آرتریت
آرتریت یا التهاب مفاصل، شایعترین عارضه خارج رودهای بیماری التهابی روده است و ممکن است تا حدود 25% افراد مبتلا به کرون یا کولیت اولسراتیو را تحت تأثیر قرار دهد. با وجودی که آرتریت بطور کلی با افزایش سن مرتبط است در این بیماران، اغلب افراد جوان را مبتلا میکند. علاوه بر درد مفاصل، آرتریت همچنین باعث تورم مفاصل و کاهش قابلیت انعطافپذیری مفاصل میشود.
انواع آرتریت
آرتریت ممکن است در سه فرم مختلف ظاهر شود :
آرتریت محیطی
آتریت محوری (که اسپوندیلیت یا اسپوندیلوآرتروپاتی هم نامیده میشود)
اسپوندیلیت انکیلوزان
آرتریت محیطی
آرتریت محیطی معمولاً مفاصل بزرگ دستها و پاها را که شامل آرنجها، مچها، زانوها و قوزک پاها میشود، را در گیر میکند. احساس ناراحتی در مفاصل ممکن است مهاجرت کننده باشند یعنی از یک مفصل به مفصل دیگر حرکت کند. اگر درمان نشود درد ممکن است به مدت چند روز تا چندین هفته طول بکشد. آرتریت محیطی بیشتر در افرادی که کولیت اولسراتیو یا کرون روده بزرگ دارند دیده میشود. میزان التهاب مفصل بطور کلی نشان دهنده وسعت التهاب روده بزرگ است. با وجود این که هیچ تست اختصاصی برای تشخیص قطعی وجود ندارد، روشهای تشخیصی مختلفی شامل آنالیز مایع مفصلی، آزمایش خون و عکس برداری اشعه X برای رد کردن سایر علل درد مفاصل استفاده میشوند. خوشبختانه، آرتریت محیطی معمولاً صدمه دائمی نمیزند.
آرتریت محوری
آرتریت محوری به نام اسپوندیلیت یا اسپوندیلو آرتروپاتی هم شناخته میشود. آرتریت محوری درد و سفتی در قسمت پایینی ستون فقرات و مفاصل ساکروایلیاک (محل اتصال ستون مهره ها به لگن) ایجاد میکند. بطور قابل توجه و بخصوص در جوانان این علائم ماهها یا حتی سالها قبل از علایم روده ای بروز میکنند. برعکس آرتریت محیطی، آرتریت محوری ممکن است صدمه دائمی در اثر چسبیدن استخوانهای ستون فقرات به هم و در نتیجه کاهش میزان حرکت پشت ایجاد کند. در بعضی موارد، محدودیت حرکت دندهها، تنفس عمیق را برای بیمار مشکل می کند. اسپوندیلیت فعال معمولاً تا سن 45 سالگی فروکش میکند. درمان این بیماران بیشتر در جهت بهبود حرکت پشت میباشد. ورزشهای کششی و گرمای مرطوب برای بیماران توصیه میشوند.
اسپوندیلیت انکیلوزان
اسپوندیلیت انکیلوزان یک نوع شدید التهاب ستون فقرات است که نادر میباشد و در 3-2% بیماران مبتلا دیده میشود. این بیماری در کرون بیشتر از کولیت اولسراتیو دیده میشود. علاوه بر آرتریت ستون فقرات و مفاصل ساکروایلیاک(محل اتصال ستون مهره ها به لگن) ، اسپوندیلیت انکیلوزان میتواند باعث التهاب چشمها، ریهها و دریچههای قلبی شود. علت اسپوندیلیت انکیلوزان ناشناخته است، اما اکثر افراد مبتلا یک زمینه ژنتیکی دارند.
در بعضی بیماران، این بیماری در افراد مستعد از نظر ژنتیکی بعد از ابتلا به عفونت روده یا مجاری ادراری دیده میشود. معمولاً، میزان شدت انکیلوزان میتواند میزان پیشرفت بیماری روده ای را پیشبینی کند. اسپوندیلیت انکیلوزان بطور کلی افراد زیر 30 سال و بیشتر نوجوانان و مردان جوان را درگیر میکند و در ابتدا خود را به صورت کاهش چشمگیر میزان حرکت قسمت پایین ستون فقرات نشان میدهد. درمان نوتوانی برای به دست آوردن توان حرکتی لازم است. اما حتی با بهترین درمان هم بعضی از بیماران دچار سفتی ستون فقرات میشوند. علایم اسپوندیلیت انکیلوزان ممکن است بعد از برداشتن روده بزرگ بدتر شوند.
تشخیص
مشخص کردن این موضوع که آیا آرتریت با شرایط رودهای در ارتباط است همیشه آسان نیست. بطور کلی آرتریت در این بیماران شدید نبوده و مفاصل معمولاً دچار تخریب نمیشوند. درگیری مفاصل متقارن نبوده یعنی مفصل مشابه، را در دو طرف بدن درگیر نمیکند غیر از اسپوندیلیت انکیلوزان سایر آرتریتها با بهبود علائم رودهای بهتر میشوند.
درمان
در جمعیت عادی، برای افراد مبتلا به آرتریت محیطی ممکن است از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و تورم مفصل استفاده شود. با این حال، به عنوان یک قانون این داروها که شامل آسپرین و ایبوبروفن میشوند، میتوانند با تحریک پوشش روده باعث عود و تشدید بیماری التهابی روده شوندالبته بعضی از بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده میتوانند داروهای NSAIDs را تحمل کنند و این داروها برای تسکین علائم آرتریت آنها کمک کننده می باشد. کورتیکواستروئیدها هم ممکن است برای درمان آرتریت در این بیماران به کار گرفته شوند.
در بیشتر بیماران، پزشکان علائم آرتریت محیطی را با کنترل التهاب روده بزرگ کنترل میکنند. زمانی که علائم بعد از یک دوره درمان با داروهایی مثل پرونیزولون یا سولفاسالازین فروکش میکند، درد مفاصل نیز کمکم ناپدید میشود.
بطور مشابه، داروهای جدیدتر مانند Infliximab نیز در کاهش التهاب و تورم مفصل مؤثر میباشند. Infliximab تأثیر خوبی در درمان اسپوندیلیت انکیلوزان نیز دارد.
علاوه بر دارو، ممکن است پزشکان استراحت دادن به مفصل مبتلا و گرمای مرطوب را برای بیماران توصیه کنند. ورزش جهت افزایش توان حرکت مفاصل زیر نظر فیزیوتراپ نیز میتواند کمک کننده باشد.
تأثیر ورزش در التهاب مفاصل ( آرتریت)
گر شما دچار آرتریت ( التهاب مفاصل) باشید، موقع راه رفتن ، مفاصل استخوان هایتان آسیب می بینند. وقتی که از خواب بیدار می شوید، عضلات و تاندون های آنها خیلی سفت می شوند، طوریکه به سختی می توانید از رختخواب بیرون بیایید و به زحمت بلند می شوید. اما مقداری که حرکت کنید، دردتان کمتر می شود و می توانید سریع تر راه بروید.
آیا بعد از راه رفتن و کمتر شدن درد ماهیچه ها و مفاصل، بدنتان عکس العملی نشان می دهد؟
یک پزشک آمریکایی درمجله روماتولوژی، مقاله ای منتشرکرد مبنی براین که استراحت کردن، وضعیت آرتریت را بدترمی کند ولی انجام ورزش های استقامتی ، باعث کاهش درد آرتریت می شود. بیشتر افرادی که دچار آرتریت هستند، فکر می کنند باید عضلات و مفاصل استخوان ها استراحت کنند و حرکتی نداشته باشند ، ولی استراحت بدترین چیزی است که یک فرد آرتریتی می تواند انجام دهد.
داشتن آرتریت به این معناست که غضروف های موجود در مفاصل ، تخریب می شوند و موجب درد مفاصل گردند .
استراحت ، عضلات را ضعیف کرده و باعث می شود موقع راه رفتن، مفاصل بیشتر از هر زمانی، تکان بخورند. می توان گفت ماشینتان هم به همین روش کار می کند . وقتی که ماشین روی یک جاده پر دست انداز حرکت می کند، فنرهای ماشین ، تکان ناشی ازهربرآمدگی را جذب کرده و آن را از بین می برند. وقتی شما راه می روید یا می دوید، غضروف مفاصل هم مانند فنر ماشین، تکان ها را از بین برده و جذب می کنند.
استراحت بی مورد، غضروف را ضعیف کرده و احتمال شکستن آن را زیاد می کند. همچنین با تضعیف ماهیچه ها، دیگر قادر به کنترل مفاصل نبوده و با هر حرکت بدن، مفاصل تکان خورده و تخریب غضروف ها بیشتر خواهد شد.
افراد دچار آرتریت ، باید ورزش کنند اما نباید بدوند یا تند پیاده روی کنند. وقتی می دوید یا سریع راه می روید ، پاهایتان به شدت به زمین خورده و به طور ناگهانی از حرکت باز می مانند و این تکان شدید از ساق پا به سمت مفاصل زانو و ران رفته و می تواند غضروف را بشکند. بنابراین افراد آرتریتی نباید بدوند ، سریع راه بروند یا بپرند یا تنیس و بسکتبال بازی کنند، زیرا ضربات ناشی از این حرکت ها ، به مفاصل آسیب رسانده و آنها را می شکند. در عوض ، این افراد می توانند دوچرخه سواری کنند( به طریقه دوچرخه متحرک روی یک یک محور صاف متحرک) زیرا با دوچرخه سواری روی محور متحرک و هموار، پاها به طورناگهانی نمی ایستند و در نتیجه ، غضروف مفاصل تکان نخورده ونمی شکنند.