کلمه انگلیسی CRUISE در فارسی به مفهوم سفر دریایی و گشت زنی می باشد.
وقتی این کلمه همراه با موشک به کار می رود، طبق نظر کارشناسان کنترل تسلیحات، جنگ افزارهای با کلاهک هسته ای (حداکثر برد 500 الی 600 کیلومتر) را شامل می شوند.
ویژگیهای موشک کروز موشک کروز دارای چهار ویژگی زیر است : 1) موشک در طبقات پایین جو (30 کیلومتر با 10000 پا) از نیروی برا ( LIFT ) ایرودینامیکی استفاده می کند.
2) در حین پرواز قادر به تغییر مسیر و ارتفاع بوده و می تواند به دفعات این کار را تکرار کند.
3) بردی بیشتر از 50 کیلومتر دارد.
4) در یک پرواز عادی یکسره، موشک در تمام مسیر هدایت شده و حامل انواع مختلفی از سرجنگی است.
با تعریف فوق، موشکهای کروز، امروزه طیف گسترده ای از موشکها- ( نظیر استیکس[1] روسی، کرم ابریشم چینی، اگزوست[2] فرانسه و هارپون[3] امریکا) را در بر می گیرد.
موشکهای کروز معمولا از تکنولوژی هواپیما استفاده می کنند و دارای کلاهک مشابه، کوچکتر و ارزانتر ار موشکهای بالستیک هستند.
به کارگیری سیستمهای ناوبری و هدایت پیشرفته دقیق نظیر GPS باعث شده تا نسبت به موشکهای بالستیک دقت بیشتری را دارا بوده و به همین دلیل از توسعه و تولید بیشتری نیز برخوردار باشند.
از نظر قدمت، سلاح المانی DOODIL BUGS V1 اولین کروز عملیاتی است که در سال 1994 علیه انگلیس به کار گرفته شد.
DOODIL BUGS V1 با 70 درصد ناکامی از موفقیت نسبی برخوردار بودند.
پرواز مستقیم و سرعت کم این موشک باعث می شود که درجه اسیب پذیری و ضایعات ان بیشتر شود.
و همچنین به وسیله رادارهای دشمن کشف، رهگیری و توسط هواپیماهایی که سرعت بیشتری را دارند، مورد هدف قرار بگیرند.
بعد از جنگ جهانی دوم هر دو بلوک شرق و غرب دستیابی به موشکهای دور پرواز همراه با انعطاف پذیری بیشتر را دنبال کردند تا اینکه در سال 1970 پیشرفتهایی در میکروالکترونیک، کامپیوتر و موتورهای توربوفن کوچک حاصل شد.
بهره گیری از این دو پدیده، تکنولوژی ساخت موشکهای کروز امروزی را امکان پذیر کرده است.
این موشکهای در واقع مشابه یک هواپیمای بدون خلبان، در همه مراحل پرواز دارای هدایت است.
موشکهای کروزی که امروزه در دسترس هستند دارای انواع پرتابی از زمین پایه[4]، هواپرتابی یا هواپایه[5]، دریاپایه یا دریاپرتابی[6]، با برد 600 الی 2500 کیلومتر هستند.
نکته مهم در مورد موشک کروز این است که این موشک- به دلیل اینکه برای رسیدن به هدف با سرعت کمتر از یک ماخ حرکت می کند- به ساعتها پرواز نیاز دارد.
با این وضعیت با توجه به هدایت اینرسی اولیه این امکان وجود دارد که موشک صدها متر از مسیر منحرف شود.
زیرا اگر چه با هدایت از این نوع اینرسی، امکان انحراف برای موشکی که دهها دقیقه پرواز میکند کم است، ولی برای موشکی که ساعتها باید ادامه طریق دهد، این هدایت مناسب نیست.
برای رفع عیب باید نوعی تصحیح در مسیر انجام شود تا در عمل مکمل هدایت اصلی ان باشد.
روش هدایت موشک کروز غیر از سیستم هدایت اینرسی، امروزه از روشهای دیگر نیز در سیستمهای هدایت کروز استفاده می شود، این روشها عبارتند از : 1) سیستم انطباق متقابل پشت سرهم جغرافیایی[7] این سیستم براساس اطلاعات دقیق توپوگرافی از زمین هدف استوار است.
در این روش، محوطه ای از سطح زمین به طول 10 کیلومتر و به عرض 2 کیلومتر به مربع های یک صد متری تقسیم و ارتفاع متوسط در هر کدام از انها را مشخص و به صورت ماتریکس ( 2000 رقم مختلف و هر رقم مخصوص مربع خاصی از زمین مورد نظر) به صورت عددی[8] به حافظه کامپیوتر وارد می شود.
موشک وقتی به محوطه مورد نظر رسید، ارقام اندازه گیری شده را با ارقام ارسالی از موشک، در حافظه مقایسه می کند و با توجه به نتیجه مقایسه، موقعیت محل شناسایی شده و دستور بعدی را از طریق دستگاه محاسبه، به سیستم کنترل اتوماتیک صادر می کند.
بررسیهای بعدی در زمانی که موشک به هدف نزدیک می شود، انجام می گیرد و سرانجام انتخاب مسیر می شود.
در موشکهای کروز دریاپایه اولین و بزرگترین بررسی بلافاصله پس از عبور موشک از دریا و رسیدن به خشکی انجام می شود.
موشکهای موجود امکان ذخیره 20 نقشه در حافظه خود را دارند.
این روش هدایت برای زمین هایی که از عوارض و ناهمواریهای زیاد برخوردارند، مناسب می باشد.
2) سیستم CDS [9] گیرنده ماهواره ای موجود در موشک، کشتی، ایستگاه زمینی متحرک یا ثابت با دریافت فرکانسهای حاوی اطلاعات ماهواره ای ( 3 یا 4 ماهواره ) موجود در مدار زمین و انجام محاسبات، موقعیت مکانی را محاسبه و تعیین می کند.
برای سهولت دستیابی به ماهواره های مورد نیاز در هر لحظه و هر نقطه از زمین, تعداد34 ماهواره به این منظور پرتاب شده است.
با این وضعیت امکان تعیین موقعیت در هر لحظه و نقطه زمین فراهم است.
این سیستم بخصوص برای مسیرهای دریایی مناسب می باشد.
شکل 24 : شکل 25 : شکل 26 : شکل 27 : 4) سیستم DSMAC [10] این هدایت مخصوص بخش پایانی مسیر موشک است.
تصمیم گیری در این روش مقایسه تصاویر تلویزیونی محلهای مورد نظر و مقایسه ان با تصاویر اصلی از قبل گرفته شده به صورت اطلاعات عددی استوار است.
در این سیستم، پس از انجام عمل مقایسه و تطبیق، موشک موقعیت خود را تعیین و پس از محاسبه انحراف مسیر و انجام اصلاحات، سرانجام موشک به فاصله 10 متری، خود را به هدف می رساند.
نکته مهم در این روش، توان مقایسه تصاویر بی شمار با تصویر حقیقی است و مقایسه کننده های تصویری ان قادر به مقایسه 10000 پیکسل نوری در چندین ثانیه هستند.
5) توصیف چنانچه محوطه ای که موشک کروز از ان پرواز می کند، عاری از تجهیزات پدافندی و عملیات خصمانه باشد، این موشک مسیر خود را در ارتفاع 5000 یا 10000 پایی ادامه می دهد.
در صورت برخورد به فضای محافظت شده، کروز ارتفاع خود را کم می کند و به 50 الی 300 پا تقلیل می دهد.
ارتفاع حقیقی در این حالت به تندی و شیب و همچنین زیاد بودن عوارض زمین بستگی دارد.
کنترل موشک از طریق سطوح ایرودینامیکی ان انجام می شود.
از این نظر همانطوری که قبلا اشاره شد موشک کروز شبیه هواپیمای بدون خلبان است.
اغلب موشکهای کروز از جایگاه و محلهای استقرار خود با استفاده از بوستر سوخت جامد، پرتاب می شوند و بعد از روشن شدن موتور توربوفن هوازی، بوستر جدا و تنها موتور اصلی باعث رانش ان به جلو می شود.
از نظر توسعه کروز، هر دو نوع هواپایه و دریاپایه همزمان و به موازات هم، در سال 1972 شروع شده است.
اولین پرتاب کروز از زیردریایی SLCM [11] در سال 1976 انجام شد.
علی رغم اینکه رقابتی بین هواپرتابی ( ALCM ) و دریاپرتابی ( SLCM ) وجود داشت، به علت پی گیری و تأکید نیروی دریایی، مدلهای دریایی زودتر و در سال 1983 وارد خدمت شد.
نکته قابل ذکر، این است موشک یا هواپیمایی که از ارتفاع بالا پرواز می کند، سوخت کمتری مصرف و برد آنها بیشتر میشود و وقتی به دلایلی که بیان شد موشک در ارتفاع پایین تری پرواز می کند برد آن کمتر می شود.
انواع موشک کروز انواع مختلفی از موشک کروز تاکنون معرفی شده که به قرار زیر می باشد : موشک BGM-199A TLAM-N [12] این نوع موشک مجهز به سرجنگی هسته ای W80-0200KT است و برای حمله به اهداف استراتژیک زمینی طراحی شده است.
از هدایت اینرسی همراه با هدایت DSMAC در بخش پایانی برخوردار است.
موشک BGM-109B/TASM [13] یک نوع موشک ضد کشتی که جرم سرجنگی آن 55/454 کیلوگرم ( حاوی مواد منفجره شدید ) است.
این موشکها از سیستم هدایت بهسازی شده هارپون در بخش میانی و هدایت اینرسی همراه با آشیانه یاب راداری فعال ( UPW-23 ) در بخش نهایی استفاده می کنند.
موشک BGM-109C TLAMC [14] سرجنگی این موشک نیز مشابه BGM109B حاوی 55/454 کیلوگرم مواد منفجره شدیدالانفجار است و برای هدف گیری اهداف زمینی طراحی شده است.
این مدلهای کروز از هدایت اینرسی همراه با سیستم ترکام برخوردار است.
موشک TLAMDBGM-109D [15] این موشک علیه افراد و نیز اهداف زرهی سبک طراحی شده است.
سرجنگی آن از نوع لت و پاری- برای افراد- و شکل دار- برای اهداف زرهی- است.
موشک TASMBGM-109E [16] این موشک ضد کشتی بوده و سرجنگی آن حاوی مواد منفجره شدیدالانفجار، (مشابه موشک BGM-109B ) است و سرجنگی آن به امواج الکترومغناطیسی ( امواج راداری و مخابراتی ) حساس است.
موشک BGM-109F TAAM [17] این موشک مشابه موشک BGM-109D می باشد.
سرجنگی آن برای حمله به پایگاههای هوایی و تسهیلات هواپیماها طراحی شده است.
موشک BGM-109G [18] در این موشک از سرجنگی هسته ای W84 استفاده شده است.
موشک ABM-109C [19] موشکی هوا به زمین که دارای برد متوسط است.
این موشک مخصوص هواپیماهای نیروی دریایی بوده و سرجنگی آن به جرم 120 کیلوگرم حاوی مواد انفجاری شدید می باشد.
موشک AGM109H MRASM [20] نوعی موشک کروز هواپرتابی است که از توان لازم جهت نفوذ در فضای اهداف محافظت شده برخوردار می باشد.
موشک AGM109 TASM [21] نوعی موشک کروز هواپرتابی است و برای اهداف سطحی دریایی طراحی شده است.
جرم مواد انفجاری، سرجنگی و کلاهک آن 120 کیلوگرم می باشد.
موشک AGM-109J MRASM [22] این نوع موشک دارای مهمات خاص بوده و مخصوص نیروی دریایی است.
موشک MRASMAGM-109L [23] این نوع موشک حاوی نوع خاصی از مهمات به جرم 120 کیلوگرم است که برای نیروی دریایی ساخته شده است.
بحث بر روی موشکهای کروز، در پیمان INF بین آمریکا و روسیه مطرح بوده و تحت پیمان مذکور، تنها مجوز تولید 880 فروند کروز سرجنگی هسته ای برای آمریکا داده شده است.
برد این موشکها نیز در سطح 450 کیلومتر محدود شده است.
موشکهای کروز دریاپایه این موشکها با علامت SLCM که علامت اختصاری عبارات SUBMARINE LAUNCH CRUISE MISSILE به مفهوم موشکهایی که از واحدهای سطحی دریایی و زیردریایی قابل پرتاب هستند، نشان داده می شوند.
موشکهای کروز دریاپایه شامل انواع C,D, B و BGM-109A می باشد که در دو مدل تاکتیکی و استراتژیکی نیز موجود می باشند.
این نوع موشکها با نظارت و مدیریت فرماندهی هوادریای امریکا از طریق وزارت دفاع و توسط شرکت و شرکتهای مختلف- نظیر، موسسه تحقیقات آتلانتیک، موسسه تحقیقات انرژی، شرکت لیتون، مک دونالد داگلاس و جنرال دینامیک- ساخته شده اند.
موشکهای کروز دریاپایه به ترتیب TLAM-C در ماه مارس 1988 ، TLAM-D در ماه اگوست همان سال و TLAM-N با سرجنگی هسته ای در سال 1994 وارد خدمت شده و امریکا در نظر دارد ضمن بهسازی، ظرفیت تولید این موشک را کماکان حفظ کند.
پیشران اولیه موشک را موتور توربوفن ( TURBOFAN ) مدل F107-WR103 ویلیامز که توان تولید نیروی آن در شرایط استاتیک و کناردریا 5/4 کیلونیوتن است، تشکیل می دهد.
پیشران مدلهای اولیه F107-W4-400 با قدرت تولید 97/2 کیلونیوتن یا 600 پوند به F107-WR-402 تغییر یافته است.
انواع موشک دریاپایه از بوستر سوخت جامد MK106 که 62/32 کیلونیوتن تر است ایجاد می کند، استفاده می کند.
مدلهای دیگر بوستر پیشنهادی، بوستر MK106 است که به وسیله موسسه تکنولوژی شیمی ارائه شده است.
جرم بوستر 73/153 کیلوگرم، طول آن 1/66 سانتی متر و قطر آن 3/48 سانتی متر (19 اینچ) می باشد.
استفاده از مدلهای پیشرفته MK111-0 که دستیابی به آن در سال 1983 میسر شده، مد نظر نیروی دریایی می باشد.
سوخت موتور اصلی F107 بنزین JP-9 است.
شکل 28 : هدایت و کنترل موشکهای کروز دریاپایه هدایت و کنترل این موشکها را TERAINS که علامت اختصاری TERCOM ASSISTED INERTIAL NAVIGATION SYSTEM به مفهوم هدایت اینرسی همراه با سیستم ترکام ( خواندن نقشه) تشکیل می دهد.
به کارگیری دو سیستم همراه با هم، باعث تشخیص دقیق موقعیت صحیح هدف به وسیله موشک و ادامه مسیر به دنبال آن می شود.
جرم این مجموعه 37 کیلوگرم ( 4/81 پوند ) است.
در انواع TLAM ، مدلهای BGM109A (هسته ای یا معمولی) زمانی که دقت زیاد مورد نظر باشد، از سیستم هدایت نهایی DSMAC نیز استفاده میشود.
این مجموعه را رادار ارتفاع یاب هانی ول و رموس همراهی می کند.
در انواع موشکهای ضد کشتی به جای سیستم هدایتی ترکام از GPS همراه با سیستمهای هدایت هوشیار نظیربمبهای هوشیار و T.
O.
A استفاده می شود.
همچنین از هدایت پیشرفته هارپون نیز در این نوع کروز استفاده می شود.
مدلهای مختلف این کروزها از سرجنگی های متنوعی بشرح جدول زیر استفاده می کنند : موشکهایی که از زیر دریا پرتاب می شوند از مقرهای اژدر به قطر 54 سانتی متر ( 26/21 اینچ ) برای روانه سازی استفاده می کنند.
نیروی دریایی انتظار دارد از سکوهای کپسولی عمودی وستینگهاوس VCLS سفارش ساخت آن نیز به شرکت وستینگهاوس داده شده است.
علاوه بر آن، سکو و مقر نگهدارنده ( VCLS ) از نوع ( ARMORD BOX LAUNCH ) نیز جهت نگهداری و پرتاب موشک طراحی شده است.
برابر گزارشهایی گسترش موشکهای B, C, D و BGM-109 A در واحدهای دریایی بشرح جدولهای زیر گسترش داده شده اند.
جدول شماره (1) جدول شماره (2) جدول شماره (3) هر موشک کروز توانایی ضبط نقشه دیجیتالی را از منطقه پروازی دراد.
ارتفاع پرواز موشک در نقاط کوهستانی 100 متر، در سطح زمین 50 متر و در سطح دریا 20 متر است.
زمان آماده سازی موشک جهت پرواز 30 دقیقه است که 25 دقیقه آن جهت آماده سازی جایروسکوپ موشک و 5 دقیقه آن برای مسلح کردن محفظه های اژدر زیر دریایی های اتمی است.
از محدودیت های این موشک زمان پرتاب، تولید صدای زیاد و ایجاد تلاطم و حباب بیش از حد بر روی سطح آب (حدود 5 دقیقه) می باشد که این امر باعث شناسایی محل پرتاب موشک و زیردریایی می شود.
کروزهای SLBM تاکتیکی دارای برد 450 کیلومتر بوده و از هدایت شبیه سیستم هدایت هارپون پیشرفته با رادار هدف جو و هدف یاب برخوردار می باشد که مخصوص 50 کیلومتر آخر پرواز آن است.
در طول پرواز، اطلاعاتی به وسیله هلیکوپتر، یا واحد پرتاب کننده آن و یا هواپیما به موشک داده می شود.
براساس مندرجات کتاب میسل فورکست منتشر شده در سال 1991 ، تعداد 2276 فروند کروز دریاپایه ( به انضمام انواع تحقیقاتی ) تا سال 1991 تولید شده است.
میزان سفارشهای نیروی دریایی امریکا از انواع مختلف این موشک 3994 فروند بوده و تعداد 1000 فروند نیز به خلیج فارس حمل شده است.
از تعداد 1000 فروند موشک ارسالی به خلیج فارس، تعداد 291 فروند انواع کروز دریاپایه (مدلهای C و D) در جنگ خلیج فارس علیه عراق استفاده شده است.
موشکهای فوق، به همراه تعدادی از این موشکها که امریکا روزهای سوم و چهارم سپتامبر 1996- به بهانه تصرف شهر کرد نشین اربیل عراق به وسیله نیروهای عراقی- به سوی اهدافی که گفته می شد مراکز فرماندهی، رادار و سکوهای هوایی عراق( 29 فروند در روز اول و 17 فروند در روز دوم ) هستند که که در مجموع 327 فروند را شامل می شد.
براساس سال مالی 1988 قیمت هر فروند کروز دریاپایه برابر 1619422 دلار می باشد، با در نظر گرفتن مبلغ مزبور و احتساب حمل و نقل و نگهداری موشک در خلیج فارس بهای کروز دریاپایه پرتابی امریکا به عراق در خلیج فارس مبلغی حدود 7/1 میلیون دلار را شامل می شود.
این مبلغ، پولی است که عربستان و شیخ نشین های خلیج فارس برای تنبیه کسی باید بپردازند، که در مدت 8 سال حمله عراق به ایران اسلامی، پشتیبان آن بودند.
مشخصات و ابعاد موشک دریاپایه BGM-109B طول موشک 610 سانتی متر، قطر 73/52 سانتی متر، جرم موشک با بوستر 55/1454 کیلوگرم، پهنای بال، 35/265 سانتی متر، سرعت 885 کیلومتر در ساعت، ارتفاع هجومی 10 الی 250 متر، برد 465 کیلومتر، خطای دایره ای (CEP ) 62/7 سانتی متر، طول موشک (بدون بوستر) 555 سانتی متر، برد هسته ای موشک کروز 2500 کیلومتر، برد معمولی اهداف زمینی 2/1111 کیلومتر.
سیستمهای هدایت موشک برابر گزارشها چنان دقیق هستند که در برد 2500 کیلومتر خطای دایره ای 10 متر را تأمین می کنند.
این مسأله اهمیت این موشکها را از نظر نظامی و سیاسی بیشتر می کند.
کماکان این موشکها در حال بهسازی هستند.
موشکهای کروز هواپایه یا هواپرتابی (ALCM ) علامت مشخصه این نوع کروز (هواپرتابی ) AGM86 A/B است.
این نوع موشک هوا به زمین، مخصوص هدفهای استراتژیک و به وسیله هواپیماهای استراتژیک B-52/G/H و FB-111 و B-1B حمل و پرتاب است.
هر هواپیمای B-52G قادر به حمل 12 فروند از این نوع موشک در زیر بالهای خود است.
این هواپیما می تواند، 8 فروند موشک دیگر را در لانچرهای مربوطه حمل کند.
توسعه سیستم از طریق وزارت دفاع امریکا و مدیریت نیروی هوایی توسط شرکتهای بوبینگ، هامیلتون، لیتون و مک دانل داگلاس در دهه 1970 شروع شد.
دو مدل مختلف (B و A ) از این موشک تولید شده است.
تولید مدلA ، در مراحل اولیه متوقف شد ولی تولید نوع B آن ادامه داشته و هنوز در خدمت نیرروی هو.ایی می باشد.
در دهه 1980 مدل دیگری به نام مدل C با سر جنگی معمولی تولید و این مدل درعملیات توفان صحرا علیه عراق بکار گرفته شد.
این موشک دارای موتور ویلیامز F107-VR-101 توربوفن دو قلو با 7/2 کیلونیوتن نیرو (در آزمایش استاتیک) بود ولی بعدها موتور F107- 103 با توان تولید 5/4 کیلونیوتن نیرو برای این موشک منظور شد.
هدایت موشک متشکل از سیستم اینرسی با علامت LN30 ساخت کارخانه های لیتون و ترکام است که به صورت مکمل اینرسی عمل می کند و مجموعا 37 کیلوگرم جرم دارد.
مدل C موشک با سرجنگی معمولی تولید و از آن علیه عراق استفاده شد.
شکل 29 : مسیرهای پروازی موشک ALCM می تواند برای ارتفاعات و سرعتهای متغیر طرح ریزی شود.
که این عمل باعث حفاظت موشک درحال پرواز از عوامل پدافندی- در مسیر ایستگاههای عامل- می شود.
طراح می تواند حالت دنبال کردن ناحیه ای را در مسیرهای عمودی برنامه ریزی کند.
وقتی موشک ALCM در بمب افکن مستقر میشود، سیستمهای هدایت و ناوبری آن فاقد تغذیه الکتریکی می شوند.
و بعد از پرواز از هواپیما و تنظیم ناوبری INERTIAL-B52، زاویه های مرجع شتاب و تغییرات سرعت آن به تجهیزات ناوبری موشک (سیستم P1000 INERTIAL INERTIAL و کامپیوتر C-486C) منتقل می شود.
علاوه بر آن سایر اطلاعات لازم رادار ارتفاع سنج و سیستم ارتفاع با رومتریک B-52 به سیستم اینرسی موشک وارد می شود.
زمان ارسال اطلاعات جدید، هر 69 ثانیه یک بار است، همین که اطلاعات هدف و مختصات نقشه ای آن که با استفاده از سیستمهای ماهواره ای و به وسیله آژانس نقشه برداری دفاعی تهیه شد، به کامپیوتر موشک که باید از بالای آن نقاط پرواز کند، داده شود، موشک ALCM روشن شده در این حالت با استفاده از کامپیوتر، موقعیت خود را کسب کرده و مسیر خود را طی می کند.
شکل 30 : توضیح اینکه این موشک پس از پرتاب، متکی به سیستم هدایت وکامپیوتر خود بوده و مستقل عمل می کند.
0.0 ثانیه رهایی یا پرتاب 0.1 ثانیه بیرون آمدن ورودی هوا 0.3 ثانیه آرایش بالکهای کنترل 0.5 ثانیه آرایش سکان یا بالکهای عمودی 1.0 ثانیه اولین حرکت 2.2 ثانیه آرایش بالها و سطوح کنترل 5.10 ثانیه کشش کامل موتور.
رادار ارتفاع یاب موشک، زمانی به کار می افتد که موشک در ارتفاع کمتر از 1500 متر ( 50000 فوت) پرواز می کند، این وسیله ارتفاع موشک را نسبت به زمین، و اطلاعات ناوبری لازم را در بالای مناطق کوهستانی فراهم می کند.
کامپیوتر موشک با استفاده از لوله پیتواستاتیک و مدار درجه حرارت و سه جایرو و کنترل پرواز، موشک را به نقطه از پیش تعیین شده هدایت می کند.
چنانچه ALCM وارد محدوده فضای حفاظت شده دشمن (فضایی که با رادار مراقبت می شود) شود، موشک ارتفاع خود را کم و رادار موشک به صورت نگاه به زمین یک پروفایل ارتفاعی را تصویر می کند که با نقشه ذخیره شده در حافظه مقایسه می شود.
اولین نقشه ذخیره شده در موشک، ممکن است ناحیه ای به وسعت دهها مایل را بپوشاند.
همچنان که، موشک ادامه مسیر می دهد، پوشش نقشه سطوح کوچکتری را شامل می شود تا اینکه سیستم هدایت تمام اشتباهها را تصحیح و دقت لازم تأمین شود.
نوع دیگری از این موشکها با علامت مشخصه ALCM ، به صورت پیشرفته نامرئی توسط جنرال دینامیک در دست توسعه بوده و قرارداد آن در سال 1983 بسته شد.
امریکا از موشکهای کروز AGM86 مدل C در جنگ خلیج فارس علیه ایستگاههای برق، مراکز ارتباطات و مخابرات، سایتهای نظامی، پناهگاههای بتونی و زیر بتونی عراق استفاده کرد.
استفاده از موشک ALCM به علت محدود بودن برد کروزهای دریاپایه بود.
برابر گزارشها 35 فروند از این موشکها با برد 1500 کیلومتر استفاده شد ولی میزان واقعی این نوع موشکها هنوز معلوم نیست.
بنابر اطلاعات منتشر شده، توام با انواع تحقیقاتی ALCM، حدود 1715 فروند موشک از این نوع تولید شده است.
بر اساس قیمتهای اعلام شده سال 1985، بهای هر فروند از این موشک 1735416 دلار برآورد شده است.
به این ترتیب، چنانچه میزان کروز ALCM پرتابی امریکا در خلیج فارس به تعداد 35 فروند مبنای محاسبه قرار گیرد، در عملیات متحدین علیه عراق 000/000/60 دلار از این موشک به کار گرفته شده است.
نیروی هوایی امریکا مایل به استفاده از این موشک AGM-129 به جای AGM-86 است.
به طوری که در بخش مربوطه قید خواهد شد.
این نوع موشک نسبت به AGM-86 از بهسازی و توسعه بیشتری برخوردار است.
موشکهای کروز زمین پایه (BGM-109G GRIFFIN) موشک BGM-109G موشکی است با نام «گریفین» از خانواده «توماهاوک» که توسعه این در سال 1972 شروع و در سال 1984 وارد خدمت شد.
موشکی است تاکتیکی و از روی خودروهای متحرک قابل روانه سازی است.
گسترش این موشک در اروپا به منظور مقابله با موشکهای SS-20 روسیه بوده ولی بعدها تحت تاثیر قرار داد INF علی رغم گسترش، غیر عملیاتی شده و در سال 1898 تعداد 172 فروند از این موشکها برچیده شد.
موتور موشک توربوفن F107-WR-400 بوده و پرتاب اولیه آن به وسیله بوستر سوخت جامد انجام می شود.
بعد از روشن شدن موتور توربوجت، بوستر جدا می شود.
میزان نیروی حاصله از موتور 600 پوند است.
سرجنگی موشک که با علامت W84 نشان داده می شود، از نوع هسته ای به قدرت 10 الی 50 کیلو تن می باشد.
موتور موشک، سر جنگی را تا 2500 کیلومتر جا به جا می کند.
کنترل آیرودینامیک به صورت جمع شده در لانچر مستقر، و هر لانچر 4 فروند از موشک را در خود جای می دهد.
هر واحد شامل 4 لانچر، 2 خودرو کنترل آتش و خودروهای پشتیبانی دیگر است، و مجموعه به وسیله هواپیماهای C-141 و C-5 قابل حمل است.
هدایت موشک اینرسی است و موشک در بخش پایانی از هدایت ترکام استفاده می کند.
در وضعیت معمولی، موشکها در حالت واکنش سریع نگهداری می شوند، ولی در حالت بحرانی، به منظور جلوگیری از غافلگیری، موشک نوعی ارتباط با ماهواره برقرار می کند.
مجموعه سیستم به وسیله خودروهای حمل و نقل زمینی قابل انتقال می باشد.
وضعیت عملیاتی موشک بعد از پرتاب، مشابه انواع دریا پایه و هوا پایه بوده و موشک در موقعیتهای مناسب در ارتفاع بالا یا پایین ادامه مسیر می دهد.
مشخصات نام موشک، BGM-109G، طول 4/6، قطر 53 سانتی متر، پهنای بال 5/2 متر، جرم موشک همراه با بوستر، 1773 کیلوگرم، سرعت، نزدیک به سرعت صوت، برد، 2500 کیلومتر، سرجنگی، هسته ای به قدرت 10 الی 50 کیلوتن، نوع هدایت، اینرسی همراه با ترکام.
موشک کروز جنگ در عملیات توفان یا شمشیر صحرا که به منظور سرکوب عراق به رهبری امریکا انجام گرفت، 500 فروند موشک توماهاوک، مستقر بر حدود 20 فروند کشتی جنگی، بکار گرفته شد.
رزمناوهای میسوری و ویسکونسین، هر کدام 36 موشک در محفظه های هشت تایی، 2 رزمناو کلاس ویرجینیا، هر کدام 6 فروند و رزمناو کلاس ترکن دروگا، هر کدام 7 فروند از موشک کروز دریایی را در این عملیات حمل می کردند.
نیروی دریایی ایالات متحده، 300 فروند موشک توماهاوک مدل ALCM109 از یکانهای شناور سطحی و زیر دریایی مستقر در خلیج فارس، دریای سرخ و دریای مدیترانه به طرف هدفهای مشخص شده در خاک عراق در پشتیبانی از جنگ زمینی پرتاب کرد.
264 فروند از این تعداد توماهاوک با سر جنگی معمولی و 27 فروند از آنها (TLAM/D) با سرجنگی خوشه ای بود.
در آغاز جنگ، از 52 موشک CRUISE پرتابی علیه عراق، 51 فروند به هدف اصابت کرد.
تا پایان هفته سوم جنگ، حدود 294 موشک «توماهاوک» هر یک به قیمت حدود 3/1 دلار به طرف هدفهای گوناگون در خاک عراق پرتاب شد که با دقت 85% هدفهای مورد نظر را منهدم کردند.
پرتاب 216 فروند موشک «توماهاوک» معمولی به سوی هدفهایی در عراق موجب پیروزی مقدماتی در انهدام بسیاری از هدفهای استراتژیک عراق شد.
در این جنگ ثابت شد علی رغم اینکه موشک CRUISE به عنوان یک سلاح غیر متعارف تولید شده است، می تواند به عنوان سلاح متعارف نیز به کار برود.
ژنرال «کالین پاول» رییس ستاد مشترک امریکا رضایت کامل خود را از عمل کرد این موشکها (TOMAHAWK) در جنگ و عملیات، ابراز داشت.
توضیح اینکه قیمت مصرفی تمام سلاحها و نیز این موشک، شبانه محاسبه و در لیست هزینه جنگ منظور و از شیوخ خلیج فارس – که در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق همواره از صدام حمایت می کردند دریافت می شد.
بررسی صدمات ناشی از نخستین حمله موشکی نشان می داد که 4 هدف از 10 هدف مورد حمله قرار گرفته به وسیله 13 موشک CALCM نیروی هوایی صدمه دید و به 3 هدف دیگر صدمه جدی وارد نشده است.
3 هدفی که به وسیله هر دو موشک کروز هوا پایه و دریاپایه مورد هدف قرار گرفته بودند، متحمل خساراتی شده بودند ولی تفکیک اثرپذیری هر یک از انواع آن مشکل بود.
در سال 1995 صرب های بوسنی با استفاده از یک سکوی متحرک SA-6 یک فروند هواپیمای F-16 امریکا را سرنگون و خلبان آن را بنام سروان اگریدی به اسارت گرفتند.
آتشبار بوسنی بدون هشدار قبلی به زیر مسیر متداول گشت هوایی امریکا رخنه و با کنترل انتشارات راداری و مخابراتی توانستند پیش از شلیک موشک از طریق هواپیما آن را هدف قرار دهند.
در آن زمان قیمت هر یک از موشکهای تاماهاوک 000/900 دلار قید شده که بعدا با هزینه 26000 دلار برای هر موشک نسبت به تغییر آنها از اتمی به متعارف اقدام شده است.
دقت موشک کروز با بهره گیری از سه سیستم هدایت GPS, CDS و ترکام و کامپیوتر داخلی (مغز و مرکز فرماندهی موشک) که در آن پردازنده ها و DSPS تصویر دیجیتالی شده موجود در حافظه موشک را دایما با تصویر واقعی در زیر موشک مقایسه می کنند، به محض رسیدن به بیشترین شباهت، موشکها خود به خود در بالای هدف منفجر می شوند و این عمل باعث شده تا سیستم از دقت بسیار بالایی برخوردار باشد.
نکته دیگر اینکه، کپی دیجیتالی محوطه مورد نظر قبلا توسط ماهواره های جاسوسی شناسایی ضبط و قبل از شلیک موشک به صورت دیجیتالی به کامپیوتر موشک کروز داده می شود.
DSPS موجود در موشک کروز، در هر ثانیه توانایی مقایسه یک میلیون جفت سلول تصویری را دارد.
همچنین کامپیوترهای موجود در خود موشک، عملیات تصحیح مسیر پرواز و حفظ ارتفاع لحظه ای از سطح زمین را بر عهده دارند که در هر لحظه، با استفاده از پایگاه اطلاعاتی موجود در حافظه موشک کروز، مسیر حرکت شناسایی و در صورت لزوم اصلاحات لازم انجام می گیرد.
بر اساس گفته جرالد میلر جانشین سرپرستی برنامه ریزی پروژه های موشک کروز در نیروی دریایی امریکا، موشک «توماهاوک» از یک کمک پردازنده تصویری سفارشی بهره می گیرد، که می تواند در هر ثانیه یک میلیون جفت PIXEL را مقایسه کند.
با بهره گیری از سیستمهای فوق و سیستم (SCAN)، محوطه هدف به وسیله المانهای نوری و مقایسه آن با نقشه رقمی (دیجیتالی) موجود در کامپیوتر، دقت کروز بسیار بالا و در بدترین شرایط، 36 متر برآورد شده است.
در واکنش به حمله نظامی میراژهای عراقی به شهر کردنشین اربیل در 30 اوت 1996 امریکا در روزهای سوم و چهارم سپتامبر 1996 با 44 فروند موشک کروز 15 سکوی دفاع هوایی و پست های فرماندهی عراق را مورد حمله قرار داد.
در این عملیات که ضربت صحرا نام داشت نیروهای امریکایی ابتدا با شلیک 27 فروند موشک کروز عملیات را آغاز کردند.
بنا به اظهارات مقامات پنتاگون هدف این عملیات سکوهای زمین به هوای SAM و آن دسته از پناهگاههایی بودند که پس از عملیات طوفان صحرا بازسازی شده بودند و دفاع هوایی آسمان عراق را به عهده داشتند.
این اهداف در چهار منطقه جغرافیایی، اسکندریه در جنوب بغداد، الکوت، ناصریه و تلیل قرار داشتند.
از 27 فروند موشکی که در مرحله اول استفاده شد 13 فروند هواپیاه ALCM از نوع AGM860 بودند که از دو فروند هواپیماهای B-52H بمب افکن پرتاب شدند.
تعداد 14 فروند دیگر از نوع سطح به سطح دریا پایه BGM-109C تاماهاوک بودند که از دو رزمناو نیروی دریایی امریکا به سوی 6 هدف دیگر شلیک شد.
از این تعداد رزمناو، رزمناویواس اس لابون 8 فروند موشک و ناوشکن یو اس اس شایلو 6 فروند موشک شلیک کردند.
تمامی کشتی ها و هواپیماهای مستقر در خلیج فارس، در مدت 15 دقیقه ماموریت خود را انجام دادند.
کنترل و هدایت این موشکها تا ساحل با بمب افکن شلیک کننده بود و از آن به بعد سیستم های هدایت ناوبری موشکها آن را راسا انجام می دادند.
دلیل استفاده از این دو سیستم، تقسیم حجم بالای کار، طراحی عملیات بین نیروی دریایی و هوایی، تسریع و افزایش کارایی آنها به عنوان دو نیروی مکمل هم بود.
ویلیام پری وزیر دفاع امریکا اعلام کرده، این موشکها با دارا بودن دقت (CEP) 15-10 متر، نیمی از آنها در فاصله 7/13-9 متری در اهداف تعیین شده فرود آمدند.
برابر گزارشها دو فروند موشکهای سیلک ورم (HY-1, HY-2) SILK WORM موشکهای کرم ابریشم، موشکهایی هستند کوتاه برد، قابل پرتاب از زمین و کشتی، با پیشران سوخت مایع و سرجنگی منفرد، که بر مبنای موشکهای پی – 15 واگذار شده روسیه به چین در دهه 1950 طراحی و ساخته شده اند که ناتو آنها را با نام استیکس و چین با نام «هایی یینگ» نام گذاری کرده است.
این موشکها که در حقیقت مبنای ساخت یک سری از موشکهای چین در دهه 1960 شده است،نام چینی، هایی یانگ به خود گرفته و در ناتو نیز با علامت CSS-N-1 شناخته می شوند.
توسعه مدل HY-2 این موشک در سال 1970 شروع شد.
این موشک که مشابه موشک استیکس (SS-N-2) روسیه سابق با علامت مشخصه P-21 است در غرب آن را موشک کرم ابریشم می نامند.
در سال 1970 چینی ها از هدایتهای تجسسی نهایی مختلفی برای این موشک، نظیر رادار فعال در باند (HY-2)، حساس به اشعه مادون قرمز (HY-2A) و رادار تک فرکانس همراه با ارتفاع یاب رادیویی (HY-2G) استفاده نمودند.
در سال 1970 توسعه هوا پرتابی آن که چینی ها آنها را C601 نامیدند، شروع گردید.
صدور مدلهایی از این موشک با مشخصه چینی C201 به عربستان گزارش شده است.
مشخصات عمومی این موشک مشابه یک هواپیمای کوچک دارای 2 بال به شکل دلتا در بدنه و سه سکان در عقبه است.