دانلود مقاله روش تحقیق اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی

خواب، بخش عادی از زندگی‌ ما بحساب می آید که به ندرت به ماهیت آن توجه می‌کنیم .

هنگامی که خوب به این مسأله بیاندیشیم ، در می‌یابیم که خوابیدن عملی واقعاً شگفت‌انگیز است .

در طول خواب ماهشیاری و کنترل اعمال و افکارمان را از دست می دهیم و این اتفاقی است که اگر در بیداری برای ما رخ دهد بسیار وحشتناک خواهد بود .

با این وجود هر شب این اتفاق روی می‌دهد و مامی‌خوابیم .

(خواب در حفظ سلامت جسم و روان نقش حیاتی دارد تقویت سیستم ایمنی بدن ،‌ترمیم نورون‌ها و حفظ کارآمدی سیستم عصبی ، سازماندهی یادگیری و حافظه، رشد کودکان و نوجوانان %80 هورمون رشد حین خواب ترشح می‌شود ) از نقش‌های عمده خواب هستند( اتکینسون و همکاران 1384،70-366) خواب یکی از نیازهای فیزیولوژیکی انسان است در صورتی که رفع این نیاز در فردی با مشکل مواجه شود ممکن است دچار انواع اختلالات جسمی ،‌روانی گردد .

ماهیت خواب و کیفیت آن در قرون و اعصار مختلف با توجه به پیشرفت‌های هر زمان خاص به انحاء گوناگون مورد بررسی واقع شده است .

یکی ازمسائلی که در ارتباط با خواب و خوابیدن ،‌ همواره مطرح بوده است اختلالاتی است که در آن رخ می‌دهد روانشناسان همواره در پی کشف علل ،ماهیت و درمان این اختلالات بوده‌اند و روش‌های گوناگونی برای غلبه بر این اختلالات طراحی کرده‌اند .

بی‌خوابی ، پرخوابی ، راه رفتن در خواب ، حرف زدن در خواب ، حمله‌های خواب ،خوابزدگی ، وحشت‌های شبانه ، کابوس‌ ها و غیره انواع اختلالات رایجی هستند که درخواب طبیعی ایجاد مشکل می‌کنند (‌بخشایش : نوشته‌ی مورین 1379، 90-81 ) مقدمه : خواب ، فرایندی است که مغز برای کارایی بهتر به آن نیاز دارد .

اهمیت اختلالات خواب از نظر عموم به خوبی درک نشده است.

گر چه اشخاص مبتلا به مشکلات و اختلالات خواب ناامیدانه درجستجوی کمک بر می آیند .

خواب در واقع دوره‌ای از استراحت است و جزء نیازهای روزانه‌ی بشر می‌باشد .

یونانیان باستان نیاز به خواب را خدای خواب : هیپنوز[1]، فرزند تیرگی و شب ، و برادر مرگ که نیروی او در کل بشریت ادامه دارد ، می‌‌نامیدند .

آنان معتقدند بودند که این نیرو چنان زیاد است که حتی خدایان تسلیم آن می‌شوند .

از زمانی که بشر به یاد دارد همواره خواب و ماهیت رمزآلود آن مورد توجه بوده است .

در قدیم بعضی خواب را حد واسط مرگ و بیداری می دانستند برخی معتقد بودند که فعالیت‌های مغزی درخواب متوقف می‌شود .

امروزه نیز سوالاتی چون ، چرا می‌خوابیم ؟

- آیا خواب به خاطر استراحت و به منظور تجدید قوای بدنی است یاخیر ؟

و یا اینکه کمبود خواب و کاهش مدت زمان آن و همچنین بروز اختلالات خواب ، چگونه بر زندگی بشر تاثیر دارد ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است .

در این امر ،‌که بیخوابی و بروز مشکلات خواب ، بر روی آدمی بی‌تاثیر نیست ، شکی وجود ندارد .

ولی آنچه دانشمندان حیطه‌ی روانشناسی را درگیر این موضوع نموده آن است که این اختلالات بر کارکرد بهینه‌ی آدمی ، چه تاثیراتی دارند.

بیان مسئله : خواب یکی از نیازهای اساسی انسان است و طبق نظر اکثر پژوهشگران خواب دارای کارکرد تعادلی و ترمیمی می ‌باشد .

و در تقسیم درجه‌ی حرارت و حفظ انرژی بدن اهمیت اساسی دارد .

خواب طبیعی جهت عملکرد مناسب لازم می‌باشد ، به نحوی که اختلالات خواب می تواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد روانی شغلی و تحصیلی فرد داشته باشند .

به نظر می رسد تغییر و اختلال در سیکل خواب شبانه‌ ی افراد ، باعث ایجاد تداخل در فعالیت‌های درسی و سطح بهینه‌ی کارکرد آموزشی آنان می‌گردد .

این امر بخصوص در میان دانشجویان رشته‌ های پزشکی به دلیل فعالیت‌های عملی مانند گذراندن واحدهای درسی بیمارستانی می تواند ، تاثیر بیشتری داشته باشد .

آنچه باعث شد که پژوهشگر به بررسی اختلال خواب به عنوان ، پایان نامه بپردازد وجود ملاک‌های زیر است : مطالعه و دانش قبلی پژوهشگر پیرامون تاثیر اختلال خواب برعملکرد تحصیلی دانشجویان وجود پیش فرض‌های اولیه پیرامون شیوع اختلالات خواب در بین دانشجویان نبود اطلاعات و آمار دقیق پیرامون چگونگی شیوع این اختلال در بین دانشجویان دانشگاه ارتباط مشخص خواب با سلامت روانی افراد و بروز اختلالات روانی باتوجه به اینکه ، انتظار می رود که اختلالات خواب در میان دانشجویان شیوع داشته باشد ، پژوهشگر قصد بررسی این اختلالات در میان آنان و نیز مقایسه‌ی پراکندگی شیوع اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی ،‌دارد .

این امر به منظور آن است که انتظار می رود شیوع اختلالات خواب در بین دانشجویان پزشکی بیشتر باشد .

به این منظور ، دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی نمونه‌های تحقیق هستند که در محیط دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران پزشکی مورد تحقیق قرار می گیرند .

این تحقیق توسط گردآورنده‌ی پایان نامه (‌زهرا نصیری ) در سال تحصیلی 87-86 انجام می گیرد .

روش گردآوری اطلاعات بصورت تصادفی و ابزار آن پرسشنامه می باشد .

پیشینه‌ی پژوهش : تاریخچه‌‌ی موضوع پژوهش خواب و رویا ، این دو پدیده‌ی شگفت‌انگیز چون رازی ناگشودنی از آغاز آفرینش و پیدایش انسان‌ اندیشمند[2]اندیشه‌ی او رامشغول داشته است .

با این وجود از چند دهه‌ی پیش ، کوششی شایسته برای گشودن این راز به کار نرفته بود .

گذشته از معمای خواب طبیعی گروه بی‌شمار گرفتاران به بیخوابی و دیگر اختلالات ، خواب نیز به درمان درست نیاز داشتند و این بررسی علمی و تجربی را در این باره ایجاب می کرد .

با کشف دیمنت[3] در سال 1957 و ژوده [4] در سال 1959 از 2 مرحله‌ی مهم پولیگرافیک خواب ، REM[5] و NONREM و همچنین توصیف دیمنت از بخش زمانی این 2 مرحله ، انقلابی در مورد شناخت از خواب و شرح واقعی تری از دوره‌های 24 ساعته زندگی به عمل آمد ( معنوی فدایی 65) بررسی پدیده‌ی خواب در جانوران ، پژوهش دقیق آزمایشگاهی درباره‌ی اختلالات خواب ، ساخت داروهای موثر برخواب و دانستن پیوستگی خواب REM با دیدن رویا ، هر یک گامی به جلو در راه شناخت این پدیده‌های شگرف شد .

در واقع انگیزه‌ی اساسی برای گسترش پژوهش در مورد خواب در سه دهه‌ی اخیر ،‌کشف ارتباط بین دیدن رویا و مرحله ‌ی حرکات سریع چشم (REM) بوده است .

پیش کسوتان پژوهش خواب ،‌نخست با سایکوفیزیولوژی‌ رویا آغاز کردند و سپس به کل خواب علاقه‌مند شدند.

در سال 1982 فعالیت الکتریکی مغز انسان برای اولین بار توسط HANSBERGER روانپزشک آلمانی به ثبت رسید .

در سال‌های 39-1937 در دانشگاه‌ هاروارد پایه‌های شناخت امواج مغزی درخواب توضیح داده شد.

حال دیگر تصور بر این نبود که در موقع خواب فعالیت‌های مغزی بطور کامل خاموش می‌شود .

بلکه برعکس در موقع خواب امواج مغزی به امواج آهسته و هماهنگی تبدیل می‌گردد .

در دهه‌ی 50 میلادی برای اولین بار دانشمندان به ثبت امواج خواب در تمام طول شب پرداختند.

و متوجه شدند که تغییرات نوار مغز انسان درخواب از یک روند ثابتی پیروی می‌کند.

در دهه‌ی 60 ثبت خواب شبانه ، در انسان در سطح تحقیقی آغاز شد و این تحقیقات را می‌توان پدر تست‌های پلی سمنوگرافی[6] یا تست خواب امروز نامید .

در همین زمان بود که بیماری (‌نارکو پسی )[7]و اختلالات امواج مغز شناخته و نیز اولین کلینیک نارکوپسی در دانشگاه استنفورد[8] توسط دیمنت تاسیس گردید .

(‌خلیلی 1384، 21-15) اهداف تحقیق : اهداف کلی : بررسی میزان اختلالات خواب در دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران پزشکی .

در سال تحصیلی 87-86 اهداف ویژه : تعیین میزان اختلال خواب در دانشجویان پزشکی تعیین میزان اختلالات خواب دردانشجویان غیر پزشکی فرضیات پژوهش : 1- میزان اختلال خواب در بین دانشجویان دختر و پسر متفاوت است .

2- میزان اختلال خواب بین دانشجویان غیر پزشکی بیشتر است .

3- میزان اختلال خواب بین دانشجویانی که معدل بالای 15 دارند کمتر است .

4- میزان اختلال خواب دانشجویان پزشکی انترن و استارژ بیشتر از دانشجویان علوم پایه است .

اهمیت پژوهش : نظر به اینکه کیفیت و الگوی خواب دانشجویان بر کیفیت تحصیلی و آموزشی و نیز عملکرد آنان در حیطه‌های حرفه‌ای تاثیر بسزایی دارد ، تحقیق در حیطه‌ی اختلالات خواب ، ساعات و کیفیت آن در بین این قشر ، اهمیت می‌یابد .

در طول دوران دانشجویی ، ماهمواره شاهد گزارشاتی از دانشجویان مبنی بر کمبود ساعات خواب آنان وتاثیرات آن بر روی شادابی و سرزندگی صبحگاهی آن هستیم .

این بیخوابی در کاهش یادگیری دانشجویان و افت عملکرد آنها ، از طریق خواب آلودگی حین حضور در کلاس درس تاثیر مستقیم دارد .

این شکایت که دانشجویان گاهی درساعات اولیه‌ی صبح از کسلی و خمودگی رنج می‌برند و حتی گاهی به چرت‌های کوتاه مدت فرو می روند از سوی اساتید نیز شنیده می‌شود .

توجه به موارد بالا ، ما را بر آن داشت که بر روی شیوع این اختلال و تاثیر آن بر عملکرد دانشجویان تحقیقاتی صورت دهیم.

لازم به ذکر است که به بررسی‌هانشان می‌دهد که دراین زمینه تحقیقات و مطالعات کاربردی صورت نگرفته و از نتایج آن‌ها آمار دقیقی در دسترس نیست .

لذا نتیجه‌ی این تحقیق می‌تواند به صورت آماری مدون و کاربردی در خدمت مسئولین و اساتید محترم قرار گرفته تا از شیوع اختلالات خواب و چگونگی آن در بین دانشجویان آگاهی کسب کنند.

متغیرها : مستقل : رشته‌ی تحصیلی وابسته : اختلالات خواب ناخواسته : 1) وجود بیماری‌های جسمانی 2) مصرف داروها یا مواد روان‌گردان 3) وجود استرس یا تنش درمحیط کار 4) وجود اختلالات خانوادگی 5) مصرف سیگار 6)‌ اعتیاد به مواد مخدر روش انجام پژوهش : روشی که دراین تحقیق ،‌مورد استفاده قرار می‌گیرد ، روش علی مقایسه‌ای[9] یا پس رویدادی است .

این روش هنگامی مورد استفاده قرار می‌گیرد که اجرای متغیر آزمایشی و کنترل آزمایشی آن‌ها میسر نیست .

( دلاور، 1384،‌ 206) در این تحقیق نیز ، بررسی میزان اختلالات خواب در بین دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی عنوانی است که به دلیل وقوع آن در گذشته ،‌امکان اجرای آزمایشی و تغییر و کنترل متغیرهای آن در زمان حال وجود ندارد .

محیط پژوهش : حجم نمونه : برابر با تعداد 30 نفر از دانشجویان پزشکی و 30 نفر از دانشجویان غیر پزشکی است .

روش نمونه‌گیری : دراین تحقیق ، پژوهشگر از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده کرده است .

این امر به دلیل گسترده نبودن جامعه ی آماری ،‌و در دسترس بودن نمونه‌ها و اعضای آن می باشد .

ابزار تحقیق : وسیله ی گردآوری اطلاعات ، در این پژوهش پرسشنامه است .

پرسشنامه‌ی مورد نظر ، به منظور بخش اختلالات خواب و با نام GLOBAL SLEEP ASSESSMENT ، قبلاً در قالب 11 سوال و با منظوری مشابه ، مورد استفاده قرار گرفته بود .

در پژوهش حاضر ، پژوهشگر با همکاری استاد راهنما ، با حفظ چارچوب کلی و با افزایش تعداد سوالات ، آن را مورد استفاده قرار داده است .

این پرسشنامه ، در پایان نامه‌ی دکترای مغز واعصاب پژوهشگر دیگری نیز استفاده شده و پایایی آن 87% معین گردیده است .

روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها : در این پژوهش ، از روش تجزیه و تحلیل علیت برای تحلیل داده‌ها استفاده می‌شود .

روش‌های آماری مورد استفاده : روش‌های آماری در این تحقیق ، آمارهای توصیفی ، تحلیلی بوده که برای توصیف و تفسیر و نیز آزمون فرضیات طرح شده در ابتدای پژوهش ، مورد استفاده قرار می‌‌گیرند .

محدودیت‌های تحقیق : عواملی که در روند اجرای این تحقیق محدودیت ایجاد می‌کنند به شرح زیر است : عدم همکاری اساتید برای توزیع پرسشنامه‌های بین دانشجویان حاضر در کلاس مشکل در دسترسی به دانشجویان انترن و استارژ به علت عدم حضور در دانشگاه عدم همکاری دانشجویان در تکمیل فرم پرسشنامه و داشتن دقت و توجه کافی به آن تعریف واژه‌ها : کیفیت خواب نظری : به احساس رضایت از خواب ، چگونگی احساس بعد از بیدار شدن ازخواب از لحاظ ایجاد توانبخشی اطلاق می‌شود .

عملی : سنجش فاکتورهای ذکر شده در بالا ، توسط پرسشنامه که در این تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد .

2- ساعت خوابیدن : ساعت رفتن به بستر 3- ساعت بیدار شدن : ساعت برخواستن 4- اشکال در تداوم خواب : وقتی است که شخصی چندین بار در طول شب از خواب می‌پرد .

5- بی‌خوابی : ناتوانی در رفتن به خواب ، همراه بیداری‌های‌ غیر طبیعی است .

6- پرخوابی : افزایش مدت خواب به همراه خواب آلودگی مکرردر طول روز.

7- نهفتگی خواب ، دوره‌ی زمانی از هنگام رفتن به بستر تا شروع خواب .

مسأله‌ی خواب و بیداری و پدیده‌های دیگر آن از مسائلی هستند که سالیان دراز فکر بشر را به خود سرگرم ساخته است.

نقش مهم و قابل توجهی که خواب در زندگی انسان دارد ، از زمان‌های خیلی قدیم شناخته شده است .

آنچه تا کنون مشخص گشته آن است که خوای روی سیستم تنفس ، قلب و عروق ، فشار خون ، درجه حرارت بدن تونوس عضلات و ترشح هورمون‌ها تاثیر بسزایی دارد .

از همه مهمتر با ابداع نوار مغزی ( EEG) توانستند خواب را به 2 مرحله‌ی NONREM , REM تقسیم کنند که درمرحله‌ی NONREM در مقایسه با حالت بیداری فعالیت مغزی کاهش پیدا می‌کند .

ولی درمرحله‌ی REM ،‌مغز شروع به فعالیت درحد بیداری می کند .

و در این مرحله است که سرعت سنتز پروتئین و ایبونوکلئیک سازی افزایش می یابد .

هر چند خواب سبب آرامش و آسایش انسان می شود ،‌ولی همیشه این حالت طبیعی وجود ندارد .

انسان پس از یک خواب عمیق ، شاداب و سبک بال از خواب برمی‌خیزد و دوباره آماده کار و کوشش روزانه می‌شود .

(مورین ، 1379، 6-204) اتفاقی نیست که اوصاف شگفت‌آوری به خواب نسبت می دهند و خواب را برای سلامتی مفید می‌دانند و از آن به عنوان نیروی مولّدانرژی ،بهبود بخش و آرام کننده یاد می‌کنند به هر حال خواب حالتی آشنا و غیر قابل توصیف است که درآن هوشیاری شخص به حالت تعلیق در می آید .

این مسأله ، غیر عادی یا غیر طبیعی نبوده و از این رو با پدیده‌های غیر طبیعی ارتباط ندارد .

بدون شک همان گونه که اشکال غیر طبیعی در هوشیاری شخص بیدار داریم ، در زمینه‌ی خواب هم بی‌نظمی و اختلال بروز می‌کند ما ثلث زندگانی خود را در خواب می ‌گذرانیم .

در اکثر فرهنگ‌ها ، داستان‌های زیادی در مورد خواب نوشته شده است ،‌نویسندگان هم در خلق آثاری در این زمینه کوشا بودند .( خلیلی1384، 27-1) تریس رام شندی بی‌خوابی فواید روانی و فیزیولوژیک خواب را بیان می‌کند : « خواب مأمن فرد بیچاره است ، حق انتخاب زندانی است ،‌آغوش گرم ناامیدان ،‌فرسودگان و قلب شکستگان است .

در میان تمام نعمت‌های دلپذیر طبیعت ،‌ارزانترین آن است ،‌برای انسان یک خوشبختی به حساب می آید زیرا که تمام اضطراب‌ها و ناملایمات روز در زمان خواب به پایان می‌رسد .

( علی خواه، 1371، 5-31) شکسپیر درباره خواب می‌گوید : « خواب خادم ثانوی ضیافت درخشان طبیعت و غذای اصلی سفره زندگی است » از میان بزرگان شرقی و ایرانی ، خیام و اوحدی و نیز ابن سینا به نظر پردازی پیرامون خواب ، پرداخته‌اند از میان آنان گروهی مانند خیام و اوحدی خواب را برادر مرگ می پنداشتند .( النوم اخ الموت ) .

اوحدی دراین باره گفته : در پایان لازم است اشاره کنیم که خواب فرایندی است که اهمیت آن باعث تاثیرات چشمگیری در فعالیت‌های روزمره‌ی انسانی شده و در قرآن نیز آمده است که آن مایه‌ی استراحت و موثر در آرامش و روح و روان می‌باشد : «وهوالذی جعل لکم الیل لباساً و النوم سباتاً » : (او کسی است که شب را برای شما پرده‌ پوش و خواب را مایه‌ی استراحت و آرام بخش ‌گرداند .) فرقان 47 مراحل خواب طبیعی : NORMAL SLEEP STYLE برای خواب 5 مرحله در دو مکانیزم فیزیولوژیک متناوب شرح داده شده است .

درهر مرحله‌ی فعالیت الکتریکی مغز ، به صورت سیکل‌های سازمان یافته و تکرار شونده که از آن به عنوان معماری خواب یاد می شود نمایان می گردد .

این یافته‌ها ، دیگر عقاید گذشته را که خواب یک حالت غیر فعال و صرفاً مُنفَعِل و ناشی از خستگی کار روزانه و بازتاب کاهش فعالیت‌های محیطی می‌دانست ، کنار گذاشته است .و بیشتر درتأئید این مطلب است که خواب و کما دارای پایه‌ی آناتومی – فیزیولوژیک واحدی است هر چه مراحل الکترو فیزیولوژیک خواب ، پیشرفت می‌کند ، خواب نیز عمیق‌تر شده و این مطلب را می‌رساند که بیدار کردن مستلزم ، تحریکات شدیدتری است خواب یک حالت فعال و پیچیده است و از مراحل 4 گانه‌ی خواب بدون حرکات سریع چشم NONREM SLEEP و خواب با حرکات سریع چشم REM SLEEP تشکیل شده است .

(نجفی 1379، 71- 104) خصوصیات بیداری ومراحل خواب ، از طریق ارزیابی‌های فیزیولوژیک بوسیله‌ی ، پلی سومنوگرافی مشخص می شود ، در پلی سومنوگرافی ، خواب براساس اکتروآنسفاسوگرام (EEG) الکترواکولوگرام (EOG) یا نوار الکتریکی حرکات سریع چشم و الکترومیوگرام، از عضله‌ی چانه تفسیر می‌شود .

الگوی EEG در خواب NON REM از مشخصات مرحله‌ی اول خواب NON REM ، (STAGEY) در EEG پیدایش امواج با ولتاژ پایین و فرکانس مختلط و نیز حرکات ‌آمیخته‌ی چرخش چشم‌هاست .

در این مرحله ، واکنش ، نسبت به تحریکات خارجی کم شده ،‌ولی مغز فرد کار می‌کند .

جهت یابی دراین مرحله ،‌نسبتاً مختل است .

EEG در مرحله‌ی دوم (STAGE II) از یک زمینه با ولتاژ به طور متوسط پایین تشکیل شده است که همراه با دوک‌های خواب ،‌که به صورت امواج حمله‌ای نیم تا دو و ثانیه‌ای با فرکانس 12-14 Hz و همچنین مجموعه‌های K بوجود آمده است .

مجموعه‌ی K عبارتست از یک موج نوک تیز و کند که در آن ابتدای امواج منفی و جزء‌بعد آن مثبت خواهد بود مرحله‌ی سوم خواب (STAGE III) شامل فعالیت‌های تتا با فرکانس 0-7 سیکل در ثانیه و دلتا با فرکانس 3-1 سیکل در ثانیه همراه با ولتاژ بلند می باشد .

در این مرحله ، مجموعه‌های K و دوک‌های خواب نیز بطور پراکنده دیده می‌شود .

( همان منبع ) مرحله‌ی چهارم خواب (STAGE IV) مشابه مرحله ی 3 بوده ، بجز اینکه دراین مرحله امواج بلند دلتا ، دست کم 50% EEG را اشغال کرده است دوک‌های خواب نیز کم است یا اصلاً وجود ندارد .

مراحل 3و 4 خواب ، اغلب با یکدیگر ترکیب شده ، از آن به عنوان خواب دلتایا خواب با موج آهسته یا خواب عمیق یاد می شود .

ضربانات قلب و نیز تعداد تنفس در مرحله‌ی 2 خواب NON REM منظم و تنها ،مختصری کاهش یافته است .

منتها با عمیق‌تر شدن خواب ، ضربان قلب و تنفس آهسته‌تر شده ولی در هر حال به صورت منظمی ثبت می شود .

در زمان خواب NON REM چنانچه EMG چانه به عمل آید انقباضات تونیک همراه با ارتفاع متوسطی نشان می‌دهد ، منتها میزان آن نسبت به بیداری کامل کمتر است .

الگوی EEG در خواب REM شامل فعالیت‌هایی است که از لحاظ فرکانس بیشتر مختلط بوده و ولتاژ آنها پایین است و بیشتر مشابه مرحله‌ی 1 خواب NON REM است از فعالیت های منحصر به فرد خواب REM ، پیدایش امواجی است که ولتاژ آن بطور متوسطی بالا بوده ،‌شکل موج 3 گوش و فرکانس آن 5-3 سیکل در ثانیه است و از آنها به عنوان امواج دندانه اره‌ای یاد می شود .

در خواب REM فعالیت انقباض تونیک در الکترو میوگرافی (EMG) چانه ،‌دیده نمی شود یا به مقدار قابل ملاحظه‌ای کم شده است .

ضمناً این شارژهای فازیک ، از فعالیت عضلانی به صورت نامنظم و حمله‌ای به وجود می آید .

کاهش فعالیت EMG بازتاب فلج عضلانی است و به علت مهارفعالی است که در فعالیت عضله به هنگام خواب REM بوجود می آید .

(سیف ، بهزاد ، 1381، 61- 249) خواب NON REM با خواب REM در فواصل 100-85 دقیقه به صورت متناوب تکرار می‌شود.

فرد بالغ طبیعی و سالم در عرض 10 دقیقه به خواب می‌رود و بطور طبیعی به ترتیب مراحل I و II و III و IV را طی می کند .

و سپس از مراحل IV و III و II برمی‌گردد .

( همان منبع) بعد از اولین دور ، خواب REM به وجود می آید .

این الگوی خواب طبیعی 5- 3بار تکرار می‌شود به طور مشخص مراحل III و IV در نیمه‌ی اول یک دوره خواب بارزتر است و خواب REM هم از لحاظ شدت و هم از لحاظ مدت زمان به هنگام نیمه‌ی دوم خواب شبانه افزایش می‌یابد .

در خواب REM ضربات قلب و تنفس به طور نامنظم افزایش می یابد و رویاهای شفاف نیز بوجود می آید نوزادان % 50 خواب خود را به شکل خواب REM سپری می کنند (‌البته خصوصیات EEG و حرکات چشم آنها ، متفاوت از بالغین می باشد .) هر سیکل خواب نوزاد 60 دقیقه ( 50% REM و 50% REM NON بوده که هر 4-3 ساعت به طور متناوب و در فواصل شیر خوردن تکرار می شوند ) به دراز کشیده و بالا بالارفتن سن ، سیکل خواب به 100- 90 دقیقه افزایش می‌یابد .

در افراد بالغ جوان 25-20 % کل خواب در خواب REM و 5-3 % در مرحله‌ی اول ، 60- 50% در مرحله‌ی دوم و 20-10% در مراحل سوم و چهارم سپری می‌گردد .

با افزایش سن از مقدار خواب و مراحل 3-4 کاسته و افراد مسن ( بالای 70 سال ) عملاً فاقد خواب مرحله‌ی 4 بوده و مرحله 3 خواب آنها نیز کم است .

سیکل 100-90 دقیقه در هر فردی ثابت و به شکل غیر محسوسی در حرکات معده‌ای روده‌ای ،‌گرسنگی ، درجات هوشیاری و قدرت فعالیت شناختی زمان بیداری شرکت دارد ( شکل 1) خواب REM (‌نواحی تیره‌ی شکل ) به طور دوره‌ای در سرار شب و درفواصل تقریباً 90 دقیقه‌ای و در تمام گروه‌های سنی بوجود می آید .

خواب REM تغییراتی اندکی در گروه‌های سنی متفاوت نشان می‌دهد .

در حالی که مرحله‌ی 4 خواب با سن کم می‌شود .

اختلال خواب : هر فرد در طول زندگی تجربه‌ی زیادی با خواب و مشکلات آن پیدا می‌کند .

در این رابطه نیازی نیست که تاکیدی جهت درک و فهم ارزش خواب در رفاه و تندرستی صورت گیرد .

اختلالات خواب از شایعترین شکایات بیمارانی است که به پزشک مراجعه می کنند .

بالغین در کشورهای صنعتی دچار یکی از انواع اختلالات خواب به صورت گذرا یا دائمی هستند .( نجفی ،1379 ، 53-27) فعالیت‌های روزمره ، بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر مشکلات خواب قرار دارند بیماری‌های خواب هم می توانند در ایجاد اختلالات طبی و روانی نقش داشته باشند و هم در اثر آن‌ها بوجود آیند .

بیست سال پیش بسیاری از این شکایات را با داروهای خواب آور ، درمان می کردند بدون آنکه بررسیهای تشخیصی بیشتری به عمل آورند (همان منبع) ابتدا طبقه بندی اولیه اختلالات خواب در سال 1979 در مجله‌ی خواب منتشر شد .

این بیشتر یک طبقه بندی عملی و کاربردی بود ، و پیرامون علائم اصلی بی‌خوابی و پرخوابی دور می زد .

هر چند در رابطه‌ی با اختلالات مراحل خواب و نیز پاراسومنیا قسمت‌های خاصی منظور شده بود .بعد از آن طبقه بند‌ی‌های بیانی دیگری که برای پزشکان مفید بود مطرح شد .

در سال 1990 طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات خواب ، با تکیه بر جنبه‌های پاتوفیزیولوژی آن مطرح شد .

طبقه بندی کلی اختلالات خواب اختلالات خواب شامل 4 مقوله ی مهم است .

بدخوابی‌ها یا دیس سومنیاها پاراسومنیاها اختلالات داخلی – روانپزشکی و خواب اختلالات طبقه بندی ، شده فرضی خواب بدخوابی یا دیس سومنیا: از مشخصات آنها بروز اختلال در کیفیت ، مقدار یا زمان خواب بوده و شامل موارد زیر است .

اختلال درونی خواب،‌که منطبق بر اختلالات اولیه خواب است و باعث بی‌خوابی یا پرخوابی می‌شود و می تواند بازتاب مسائل داخلی شخص باشد .

اختلالات برونی خواب :شامل عوامل خارجی می‌شود که روی بدن تاثیر گذارده و اختلالات خواب را موجب می‌شود .

اختلالات ریتم شبانه‌روزی ، 24 ساعته و سیر کاردین ، که ناشی از تغییرات بوجود آمده در رابطه با ریتم سیر کاردین می شود.

پاراسومنیا طبق تعریف عبارت است از بروز پدیده‌های نامطلوب فیزیکی که عمدتاً در زمان خواب بوجود می آید و به 4 گروه تقسیم می‌شود .

اختلالات برانگیختگی مثل : خواب گروهی ،‌ وحشت خواب و بیدار شدن با مَنگی اختلالات زمان انتقال خواب – بیداری که شامل اتفاقاتی می‌شود که درمرحله‌ی عبور بیداری به خواب بروز می‌کند .

پاراسومنیا مرتبط با REM سایر پاراسومنیاها که عبارت از یک گروه متفرقه از پدیده‌های مرتبط با خواب است .

( خلیلی 1384، 49-34) اختلالات داخلی – روانپزشکی و خواب : به زیر گروه‌های زیر تقسیم می شود : 1) اختلالات روانی 2) اختلالات عصبی 3) سایر اختلالات طبی هر تشخیصی یک شماره رمز یا کد دارد که مطابق پیشنهاد بین‌المللی بیماری‌هاست و در گزارشات پزشکی به آن استفاده می‌شود .

اختلالات فرضی یا طبقه بندی نشده‌ی خواب : این اختلالات بطور دقیق ، طبقه بندی یا تعریف نشده است از جمله آنها می‌توان به کم خواب‌ها و پرخواب‌ها و میوکلونوس شبانه اشاره نمود .

افراد با خواب زیاد یا کم ،‌کسانی هستند که بطور اصولی نیاز به خواب کوتاه یا مفید دارند.

همچنین میوکلونوس یاد شده ،‌شامل بسیاری حرکات شبه کششی است که در قسمت‌های مختلف بدن موقع خواب بروز می‌کند .(اختلالات خواب ،نجفی1379/39-1) انواع اختلالات خواب بی‌خوابی : اصطلاح بی‌خوابی درمواردی بکار می رود که شخص از یک نشانه‌ی اختلال که دراین مورد ناخشنودی از مقدار یا کیفیت خواب است ،‌شکایت داشته باشد (اتکینسون وهمکاران ، 1384، 372) قضاوت در اینکه فرد دچار بی‌خوابی هست یا نه تقریباً همیشه ، امری ذهنی است .

بیشتر افرادیکه از بی‌خوابی شکایت دارند ،هنگام بررسی درآزمایشگاه خواب ، معلوم می‌شود خواب کاملاً عادی دارند .

برعکس ،برخی دیگر که از بی‌خوابی شکایتی ندارند ،‌بررسی نشان می‌دهد که در حد قابل تشخیص دچار اختلال خواب هستند .( تریندر، 1988) .

یکی از جنبه‌های سردرگم کننده در موضوع بی‌خوابی این است که مردم معمولاً در میزان کم خوابی خور اغراق می‌کنند .

در پژوهشی ضمن بررسی خواب افرادیکه خود را مبتلا به بی‌خوابی می دانستند معلوم شد ، تنها در حدود نیمی از آنان به اندازه‌ی 30 دقیقه درطول شب بیدار می‌مانند (‌کار سکادون ، میتلر و دمنت 1974) شاید مسأله این باشد که بعضی از مردم ،‌تنها مدت زمانی را که بیدار مانده‌اند به یاد می آورند و چون از خواب خود هیچ خاطره‌ای ندارند ، تصور می‌کنند اصلاً نخوابیده‌اند .

حمله ی خواب ( نارکوپسی ) شخص مبتلا به حمله ی خواب ممکن است در اثنای نوشتن نامه ، هنگام رانندگی ، یا ضمن گفتگو ، به خواب برود اگر دانشجویی دراثنای تدریس استاد به خواب برد ،‌یک امر کاملاً طبیعی است اما اگر خود استاد در حال استاد در حال تدریس به خواب رود ، می‌توان آن را حمله‌ی خواب به حساب آورد .

افرادیکه به این اختلال دچارند گرفتار حمله‌های خواب آلودگی مکرر و مقاومت ناپذیر می‌شوند و در واقع نامناسب به خواب می‌روند .

در موارد شدید حمله‌ی خواب ممکن است هر روز چند بار و هر بار بین 15 تا 30 ثانیه اتفاق بیافتد .

افراد مبتلا به حمله‌خواب ، به سبب خواب آلودگی در طول روز ، قادر به ادامه‌ی شغل خود نیستند و رانندگی یا سروکار داشتن آنها با ماشین آلات ، بالقوه خطرناک است .

دست کم یک تن از هر هزار نفر دچار حمله‌ی خواب شدید و ناتوان کننده است و تعداد موارد خفیف و ناشناخته‌ی آن احتمالاً بیشتر است .(همان منبع ) افراد مبتلا به حمله‌ی خواب علاوه بر خواب آلودگی دچار یکی از موارد زیر یا هر دومورد می‌شوند.

1- خشک زدگی (‌یعنی دوره‌های ناگهانی ، دو سویه و بازگشت پذیر فقدان کشیدگی طبیعی عضلانی که از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کند ) (‌ملاک الف ) 2- یا بروز ناگهانی و عود کننده‌ی عناصر خواب با حرکت سریع چشم (REM) در اتتقال بین خواب و بیداری که با فلج عضلات ارادی یا توهمهای رویا گونه ظاهر می شود .( ملاک ب ) این نشانه‌ها ، نباید به اثرات فیزیولوژیک یک ماده ( از جمله دارودرمانی ) یابیماری جسمی دیگری مربوط باشد .( ملاک ج ) (DSMIV 897( اصولاً حمله‌ی خواب در واقع گسترش رویدادهای (REM) به ساعات روز است .

مبتلایان در اثنای حمله‌های خواب ،‌ چنان سریع وارد حالت (REM) می‌شوند که ممکن است پیش از آنکه فرصت دراز کشیدن پیدا کنند ، کنترل ماهیچه‌های خود را از دست بدهند و از حال بروند .

به علاوه در این شرائط که واقعیت جای خود را به رویاهای روشن (REM) می‌دهد ، بسیاری از این افراد گزارش می‌کنند که در آن حالت دچار توهماتی بوده‌اند حمله‌ی خواب در خانواده‌ها فراگیر است .

و شواهدی حاکی از آن است که ژن‌ خاصی یا ترکیبی از ژن‌ها ، استعداد ابتلا به این اختلال را انتقال می‌دهد (هابون ، 1988) خر خر خر خر ، شایعترین مشکلی است که هنگام خواب ایجاد می‌شود .

نه تنها اطرافیان بیمار آزورده می‌شوند بلکه خود او نیز ناراحت و خجالت زده خواهد شد .

اگر بافت نرم پشت گلو بیش از حد رها باشد ، مسیر حلق را می بندد و هوای خروجی سعی می کند این مانع را کنار بزند ، به این ترتیب بافت می‌لرزد و صدایی را که ما می‌شنویم تولید می‌کند .

با بالارفتن سن ، خرخر شدیدتر می‌شود .

افرادیکه گردن‌های کوتاه و پهن دارند ، بیشتر از بقیه خر خر می‌کنند .

چون ماهیچه‌های اطراف نای آن‌ها نمی‌تواند چربی‌های دور آن را سرجای خود نگه دارد .

دلیل خر خر کردن سایر افراد ممکن است این موارد زیر باشد .

سستی عضلات زبان یا حلق ( ماهیچه‌های شل باعث خر خرکردن می‌شوند ) انسداد مجاری بینی (افرادیکه مجاری بینی‌اشان تنگ است یا انسداد و یا انحراف بینی دارند معمولاً خروپف می‌کنند ) معمولاً اضافه وزن دلیل اصلی خرخر است .

(‌نجفی 1379- 21-13) سندرم پاهای بی‌قرار بعضی از مردم هنگام خواب احساس می‌کنند ، پاهایشان می‌خارد ، درد می کند یا می‌سوزد .

معمولاً این افراد مجبور می‌شوند راه بروند ، پاهای خود را بماند یا پاها را بالا ببرند تا احساس بهتری داشته باشند به احتمال زیاد این یک بیماری ارثی است است چون در نزدیکان درجه اول بیمار ، 5 بار بیشتر از دیگران مشاهده می‌شود .

تغییرات هورمونی دوران بارداری هم ، این علائم را تشدید می کند .

سایر موارد این بیماری اغلب به دلیل فقر آهن یا آسیب در پاها روی می‌دهد .

مصرف الکل و کافئین باعث بدتر شدن نشانه‌های بیماری می‌شوند.( همان منبع ) وقفه‌ی تنفسی ( آپنه ) نام آپنه از یک لغت یونانی گرفته شده است که به معنی ( نیاز به تنفس ) است .

وقتی ماهیچه‌های انتهایی زبان و زبان کوچک( بافت کوچک گوشتی که در انتهای دهان آویزان است) بیش از حد ، سست باشند، مسیر خروج هوا را مسدود می‌کنند .

این اختلال ، الگوی طبیعی تنفس را تغییر می‌دهد ، گاهی حتی پیش می آید که تنفس بیمار هنگام خواب برای مدت 10 تا 25 ثانیه قطع می‌شود.