مقاله سیلو

کلیات

سیلو:

سیلو کردن عملی است که به وسیله آن برخی از غذاهای دام در محلی محفوظ و حتی المقدور بدون هوا تحت تخمیر قرار گرفته و نگهداری می شود. این محل ها سیلو نامیده می شود. (سیلو کلمه ای است اسپانیائی و به معنی انبار و یا زیر زمین می باشد) و مواد سیلو شده را غذای تخمیر شده، غذای ترش و یا سیلو     می نامند.

ارزش غذائی علوفه سیلو شده نسبتاً خوب و اتلاف غذائی آن نسبت به سایر روش های نگهداری کمتر و در نتیجه می توان بدینوسیله غذای آبدار و ارزان قیمتی در اختیار دام قرار داد.

مزایای نگهداری غذای دام به روش سیلو کردن:

1- وابسته نبودن به و هوا و تغییرات جوی. یعنی در هر شرایطی می توان علوفه را سیلو نمود.

2- مقدار اتلاف در روش سیلو کردن کمتر از روش خشک کردن است. اتلاف در روش سیلو 15 درصد و در خشک کردن بیش از 20 درصد می باشد.

3- از لحاظ ساعات کار، روش سیلو کردن کار کمتری می طلبد.

4-احتیاج به ماشین آلات در روش سیلو کردن کمتر است.

5-نگهداری آن بعد از سیلو کردن تا سال ها امکان پذیر است.

6- به ازاء یک پوند ماده خشک موجود در این علوفه ها، روش سیلو نمودن به فضای کمتری جا احتیاج دارد و یک متر مکعب سیلو حدود 3 برابر بیشتر از یک متر مکعب علوفه خشک دارای ماده خشک غذائی است.

7-امکان آتش سوزی در این روش وجود ندارد. در حالی که در روش خشک امکان آن زیاد است.

8-در این روش علوفه را می توان زودتر برداشت کرد.

9-علف های هرز و تخم آنها در روش سیلو کردن از بین می رود.

10-در این روش می توان در طول زمستان علوفه آبدار و شاداب در اختیار دام گذاشت.

11-علوفه سیلو شده اشتها آور بوده و تا حدودی دارای خاصیت نرم کنندگی دستگاه گوارش می باشد.

12-روش سیلو کردن بهترین روش نگهداری مواد فرعی کارخانجات است.

13-مزایای علوفه مرتع سیلو شده نسبت به روش چرای مستقیم:

الف)- این روش به حصار کشی احتیاج دارد.

ب)- یک سوم بیشتر از روش چرای مستقیم می توان علوفه برداشت کرد.

ج)- در روش سیلو کردن می توان علوفه را در بهترین موقع از رشد گیاه برداشت و سیلو نمود.

د)- کیفیت علوفه سیلو شده یکنواخت تر می باشد.

ه‍)- علوفه سیلو شده کمتر موجب نفخ می گردد.

ی)- می توان دام را در آغل با علوفه سیلو شده تغذیه نمود.

چه نوع گیاهانی را می توان سیلو نمود:

تقریباً همه گیاهان سبز را می توان سیلو نمود. ولی باید توجه داشت که چون خواص ظاهری، خواص شیمیائی و فیزیکی گیاهان متفاوت است، خاصیت تخمیر شدن آنها نیز متفاوت می باشد. بنابراین روش سیلو کردن برای تمام مواد یکسان نیست. مهم ترین گیاهانی را که می توان سیلو نمود، به قرار زیر می باشد:

1.گیاهانی که مخصوص تهیه سیلو کشت می شوند (علف های مختلف، ذرت، سیب زمینی، ذرت خوشه ای، چغندر علوفه ای، یونجه، شبدر، اسپرس و غیره).

2.مازاد گیاهان مزرعه (مازاد سیب زمینی خوراکی، برگ چغندر قند، ساقه و برگ ذرت دانه ای و غیره).

3. علف های سبز تازه که به علت شرایط جوی مانند باران و برف و یخبندان امکان خشک کردن آنها وجود ندارد (مازاد علف های مرتعی، یونجه، شبدر و غیره).

4.گیاهانی که بین دو کشت اصلی و یا به صورت تناوب در زمین کاشته می شوند (مخصوصاً بغولات و علف های مختلف که بعد از برداشت جو و گندم تا کشت مجدد پائیز کشت می شوند).

5. باقیمانده کلم ها و سبزی ها، برگ هویج و کاهو و غیره که دارای مواد غذائی زیاد بوده و به راحتی نیز سیلو می شوند.

تخمیر چیست:

اصول تخمیر: fermenation

همانطور که گفته شده برای سیلو کردن علوفه را به صورت تازه یا پژمرده برای تخمیر و ترش شدن در محلی به نام سیلو انبار می نماید. این محل باید حتی المقدور در مقابل ورود هوا و خروج گازها محافظت شده باشد. عمل تخمیر یا ترش شدن باعث پایداری علوفه و جلوگیری از فساد علوفه می شود.

ترش شدن یا خمیر طبیعی مواد سیلو شده به وسیله اعمال حیاتی موجودات ذره بینی که همراه علوفه داخل سیلو می شوند، انجام می گیرد که مهم ترین این موجودات باکتری های لاکتیک می باشند.

تخمیر مصنوعی یا ترش کردن مصنوعی علوفه با اضافه کردن اسیدهای معدنی یا آلی صورت می گیرد که در نتیجه این عمل PH محیط پائین آمده و اعمال موجودات ذره بینی داخل سیلو یا به کلی قطع می شود و یا از آنها به مقدار زیادی کاسته می شود.

محیط فاقد هوا و اسیدیته داخل سیلو مانع فعالیت موجودات ذره بینی دیگر که باعث فساد پروتئین ها و اسیدهای آمینه می گردند مانند با سیل های بوتیریک، کپک ها و قارچها و غیره می شوند.

از طرف دیگر اسیدی بودن محیط باعث کاهش عمل آنزیم های گیاهی (آنزیم های تنفسی و پروتئولیزها) می گردد. بنابراین برای تولید سیلوی خوب ومرغوب علاوه بر شرایط مربوط به نوع علوفه، قبلاً باید سه شرط مهم و اصلی زیر نیز رعایت شود:

1.خارج کردن هوای سیلو:

برای این کار بایستی در ضمن پر کردن سیلو، مرتباً علوفه را با وسائل مختلف مکانیزم تحت فشار قرار داد. هر چه هوای داخل سیلو به خوبی تخلیه شود و در ضمن فضای داخل سیلو نیز حداکثر بهره برداری بعمل آید، بهتر است علوفه را به قطعات یک سانتیمتری خرد کرده و آنگاه در سیلو بریزیم، این عمل سبب فعالیت بیشتر باکتریهای مفید تولید کننده اسید لاکتیک می گردد.

2.جلوگیری از ورود هوا و خروج گاز:

اکسیژن هوا روی کیفیت سیلو اثر نامساعد دارد و اگر مقدار آن در سیلو به حداقل تقلیل یابد و از ورود مجدد آن نیز جلوگیری شود، به تدریج تنفس گیاهی نیز قطع شده و به طور غیر مستقیم درجه حرارت سیلو (در نتیجه تنفس گیاهی) در حد مناسبی ثابت می ماند. بدین ترتیب باسیل های تولید کننده اسید لاکتیک در این محیط مناسب شروع به فعالیت کرده و به طور غیر مستقیم باعث جلوگیری از فعالیت سایر میکروب های غیر مفید و فاسد کننده می شوند.

3.پائین آوردن هر چه سریع تر PH محیط سیلو:

PH کم محیط باعث مختل و یا کم شدن اعمال میکروارگانیسم ها بخصوص میکروارگانیسم های قلیادوست (بازوفیل) که اغلب مضر می باشند، می شود. PH مناسب بستگی تمام با درصد مواد خشک نوع علوفه دارد. هر چه درصد مواد خشک علوفه بیشتر باشد، حد متوسط PH نیز بالاتر خواهد بود. یعنی ترشی محیط کمتر می شود. و هر چه محیط سریع تر اسیدی شود (در سیلوهای آبدار و مرطوب کمتر از 4) تا حد زیادی از اتلاف پروتئین به وسیله آنزیم های گیاهی (بخصوص در مورد گیاهان جوان و پر برگ) جلوگیری می شود.

تغییر PH در درجه اول مربوط به لاکتوباسیل ها و سپس مربوط به باکتری های تولید کننده اسید استیک و اسید بوتیریک می باشد و چون در سیلو تخمیرهای استیک و بخصوص بوتیریک مورد نظر نمی باشد، بنابراین هر چه تخمیر لاکتیک در یک سیلو بیشتر باشد، آن سیلو مرغوب تر و با ارزش تر خواهد بود.

البته در تخمیرهای طبیعی (بسته به نوع علوفه و روش کار) همیشه مقداری اسید استیک و اسید بوتیریک وجود دارد. ولی هر چه این مقدار کمتر باشد، ارزش سیلو بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر در تخمیر لاکتیک از یک مولکول گلوکز، دو مولکول اسید لاکتیک ایجاد می شود. در حالی که در تخمیر بوتیریک از دو مولکول گلوکز، یک مولکول اسید بوتیریک ایجاد میشود و بنابراین اتلاف انرژی خیلی بیشتر است و اتلاف پروتئین نیز در روش بوتیریک وجود خواهد داشت.

چنانچه مقدار اسید بوتیریک زیاد باشد، دیگر حیوان میل به خوردن سیلو نخواهد داشت. همانطور که می دانیم اسید بوتیریک در شکمبه حیوانات نشخوار کننده نیز ایجاد می شود. بنابراین وجود آن تا حدی لازم و ضروری می باشد. ولی چنانچه درصد آن از حد معینی تجاوز کند، اختلالاتی مانند کتوز در حیوان بوجود خواهد آمد (کتوز عارضه ای است که در اثر کاهش منابع انرژی در بدن دام، چربی به طور ناقص سوخته و استون آزاد می شود و بوی استون در هوای بازدم حیوان به مشام می رسد).

برای تولید اسید لاکتیک باید در درجه اول باکتری های تولید کننده آن در سیلو موجود باشد تا بتواند در شرایط مناسب رشد و نمو نماید. این میکروارگانیسم ها در روی برگ و ساقه گیاهان سبز و بخصوص گیاهان قنددار به اندازه کافی وجود دارند و باید فقط شرایط مناسب رشد، نمو و تکثیر آنها را فراهم کرد که این شرایط عبارتند از:

الف)- شرایط شیمیائی:

موجود بودن مقدار کافی منوو دی ساکاریدها یا قندهای تخمیر شونده و وجود PH مناسب

ب)- شرایط فیزیکی:

رطوبت کم، ماده خشک زیاد و خرد شدن علوفه

ج)- شرایط مکانیکی:

محافظت سیلو از ورود هوا و خروج گاز و وجود فشار کافی در سیلو

الف)- شرایط شیمیائی:

محیط سیلو با خواص شیمیائی گیاه و مقدار مواد تامپونی (Buffer) بستگی دارد همانطور که می دانیم مواد تامپونی در محیط قلیائی نقش اسیدی و در محیط اسیدی نقش قلیائی بازی می کنند. و هر چه مقدار پروتئین گیاه بیشتر باشد، درصد مواد تامپونی که تجزیه آنها ایجاد می شود، بالا می رود. در نتیجه باید مقدار بیشتری اسید لاکتیک ایجاد شود تا محیط سیلو اسیدی شود