مفدمه موفقیت در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب به عنوان مثال قابلیت تجزیه مواد موجود در فاضلاب یا قابلیت ته نشینی آنها ، حاصل اختصاصات مرفولوژیکی و سینتیکی لجن فعال یا بیوفیلم می باشد نظر به اینکه اختصاصات مزبور به اجتماع میکروارگانیسم های تک سلولی و پر سلولی در لجن بستگی دارد ، اهمیت موارد زیر مشخص می شود : تعیین مرفولوژیکی میکرو ارگانیسم ها مستندسازی کامل ترکیبات اجتماع میکروبی رده بندی میکروارگانیزم ها بر اساس مشخصات فیزیولوژیکی در این سیستم عوامل متعدد و متفاوتی بر ارگانیزم ها تاثیر می گذارند که در این میان وجود مواد مغذی و اکسیژن تاثیر به سزایی بر ثبات حاصل از توان فعالیت اجتماعی میکروبی موجود دارند توجه به تمامی عوامل موثر بر بهره برداری از تاسیسات موجود و ارتباط بین آنهاست که تعیین ساختار ، ترکیب انواع موجودات زنده در لجن فعال ، وضعیت بهره برداری و عملکرد مراحل تصفیه راممکن می سازد تجربیات فراوان و مثبت موجود نشان می دهد که شناخت وضعیت بیولوژیکی لجن ، این موارد را ممکن می سازد : مشکلات بهره برداری را می توان در عمل و در زمان شکل گیری آنها شناسایی کرد به موقع اقداماتی در جهت جلوگیری یا رفع آنها به عمل آورد که مطابق با مشکل موجود باشند صحت اندازه گیری فیزیکی ، شیمیایی را بررسی نمود تعیین مشخصات میکروارگانیزم های فاضلاب جنبه های اکولوژیکی تصفیه فاضلاب در حقیقت فاضلاب آبی است که خصوصیات آن پس از مصارف خانگی یا صنعتی تغییر کرده و به خصوص غلظت آلاینده های موجود در آن افزایش می یابد فاضلاب های شهری حاوی روان آبهای ناشی از نزولات جوی نیز هستند که در فاضلاب رو ها تخلیه شده ، اغلب حاوی مواد محلول ، کلوئیدی و معلق ریز و درشت می باشند .
بخش قابل توجهی از فاضلاب های خانگی را مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی تشکیل می دهند در حالی که در فاضلابهای صنعتی مواد غیر قابل تجزیه بیولوژیکی و حتی مواد سمی نیز یافت می شود البته فاضلاب ممکن است حاوی ترکیبات مختلف نمکی از قبیل مواد مغذی گیاهان مثل ازت و فسفر باشد که در منابع آب از جمله آب های پذیرنده به عنوان عوامل اتروفیکاسیون تاثیری می گذارند برای توصیف فرآیندهای پیچیده ای مانند تصفیه بیولوژیکی فاضلاب ، نقش دیدگاه های اکولوژیکی حایز اهمیت است منظور از اکولوژی بررسی بیلان چرخه مواد و انرژی در بیوسفر و واحدهای تشکیل دهنده آنها مانند اکوسیستم ها ، تاثیر متقابل ارگانیسم های مختلف ، رابطه بین ارگانیسم ها و عوامل محیطی موثر بر آن ها و تاثیر متقابل عوامل غیر زنده محیطی بر یکدیگر می باشد .
بررسی واحدهای کوچک تشکیل دهنده مانند واحد تصفیه بیولوژیکی فاضلاب نیاز به بررسی شرایط فیزیکی ، شیمیایی ،بیولوژیکی و تکنولوژیکی دارد در این سیستم هر جانداری دارای توانایی تحمل خاصی در رابطه با هر یک از عوامل محیطی است که آنرا پتانسیل اکولوژیکی می نامند دراین رابطه قانون تاثیر عوامل محیطی مطرح می شود که به ترتیب زیر بیان می گردد : آن دسته از عوامل محیطی مورد نیاز چگونه تکامل یک جاندار یا اجتماع جانداران را در محیط زیست آنها از صفر تا حداکثر رشد و تکامل تعیین می کنند که در مرحله ای از تکامل که کمترین پتانسیل اکولوژیکی را داراست، بیشترین تفاوت کمی و کیفی ممکن از حد بهینه در اختیار قرار دارند در این حالت اکوسیستم واحد فعال بین جانداران و محیط زیست آنها است به عبارت دیگر ساختار فعال متشکل از ارگانیزم ها مواد غیر زنده طبیعی و عوامل محیطی ناشی از فعالیت انسان که از لحاظ انتقال انرژی ، مواد و اطلاعات با یکدیگر و با محیط اطراف خود در ارتباط متقابلند ، می باشد.
در اجتماع جانداران ، موجودات زنده ای که به عوامل محیطی و فعالیت زیستی یکدگیر وابسته اند از طریق تولید مثل به حیات خود ادامه می دهند محیط زیست این جانداران از ترکیب خاص عوامل غیر زنده محیطی تاثیر پذیر است در فرآیند تصفیه بیولوژیکی فاضلاب به دلیل تغییر عوامل غیر زنده محیطی ، قابلیت خود پالایی آب به کمک تکنولوژی های مربوطه افزایش می یابد به عبارت دیگر می توان گفت که این اکو سیستم توسط انسان با هدف زدایش بخش قابل توجهی از فضولات انسانی از چرخه طبیعی مواد در یک سیستم صنعتی قابل هدایت طراحی شده تا از بار آلودگی بر اکوسیستم های دیگر کاسته شود.
در فرآیند تجزیه میکروبی یا تیدیل مواد موجود در فاضلاب باکتریعای هتروتروف هوازی و بی هوازی اختیاری ، نقش بسیار مهمی بر عهده دارند این باکتری ها در فرآیند تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال در حوض هوادهی با مواد موجود در فاضلاب در تماس مستقیم قرار گرفته و در نتیجه مواد مزبور اکسید شده یا به توده میکروبی ( بیومیس ) تبدیل می شوند فلوکهای لجن فعال که از سلولهای زنده و مرده مواد غیر قابل تجزیه بیولوژیکی و همچنین مواد معدنی تشکیل شده اند تصفیه فاضلاب را با راندمان بسیار بالایی امکانپذیر می سازند برای بالا بردن توان و شدت بخشیدن به فرآیند تصفیه بخش معینی از فلوکهای مزبور به طور مداوم به حوض هوادهی برگردانده می شوند بنابراین برای ثابت نگهداشتن مقدار بیومیس در حوض هوادهی ، مقدار اضافی لجن حاصل از فرآیند زیستی ، پس از ته نشین شدن ثانویه ، به عنوان لجن مازاد از سیستم تصفیه خارج می گردد .
بنابراین می توان گفت که مواد موجود در فاضلاب و میکروارگانیزم ها در تاسیسات لجن فعال یک اجتماع زنده پیچیده را تشکیل می دهند که ترکیب آن به چارچوب شرایط اکولوژیکی موجود بستگی دارد بر اساس نظریات وایلدرر و هارتمن میکروارگانیزم های مزبور را می توان به ترتیب زیر تقسیم بندی نمود : الف : باکتری هایی که نسبتا سریع رشد می کنند ، به مواد مغذی خاصی وابسته نبوده و دارای دوره زندگی ک.تاهی هستند .
در چنین شرایطی تجزیه مواد محلولی که به سادگی قابل تجزیه هستند امکان پذیر است ب : باکتریهایی که رشد آنهانسبتا کند است و به مواد مغذی خاصی نیاز داشته و دارای دوره زندگی طولانی هستند .
بنابراین تجزیه مواد محلولی که به سختی قابل تجزیه اند امکان پذیر خواهد بود ج : باکتری هایی که رشد آنها نسبتا کند می باشد و از مواد معدنی موجود در فاضلاب یا محصولا ت نهایی سوخت وساز میکروارگانیزم های دیگر استفاده می کنند د: ارگانیزم های تکامل یافته تر ع به خصوص پروتوزوئرها که از باکتری ها تغذیه کرده ، قادرند ذرات مواد آلی باقیمانده را نیز تجزیه کنند غالب شدن هر یک از گروه های جانداران بالا در اجتماع جانداران از طرفی به عوامل محیطی مانند درجه حرارت ، Ph ،پتانسیل اکسیداسیون ، احیاء سوبستره موجود ، جریان انرژی ، مقدار آب موجود و موارد مشابه و از طرف دیگر به عوامل محیطی موثر بر اجتماع زنده مانند شرایط ادامه حیاط،تاثیر متقابل میکروارگانیزم ها و ماکرو ارگانیزم ها ، امکان جذب سطحی و غیره بستکی دارد در هر حال می توان گفت که در چنین سیستمی ، ارگانیزم هایی می توانند حیاتی پایدار داشته باشند که رشد و تکثیر آنها بیش از سرعت افزایش مقدار لجن باشد.گرچه بیش از هفتاد سال است که روش لجن فعال طراحی و اجرا شده و تا کنون به طور مداوم تکرار یافته ، ولی هنوز هم اطلاعات مطمئن در زمینه ترکیب کیفی میکروفلور بسیار اندک است این کمبود را می توان به دلیل محدودیتهای موجود در روش ایزوله شناسایی و تعیین مشخصات میکروارگانیزم های مزبور دانست .
غالب شدن هر یک از گروه های جانداران بالا در اجتماع جانداران از طرفی به عوامل محیطی مانند درجه حرارت ، Ph ،پتانسیل اکسیداسیون ، احیاء سوبستره موجود ، جریان انرژی ، مقدار آب موجود و موارد مشابه و از طرف دیگر به عوامل محیطی موثر بر اجتماع زنده مانند شرایط ادامه حیاط،تاثیر متقابل میکروارگانیزم ها و ماکرو ارگانیزم ها ، امکان جذب سطحی و غیره بستکی دارد در هر حال می توان گفت که در چنین سیستمی ، ارگانیزم هایی می توانند حیاتی پایدار داشته باشند که رشد و تکثیر آنها بیش از سرعت افزایش مقدار لجن باشد.گرچه بیش از هفتاد سال است که روش لجن فعال طراحی و اجرا شده و تا کنون به طور مداوم تکرار یافته ، ولی هنوز هم اطلاعات مطمئن در زمینه ترکیب کیفی میکروفلور بسیار اندک است این کمبود را می توان به دلیل محدودیتهای موجود در روش ایزوله شناسایی و تعیین مشخصات میکروارگانیزم های مزبور دانست .
در تحقیقات اکولوژیکی معمولا مطالعه ساختار و وظایف اجتماعات جانداران بخش اصلی موارد مورد بررسی را تشکیل می دهد که با توجه به روش مورد استفاده می توان درباره تغییرات میکروسکوپی یا ماکروسکوپی اظهار نظر نمود بر این اساس اغلب مشکلاتی در رابطه با استفاده از اطلاعات حاصل از بررسی یک سیستم پیچیده و نتیجه گیری از آن جهت اظهار نظر در مورد فرآیند هایی که در داخل سلول جانداران به وقوع می پیوندند و بالعکس بروز می نماید نقش رده بندی جانداران در تعیین ساختار و وظایف اجتماعات زنده میکروبی در فاضلاب عامل اصلی موثر بر سکونت میکروبها دریک ساختار میکروسکوپی مانند فلوکهای لجن فعال یا در محیط ماکروسکوپی مانند حوض هوادهی فیزیولوژی یا پتانسیل فیزیولوژیکی ، میکروارگانیزم ها است بررسی ساختار پیچیده متشکل از روابط متفاوت میکروارگانیزم ها با محیط اطراف خود را سیکولوژی و بررسی ارتباط بین یک جاندار ، یا یک اجتماع زنده با عوامل محیطی موجود را اتوکولوژی می نامند در این رابطه ابتدا باید مشخص کنیم که : اولا : کدام جاندار یا کدام گونه مورد بررسی قرار گیرد ثانیا :تاثیر عوامل مختلف محیطی ر جاندار انخاب شده چکونه است ثالثا : کدام فرآیندهای اکولوژیکی ، تحت شرایط متفاوت توسط این جانداران امکانپذیر شده یا شتاب می گیرد.
بر اساس نظریات تیت برای انجام بررسی های اتوکولوژی باید شرایط خاص زیر را تعیین نمود : الف : تعریف میکروارگانیزم های تحت بررس ب: شناسایی کمی و کیفی واحد مزبور ج : حداسازی موجودات فعال و غیر فعال د : تعیین وظیفه یا نقش واحد مورد بررسی در اکوسیستم ه : تجزیه وتحلیل اطلاعات بدست آمده باتوجه به اشتباهات اهتمالیدرروش مورد استفاده این شرایط ارتباط نزدیک ساختارو وظایف اجتماعات زنده میکروبی رامشخص می کند.
دررابطه با تعریف ارگانیزم های مورد بررسی تقسیم بندی تاگزنومیک، سیستماتیک و رده بندی میکروارگانیزم ها نقش مهمی بر عهده دارد که بر اساس تحقیقات اسنت ، سیتماتیک یعنی بررسی علمی اختصاصات مشابه وتفاوتهای گونه های مختلف ارگانیزم ها .
رده بندی شامل تقسیمبندی ارگانیزم ها درگروه های مختلف بر اساس اختصاصات مشابه آنها است .
تقسیم بندی تاگزنومیک عبارت است از دانش تئوریک مورد نیاز برای رده بندی و شناسایی جانداران بر اساس نتایج تحقیقات وزه مطابق با اصول فیلوژنتیک یا رابطه و خویشاوندی تکاملی موجودات اصول تقسیم بندی جانداران ارایه شده است شناسایی ارگانیزم های ناشناخته از طریق بررسی آنها در بین گروه های شناخته شده و رده بندی شده امکان پذیر است اولین قدم در رابطه با شناسایی یک ارگانیزم ناشناخته یافتن تشابه و رابطه آن با یکی از گروه های شناخته شده است نظر به اینکه گروه هاوگونه های جانداران اغلب براساس مشخصات مرفولوژیک، فیزیولوژیک و همچنین مشخصات شیمیو تاگزونومیک که نشان دهنده تفاوت تکاملی آنها است تعریف شدهاند.استفاده از این روش ها برای شناسایی ارگانیزم های ناشناخته مناسب به نظر می رسد در تقسیم بندی زیر مهمترین مشخصاتی که می توان تعیین ویژگیها و شناسایی باکتریهای فاضلاب مورد استفاده قرار داد مشاهده می شوند .
البته به علت تنوع تاگزونومیک ارکانیزم های موجود در فاضلاب نمی توان توصیه های کلی در زمینه استفاده از تعداد محدودی از مشخصات مزبور جهت شناسایی باکتری هایی که می توان ایزوله نمود ارائه کرد مرفولوژی : شکل ، رنگ و مشخصات خاص کلنی ، شکل و اندازه سلول ، قابلیت حرکت ، تشکیل اسپور ، رنگ آمیزی gram ....
تجزیه وتحلیل مشخصات فیزیوولژیکی : تعیین نیازهای غذایی و رشدی ، سوخت و سازسلولی،تعیین تولید آنزیم،مقاومت در برابر آنتی بیوتیک،گستره استفاده از منابع کربنی و....
تجزیه و تحلیل شیمیایی اجزای تشکیل دهنده سلول : ترکیب اسید چرب لیپیدها ، ترکیب لیپید سلولی ، پلی آمین ها ، ترکیبات قندی دیواره سلول و...
بررسی مولکولی – بیولوژیکی : تجزیه و تحلیل ترتیب قرارگیری 16S-rRNA یا 23S-rENA هیبریداسیون DNA_DNA شرط اساسی در تعیین مشخصات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی انجام برخی واکنشهای متابولیکی خاص در سلول میکروارگانیزم ها است بدین خاطر هم آزمایش های بیوشیمیایی یا فیزیولوژیکی را می توان برای تعیین مشخصات میکروارگانیزم هایی مورد استفاده قرار داد که کشت آنها نسبتا آسان است و از واکنشهای متابولیکی متفاوتی در محیطهای کشت خاص برخوردارند .
نظر به اینکه اکثر میکروارگانیزم های فاضلاب هوازی یا بی هوازی ، اختیاری هستند می توان برای اغلب این باکتری ها یک سیستم اطلاع رسانی مبنا بر اساس آزمایش های فیزیولوژیکی – بیوشیمیایی تدوین کرد برای شناخت باکتری های متفاوت فاضلاب یا رده بندی تاگزنومیک متفاوت آنها برای انتخاب محیط آزمایشی شاخصهای فعالیت و ارزیابی آنها به اطلاعات دقیقی از نیاز آن ها به مواد مغذی ، درجه حرارت مناسب و همچنین دیگر نیازهای فیزیولوژیکی مورد نیاز باشد .
همیشه نمی توان شرایط بهینه را برای تمام ارگانیزم ها ایجاد نمود بدین خاطر هم در برخیاز آزمایشها فقط میتوان این شرایط را برای گروههای معینی از میکروارگانیزم ها ایجاد نمود در حالی که از آزمایشهای مزبور برای برخی دیگر از میکروارگانیزم ها نتایج قابل استفاده ای بدست نمی آید که بدین منظور اصول آزمایشی زیر را می توان استفاده نمود : تخمیر و اکسیداسیون ( تشکیل اسید از هیدرات کربنهای متفاوت ) تعیین آنزیم ها به کمک سوبستره های حاوی مواد رنگی آزمایشهای استفاده ازمنابع مختلف کربن یا ازت (تغییرات کدورت یا رنگ) برخی مشخصات مهم مرفولوژیکی سلول مانند شکل سلول(کروی،استوانه ای، استوانه ای خم شده ....
) و مشخصات ویژه دیگر رنگ آمیزی Gram واکنش اکسیداز به جز موارد بالا باید اخصاصات مرفولوژیکی معینی مانند رنگ وشکل کلنی نیز مشخص شوند بر اساس آزمایشهای اولیه می توان باکتریها را به چهار گروه تقسیم نمود که برای هرگروه بر اساس آزمایشهای فیزیولوژیکی انجام شده بانکهای اطلاعاتی جداگانه ای تهیه می گردد ( ارگانیزم های Gram – منفی ، اکسیداز - منفی ، ارگانیزم های Gram-منفی ، اکسیداز منفی ، باکترهای کروی Gram – مثبت ، باکتریهای استوانه ای Gram –مثبت یا ارگانیزم هایی با شکل نامنظم ) بررسی میکروسکوپی لجن : در چهارچوب جمع آوری اطلاعات مربوط به مشخصات توده بیولوژیک در یک تصفیه خانه فاضلاب ، بررسی میکروسکوپی لجن مورد نظر بسیار حائز اهمیت است به کمک نیکروسکوپ می توان بسیاری از خصوصیات ظاهری لجن را تشخیص داد ولی تعیین چگونگی فعالیت زیستی بیومیس را باید به کمک روش های دیگر انجام داد اصولا برای بررسی میکروسکوپی باید از نمونه های تازه لجن استفاده کرد زیرا برخی از مشخصات لجن به سرعت تغییر می کنند به خصوص در صورتی که نمونه برداری از تاسیسات با بارگذاری زیاد انجام شده باشد .
نمونه های را نمی توان بلافاصله بررسی نمود باید در دمای 4 تا 7 درجه سانتیگراد نگه داری نمود ظروف نمونه برداری باید فقط تا حداکثر یک سوم حجم موجود ازلجن پر شوند نمونهها نباید یخ بزنند زیرا برساختار فلوکها تاثیر منفی خواهدداشت.
نمونه های لجن تاسیسات با بارگذاری زیاد را می توان 2 تا 3 روز نگهداری نمود یعنی تا زمانی که بروز تغییرات شدید در خصویات لجن آغاز شود .
نمونه های لجن تهیه شده از استخرهای اکسیداسیون را می توان حدود یک هفته نگهداری نمود نمونه حتی اگر در یخچال هم نگهداری شوند ممکن است به اجتماع پروتوزوئرهای موجود صدماتی وارد شود ، زیرا مرگ برخی از آنها بسیار سریع انجام می گیرد بنابراین بهتر است که بررسی های میکروسکوپی به طور مستقیم بر نمونه لجن گرفته شده از حوض هوادهی انجام پذیرند بدون اینکه منتقل شده ویا به صورت دیگری به کار روند .
نمونه ها باید از محلی مشخص به عنوان مثال از نزدیکی محل جریان خروجی از حوض ته نشینی ثانویه تهیه شوند .
تصویر میکروسکوپ : در نگاه اول فلوک لجن فعال یزر میکروسکوپ مانند یک کنگلومرا می باشد که ترتیب غیر همسانی داشته و به اشکال متفاوتی قابل مشاهده است گاهی بخشهای متحرک قابل مشاهده بوده و ساختار رشته ای نیز بین فلوکها دیده می شود رنگ فلوک ها ممکن است از خاکستری متمایل به زرد تاسیاه متمایل به قهوه ای متغیر باشد ولی با نگاه دقیق تر به آن می توان دریافت که همه آنها ظاهر یکسانی نداشته و دارای تفاوتهای قابل رویت می باشند .
این تفاوتها مربوط به موارد زیر است : استحکام ، شکل ، ساختار و اندازه فلوکها ترکیب فلوک ها ( میکروارگانیزم های متفاوتی موجودند ،گروه های خاصی از باکتری هاحضور دارندآیاذرات آلی یامعدنی زیادی درفلوکهاتجمع نموده اند ؟) میکروارگانیزمهایرشتهای(آیا موجود هستند؟کدامیک قابل شناسایی هستند ؟
تغییرات در طول زمان ؟) رشد و تکثیر باکتریهای شناور ( آیا باکتریهای شناور زیادی در بین فلوکها قابل مشاهده هستند؟) جانداران دیگر(کدامیک از پروتوزوئرها و موارد مشابه در لجن موجود می باشند و تعداد آنها ؟) تعدا اسپیروکتها یا باکتریهای مارپیچی آنالیزهای فوق را می توان در کمترین زمان و به کمک یک میکروسکوپ در محل تاسیسات انجام داد یک فرد آموزش دیده ماهر در حداکثر 15 دقیقه می تواند بررسیهای مربوطه را انجام دهد دراین رابطه بزرگنمایی مورد استفاده از اهمیت خاصی برخوردار است .
بزرگانمایی باید متناسب با ابعاد حجم مورد بررسی انتخاب شود .
بنابراین منطقی نیست که به عنوان مثال ذره ای که قطر آن حدودئ m 1 است با بزرگنمایی 100 برابر مشاهده می شود زیرا اندازه آن در تصویر حدود mm 1/0 خواهد بود و به سختی قابل بررسی است نتایح بدست آمده از این بررسی ها بخش مهمی از بررسیهای میکروسکوپی را تشکیل می دهد در این رابطه مسائل متعددی مطرح است نتایج آزمایشات شیمیایی مانند غلظت یک ترکیب معین را می توان با عدد و رقم نشان داد از این طریق یک وضعیت مشخص به طور مفهوم نشان داده می شود از نظر تئوری امکان تعیین شاخص به کمک شمارش یا اندازه گیری وجود دارد ولی این روش با صرف وقت زیادی همراه است بنابراین نکات اصلی در بررسی ظاهری نمونه باید به شیوه دیگری انجام شده ، از انتخاب سلیقه ای مقیاس پرهیز نمود در غیر این صورت نتایج آزمایشهای افراد مختلف را نمی توان با یکدیگر مقایسه نمود .
در صورتی می توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد که شکل یا تصاویر میکروسکوپی مبنا مورد استفاده قرار گرفته و تمام افراد نمونه های مورد بررسی خود را با آنها مقایسه کنند بر اساس این مقایسه ها به عنوان مثال می توان ساختار فلوکها را خوب یا نامناسب ارزیابی نمود بدین ترتیب با تعیین ضوابط یکسان برای تفسیر کیفیت نمونه لجن می توان نتایج آنالیزهای لجن انجام شده توسط افراد مختلف را با یکدیگر مقایسه نمود این تصاویر مبنا برای نشان دادن شاخصهای کیفیت لجن به صورت عکس موجود بوده و به کمک آنها می توان نشان داد که به عنوان مثال ساختار متراکم لجن یعنی چه؟
و منظور از وجود مواد سلولی شناور زیاد چیست ؟
برای بررسی میکروسکوپی لجن باید از نمونه های زیادی استفاده کرد به عبارت دیگر نباید تعداد فلوکهای محدود بررسی شوند و در این صورت است که می توان در مورد کیفیت متوسط فلوکها اظهار نظر نمود توده بیولوژیک معمولا از ذرات واحد تشکیل نشده است و در بسیاری از موارد می توان تفاوت زیادی بین فلوکهای مختلف یک نمونه لجن مشاهد نمود نتایج بررسیهای میکروسکوپی دربسیاری از موارد تفسیر نتایج حاصل از بررسیههای میکروسکوپی کار ساده ای نبوده و منجر به طرح این سوالات می شود : وضعیت میکروسکوپی موجود نشانه چیست آیا می توان به کمک اطلاعات به دست آمده راهبری تاسیسات موجود را بهبود بخشید چگونه می توان تاثیر مشاهدات میکروسکوپی را بر شاخصهای فنی و یا اقدامات عملی اعمال نمود بررسی میکروسکوپی نمونه های لجن ، اطلاعات مفیدی در زمینه مشخصات قابل مشاهده فلوکها و اجتماع میکروبی لجن در اختیار ما قرار می دهد به عنوان مثال در مورد اندازه فلوک ها ، باکتریهای رشته ای ، پروتوزوئرها و...
اطلاعات مفیدی بدست می آید چگونگی عملکرد تاسیسات تصفیه فاضلاب بر اساس مشخصات موجود توده بیولوژیک ارزیابی می شود و بررسی میکروسکوپی لجن امکان تعیین مشخصات مزبور را فراهم می آورد در حقیقت این مسئله دلیل اصلی انجام آنالیز میکروسکوپی لجن است ولی بر خلاف آنچه در برخی موارد مطرح می شود .
نمی توان بلافاصله گفت که دلیل مشخصات غیر معمول لجن چیست ؟
بنابراین باید متذکر شد که تنها به کمک یک میکروسکوپ نمی توان تعیین کرد که چگونه باید در بهره برداری تغییراتی به وجود آورد تا مشکلات خاصی بر طرف شود اطلاعات در این زمینه هنوز کامل نشده و هنوز مباحثی مطرح است که در مورد آنها باید پژوهشهای سیستماتیک انجام شود