کارآیی بازارهای مالی
بازار های مالی بازارهایی هستند که در آنها اوراق بهادار مثل شرکت ها، اوراق قرضه، پول و اسنادی از این دست مورد معامله قرار میگیرند. هر کدام ازاین اوراق دارای خصوصیات و ویژگی هایی هستند. خود بازارها نیز از آنجا که باید دارای جذبه کافی خریداران و فروشندگان در بازار و باشند باید ویژگی هایی داشته باشند. اساساً می توان بازارهایی مالی را به دو بخش بازارهای سرمایه و پول تقسیم بندی کرد. که به نحوه استفاده از این بازارها اشاره دارد. در بازارهای سرمایه، خرید و فروش اوراق بهادار دست اول که در آنها هدف تامین سرمایه برای شرکت در حال تاسیس است، در جریان است. طبیعتاً سهام و اوراق قرضه ای که شرکت ها برای تامین سرمایه خویش منتظر می سازند در این بازارها برای بار اول عرضه می شوند اما بازار دست دومی نیز در داخل بازارهای سرمایه در جریان است که خرید و فروش های بعدی اوراق بهادار در آن انجام می پذیرند. انباردار بورس عمدتاص دست دوم است.
بازار پول شکل دیگری دارد. در این بازار از صحبت از اعتبار کوتاه مدت است، یعنی منابع مالی در قالب و امهای مختلف برای مدت زمان های کوتاه اغلب برای مدت کمتر از یک سال وام داده می شوند. مهمترین وظیفه بازار پول تامین سرمایه در گردش موسسات اقتصادی است.
وظایف مهم بازارهای مالی عبارتند از:
الف) ایجاد تسهیلات در زمینه تامین سرمایه واحدهای اقتصادی
ب) ایجاد امکان خرید و فروش های بعدی اوراق بهادار (بازار ثانویه- دست دوم)
ج) تعیین قیمت عادلانه سهام
تعیین قیمت عادلانه سهام، وظیفه بسیار مهمی است که مباحث مفصلی در دنیای مالی به خود اختصاص داده است. تعیین قیمت عادلانه سهامی که واقعاً با میزان دیسک و بازده موسسات تناسب داشته باشد نشان از کارایی بازار دارد.
نظریه بازار کارآی سرمایه
بازار کارآرا به بازاری اطلاق می شود که در آن قیمت اوراق بهادار از قبیل سهام عادی، منعکس کننده تمام اطلاعات موجود در بازار باشد. به عبارت دیگر وجود اطلاعات کافی در این بازار انعکاس سریع آن بر روی اوراق حکایت از کارآیی بازار دارد. از این رو تصور بر این است که در بازار کارآ قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آن نزدیک است. اگر اینگونه باشد لاجرم قیمت بازار شاخص درستی از ارزش واقعی سهام خواهد بود. چنین بازاری باید خصوصیات منحصر به فردی داشته باشد.
ویژگی کارایی بازار
در بازار کارآ بایستی شرایط بازار رقابتی حاکم باشد. مهمترین خصوصیت بازار در رقابتی وجود تعداد زیادی عرضه کننده و تقاضا کننده در بازار است که بیانگر آزاد بودن و خروج و ورود همه مردم به این بازار است.
اطلاعات باید بسیار سریع و فوری با هزینه کم در بازار پخش شوند تا حصول آن برای همگان به راحتی امکان پذیر باشد.
هزینه معامله در بازار کارآ باید بسیار کم و نامحسوس باشد. به طوری که یک معامله آن برای همه به سادگی مقدور باشد.
بازار نباید حاوی شرایطی باشد که تحت نوفذ و تاثیر معامله گران اندک قرار بگیرد.
افراد مطلع در بازار وجود دارند و دانش و آگاهی آنها باعث می شود که بازار به کارآیی برسد. اما این آگاهی نباید در یک بازار کارآ منجر به این شود که سودی بیشتر از مردم عادی برای اینگونه افرد در پی داشته باشد.
مکانیزم تعدیل قیمت در بازار کارآ بدین نحو است که افرادی که در بازار حضور دارند با تجزیه و تحلیل اطلاعات فوراً وادار به خرید و یا فروش اوراق خاصی می شوند و این بدان معنی است که اطلاعات سریعاً بر روی قیمت ها منعکس شده اند. طبیعتاً چون این اطلاعات به صورت تصادفی توزیع میشوند از قبیل قابل پیش بینی و نتیجه گیری نیستند.
وجود کارگزاران و واسطه های متخصص خرید و فروش که با دانش و آگاهی خود به توزیع اطلاعات درست و تعیین قیمت مناسب کمک می کنند.