دانلود مقاله خاکریزی

عمل تراکم و کوبیدن لایه های سنگریزی باید آنقدر ادامه یابد تا احتمال هیچ گونه نشست ، تقلیل ، حجم ، جا به جایی و یا کاهش ضخامت قشرهای کوبیده شده وجود نداشته باشد .

برای اطمینان از تراکم کافی این لایه ها باید ضریب تغییر شکل هر لایه یا EV2 با آزمایش آشتو T 221 و یا آشتو T 222 از طریق بار گذاری با صفحه و با قطر مناسب اندازه گیری شود .

حداقل ضریب تغییر شکل باید 1500 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد.

چنانچه اندازه گیری تراکم این لایه ها با روش دیگری از جمله VSS مورد نظر باشد روش اجرای کار باید مشروحا در مشخصات فنی خصوصی قید شود .

علی رغم حصول تراکم مشخصه به شرح جدول 2- 2 ، چنانچه در هر لایه ای از عملیات خاکریزی و یا بسترهای موجود زمین طبیعی و یا کف ترانشه های خاکی بعد از تراکم ، حالت خمیری ظاهر شود پیمانکار باید طبق نظر دستگاه نظارت مصالح نامناسب و خمیری را تا عمق لازم برداشته و ضمن جایگزین کردن آن با مصالح قابل قبول ، مجددا لایه را متراکم نماید بدیهی است که بابت چنین عملیاتی هیچ گونه پرداخت اضافی به پیمانکار تعلق نمی گیرد .

عملیات پخش و تراکم لایه های خاکریز ، کف ترانشه ها و بستر زمین طبیعی باید به ترتیبی برنامه ریزی و اجرا شوند که هر لایه و یا سطح متراکم شده در حداقل زمان ممکن با لایه بندی پوشیده شود تا همواره لایه ها و یا سطوح متراکم شده مشخصات و میزان تراکم مورد نظر را حفظ نمایند .

چنانچه لایه یا سطحی که متراکم گردیده است قبل از پخش لایه جدید و به هر دلیلی مشخصات و تراکم مورد نظر را از دست داده باشد پیمانکار موظف است به هزینه خود مجددا آن لایه یا سطح متراکم شده را به مشخصات و تراکم لازم برساند .

خاکریزی روی ابنیه فنی عملیات خاکریزی ، به طریق سنگریزی را نمی توان مستقیما روی ابنیه فنی مانند پل ها ، آبروها و پل های طاقی اجرا کرد مگر آنکه قبلا ضخامتی معادل حداقل 60 سانتیمتر روی این سازه ها خاکریزی معمولی انجام شده و به درصد تراکم مشخصه رسیده باشد .

خاکریزی پشت پل ها بعد از اجرای لایه های زهکشی پشت کوله ها و دیوارهای برگشتی پل ها که باید مطابق نقشه ها و دستورات دستگاه نظارت باشد ، عملیات خاکریزی لایه به لایه تا تأمین نسبی درصد تراکم مشخصه باید به مورد اجرا گذاشته شود .

نتایج آزمایشات تراکم خاکریزی پشت پل ها ، با توجه به تعداد لایه ها ، نوع خاک مصرفی ، ضخامت هر لایه ، ارتفاع کل خاکریز که باید متناسب با تعداد لایه ها باشد در هر قطعه راه جداگانه نگه داری می شود تا جهت ارزیابی کیفیت کار به سهولت قابل دسترسی و کنترل باشد .

خاکریزی در زمین های شیبدار در محل هایی که خاکریزی روی سراشیبی تند و یا خاکریز موجود صورت گیرد ، طبق دستور دستگاه نظارت پله هایی به ارتفاع ضخامت لایه خاکریز یا سنگریزی روی شیب مزبور تعبیه خواهد شد تا از لغزش احتمالی خاکریز جدید روی بدنه شیب جلوگیری به عمل آید و در نتیجه خاکریز جدید و قدیم خوب با هم قفل و بست شوند .

مصالح حساس در مقابل یخبندان خصوصیات خاک های حساس در مقابل یخبندان که مصرف آنها در خاکریزی و بستر رو سازی موجب تورم و گسیختگی سیستم رو سازی می شود برحسب درصد وزنی بحرانی ذرات کوچکتر از 20 میکرون و به تناسب ضریب یکنواختی آنها در جدول 2- 3 نشان داده شده است .

این ضریب از رابطه زیر به دست می آید : که در آن ابعاد دانه هایی هستند که به ترتیب 60 درصد و 10 درصد مواد رد شده در آزمایش دانه بندی داشته باشند .

میکرون با درون یابی خطی محاسبه می شود .

تعویض مصالح حساس در برابر یخبندان در عملیات خاکریزی بستر رو سازی و یا در کف ترانشه ها و جایگزینی آن با مصالح غیر حساس باید با توجه به شرایط محیطی پروژه انجام شود .

به عنوان مثال : چنانچه یکی از دو عامل دمای زیر صفر ، و یا حضور آب در عمق نفوذ یخبندان در منطقه طرح وجود نداشته باشد مصرف خاک حساس در عملیات خاکی بلامانع است زیرا پدیده تورم و انبساط ناشی از یخبندان در رو سازی ، با حذف یکی از سه عامل یعنی خاک حساس ، دمای زیر صفر ، و وجود آب در عمق یخبندان ایجاد نمی شود .

پر کردن اطراف ابنیه فنی در محل هایی که در اثر گود برداری جهت احداث ابنیه فنی ، پی ها ، ابروها ، دیوارها و یا لوله ها فضای خالی ایجاد شود این فضای خالی باید با مصالح مورد تصویب دستگاه نظارت و پس از بازدید مهندس مقیم و گذشت 28 روز از تاریخ ساخت ابنیه فنی پر شده و به طریق زیر متراکم گردد .

لایه ها را باید به ضخامت های حداکثر تا بیست سانتیمتر ریخته و با وسایل مکانیکی و در صورت تصویب دستگاه نظارت با وسایل دستی در جهت عمود بر محور راه تا حصول درصد تراکم 95 % کوبید .

این عملیات نباید موجب صدمه زدن به سازه ابنیه فنی گردد .

درصد رطوبت لایه باید طبق دستور دستگاه نظارت تنظیم شود تا تراکم به میزان درصد تعیین شده در جدول 2- 2 بدست آید .

وسعت عمل پر کردن پشت ابنیه برابر نقشه ها و یا طبق دستور مهندس دستگاه نظارت خواهد بود .

هرگاه در نقشه ها پیش بینی شده باشد پر کردن پشت ابنیه فنی باید با مصالح معینی که دانه بندی و مشخصات آن به وسیله دستگاه نظارت تعیین می گردد اجرا شود .

شیب شیروانی ها در خاکریزی و خاکبرداری شیب شیروانی های خاکبرداری و خاکریزی و همچنین ترانشه های سنگی در هر مورد براساس دستورات دستگاه نظارت و مطابق معیارهای آیین نامه طرح هندسی راه برای آزاد راه ها ، بزرگ راه ها و راه های اصلی و فرعی ، و یا معیارهای آیین نامه طرح هندسی راه های روستایی تعیین می گردد .

بدیهی است در مواردی که ارتفاع خاکبرداری و خاکریزی قابل توجه باشد انتخاب شیب مناسب باید با در نظر گرفتن نوع مصالح ، مشخصات زمین شناسی ، ژئوتکنیکی ، هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی طرح و شرایط محیطی- اقلیمی آن ، از طریق محاسبات پایداری شیب ها کنترل شود .

تسطیح و تنظیم مقاطع عرضی و طولی باید دقیقا طبق قواره های لازم و منطبق با نقشه اجرا شود ، ضمن آنکه در شیروانی ها و شانه ها ، در برش ها و خاکریزی ها ، تسطیح لازم انجام گیرد به گونه ای که آثار غیر منظم ناشی از عملیات خاکی مشاهده نشود .

زهکشی قبل از شروع عملیات لازم جهت به دست آوردن مشخصات مورد نظر در زمین پی باید کلیه ابنیه فنی و زهکشی ها به اتمام رسیده و هرگونه احتمال خیس و مرطوب شدن بدنه خاکریزی رفع شده باشد .

بستر رو سازی بستر رو سازی ، سطح آخرین لایه متراکم شده در خاکریزها ، کف برش های خاکی و سنگی ، زمین طبیعی اولیه بعد از برداشت خاک سطحی و نباتی و یا راه شنی موجود است که اولین لایه رو سازی راه ( قشر زیر اساس ) روی آن قرار می گیرد .

عرض این بستر در کلیه موارد فوق برابر عرض تراز نهایی خاکریزها و کف برش های خاکی و سنگی است .

بستر رو سازی برحسب اینکه در برش خاکی و یا سنگی ، خاکریز ، مسیر موجود و یا سطح زمین طبیعی واقع شود باید به شرح زیر آماده شده و در موارد لازم با مصالح مناسب تقویت گردد .

بستر رو سازی در برش خاکی نوع مصالح در عمق 30 سانتیمتر زیر بستر و میزان درصد تراکم نسبی در کل این ضخامت باید طبق مشخصات مشروحه این فصل باشد ، در غیر این صورت اقدامات زیر باید انجام شود .

الف : چنانچه نوع خاک موجود در ضخامت 30 سانتیمتر زیر کف ترانشه با خاک های A1 تا A7 آشتو و به شرح بند 2- 7 و یا نوع خاک تعیین شده در مشخصات فنی خصوصی برای پروژه مورد نظر منطبق نباشد باید اصلاح یا تعویض و یا کاربرد افزودنی ها از جمله آهک تقویت گردد .

ب : مصالح اصلاح شده به شرح بند الف باید در دو لایه به ضخامت 15 سانتیمتر کوبیده شود تا به درصد تراکم مشخصه در جدول 2- 2 برسد و تراز و رقوم مورد نظر تأمین گردد .

بستر رو سازی در برش سنگی در برش های سنگی ، معمولا کف برش مقاومت لازم را دارا می باشد لیکن به دلیل ناهمواری حاصل از حفاری ، کف برش را حداکثر 15 سانتیمتر پایین تر از رقوم بستر رو سازی حفاری نموده و سپس آن را با مصالح مرغوب و قابل قبول جایگزین نموده و به درصد تراکم مشخصه می رسانند .

در ترانشه های سنگی از نوع مارن یا گچ باید حداقل 30 سانتیمتر از کف برش با دو لایه مصالح مرغوب تعویض و هر لایه جداگانه تا حد مشخصات متراکم گردد .

بستر رو سازی در خاکریزی 30 سانتیمتر از خاک بستر رو سازی در خاکریزی باید از نوع خاک های مناسب به شرح مشخصات این فصل و مشخصات فنی خصوصی بوده و در دو لایه جداگانه ، هر یک به ضخامت 15 سانتیمتر اجرا گردیده و تا حصول درصد تراکم نسبی مشخصه متراکم شود چنانچه در ضخامت فوق از خاک های مناسب استفاده نشده و مشخصات لازم تأمین نشده باشد نسبت به اصلاح عملیات خارج از مشخصات اقدام شود .

30 سانتیمتر از خاک بستر رو سازی در خاکریزی باید از نوع خاک های مناسب به شرح مشخصات این فصل و مشخصات فنی خصوصی بوده و در دو لایه جداگانه ، هر یک به ضخامت 15 سانتیمتر اجرا گردیده و تا حصول درصد تراکم نسبی مشخصه متراکم شود چنانچه در ضخامت فوق از خاک های مناسب استفاده نشده و مشخصات لازم تأمین نشده باشد نسبت به اصلاح عملیات خارج از مشخصات اقدام شود .

بستر رو سازی در سطح راه موجود مصالح این بستر تا عمق 30 سانتیمتر و نیز میزان درصد تراکم آن در این عمق باید مطابق مشخصات بند 2- 18- 3 باشد و در غیر این صورت اصلاحات لازم باید به مورد اجرا گذاشته شود .

در شرایطی که این بستر هم تراز رویه آسفالتی راه موجود باشد چگونگی آماده کردن بستر رو سازی باید در مشخصات فنی خصوصی قید شود .

بستر رو سازی در سطح زمین طبیعی چنانچه بستر رو سازی در سطح زمین طبیعی ( بعد از برداشت خاک سطحی و نباتی ) قرار گیرد باید حداقل 30 سانتیمتر زیر تراز بستر رو سازی ، دارای کیفیت مشروحه در مشخصات این فصل بوده و در غیر این صورت اصلاحات لازم به شرح بند 2- 18- 3 انجام گیرد .

راه های انحرافی و راه های اتصالی ساختمان راه های انحرافی طبق دستور دستگاه نظارت انجام خواهد گرفت و خاک های اضافی این نوع کارها طبق تصمیم دستگاه نظارت به مصرف خواهد رسید .

پیمانکار موظف است طبق دستور دستگاه نظارت و به هزینه خود علائم و چراغ های چشمک زن را به منظور راهنمایی و تأمین ایمنی راه در محل های مناسب نصب نماید .

کنترل سطح تمام شده رقوم بستر رو سازی باید قبل از اجرای اولین لایه رو سازی از نظر یکنواختی سطح و نیز انطباق با نیمرخ های طولی و عرضی کنترل شده و اختلاف آن با رقوم نظیر در نقشه ها از 25 میلیمتر تجاوز ننماید ، ضمن آنکه شیب های طولی و عرضی نیز باید با نقشه های اجرایی مطابقت داشته باشد .

ناهمواری سطح تمام شده بستر رو سازی با استفاده از شمشه چهار متری در جهات عمود بر محور و موازی با محور نباید از 20 ± میلیمتر تجاوز کند .

سطوح خارج از روا داری باید به هزینه پیمانکار اصلاح شود .

حفاظت کارهای انجام شده بستر رو سازی تا قبل از اجرای اولین قشر رو سازی باید محافظت شود تا تغییری در وضعیت شیب های طولی ، عرضی ، یکنواختی سطح و تراکم مشخصه آن در مقایسه با مشخصات و نقشه های اجرایی به وجود نیاید .

بدیهی است که نواقص به وجود آمده ناشی از عدم محافظت پیمانکار از عملیات انجام شده باید قبل از پوشش با قشر رو سازی به هزینه پیمانکار اصلاح شود .

آزمایش های کنترل برای کنترل کیفیت مصالح و کارهای انجام شده در این فصل بایستی از مصالح مصرفی در عملیات خاکریزی ، مصالح حاصل از برش ها و نیز اندازه گیری تراکم کلیه لایه ها از زمین طبیعی موجود تا بستر رو سازی ، در حین اجرای کار و متناسب با پیشرفت آن آزمایش های لازم به عمل آید .

نوع و تعداد آزمایشات مورد نیاز برای این فصل به شرح زیر تعیین شده است .

زمین طبیعی الف : آزمایش تعیین وزن مخصوص محلی در زمین طبیعی بستر راه در فواصل حداکثر هر 100 متر طول راه به ترتیب در وسط ، چپ و راست انجام می شود .

ب : در آزاد راه ها و بزرگ راه ها و یا در صورت ارتفاع زیاد خاکریز که بستر راه عریض می شود به ازای هر 1500 متر مربع یک آزمایش وزن مخصوص انجام می شود .

پ : برای تعیین تراکم آزمایشگاهی خاک در صورت یکنواخت بودن نوع خاک بستر ، هر 500 متر طول یک آزمایش و در صورت تغییر نوع خاک ، تعداد آزمایش بیشتری انجام می شود .

ت : برای تعیین نوع خاک زمین طبیعی بستر راه که متناسب با آن درصد تراکم نسبی مشخصه انتخاب می شود به ازای هر 500 متر طول یک آزمایش دانه بندی و حد روانی و خمیری و در صورت تغییر نوع خاک آزمایش بیشتری انجام می گیرد .

خاکریزی معمولی الف : یک آزمایش تعیین وزن مخصوص محلی در هر لایه به ازای هر 50 متر طول راه به ترتیب در وسط ، چپ و راست و در آزاد راه ها و بزرگ راه ها به ازای هر 750 متر مربع در هر باند .

ب :‌ در خاکریز پشت پل ها و دیوارها از هر لایه خاکریز در هر طرف دو تا چهار آزمایش وزن مخصوص انجام می شود .

پ : در صورتی که ارتفاع خاکریز زیاد باشد از جمله در دره های عمیق هر 750 متر مربع یک آزمایش وزن مخصوص به عمل آید .

ت : یک آزمایش تراکم آزمایشگاهی برای خاک مصرفی در خاکریز به ازای هر 500 متر طول و چنانچه مصالح خاکریز متغیر باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

ث : برای تعیین نوع خاک درشت دانه یا ریز دانه مصرفی که متناسب با آن درصد تراکم مشخصه انتخاب می شود ، به ازای هر 500 متر طول یک آزمایش دانه بندی و در صورتی که مصالح متغیر باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

سنگ ریزی برای تعیین ضریب تغییر شکل لایه های خاکریز سنگی به طریق بار گذاری با صفحه یا vss در فواصل هر 500 تا 1000 متر طول یک آزمایش در هر لایه .

بستر رو سازی در خاکریزی الف : در راه های اصلی به ازای 100 متر طول و در بزرگ راه ها و آزاد راه ها هر 1200 متر مربع در هر باند حداقل یک آزمایش تعیین وزن مخصوص محلی انجام شود .

ب : یک آزمایش تراکم آزمایشگاهی برای مصالح مصرفی به ازای هر 500 متر طول و در صورتی که کیفیت خاک متغیر باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

پ : برای تعیین نوع خاک درشت دانه و یا ریز دانه که متناسب با آن درصد تراکم مشخصه انتخاب می شود به ازای هر 500 متر طول یک آزمایش دانه بندی و در صورتی که خاک مصرفی متغیر باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

بستر رو سازی در خاکبرداری الف : در راه های اصلی در فواصل حداکثر 50 متر به ترتیب در وسط ، چپ ، راست و در آزاد راه ها و بزرگ راه ها هر 1200 متر مربع در هر باند حداقل یک آزمایش تعیین وزن مخصوص محلی انجام می شود .

در صورتی که طول ترانشه کمتر از 50 متر باشد برای هر ترانشه یک آزمایش انجام شود .

ب : یک آزمایش تراکم آزمایشگاهی خاک برای هر ترانشه و در صورتی که جنس خاک تغییر کند و یا طول ترانشه زیاد باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

پ : یک آزمایش تعیین طبقه بندی خاک برای هر ترانشه و در صورتی که جنس خاک متغیر بوده و یا طول ترانشه ، زیاد باشد آزمایش بیشتری به عمل آید .

بستر رو سازی در زمین طبیعی وقتی که بستر رو سازی در زمین طبیعی ( بعد از برداشت خاک های سطحی و نباتی ) قرار گیرد ، آزمایش های تعیین وزن مخصوص محلی ، تراکم آزمایشگاهی و طبقه بندی خاک باید بر اساس بند 2- 22- 4 انجام شود .

سی بی آر در صورتی که دستگاه نظارت لازم بداند به ازای هر 500 متر تا 1000 متر از طول راه در راه های اصلی و یا در هر باند آزاد راه ها و بزرگ راه ها ، یک آزمایش سی بی آر آزمایشگاهی به عمل می آید .

نمونه آزمایشی باید معرف ضخامتی حداقل حدود 60 سانتیمتر لایه خاک مورد نظر و یا مطابق دستور دستگاه نظارت باشد .

اندازه گیری ضخامت لایه های خاکریز ضخامت لایه های خاکریز حین آزمایش تعیین وزن مخصوص محلی باید اندازه گیری و در برگ گزارش تراکم نسبی قید گردد .

با استفاده از نیمرخ طولی و یا نیمرخ عرضی موجود باید تعداد لایه ها مشخص و در گزارش تعیین شود که آزمایش وزن مخصوص روی کدام لایه از لایه های خاکریز انجام شده است .

پی کنی ابنیه فنی کلیات پی کنی ابنیه فنی شامل کندن محل پی پایه ها ، دیوارها ، زهکشی ها با دست و یا بیل مکانیکی ( با وسایل مشابه ) طبق رقوم مندرج در نقشه های اجرایی و به دستور دستگاه نظارت می باشد .

پی کنی ها در سطوح قائم محدود به فضای پیرامون خارجی پی ها و در سطوح افقی محدود بین رقوم زیرین بستر پی و رقوم زمین طبیعی یا زمین تسطیح شده نهایی می باشد .

پی کنی اضافی پی کنی بیش از ابعاد افقی و عمودی تعیین شده در نقشه ها نباید اجرا شود .

در صورتی که قالب بندی و یا سپر کوبی ( پشت بند ) برای اجرای پی اجتناب ناپذیر باشد با توجه به ابعاد پی از هر طرف به طول و عرض آن طبق تشخیص دستگاه نظارت اضافه خواهد شد .

چنانچه بستر زیرین پی به شرح رقوم مندرج در نقشه ها و به تشخیص دستگاه نظارت و با انجام آزمایش های محلی ، تاب بار پذیری کافی نداشته باشد پی کنی اضافی تا رسیدن به بستر مقاوم و قابل قبول باید انجام شود .

در صورتی که ضخامت لایه خاک نامناسب زیاد باشد و لزوم تجدید نظر در ابعاد پی و تغییر نقشه ضرورت یابد مراتب از طریق دستگاه نظارت ابلاغ خواهد شد .

در صورتی که پیمانکار به تشخیص خود ابعاد و عمق پی را کافی نداند ، قبل از اجرا باید دلایل مربوطه را به همراه پیشنهادات لازم ارائه کند تا مورد بررسی دستگاه نظارت قرار گیرد .

پی کنی افزون بر رقوم مندرج در نقشه ها ، بدون دستور دستگاه نظارت باید به هزینه پیمانکار و با بتن ضعیف ( طبقه 6 ) یا بنایی پر شود .

پی در زمین خاکی و یا سنگی پی کنی باید به ترتیبی انجام شود که بستر زیرین پی همیشه روی لایه دست نخورده و طبیعی قرار گیرد .

چنانچه پی کنی در برش خاکی سبب شود که استحکام و مقاومت طبیعی بستر زیرین به علت به هم خوردگی تقلیل یابد ، لایه دست خورده خاکی باید تا رقوم مندرج در نقشه با بتن ضعیف ( طبقه 6 ) و به هزینه پیمانکار تعویض گردد .

پی کنی در زمین های ریزشی و یا پی کنی های عمیق که احتمال ریزش وجود دارد باید با استفاده از سطوح جانبی شیبدار و یا چوب بست انجام گیرد .

انتخاب هر یک از این دو روش و یا روش های قابل قبول دیگر منوط به تصویب دستگاه نظارت است .

چنانچه پی روی بستر سنگی قرار گیرد این بستر باید عاری از مصالح سست و جدا شده بوده و به تشخیص دستگاه نظارت مسطح یا پله ای و یا ناهموار شکل داده شود .

کلیه رگه ها و شکاف های بستر پی باید نخست تمیز و سپس با بتن یا ملات پر شود .

در صورتی که به دلیل مقاوم بودن جنس زمین ، پی کنی تا رقوم مندرج در نقشه های ابلاغی امکان پذیر نباشد و تغییر در ابعاد پی ضروری باشد مراتب از طریق دستگاه نظارت ابلاغ خواهد شد .

چنانچه به دلیل نیاز به انجام عملیات انفجار ، ابعاد اضافه بر نقشه های ابلاغی در پی کنی ایجاد شود ، فضای اضافی حاصله باید به هزینه پیمانکار و با بتن ضعیف و یا مصالح سنگی مناسب مورد قبول دستگاه نظارت پر شود .

حفاظت پی در برابر آب محل های پی کنی شده باید از نفوذ آب ، برف ، یخ و یا پر شدن با هرگونه مصالح و ضایعات مصون بماند .

در صورت لزوم به منظور جلوگیری از نفوذ آب ، باید اقدام به سپر کوبی و حایل بندی نمود .

آبکشی با تلمبه موتوری در داخل محل پی کنی شده مجاز نخواهد بود .

در صورتی که تخلیه آب لازم باشد بهتر است از چاهک مخصوص که منحصرا برای این منظور تعبیه می شود اقدام به آبکشی نمود تا از ریزش خاک ، کاهش مقاومت بستر پی و افزایش خالی خاک پی ، جلوگیری به عمل آید .

چاهکی که در آن عملیات آبکشی انجام می شود باید حداقل دو متر دورتر از هر نوع پی کنی مشخص شده در نقشه ها باشد .

ابعاد چاهک برای آبکشی باید توسط دستگاه نظارت تعیین شود .

در پی هایی که آب جریان دارد باید قبلا آب ها را از طریق زهکشی یا حفر چاهک های مجاز منحرف نمود تا عملیات پی کنی بدون مانع و ریزش های جانبی انجام گیرد .

در زمین های آبدار با خاک ریز دانه که کف پی حالت خمیری دارد باید به عمق 10سانتیمتر پی کنی اضافی انجام شده و سپس با ماسه تمیز بتنی جایگزین گردد تا بتن ریزی بدون اختلاط با خاک و گل اجرا شود .

کندن چاهک جهت آبکشی از داخل پی در زمین های سنگی ضرورت ندارد و می توان مستقیما از تلمبه موتوری برای آبکشی استفاده نمود .

پشت بندها و حایل ها در صورت لزوم و بنا به تشخیص دستگاه نظارت برای حفاظت جدار پی کنی ها از ریزش باید از الوارهای چوبی ، سپرهای فولادی و یا خرپا استفاده نمود که جزئیات نقشه اجرایی آن باید قبلا به تصویب دستگاه نظارت برسد .

زمان و طریقه برداشتن کادرها ، پشت بندها و حایل های نگه دارنده چوب بست جدار پی باید با تأیید دستگاه نظارت انجام شود .

کادرها و حایل های جایگزین برای نگه داری چوب بست باید قبل از برداشتن کادرهای اصلی مستقر گردد و فقط در صورت تصویب دستگاه نظارت می توان از قسمت های ساخته شده پی به عنوان تکیه گاه و حایل های موقت استفاده نمود .

مصالح پی کنی کلیه مصالح حاصل از پی کنی باید حتی الامکان در عملیات خاکریزی و یا کارهای مشابه مورد استفاده قرار گیرد .

مصالحی که به تشخیص دستگاه نظارت نامناسب اعلام شده و قابل مصرف در عملیات نباشد و همچنین مصالح اضافی و زاید بر مصرف باید در محل یا محل هایی که توسط دستگاه نظارت تعیین می شود انبار گردد .

این مصالح نباید در مسیل ریخته شود .

پر کردن اطراف پی هرگاه بعد از اجرای پی سازی ، فاصله ای بین پی و جدار محل پی ایجاد شود باید آن را با خاک مناسب و یا مصالح دانه بندی شده پر و متراکم نمود .

خاکریزی در فضای خالی پیرامون پی باید با استفاده از مصالح پی کنی و طبق مندرجات عملیات خاکی اجرا شود .

بازرسی پی کنی انطباق عملیات پی کنی با نقشه های اجرایی و مشخصات این فصل و دستورات ابلاغ شده باید توسط دستگاه نظارت مورد کنترل قرار گرفته و صورت مجلس شود .

قشر زیر اساس کلیات مصالح شنی و یا سنگی مطابق با مشخصات فنی این فصل تهیه و بر روی بستر رو سازی راه حمل و به اندازه و ضخامت نشان داده شده در نقشه ها پخش و سپس طبق شرایط مورد نظر آبپاشی و کوبیده می شود .

قشر حاصله زیر اساس شنی و یا سنگی نامیده می شود .

انواع قشر زیر اساس با در نظر گرفتن شرایط جوی ، نوع زمین طبیعی ، مصالح موجود در محل ، تعداد ترافیک و وضع اقتصادی می توان یکی از انواع زیر اساس مندرج در ذیل را انتخاب نمود : زیر اساس شنی و یا سنگی زیر اساس آهکی در صورتی که شن و ماسه و یا سنگ کوهی در محل انجام پروژه طبق مشخصات فنی داده شده به سهولت قابل تهیه باشد زیر اساس شنی و یا سنگی انتخاب می گردد .

در بعضی موارد به دلیل عدم وجود معادن شن و ماسه و یا سنگ کوهی و یا بعد مسافت از محل معدن تا پای کار ، مشکلاتی از نظر اقتصادی و فنی برای تهیه مصالح زیر اساس شنی و یا سنگی ایجاد می گردد .

در این موارد می توان از مصالح موجود در محل که مصرف آن به عنوان قشر زیر اساس به تنهایی مناسب نمی باشد و مخلوط نمودن آن با درصدی از مواد افزودنی و تثبیت کننده نظیر آهک استفاده نمود که در این صورت مخلوط حاصله زیر اساس آهکی نامیده می شود .

با توجه به عوامل مشروحه در بالا و برحسب مورد برای هر پروژه نوع قشر زیر اساس باید تعیین و در مشخصات فنی خصوصی قید گردد .

مشخصات فنی مصالح تهیه و طریقه اجرای زیر اساس شنی و یا سنگی و زیر اساس آهکی به شرح زیر می باشد .

زیر اساس شنی و یا سنگی مشخصات فنی مصالح مصالح مصرفی برای زیر اساس شنی و یا سنگی از بستر رودخانه و یا معدن شن و ماسه و یا سنگ کوهی شکسته تهیه شده که باید دارای مشخصات فنی زیر باشد : الف : دانه بندی مصالح مصرفی که با روش آشتو T 27 تعیین می گردد باید در محدوده یکی از دانه بندی های داده شده در جدول شماره 12- 1 باشد ، مضافا اینکه درصد عبوری از الک 75 0 /0 میلیمتر نباید بیشتر از 3 /2 درصد عبوری از الک 425/0 میلیمتر باشد .

جدول 12- 1 : دانه بندی مصالح زیر اساس شنی و یا سنگی ٭ برای کاهش حساسیت مصالح زیر اساس در مقابل یخبندان ، می توان به تشخیص دستگاه نظارت درصد مواد رد شده از الک 200 را کاهش داد و برای اطمینان بیشتر لازم است درصد مواد ریزتر از 20 میکرون نیز از 3 % تجاوز نکند .

ب : حد روانی و دامنه خمیری مطابق آزمایش های آشتو ، T 89 , T 90 ، نباید به ترتیب از 25 درصد و 6 درصد تجاوز نماید .

پ : ارزش ماسه ای که مطابق آزمایش آشتو T 176 نباید از 30 کمتر باشد .

ت : درصد سایش با روش لوس آنجلس ( آشتو T 96 ) نباید از 50 تجاوز نماید .

ث : تحمل باربری مصالح که با روش ASTMD 1883 در آزمایشگاه بر روی نمونه هایی که با تراکم 100 درصد و به روش آشتو T180 طریقه D انجام می شود نباید از 25 درصد کمتر باشد .

تبصره 1 : در هر مورد و برای هر پروژه نوع مصالح ( رودخانه ای و یا کوهی و یا مخلوطی از این دو ) و همچنین نوع دانه بندی انتخاب شده از جدول شماره 12- 1 ، در دفترچه مشخصات فنی خصوصی بایستی قید گردد .

تبصره 2 : برای کاهش حساسیت مصالح زیر اساس در مقابل یخبندان می توان به تشخیص دستگاه نظارت درصد رد شده از الک 75 % میلیمتر ( شماره 200 ) را تقلیل داد به نحوی که درصد مواد ریزتر از 20 میکرون نیز از 3 درصد تجاوز نکند .

تهیه مصالح شن و ماسه و یا سنگ کوهی معادن با ذکر مقدار تقریبی مصالحی که از آنها باید استفاده شود روی نقشه ها و در دفترچه مشخصات فنی خصوصی به عنوان راهنما نشان داده می شود .

در مواردی که حجم مصالح معادن به هنگام اجرای عملیات به میزان پیش بینی شده نباشد و یا مصالح حاصله با مشخصات داده شده تطبیق ننماید باید از معدن و یا معادن جدید که مصالح آن منطبق با مشخصات باشد استفاده نمود .

در صورتی که مصالح موجود در معدن دانه های بزرگتر از اندازه مورد نظر داشته باشد باید آنها را از سنگ شکن و یا سرند رد نموده تا مصالح بدست آمده با مشخصات تطبیق نماید قبل از بهره برداری از معادن بایستی لایه های خاک نباتی و یا لای و لجن و یا مواد نامناسب دیگر را از روی سطح معادن پاک نمود و پس از اتمام بهره برداری محل معدن را به شکل مناسب در آورد .

قبل از باز کردن کامل معدن جهت بهره برداری باید اطمینان حاصل نمود که مصالح مورد نیاز با مشخصات مورد نظر به حد کافی در معدن وجود داشته تا حتی المقدور احتیاج به تغییر معدن نباشد قبل از اینکه مصالح قشر زیر اساس به پای کار حمل گردد .

از مصالح مصرفی باید طبق روش آشتو T 2 نمونه برداری کرده و مورد آزمایش های مندرج در بند 12- 12- 1-1 قرار گیرد نتایج حاصله نباید خارج از محدوده داده شده در همان بند باشد به هنگام حمل ، مصالح باید رطوبت کافی داشته باشد تا در جریان حمل دانه ها از یکدیگر جدا نشوند .

آماده نمودن بستر رو سازی قبل از اجرای عملیات ، بستر رو سازی راه باید عاری از هرگونه مواد زائد و اضافی بوده و طبق پروفیل های طولی و عرضی آماده شده باشد .

ناهمواری این بستر با استفاده از شمشه کنترل می گردد در صورتی که شمشه 4 متری در جهات مختلف بر روی بستر قرار گیرد ناهمواری های آن در زیر شمشه نباید از 20 میلیمتر تجاوز نماید .

پخش مصالح و آبپاشی مصالحی که طبق مشخصات فنی تهیه گردیده است به پای کار حمل و بر روی بستر رو سازی راه به فواصل مساوی و یکنواخت تخلیه و سپس پخش می گردد .

دانه بندی مصالح می باید قبل از حمل تنظیم شده باشد .

دانه های درشت تر از اندازهای مجاز مندرج در جدول 12- 1 بایستی از سطح راه برداشته و به خارج از حریم راه حمل گردد .

به هنگام پخش مصالح ، نباید دانه های درشت و ریز از هم جدا شوند .

به وسیله گریدر و یا هر وسیله دیگر ، مصالح باید آنچنان پخش شود که پس از آبپاشی و کوبیدن ، ابعاد آن برابر با رقوم ، اندازه ها و شیب ها در نقشه های اجرایی باشد .

پس از پخش ، تسطیح و تنظیم نمودن مصالح ، آبپاشی به وسیله ماشین آبپاش با فشار یکنواخت آغاز می گردد .

آبپاشی طوری بایستی انجام شود که تمام دانه های مصالح به طور یکنواخت مرطوب گردد .

توقف آبپاش به هنگام آبپاشی روی لایه زیر اساس مجاز نمی باشد .

آبپاشی نباید به نحوی انجام شود که موجب صدماتی به بدنه خاکی راه گردد .