمیکند زیرا میزان تغییر اندازه حرکت زاویهای ژیروسکوپ همیشه با گشتاور نیروی وارد بر آن مساوی است.
وقتی هیچگونه گشتاوری وارد نشود اندازه حرکت زاویهای یعنی بردار L ثابت باقی میماند.
ژیروسکوپ فقط هنگامی تغییر امتداد میدهد که گشتاور نیرویی برآن وارد شود.
استقامت ژیروسکوپ (جبر ژیروسکوپ) اگر این دستگاه را به گردش در آورید و پایه آن را بگیرید و بلند کنید و دست خود را به چپ و راست و بالا و پایین ببرید و چنانچه دستگاه را کج و حتی وارونه کنید، محور آن تغییر جهت نمیدهد و تا وقتی که دوران میکند، همیشه متوجه همان امتدادی است که در شروع حرکت داشته است، این خاصیت را به اصطلاح استقامت ژیروسکوپ در فضا و یا جبر ژیروسکوپ میگویند.
سیر قهقرایی اگر ژیروسکوپ را حول محور دوران ، دوران دهیم و انگشت خود را بر روی حلقهای که به قد سه پایه دستگاه است گذاشته و فشار دهیم خواهیم دید که بجای آنکه دستگاه بر اثر فشار انگشت ما کج شود در امتداد عمود بر امتداد فشار انگشت ما حرکت میکند و دور میشود، این خاصیت ژیروسکوپ را سیر قهقرایی آن مینامند.
چشم انداز تا سال 1910 که قطب نمای ژیروسکوپی اختراع نشده بود، ژیروسکوپ هیچ گونه استفاده عملی نداشت، در قطب نمای ژیروسکوپی محور دوران ژیروسکوپ همواره متوجه امتداد جهت شمال حقیقی است و برای هدایت کشتی بکار میرود، اینگونه قطب نما بر قطب نماهای عادی این مزیت را دارا میباشد که اولا تحت تأثیر خاصیت مغناطیسی زمین قرار نمیگیرد و ثانیا شمال حقیقی را نشان میدهد، نه شمال مغناطیس را و علاوه بر آن این دستگاه سکان کشتی را در امتداد لازم نگه میدارد و خیلی بهتر از انسان کشتی را هدایت میکند.
برخی کشتیها اسباب دیگری که باز به کمک ژیروسکوپ کار میکنند دارند و کشتی را از واژگون شدن حفظ میکنند، در کل حساس بودن و دقیق بودن ژیروسکوپ ، آن را به وسیلهای بسیار مهم مبدل ساخته ، طوری که حرکات غیر منظم را به سهولت درک میکند.
قطب نمای ژیروسکوپی نوعی قطب نما است که از آن برای جهت یابی استفاده می شود.
در ساده ترین نوع قطب نما ، سوزن مغناطیسی شده ای را به کار می گیرند.
که همواره در امتداد شمال ــ جنوب می ایستد و رو به قطب شمال قرار می گیرد.
در حقیقت این سوزن به قطب شمال مغناطیسی اشاره می کند که دقیقاً منطبق بر قطب شمال واقعی یا جغرافیایی نیست.
قطب نمای ژیروسکوپی که در سال 1905 میلادی به وسیله ی دکتر هرمان آنشوتز کاموف طراحی شد، به مغناطیس وابستگی ندارد.
قطب نما رو به شمال واقعی تنظیم می شود و به چرخش در می آید .
پس از آن ، ژیروسکوپی هر تغییری که بکند، سوزن یا عقربه همواره رو به قطب شما ل باقی می ماند.4 منابع و مآخذ لینکهای: 1) http://www.irandeserts.com/compass.htm 2) http://www.irandeserts.com/105.htm 3) http://www.irandeserts.com/117.htm 4) http://www.irandeserts.com/122.htm ردیفعنوانصفحه1طرز کار قطب نما12کاربردهای قطب نما13قطب نمای پیشرفته14طرز کار قطب نمای protractor(حرفه ای)25چگونه از قطب نما استفاده کنیم36استفاده از قطب نما به همراه نقشه67زاویه انحراف مغناطیسی و میزان خطا88نحوه کار با قطب نما و گرا109قطب نماب ژیروسکوپیک1210حرکت ژیروسکوپ1311خصوصیات ژیروسکوپ1312استقامت ژیروسکوپ1413سیر قهقرایی1414چشم انداز1415منابع و مآخذ15