دانلود تحقیق نظریه معرفت امامیه و توجیه مبانی و اصول عقاید آنان ، و مجملی از عقاید فیلسوفان و متفکران اسلام

Word 77 KB 34159 18
مشخص نشده مشخص نشده تاریخ
قیمت قدیم:۱۶,۰۰۰ تومان
قیمت: ۱۲,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • مفاهیم دقیق اصطلاحات فلسفی که از یونانی به عربی برگردانده شده ، و شرح سیر معالم یونانی در اسلام و بازگشت آن به یونان ، با پختگیها و دگرگونیها که در اثر تابش انوار اسلام در آن افکار روی داده است ، و جریان افاضات معاریف اسلامی و تلاقی و ترابط افکار و ریشه ی بسیاری از آنها و اختلاف افکار .و نقطه های عطف و روابط تعقلی دانشمندان اسلام با سابقین ، و تأ ثیر متقابل افکار یونان و اسلام ، و حرکت و سیر تکاملی آراء متفکران ، و نام دانشمندان اسلام ، و آثار مهم آنان اعم از انتشار یافته و یا انتشار نیافته را عرضه داشته است ، و با دلایل متبع تاریخی نشان داده است که شرق ، حمال معارف غرب یا آینه گردان آن نبوده ، بلکه خود مبدع و آفریننده ی افکار اصیل بوده است .

    از طرفی از اطلاعات گرانبهای فلسفه تاریخ اصالت قرآن مجید و گفته های امامان و پیشوایان اسلام ، و سهم ارزنده و موفور تشیع در فلسفه و جهان تعقل بر مبنای قرآن کریم و بیانات و ارشادات امامان پاک و مایه ی تأثیر و فیض آن در افکار فلسفی غرب ، و تجزیه و تحلیل نحوه ی تفکر قرآنی و رشته افکار ونوآوریهای شیعه و متفکران عاصمه ی اسلام را پیزامون محور قرآن و سنت ، دردسترس پژوهندگان قرار داده است .

    تار یخ فلسفه اسلامی در اسلام و تفکرات فلسفی با مسائل ناشی از آنچه ما آنرا وجدان و شعور تاریخی بنامیم برخورد کرده بلکه دارای دو پسر مضاعف است .

    یک حرکت صعودی از مبدأ و دیگری بازگشت به مبدأ که معاد نامیده می شود .

    معانی وحی ، الهام بر این محورها رده بندی می شود .

    که این معانی با سلسله مراتب روحانی و درجات عواملی که از آستانه ورود به تاریخ شروع گرد،منطبق است اندیشه درچنین عالم ، بی آنکه مجبور باشد ، محرمات تشهدی را به حساب آورد .

    پایبند نواهی او باشد .

    آزادانه به جولان در میآید .

    اما در عوض آنجا که شریعت ، حقیقت ذاتی می کند ، اندیشه با آن روبرو میشود ، و به مقابله بر می خیزد .

    فلسفه و علوم طبیعت مکتب هرمس صائبین حران ، نیاکان خود را به هرمس و آگائو دمون می رسانند .

    معروفترین مجتهد آنان ثابت بن قره ( متوفی به سال 288 / هجری 901 میلادی ) کتاب تعلیمات هرمس را به سریانی نوشت و خود ، آن را به عربی ترجمه کرد .

    به عقیده مانویان ، هرمس یکی از پنج پیمبر الوالعزم است که قبل از مانی می زیسته است و شخصیت هرمس از طریق نبوت مانوی ، وارد نبوت اسلامی گردید و در اسلام با اردیس ( اخنوخ ) یکی محسوب شد .

    پس ، مایه ی حیرت نیست اگر شیعیان از نخستین مسلمانانی بودند که عقاید هرمس را پذیرفتند .

    در حقیقت از طرفی معرفه النبوه شیعه بالفطره طبقه ای از پیمبران را که هرمس به آن طبقه تعلق داشت می شناخت .

    در طبقه ی انبیاء او پیمبری مقنن نبود تا موظف باشد برای بشر شریعتی بیاورد .

    رتبه او در تاریخ ادیان ، مرتبه یک نبی است که فرستاده شد تا زندگانی ساکنان نخستین مردمی را که درشهر ها سکونت داشتند تمشیت دهد و فنون زندگانی را به مردم بیاموزد .

    از طر ف دیگر ، عرفان شیعه همانطور که برای پیمبران به مراتبی قائل است ، به کیفیت معرفتی مشترک بین انبیای سلف ( مانند هرمس ) وامامان و اولیاء بطور کلی، در طول دوران ولایت که جانشینی دوران نبوت تشریعی است نیز به کیفیت معرفتی مشترک معتقد است .

    درمقابل اهل تسنن مذهب هرمسی صائبین را با مذهب اسلام ناسازگار دانسته اند چه ، آن مذهب ، بشر را از وجود پیغمبر بی نیاز می داند ( منظور پیمبر شارع است .

    سرخسی ( متوفی به سال 286 هجری / 899 میلادی ) فیلسوف ایرانی ، شاگرد الکندی فیلسوف مانند بسیاری از شخصیتهای معروف ، شیعه بود یا چنین می نمود .

    او در مورد مکتب صابئین کتابی نوشت که امروز در دست نیست .

    استادش الکندی نیز آنچه را هرمس ، در مورد راز متعال الهی به پسر آموخته بود مطالعه کرده بود .

    برای توضیح افکار هرسی و اموری که دراسلام تحت تأ ثیر آن افکار قرار گرفته است به کمک نوشته های ل .

    ماسینون رموز ذیل را توضیح می دهیم : درالهیات چنین عقیده داشتند که گر چه ادراک الوهیت وصف ناپذیر از راه قیاس اقتران غیر قابل حصول است و افاضات و انبعائات وجود ، همه از ا لوهیت متفرع می گردد اما از راه نیایش و کوشش ، و عروج به عالی ترین درجه ی تقوی می توان با آن واصل گردید .

    در این کتاب نمی توان در مورد همه ی کتب و آثاری که از سنت هرمس در اسلام بجای مانده است یاد کرد :1 - مجلدات منسوب به هرمس و شاگردان او ( اوستائی ، زوزیم و غیره ) ، 2 – ترجمه ها ( کتاب کراتس ، کتاب الحبیب ) .

    انسان اولیه خصلت انسان و تاریخ بشر مرحله اول : اما پس ازآزادی نسبی از زندان جبر غریزی ، آدمی توانست با آگاهی و اراده ی آزاد درمقابل کششهای غریزی خود عکس العمل نشان بدهد .

    این قدرت و آزادی را یافت که درصورت گرسنه بودن و در اختیار داشتن غذا ، اگر نخواست نخورد و گرسنه بماند ، روزه بگیرد ، اعتصاب غذا بکند ، بر غریزه صیانت نفس مهاربزند ، بر علیه آن قیام کند و حتی به خود کشی و خود سوزی دست بزند .

    اگر میل جنسی بر او غلبه کرد و هیچ مانع خارجی هم در راهش نبود ، بر خود مسلط شود و این کشش نیرومند را مهار کند ، پاسخی مخالف و بر ضد آن بدهد ، یعنی خودداری و کف نفس کند .

    اینهمه و بسیاری از پدیده های مشابه زائیده ی رهایی انسان از غریزی و رسیدن به نوعی آزادی و اختیار است که وجه تمایز اساسی میان مرحله انسانیت و حیوانیت است اما پس ازآزادی نسبی از زندان جبر غریزی ، آدمی توانست با آگاهی و اراده ی آزاد درمقابل کششهای غریزی خود عکس العمل نشان بدهد .

    اینهمه و بسیاری از پدیده های مشابه زائیده ی رهایی انسان از غریزی و رسیدن به نوعی آزادی و اختیار است که وجه تمایز اساسی میان مرحله انسانیت و حیوانیت است .

    و انسانهایی دربیرون از زندان غرایز هنوز هم درعمل اسیر و دست بسته فرمانهای غریزه هستند و قدرت اراده و اختیار را از خود سلب کرده اند در حقیقت فقط صورت و نه سیرت انسانی دارند .

    لذا نباید نبرد در این جبهه را پایان یافته تلقی کرد .

    مبارزه ی انسان علیه کششها و سوائق و تمایلات سرکش نفس و تسلط بر آنها ادامه دارد .

    تکامل شخصیت انسانی او به نتیجه ی این نیرد وابسته است .

    مرحله دوم انسان وقتی زندگی انسانی را آغاز کرد و همانند سایر موجودات کم و بیش اسیر و محکوم جبر طبیعت بود ، نیروها و پدیده های طبیعی بر او تسلطی تام داشتند وحیات او وابسته به تغییرات محیط طبیعی و بذل و بخشش یا خست آن بود .

    در این مرحله ، حیات خود را با تلاشی سخت و جانکاه صیانت می کرد .

    اگر تنها می ماند و به حال خود رها می شد بی شک خیلی زود در زیر ضربات مهلک گرسنگی یا سیل و طوفان و یا چنگال درندگان نابود می گردید .

    چه مقابله با موانع طبیعی و بدست آوردن لوازم و نیازمندیهای حیات جز از طریق تلاش و مبارزه ی دستجمعی ممکن نبود .

    گروههای انسانی مشترکاً در جستجوی غذا می شتافتند و دستجمعی به صید می پرداختند و یا از خود در مقابل حیوانات وحشی و درنده دفاع می کردند .

    به همه این احوال مقهور قدرت طبیعت بودند .

    مرحله سوم : به محض اینکه انسان اولین گام را در راه آزادی از جبر طبیعت و زندان نیروهای طبیعی برداشت ، با اینکار بی آنکه خود بداند حلقه های زنجیر اسارت جدیدی را به هم می بافت .

    تکامل ابزار سازی ، انسان را درمرحله ی جمع آوری غذا به مرحله ی تولید غذا منتقل ساخت .

    این تحول یک گام بزرگ در آزادی از جبر طبیعی بود .

    چه آدمی با کار تولیدی خود میتوانست از گرسنگی و از وابستگی تام و تمام به طبیعت تا اندازه ای خلاصی یابد و با تو لید بیش از احتیاج و ذخیره برای فردا به درجه ای از فراغت و آزادی دست یابد .

    این تحول طلیعه رفاه و آزادی انسان بود .

    اما بشر هنوز طعم ثمره ی شیرین این موفقیت بزرگ را نچشیده بود که شریک اسارت جدیدی را در کام خود احساس کرد .

    ضرورتهای ختم رسالت خاتمیت رسالت پیغمبر اسلام بر ضرورت زمان و مرحله ی تکامل جامعه ی بشری استوار بود .

    پیش از آن جامعه ی بشری نه آنقدر توانا بود که به نیروی عقل و اندیشه ی خویش بنواند راه تکامل انسانیت را از جاده ی انحطاط و بربریت بطور قاطع باز شناسد و اندیشه و قدرت تفکر در مرحله ای قرار داشت که با استدلال و استقراء و قیاس فعالیتهای عالی ذهن به تشخیص صحیح از سقیم بپردازد .

    بشر نخست اسیر جهل و اوهام و اندیشه های خرافی بود و در نتیجه به یاری و هدایت نیاز داشت .

    استعانت از معجزات و خرق عادات برای پیغمبران سلف اجتناب ناپذیر بود چه راهنمایی ایشان به یاری استدلال عقلی در آ ن دوران ، دشوار بلکه محا ل می نمود .

    نارسایی اندیشه و عقل استدلالی بشر سبب می گشت بعد از هر تحول تکاملی که به دنبال ظهور پیغمبری رخ می داد و روابط اجتماعی بر پایه ی عدل و مواسات استوار می گشت و چرخ های جامعه ی بشری در جهت تکامل مادی و معنوی بحرکت می افتاد .

    تحول جوامع و ظهور تضادهای اجتماعی : قانون علیت در تحولات اجتماعی حوادث و تحولات تاریخی بر حسب تصادف و یا روی اراده و خواست شخصیتها رخ نمی دهد .

    هر پدیده ، تحول و تغییر اجتماعی زائیده ی عللی است که غالباً به صورت تضاد هایی در بطن جامعه نهفته است .

    برای آنکه تغییری در جامعه به وجود آید قبلاً لازم است شرائط و موجبات آن تغییر فراهم آمده باشد .

    قرآن اصل علیت حاکم بر تغییرات اجتماعی و انقلابات تاریخی و از جمله ظهور و بعثت پیغمبران را در چند جا مورد تأ یید و تأ کید قرار داده است .

    قبل از اشاره به این آیات بهتر است این مسأ له را کمی بیشتر بشکافیم و ببینیم چگونه جامعه ای متحول می شود .

    روابط بین افراد یک اجتماع در آغاز بسیار ساده است که با گسترده و پیچیده تر شدن فعالیتهای حیاتی ، ابعاد تازه ای می یابد و گسترده ترو پیچیده تر می گردد .

    اما در همه حال هدف و علت وجودی آنها ثابت است .

    جدا از روابط بین خود و جامعه ناچار به برقراری نوعی رابطه با محیط طبیعی است .

    قانون بجای تصادف خلقت عالم بر طبق قوانین و نظم معین صورت گرفته است " آسمانها و زمین را بر پایه حق خلق کرد " هر پدیده تابع نظم و اندازه ای است .

    میزان ، مقدار و حق اصطلااتی است که قرآن برای نشان دادن وجود نظم و قانون حساب و کتاب در حرکت و تحول پدیده های خلقت به کار می برد .

    جامعه ی انسانی شاید بیش از زندگی یک فرد از قوانین و سنت های لایتغیر پیروی میکند .

    چه فردی ممکن است درطول زندگی موقعیت و راه و رسم زندگی خود را بارها تغییر دهد و ظرف مدت کوتاهی موضعی متضاد با موضع دیروز برگزیند .

    لیکن تغییر و تحول در زندگی جامعه ی انسانی بدین آسانی ممکن نیست و از اراده و خواست افراد تبعیت نمی کند .

    قهرمانان تاریخ کسانی نیستند که تاریخ را بر طبق تمایل و سلیقه ی شخصی شکل داده اند .

    افرادی هستند که با شناخت ضروریات زمان و درک جهت تحولات اجتماعی ، نیرو و استعداد خود را در آن سو به کار انداخته در پیشاپیش جنبش ها قرار گرفته اند .

    اهمیت آنها قبل از هر چیز در شناخت و درک صحیح و بموقع ضرورت زمان و قوانین حرکت های اجتماعی است و اگر این شخصیت ها توانسته اند منشأ اثراتی شوند بدانجهت است که عمل آنها منطبق با این شناخت و درک درست بوده ، لذا با موفقیت همراه شده است که در شناسائی عوامل محرکه ی جامعه و تشخیص نقش تاریخی گروهها و طبقات اجتماعی در قالب یک مکتب فکری و نظریه تاریخی و بکار گرفتن آن به عنوان راهنمای عمل اجتماعی از خود نشان می دهند .

    وقتی مردم نادان یا معاند از پیغمبر اسلام می خواهند بدانند که وعده و وعیدهای پیغمبر چه هنگام سر می رسد ، جواب نازل می شود " ( ای پیغمبر ) بگو من مالک نفع و ضرر خویشتن نیستم ، مگر آنچه را خدا بخواهد .

    برای هر امتی سر انجامی است که وقتی فرا رسد ، حتی یک لحظه تقدم و تأ خر نخواهد داشت .

    ضمن قبول وجود تضاد در طبیعت و تاریخ ، آنرا عامل و نیرویی اساسی در حرکت و ظهور پدیده های عالم و جامعه ی انسانی می داند .

    هرپدیده ی طبیعی قالباً با ضد خود قرین است در همان حال که موجودی زنده است .

    پدیده ی مرگ در درون آن در حال نشو و نما ست ، و در همانحال که موجودی مرده به نظر می آید ، امکانات حیات مجدد در درون آن می جوشد .

    اصولاً از نظر قرآن ، خلقت دو پدیده ی متضاد مرگ و زندگی تؤاماً صورت گرفته و ایندو پا به پای هم در حال عمل و تلاشند : " او ( خدا) کسی است که مرگ و زندگی را خلق کرد تا شما را بیازماید که کدامین در عمل نکوترید و اوست عزیز و آمرزنده " .

    چگونه می توان از این فاجعه جلوگیری کرد ، بحثی است جداگانه ، اسلام ، مکتب انقلابی و فرهنگ نوین پس از پیروزی بر نظام و فرهنگ کهن ، روابط و نظامات جدیدی را بر طبق موازین خود استوار ساخت .

    پیروزی ضد انقلاب در قالب حکومت طبقه اشرافی مبتنی بر برده داری و استثمار همراه با مالکیت فئودالی مبدل ساخت ، که این خود به سرعت تکامل پیدا کرد و به نظام غالب در زمینه ی اقتصاد و روابط اجتماعی تبدیل گشت – نظام جدید چنانچه دیدیم چون با فرهنگ و اصیل اسلامی تضاد داشت بعد از مدتی کشمکش با آن و با نهضتهای پشتیبان آن به دگرگون کردن آن پرداخت ، و یک اسلام رسمی و حکومتی را ترویج داد که مؤ ید و توجیه کننده ی نظام طبقه ای و فئو دالی حاکم بود .

    خصوصیات دو جبهه حق و با طل جبهه ی حق قالباً به موازین توحید و خداپرستی تکیه و با انواع بت پرستیها و عقاید شرک مبارزه کرده است .

    دراین جبهه پرستش و بندگی انسان نسبت به انواع قدرتهای واقعی و موهوم انسانی و غیر انسانی نفی و انکار و از آزادی و قدرت خلاقیت انسان دفاع شد است .

    در زمینه سیاسی ، طرفداران حق مدافع آزادی افراد جامعه و حق تعیین سرنوشت و حکومت مردمی و مبتنی بر نظر خواهی و مشورت بوده اند و با هر نوع استبداد سیاسی و نظام های مبتنی بر خود سری و حکو مت فردی و موروثی مخالفت کرده اند .

    سؤال : خصوصیات دو جبهه حق و باطل چیست ؟

    استکبار کبر ورزیدن به بر خلق و بر سنتهای الهی و نوامیس تکاملی جهان به معنی انکار هرقدرت برتر و تصور اینکه هیچکس را در قدرت ، علم و ثروت یارای برابری با آنها نیست .

    نفی تجربیات تاریخی بدین دلیل که همه حقایق و واقعیات دال بر محکومیت قطعی آنهاست .

    استعلاء برتری جوئی بر خلق و عشق به تسلط بر مردم و کسب سیادت و حکمیت و فرمانروائی .

    " بیگمان فرعون در زمین برتری جست " و" بیگمان فرعون درزمین برتری جوینده است ".

    استعباد برده ساختن انسانها برای بهره کشی ازکار آنان و حکومت بر آنان .

    این خطاب موسی به فرعون است که " نعمتی که منت انرا بر من می گذاری اینست که بنی اسرائیل را بنده و برده ساخته ای " .

    استضعاف تضعیف و خوار کردن خلق و نیروی مخالف ، گرفتن هرنوع وسیله احقاق حق و چاره اندیشی ، خاموش کردن هرصدای حق طلب و فریاد عدالتخواهی ، ایجاد اختناق و ترور و وحشت و افکندن سایه ی مرگبارتری بر انبوه مردم بطوری که هیچ آزاد مردی را جرأ ت مخالفت و احقاق حق نمی باشد و توانایی پاره کردن زنجیرهای استثمار و بردگی دروجود آنها نماند .

    بیگمان فرعون در زمین برتری جست ، مردم آنرا به طبقات تقسیم کرد .

    گروهی را به ناتوانی می کشاند پسرانشان را از بین می برد و زنانشان را زنده نگاه می دارد .

    حقا که او از مفسدین بود .

    ارتجاع مخالفت با هر تحول و حرکتی که متضمن نفی نظام و ارزشهای کهنه و ارائه موازین نوین است .

    دلبستگی و پاسداری از نظامات پوسیده ی کهن و دفاع ازارزشهای ضد تکاملی و آباء و اجدادی .

    و همه به خاطر حفظ منافع و امتیازات به دست آورده .

    " و چنین است که ما قبل از تو هیچ هشدار دهنده ای و اخطار کننده ای به سوی مردمی نفرستادیم مگر آنکه ثروتمندانش گفتند ما پدرانمان را بر شیوه و مشی دیگری یافتیم و پیرو آثار آنها هستیم .

    و در پاسخ پیغمبر که می گفت :" اگر برای شما چیزی بیاورد که شما را بهتر هدایت ( به سوی کمال ) کند تا آنچه که پدرانمان را بر پایه آن یافتند می گفتند ما به آنچه برای تو فرستاده شده کافریم .

    اسراف وقتی ثروت عمومی مازاد بر احتیاج در اختیار یک شخص یا یک گروه قرار گرفت طبیعی است که به اسراف درمصرف میگراید و نیازمندیهای اساسی و ضروری انسان درهر زمان حدی دارد که وقتی اشباع گردید و هیچ مانع اجتماعی و یا عقیدتی وجودنداشت مهار گسیخته پیش می رود ، شخص ثروتمند که باید با این همه نعمت و ثروت گرد آورده کاری انجام دهد به اسراف و اتلاف آنها می پردازد .

    درهمانحال که انبوهی از خلق نیازمند و محتاجند .

    جباران و ستمگران تاریخ و طبقات مرفه و استثمارگر همه در عین حال مسف بو ده اند .

    آنچه ماعلم می نامیم ، دراروپا ، همچون نتیجه ی روح تحقیق تازه و روشهای جدید پژوهش و مشاهده و اندازه گیری و گسترش ریاضیات ، به صورت تازه ای پیدا شد که یونانیان از آن آگاهی نداشتند – آن روح و آن روشها توسط مسلمانان به جهان اروپا راه یافت " .

    بنابراین عصر ولایت اسلام و ظهور حضرت محمد ( ص) در مقایسه با اعصار ظهور انبیاء و پیغمبران سلف از اینجهت کاملاً متمایز است که در این دوران شرایط برای ختم رسالت فراهم گردید و بشر پا به دوران بلوغ فکری می گذاشت و لذا دخالت نیروهای فوق طبیعی بصورتی که در دورانهای گذشته ملاحظه می شود ، وجود ندارد – به جای معجزه ، منطق استدلال عقلی و شواهد عینی و تجربی آزمایشات تاریخی بکمک گرفته می شود .

    همه ی تلاش پیغمبر اسلام در بسیج و بر انگیختن نیروها و استعداد ها ی نهفته ی انسان متمرکز است .

    – هدف ، آزاد کردن عقل و اندیشه و نیروهای تکامل پذیر انسان از قیود و زنجیرهای جهل ، خرافه و عقاید موهوم مبتنی بر کهانت شرک و انواع بردگی جسمی و روحی است .

    نقش انسان د تحولات تاریخی و اجتماعی ، از این دوران به بعد ابعاد تازه ای می یابد .

    – پس از ختم رسالت مسئو لیت اقوام و امت ها یکسره بر دو ش مردم گذاشته می شود .

    – مردم اند که باید با عمل ، بصیرت و بینایی و تعمق در تستاوردهای وحی و انتخاب های درست ، سرنوشت خود را شکل دهند .

    مردم اند که باید بایر با دگرگون ساختن ماهیت انسانی خویش ماهیت جامعه را متحول و متکامل سازند که " بی گمان خدا سر نوشت قومی را تغییر نخواهد داد مگر آنکه خود آ ن قوم خود را تغییر دهند ." .

    جهان بینی قرآن حاوی آن اصول و قوانین مسلمی است که در هر عصر و زمان به اتکاء آن می توان تاریخ و تحولات آن را تجلیل و از آن میان درس و راهنمایی برای گشودن راه آینده بیرون کشید – مبانی اجتماعی و اقتصادی که درجهان بینی قرآن آمده است .

    بی شک نیاید انتظار داشت از آنچه امروز بنام اسلام بر اذهان مردم و حتی گرو هی از فقها و علمای مذهبی حاکم است .

    اصول و موازین فوق استخراج شود .

    چه ایدئولوژی اسلامی قریب یکهزار و چهارصد سال است که در جوامع طبقاتی و زیر سیطره ی حکومتهای فئودالی ، اشرافی و استبدادی دچار مسخ و دگر گونی گردیده درخدمت نظام و حکومتهای موجود در آمده است – طی این مدت و از همان آغاز حکومت بنی امیه با محو آثار اجتماعی و سیاسی حکومت اولیه ی اسلام ، مسخ جهان بینی و اصول عقاید و نظامات اجتماعی – اقتصای اسلام بوسیله ی قدرتمندان و ثروتمندان شروع گردید .

    بسیاری دانشمندان دین که در خدمت زور و زر در آمده بودند این مهم را بر عهده گرفتند .

    در همین عصر ما شاهد سرنوشت مکاتب فکری و فلسفی هستیم که اگر چه بیش از یک یا دو قرن از عمرآنها نمی گذرد به صورتی د ر آمده اند که گروههای متضاد هر یک قادرند آنرا در توجیه گرایشها و سیاستهای خود به کار برند .

    بخصوص وقتی یک مکتب فکری چندین دوره ی تاریخی راپشت سر می گذارند و گسترش آن ازمرزهای قومی و نژادی و جغرافیایی فراتر می رود .

    بیشتر د رمعرض تغییر و دگرگونی قرار می گیرد – اشکال وقتی پدید می آید که مکتب فکری مورد نظر آئین رسمی نظام موجود اعلام می شود – زیرا وقتی یک مکتب فکری مبنای یک نظام قرار نمی گیرد و یا بعنوان بر چسبی بر روی یک نظام نمی خورد ، کمتر در خطر تغییر و مسخ می باشد .

    نظامی که در آغاز باپیروزی اسلام در سر زمینهای آزاد شده بوجود آمد از مکتب اسلام تبعیت می کرد و رنگ و شکل آئین را داشت – پس از آن ، چندی نگذشت که نظام تازه را استواری بخشیده و اصول مکتب را در اذهان همه ی مردم رسوخ دهند و دشمنان طبقاتی دین جدید را به کلی نابود سازند ، بر اثر حمله ی یک ضد انقلاب که عمدتاً توسط طبقه ی اشرافی زخم خورده و امتیازات از دست حمایت می شد و تعصبات قبیله ای تنها ملاط آنرا تشکیل می داد – دچار شکست و تزلزل گردید و سر انجام طبقه اشرافی قدیمی قدرت را بدست گرفت و به نام همان مکتب حکومت را آغاز کرد – اما خصلت حکومت اسلا م ، با منافع طبقه ای و خوی استثمارگری و انحصار طلبی آنها سازگاری نداشت .

    مکتب هر گونه تبعیض و اختلاف قبیله ای – نژادی و نابرابری اقتصادی و اجتماعی را نفی می کرد و مبشر برابری و برادری و طرفدار جامعه ی بی طبقه از لحاظ اقتصادی و حکومت عدل و تقوی و شوری بود و در مقابل بنی امیه ، درپی استقرار یک نظام مبنی بر برده داری و استثمار و تبعیض و اختلاف قومی و نژادی و استبداد موروثی بودند که بعداً بصورت یک نظام فئودالی تکامل پیدا کرد .

    شرایط عینی و ذهنی بروز دگرگونیهای بنیادی درجامعه و تاریخ دروجود هرانسانی امیال سر کشی نظیر میل به تجاوز و تعدی ، سلطه جویی و زیاده طلبی ، روحیه ی استخدام و استثمار تطور بالقوه و به صورت استعداد وجود دارد .

    اگر تغییرات در شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه مساعد برای بروز و ظهور این استعداد ها و امیال باشد و شخص در و ضعیتی نباشد که بتواند به کمک آکاهی و تعلق اجتماعی و وجدان جمعی و تحت تأ ثیر آرمانهای اخلاقی و انسانی ، این امیال را تحت کنترل در آورد به تجاوز و تعدی دست خواهد زد .

    در نتیجه گروهی با در اختیار گرفتن قدرتهای اقتصادی جامعه به استثمار و بهره کشی از مردم پرداخته قدرت سیاسی را هم در اختیار خود می گیرند و جامعه ی متعاون و مبتنی بر مناسبات برادرانه و تساوی طلبی جای خود را به جامعه ی طبقاتی مبتنی بر استثمار و سلطه و تجاوز می دهد .

    در قرآن هرگونه تجاوزنسبت به حقوق ، حیات و آزادی انسانها و هرانحراف از مسیر حق و یا موازین تکاملی خلقت تحت عناوین ظلم تعدی و فسق اسم برده شده است .

    ظلم در معنای وسیع آن بکار رفته رفته است و همه نوع تجاوز را شامل می شود ، حتی شخصی که عملی بر ضد سلامت نفس خویش انجام می دهد مرتکب ظلم به حق خویش شده است و در همانحال کسی که تعادل طبیعت را مختل می سازد مرتکب ظلم شده است ، تجاوز به حق ،تجاوز از قوانین و سنت های الهی که همان سنت های طبیعی و تاریخی هستند – ظلم محسوب می شود و فسق است و تعدی است .

    حق در صورت نبودن موانع و محرومیت ها ، تحقق می پذیرد – آنچه در این راه مانع ایجاد کند ، ظلم است .

    استفاده از نعمتهای جهان و مواهب طبیعت که مفید بسلامت و تکامل جسم و روان آدمی هستند یک " حق " است .

    محروم ساختن دیگران از این نعمتها ظلم است .

    تکامل اندیشه و فکر آدمی یک حق و ممانعت از آن ظلم و فسق .

    برادری انسانی و برقراری تعاون و همدردی اجتماعی بین همه ی انسانها " حق " است و اخلال در آن ظلم .

    قرآن بروز دگرگونی و انهدام جامعه کهن را بدون جمع شدن شرایط عینی و ذهنی ممکن نمی داند .

    منظور از شرایط عینی در این مورد تشدید تضادهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی است .

    قرآن از این وضعیت تحت عنوان رواج و تشدید ظلم اسم می برد و در همه جا تأکید می کند که تا درجامعه ای ظلم و تجاوز و فسق و فساد رواج نیابد پیغمبر مبعوث نشده و یا نظام کهنه درهم نمی ریزد .

    تشدید ظلم و فشار اجتماعی و اقتصادی جامعه راآماده ی قبول فکر جدید می کند ، آگاهی نسبت به اوضاع جاری بالا می رود و مکتب فکری مقبولیت عام می یابد .

    به دیگر عبارت ، تکامل تضادها زمینه را برای فراهم شدن شرایط ذهنی نیز آماده می سازد - در آیات ذیل همه جا انهدام نظام کهنه رامنوط به رواج ظلم و تشدید فشار از جانب طبقات حاکمه تلقی می کند .

    چنین است انتقام گرفتن پروردگار تو که جوامع در حالیکه ستمکارند .

    انحراف بعد از هر پیروزی و دگر گونی پیروزی صالحین و نابودی ستمگران بدان معنی نبود که فسادکاری و شرک استثمار و شرک برای همیشه از صفحه ی زمین و تاریخ بشر پاک شود ، بلکه بعد از چندی دیگر باز تحت تأ ثیر دو عامل یا دو نیرو ی محرکه یکی تمایلات ضد اجتماعی در درون افراد و دیگری شرایط مناسب اجتماعی –اقتصادی ، فساد کار ی و ستمگری و استثمار به صورت های نوینی که با شرایط تاریخی و اجتماعی و اقتصادی جدید تناسب دارد بروز می کند و جامعه را مجدداً به انحراف و به تضاد و کشمکش وبه فقر و بدبختی می کشاند و حرکت تکاملی را کند و بالاخره متوقف می سازد تا آنجا که ظهور یک تحول و دگرگونی دیگری لازم می آید .

  • فهرست:

    ندارد.
     

    منبع:

    ندارد.

به نام خداوند جان و خرد مقدمه :‌ شک ،‌ گمان و يقين ؛ از جمله مسائل مربوط به حوزه معرفتند که بشر پيوسته در زندگي با آن روبه روست . شکل حاصل اشتراک ميان معلومات و مجهولات است . گمان به قول مولانا همچون شيشه زرد و

اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه فارابی بدین ترتیب می‌توان اهداف تعلیم و تربیت در نزد فارابی را بیان کرد الف ) آموزش عقاید صحیح و تقویت اعتقاد به آنها. عقایدی همچون اعتقاد به خدا، عقل فعال، جهان آخرت، سعادت و راه وصول به آن از طریق شناخت افعال و اعمالی که به سعادت منتهی می‌شود. ب ) آموزش مهارتهای لازم برای تصدی وظیفه در مدینه فاضله ج ) ترغیب و تشویق افراد برای عمل بر طبق عقاید صحیح ...

پیشگفتار: محققین تا به حال راههای گوناگونی را که جهان اسلام بر اروپای قرون وسطی اثر گذاشته بررسی و مطالعه کرده و نتایج حاصله از مطالعات خود را نیز طی آثار محققانه و مقالات علمی عرضه کرده اند . معهذا تلاشی برای نشان دادن این تاثیرات سالمی به صورت یکپارچه انجام نگشته و اهمیت آن در یاری به اروپا و جواب اروپا در مقابل آن نمایانده نشده است . بنابراین هدف این بررسی کامل ارائه نظریه ...

اخلاق چیست؟ ستایش مخصوص خدایی است که بنده اش را شبانه ازمسجدالحرام به مسجدالاقصی (برای معراج) سیر داد و رحمت پی درپی و درود بر کسی (حضرت محمد «ص») که نشانه های بزرگ پروردگارش را مشاهده نمود، و بر خاندان پاکیزه او که چراغهای هدایت هستند و نفرین و لعنت (خداوند) بر دشمنانشان باد که گمراهان و افراد پست هستند. باری غرض از این مقدمه، بیان حقیقت اخلاق می باشد. پس می گوییم: هیچ خیری در ...

از زمانی که کیمیاگری در بافت حوزه وسیع دانشوری هند قرار گرفت، تأثیرات دیگر تعالیم متافیزیکی و فلسفی همچون سامخیا، یوگا، وایششیکا و آیورودا غیرقابل اجتناب بود. با این وجود، بیشتر متونرسایان ریشه در مکاتب تنتری کولا دارد که با تعالیم شخصیت ماتسیندرانات مرتبط است. تنها معدودی از مردم در آن زمان رسیانا را درک می کردند. دو نمونه مشهور ناگار جوناچاریا و نیتیاناندهیا هستند. ...

مقدمه از عصر باستان یونانیان به فلسفه پردازی در جهان مشهور بودند. زیرا در تمام سالها و قرون آن دوره فیلسوفان زیادی از میانشان سر بر آورده بوند و پایه و اساس فلسفه را ریخته بودند. این عامل باعث شده بود تا آکادمی های زیادی از جمله آکادمی معروف افلاطون در آنجا تاسیس شود. و در آنها به آموزش علوم آن دوران پرداخته شود. همین طور می توان به جرات گفت که آکادمی های یونان سر منشاء فلسفه در ...

ابو نصر محمد بن طرخان‌ بن اوزلغ‌ فارابي، در وسيج نزديک فاراب در ماوراء‌النهر، به سال 259ق/872م ، بنابراين، حدود يک سال پيش از مرگ کندي در بغداد، به دنيا آمد. فارابي، از خانواده‌اي سرشناس بود و پدر او، دربار سامانيان، از فرماندهان لشکر بوده است، اما

با مرگ شاهرخ در سال 850 ه¨ . ق . 1446 م جنگهای داخلی میان نوادگان تیمور درگرفت که با تجزیه کامل امپراتوری تیموری پایان یافت‌. از سوی دیگر، روی کار آمدنطوایف ترکان قره‌قویونلو و آق‌قویونلو در باختر ایران و بسط نفوذ اوزبک‌ها در آسیای‌مرکزی‌، حیات و بقای تیموریان را به خطر انداخت‌. در نهایت‌، دولت توسعه‌طلب‌اوزبک‌، خراسان را ضمیمه ماوراءالنهر ساخت و در مجاورت مرزهای دولت ...

مقدمه ابو لضر فارابی مؤسس فلسفه اسلامی است. او تمام سعی خود را به کار برد که بگوید مطالعات فلسفی بدون بررسی جنبه های عملی آن درجامعه کاری بیهوده است. او کوشش فکری خود را فقط به منظور تهیه طرح اصلاح امور اجتماعی پیلیوی کرد. فارابی می گفت : همانطور که در نظام موجودات امکان انحراف از نوامیس طبیعت وجودندارد در جامعه مدینه فاصله هم اصول منطقی و عملی با نظام آفرینش متناسب خواهد بود. ...

: عوامل جسمی و ذاتی مبحث اول : ارث و بزهکاری امروزه مسأله بزهکاری اطفال و نوجوانان، از جمله مسائل بغرنج اجتماعی است که فکر اکثر دانشمندان را به خود مشغول داشته است. درباره علل افزایش بزهکاری در روزگار کنونی؛ عقاید مختلفی ابراز شده است. پاره ای از محققین ازدیاد جرم و جنایت را در جهان امروز از خصوصیات کنونی جوامع متمدن دانسته و معتقدند که به همان نسبت که بشر به سوی ترقی و تکامل ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول