تحقیق آسم

مقدمه :

براساس نتایج بدست آمده تمرینات تنفسی بر کیفیت زندگی مبتلایان به آسم در ابعاد مختلف تاثیر داشته و موجب بهبود کیفیت زندگی وفعالیت مبتلایان به آسم در امر مراقبت از خود می‌شود لذا لازم است به بیماران مبتلا به آسم پیشنهاد نمود جهت دچار نشدن به علائم بیماری آسم و بهبود کیفیت زندگی از تمرینات تنفسی به صورت مستمر استفاده نمایند. در دنیای معاصر بیماریهای مزمن ریوی از جمله شایعترین بیماریهایی می‌باشد که موجب از کارافتادگی، ناتوانی و مرگ و میر در جوامع بشری می‌گردد.این بیماریها علاوه بر صرف هزینه‌های زیاد درمانی به علت طولانی بودن دوره بیماری، نیاز به مراقبت‌های بلند مدت درمانی دارد. از میان بیماریهای مزمن ریوی، آسم از شایعترین آنها می‌باشد که شیوع و بروز چشمگیری دارد وعلی رغم درمانهای نوین متاسفانه مرگ و میر بر اثر این بیماری زیاد است.بیماری آسم در سالهای اخیر به علت وجود عوامل تنش زای متعدد رو به افزایش نهاده و علی رغم پیشرفت علم در مورد پاتوفیزیولوژی و تهیه داروهای جدید فراوان جهت درمان بصورت مشکلی درجهان پزشکی مطرح می‌باشد (سمینار آسم – 1380، ص 6)

طبق بررسی‌های انجام شده 5 درصد از کل جمعیت جهان به آسم مبتلا می‌باشند و وقوع آسم از سال 1980 افزایش یافته، و نسبت به دو دهه گذشته چشمگیرتر شده است همچنانکه مرگ و میر ناشی از آسم از سال 1980 تا 1987، 31 درصد افزایش داشته است. کارول اظهار می‌دارد که در ایالات متحده ازهر20 نفر مبتلا به آسم می‌باشند ودر حال حاضر 14 تا 15 میلیون نفر در این کشور مبتلا به آسم هستند ونیز آسم ششمین علت بستری شدن در بیمارستان می‌باشد و بیش از 40 درصد بزرگسالان مبتلا، هر ساله حداقل یکبار یا بیشتر به علت حملات آسم به بخش اورژانس مراجعه می‌کنند.

همچنین طبق آمارهای بدست آمده آسم موجب بیش از 27 میلیون بار مراجعه به پزشک، 6 میلیون روز غیبت از کار درسال در ایالات متحده شده است و بین سالهای 1986 تا 1988موجب محدودیت فعالیت 9/10 میلیون نفردر ایالات متحده شده به علاوه این بیماری سالانه باعث حدود 470000مورد بستری شدن در بیمارستان می‌گردد و برآورد شده که خانواده افراد مبتلا به آسم تاحدود 18 درصد درآمد خانواده خود را صرف درمان این بیماری می‌نمایند و این بیماری به علت ماهیت مزمن بودن و بروز حملات مکرر ومراجعه مبتلایان به مراکز پزشکی و اورژانس فقط برای تامین اکسیژن این بیماران 6/1 بیلیون دلارهزینه صرف می‌شود.

طبق مطالعات بعمل آمده آمار دقیقی در خصوص میزان بروز بیماری آسم در ایران وجود ندارد ولی نتایج مطالعاتی که بصورت پراکنده در کشور انجام شده نشان می‌دهد 5 درصد تا 7 درصد از جمعیت ایران بطور متوسط به این بیماری مبتلا هستند که این میزان درکودکان تا حدود 10 درصد نیز می‌رسد.

علل عدم توانایی در تنفس صحیح بیماران آسمی:

بیماران مبتلا به آسم به علت عدم توانایی در انجام تهویه مناسب و علائم ناشی از آن دچار اختلال در فعالیت شده و سطح تحمل فعالیت فیزیکی آنان محدود می‌گردد و قدرت انجام کار در آنان کاهش می‌یابد این مسئله باعث می‌گردد که این افراد در مقایسه با افراد سالم از عملکرد جسمی مطلوبی برخوردار نبوده وشخص بیمار در انجام مسئولیت‌های فردی و اجتماعی دچار مشکل می‌گردد. عدم توانائی در انجام عملکردهای جسمی در سطح مطلوب موجب ایجاد احساس بی‌کفایتی در فرد شده واعتماد به نفس بیمار مختل می‌گردد و متعاقب آن فرد دچار اضطراب، افسردگی واندوه شده که این مسئله تعاملات اجتماعی فرد را نیز متاثر ساخته و موجبات کناره گیری از جامعه را فراهم می‌سازد. با توجه به اینکه بیماری آسم ابعاد مختلف زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و فعالیت جسمی، روحی و اجتماعی آنها را محدود می‌کند در نتیجه موجب کاهش کیفیت زندگی در آنان می‌گردد. (اندرسون، 1999، ص 302) با توجه به ماهیت مزمن و عود کننده بیماری آسم به منظور ارتقاء کیفیت زندگی وحفظ سلامتی و کمک به مدد جو جهت سازگاری با اثرات بیماری، لازم است امکان انجام فعالیتهای خود مراقبتی، برای مبتلایان فراهم گردد زیرا هدف استراتژیکی خود مراقبتی بالا بردن ظرفیت فعالیت یا افزایش نقش عملکردی فرد است که شامل روشهای مقابله با بیماریهای مزمن و بهبود فعالیتهای روزمره زندگی می‌باشد بعلاوه هدف از کنترل و درمان تمامی بیماریهای مزمن از جمله آسم کمک به این بیماران در جهت کسب یک کیفیت زندگی مطلوب است وامروزه یکی از برنامه‌های شناخته شده جهت ارتقاء کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به اختلالات تنفسی از جمله آسم بازتوانی ریوی از طریق تمرینات تنفسی می‌باشد.

دیویس (1999)اظهار می‌دارد که هیچ شکی وجود ندارد که ارتقاء کیفیت زندگی هدف منطقی و عاقلانه اقدامات بازتوانی می‌باشد.

استفاده از تمرینات تنفسی موجب افزایش و بهبود تهویه، جلوگیری از تجمع ترشحات، جلوگیری از آتلکتازی، افزایش قدرت وهماهنگی عضلات تنفسی (به ویژه عضلات مسئول دم)، تصحیح الگوهای تنفسی، افزایش بازده سرفه می‌گردد و بعلاوه تمرینات تنفسی باعث کاهش برونکواسپاسم وانسداد راههای هوایی و درنتیجه رفع تنگی نفس می‌گردد که در بیماری آسم شایع است.

تمرینات تنفسی منظم نظیر استفاده از تنفس دیافراگمی یا لب غنچه‌ای موجب کاهش علائم تنفسی آسم و کاهش حملات تنگی نفس، افزایش حجم حیاتی، پیشگیری از کلاپس مجاری هوایی وافزایش تبادلات گازی می‌شود، در نتیجه موجب تقویت عضلات تنفسی، کاهش اضطراب وافسردگی و کاهش بستری شدن در بیمارستان و کاهش هزینه‌های درمانی و افزایش توانایی برای انجام فعالیتهای روزمره زندگی می‌گردد و فرد را قادر به فعالیت بیشتر جسمی، روانی و اجتماعی ساخته وموجب ارتقاء کیفیت زندگی افراد خواهد شد لذا استفاده از یک برنامه بازتوانی مشتمل بر تمرینات تنفسی ارزش مکمل داروئی را برای بیماران مبتلا به آسم را داشته و موجب به حداکثر رساندن استقلال در عملکرد فردی واجتماعی آنها می‌گردد.بطوریکه با کاهش بروز حملات آسم موجب ایجاد اعتماد به نفس بیشتر در انجام فعالیتهای روزانه زندگی می‌شود.

هنگام مواجه با بیماران مبتلا به آسم مشاهده می‌شود که آسم بر بسیاری از جنبه‌های زندگی این عزیزان تاثیر گذاشته واغلب این افراد از اجرای اقداماتی مطلوب جهت پیشگیری از بروز علایم بی‌اطلاع هستند و بعلاوه از انجام هرگونه فعالیت ورزشی و شرکت در مسابقات و انجام تمرینات فیزیکی به علت ترس از ایجاد حمله آسم خودداری ومحدودیتهای عملکردی، اجتماعی و عاطفی زیادی برای خود ایجاد می‌کنند و نیز با توجه به اهمیت روزافزون ارتقاء کیفیت زندگی دربیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن در کشور و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی و درمانی براساس پیشگیری و کنترل عوارض بیماریها می‌تواند راهنمایی برای تغییر در برنامه‌ریز‌یهای مراقبتی و حمایتی از بیماران آسمی، راه گشایی برای حل مشکلات متعدد از جمله محدودیت فعالیت جسمی و اجتماعی و عاملی برای سوق این بیماران به سوی استقلال هر چه بیشتر باشد وتوانایی آنان را در امر مراقبت از خود افزایش دهد همچنین از آنجایی که بیماران مبتلا به آسم به هنگام شروع اکثر فعالیتهایی که احتمال ایجاد تنگی نفس را دارند و برای پیشگیری، داروهای گوناگون از جمله برونکودیلاتور های استنشاقی مصرف می‌کنند بکارگیری تمرینات تنفسی مناسب با افزایش ظرفیت و توان تنفسی بیمار مبتلا به آسم می‌تواند عاملی برای کاهش مصرف برونکودیلاتور استنشاقی بوده واز هدر رفتن سرمایه‌ها جلوگیری نماید.

کلمه کیفیت از لغت لاتین Qual به معنی چیزی و چه و Quality به مفهوم چگونگی استخراج شده است و کیفیت زندگی از نظر لغوی به معنی چگونگی زندگی است و در برگیرنده‌ی تفاوتهای آن است که برای هر فرد منحصر به فرد بوده و با دیگران متفاوت است.

مادلین درباره واژه کیفیت زندگی می‌نویسد :کیفیت زندگی تجسم تجارب زندگی در لحظه لحظه آن است. زندگی نیز دارای الگوی متغیری است که براساس تداخلات و تعاملات انسان با جهان شکل می‌گیرد. کیفیت زندگی، زندگی تجربه شده نیست بلکه تجسم زندگی تجربه شده توسط فرد در طول زمان است. کیفیت زندگی یک فرایند منطقی ومفهوم استوار برپایه‌ی فرهنگ است که خلاصه‌ای از ارزشها، عقاید، سمبولها و تجارب شکل گرفته آن فرهنگ است و راهی را برای شناخت و فهم شرایط و تجارب انسان در زندگی فراهم می‌کند. لذا کیفیت زندگی نیروی قدرتمندی در راستای راهنمایی، حفظ و پیشبرد سلامت و تندرستی درجوامع وفرهنگهای مختلف است.

کیفیت زندگی درای طیفی از حداقل تا حداکثر است. احساس فرد از کیفیت زندگی مرتبط با زمان و وابسته به موقعیت است وبر این اساس تغییر می‌کند. روابط انسانی به ویژه در طول سالهای اولیه رشد وتکامل می‌تواند اثرات مفید یامخربی بر احساسات، انتظارات و الگوی رفتاری ظاهر شده در روابط بین فردی در طول زندگی داشته باشد. (گروه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت. 1996.ص 35)

عواملی که باعث بدتر شدن کیفیت زندگی می‌شوند عبارتند از :

از نظر روانی استرس داشتن ومضطرب بودن.

از دست دادن استقامت و امیدواری.

داشتن اهدافی که دستیابی به آن غیر ممکن شده است.

از دست دادن خانواده.

از لحاظ مالی دچار مشکل شدن.

از دست دادن عضوی از بدن یا از نظر جسمی بیمار شدن یا بدتر شدن بیماری موجود.

واریشیو اظهار می‌دارد بیماریهای مزمن می‌توانند تمامی ابعاد کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهند و از میان خیل عظیم بیماریهای مزمن، بیماریهای مزمن ریوی به علت طول مدت و شدت بیماری، کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند، و آسم نیز از این امر مستثنی نبوده ودر ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی، زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تاریخچه بیماری آسم :

آسم اختلالی است که از شناخت و توصیف آن، بیش از د و هزار سال می‌گذرد، آسم در اصطلاح یونانی به معنای نفس نفس زدن می‌باشد. جالینوس که در سال 1315 قبل از میلاد دیده به جهان گشود تصویر غلطی از آسم به جهان پزشکی ارائه داد. اومعتقد بود که علت آسم مکانیکی است وبه خاطر جمع شدن مواد زائدی است که از مغز سرازیر شده و در قسمتهای فوقانی و تحتانی دستگاه تنفس جمع می‌شود. جالینوس بین تنگی نفس وآسم تشخیص افتراقی قائل نبود.در انجیل نیز ازآسم یاد شده است. سنیر پزشک نامی قرن هفدهم علت آسم را هجوم موادی از کبد به داخل ریه می‌پنداشت و بر این تصور بود که این مواد چسبنده باعث انسداد تراشه وبرونشها می‌شود و این دانشمند تصور جالینوس را در مورد آسم مردود دانست (حسینی، 1370، ص 30)

توماس سیدنهام که به سقراط انگلیسی‌ها معروف است اذعان داشت "آسم علامتی از یک بیماری نهفته‌ی دیگری است "و او تنگی نفس و ارتوپنه را هم تراز آسم می‌پنداشت و برای درمان آسم خون گرفتن وتمیز کردن راههای هوایی را توصیه می‌کرد. (خدا خواه. 1373، ص 50)

ویلیس توصیف جدیدتری از آسم بیان داشت و دوره‌ای بودن آن راشرح داد. ابرلیس دانشمند آمریکایی حمله‌ای بودن آسم را بیان داشت وهمچنین مواد محرک و تحریکات عصب واگ را در پاتوژنر این بیماری بیان نمود. (حسینی، 1370، ص 30)

متخصصین در ارائه تعریف دقیق وجامع از آسم با مشکلات عمده ای مواجه بودند. اول آنکه از بیماریهایی است که مدام در حال تغییر بوده وتعریف آن بستگی به ملاحظه یک مرز قراردادی و انتزاعی بین وضع نرمال وحالت آسمی دارد، دوم این که وضعیتهای دیگری هم می‌توانند علائم شبیه آن ایجاد کنند (خدا خواه، 1373، ص 50)