دانلود تحقیق چغندر قند و نیشکر

مقدمه و تاریخچه چغندر قند از گونه بتاولگاریس بوده و گیاهی دوساله می‌باشد، این گیاه سال اول غده تشکیل داده، سال دوم تولید بند، گل و بذر می‌نماید.

از نظر ظاهری، چغندر قند رسیده آماده مصرف در کارخانه مخروطی شکل می‌باشد که ریشه آن باریک است.

ریشه تا 5/1 متر نیز ممکن است طولش باشد که به آن دم چغندر قند می‌گویند.

قسمت فوقانی آن را تنه می‌گویند.

از قسمت انتهایی دم که قطری حدود یک سانتیمتر دارد را قطع نموده و جزء ضایعات محسوب می‌شود.

سطح خارجی شیارهایی با ریشه‌های ضعیف دارد که مقدارش بستگی به رقم انتخابی چغندر دارد.

قسمت بالای تنه که ریشه جانبی ندارد را گردن گویند و قسمتی که روی آن تاج برگ قرار دارد را سر چغندر قند می‌گویند.

چغندر قند در سال اول کاشت پس از 240-170 روز برداشت شده و پس از جداسازی برگ و سر به کارخانه حمل شده و نسبت قطر غده به طول غده بستگی به وضعیت مزرعه و آبیاری آن دارد.

اگر آب کافی به مزرعه برسد این نسبت بیشتر می‌شود.

بیشترین مقدار ساکارز در تنه می‌باشد.

اگر در تنه عیار 90/17% باشد در سر چغندر قند حدود 5/14% است و در قسمت دم نیز میزان عیار بیشتر کاهش می‌یابد.

چغندر قند همانند سایر گیاهان از تعداد زیادی سلول تشکیل شده وبافت سلولی اصلی چغندر قند شامل سلول‌های ذخیره‌ای است که به آن سلول‌های پارانشیمی اطلاق می‌شود.

در یک سانتیمتر مکعب از این بافت حدود 150 میلیون سلول پارانشیم وجود دارد که مرکز تجمع عصاره قندی هستند.

هر سلول پارانشیمی از یک جدار سلولزی که سلول را احاطه کرده است تشکیل شده است.

عصاره قندی که در واکوئل تجمع یافته، دارای غشاء بیولوژیکی به نام پروتوپلاست است که برای خروج این عصاره باید ابتدا این غشاء از حالت نیمه تراوا به تراوا تبدیل شود.

لایه بعدی سیتوپلاسم نام دارد که قسمتهای مختلف سلولی در آن جای دارد، غشاء دیگر بیولوژیکی که روی سیتوپلاسم است پلاسمالما نام دارد که نیمه تراوا است و مواد را از خارج به داخل وارد می‌کند (آب، Na ، K...

) و مولکولهای کوچکتر را خارج می‌کند ولی به ساکارز اجازه خروج نمی‌دهد و برای خروج باید تراوا گردد.

اما لایه سلولزی قابلیت تراوایی دارد بنابراین سه عامل محدود کننده عبور ساکارز وجود دارد که برای عملیات استخراج باید تراوا گردند.

دو غشاء بیولوژیکی باید دارای سوراخ‌هایی باشد که حین حرارت‌دهی باز شده و عبور مواد از آن صورت گیرد.

عصاره پس از خروج از سلول وارد کانال‌های برون سلولی شده که این کانالها عصاره را به خارج بافت هدایت می‌کنند.

چغندر قند از بافت‌های مختلفی تشکیل شده است که به صورت حلقه‌های رنگی می‌باشد، حلقه‌های مربوط به سلول‌های پارانشیمی به رنگ سفید شیری می‌باشد و بافت آنها کل بافت است.

حلقه بعدی آوندها هستند که رنگشان تیره تر از بافت پارانشیم است.

رویش و گسترش این آوندها در بافت سلولی چغندر قند موجب افزایش مقاومت برش در چغندر قند می‌شود که خصوصا در خلال‌سازی با اهمیت هستند.

در سر چغندر قند سلولهای پارانشیمی کمتری وجود دارد، به همین دلیل درصد قند قسمت سر چغندر قند کمتر است و عیار آن پایین‌تر است همچنین انرژی برش هم بیشتر است.

بنابراین سر چغندر قند از سلولهای خشبی تشکیل شده است و دارای ارزش تکنولوژیکی کمتری می‌باشد.

به طور کلی چغندر قند از مواد زیر تشکیل شده است که در جدول (1) نشان داده شده می‌شود.

جدول (1) _ اجزای تشکیل دهنده چغندر قند و برگ چغندر قند ترکیبات شیمیایی چغندر قند برگ چغندر قند ماده خشک ساکارز پروتئین چربی الیاف عصاره بدون ازت خاکستر 6/23 درصد 5/16 درصد 05/1 درصد 12/0 درصد 6/1 درصد 92/2 درصد 75/0 درصد 85/13 درصد 0 درصد 41/2 درصد 19/0 درصد 78/0 درصد 88/6 درصد 75/2 درصد مارک: قسمت عمده تشکیل دهنده چغندر قند که در مقدار معین آب گرم به مدت زمان معین به صورت غیر محلول باشد.

فصل اول 1-1 چغندر قند مارک گراف رئیس انجمن علمی برلین و نخستین رئیس آکادمی آزمایشگاه شیمیایی در آزمایش‌هایی که در مورد گیاهان بومی انجام می‌داد متوجه گردید در ریشه بعضی چغندرها مثل چغندر سفید و چغندر قرمز ماده‌ای وجود دارد که شبیه شکر نیشکر است.

او در مقاله‌ای در سال 1747 به این نکته اشاره کرد که مزه شیرین چغندر سفید در اثر وجود ماده‌ای همانند شکر نیست بلکه در چغندر هم همان شکر نیشکر است که به مقدار فراوان وجود دارد و می‌توان آن را سفت، خشک و به صورت دانه‌های بلور و زیبا و سخت درآورد.

البته چون او به دنبال مواد معدنی در ریشه گیاهان بود و هیچ‌گونه انگیزه‌ای وجود نداشت که در مورد استخراج شکر از چغندر اقداماتی انجام دهد، لذا این امر به دست فراموشی سپرده شد.

در آن زمان درصد قند چغندر سفید 6/1 و درصد قند چغندر قرمز 5/0 بود.

در سال 1786 شاگرد و جانشین مارک گراف، آشارد آزمایش‌های منظم و پیگیری را درباره کشت و پرورش چغندر سفید آغاز کرد و به بررسی آزمایش‌های استاد خود پرداخت و بالاخره در سال 1798 موفق شد برای نخستین بار شکر را چغندر استخراج و در 11 ژانویه 1799 آن را همراه با رساله‌ای که درباره روش تهیه شکر از چغندر سفید بود به پادشاه پروس فردریک سوم ارائه نماید.

فردریک سوم از او استقبال کرد ولی برای اینکه کشفش مورد قبول قرار گیرد بایستی تهیه شکر از چغندر را در حضور کمیته منتخب دولت پروس عملا نشان دهد.

پیشنهاد او پس از انجام دو آزمایش مورد قبول واقع گردید و راندمانی که او در این آزمایش‌ها به دست آورد معادل 4/5% چغندر بود.

پس از دو سال انتظار بالاخره این محقق موفق شد که قطعه زمینی که از مزارع دولتی را در شهر کونرن در اختیار بگیرد و در آنجا اولین کارخانه قند چغندری را در سال 1801 تاسیس نماید.

روش کار آشارد بدین صورت بود که او ابتدا چغندرها را در صندوق چوبی می‌شست و در یک دستگاه مالش چغندرها را تبدیل به خمیر می‌کرد.

سپس عصاره خمیر را به وسیله پرسهای استوانه‌ای استخراج و پس از آن عصاره را تصفیه می‌نمود.

او برای اینکه مواد سفیده‌ای موجود در شربت را منعقد نماید به شربت سرد اسید سولفوریک غلیظ اضافه کرده و سپس اسید اضافی را با خاکستر چوب همراه با آهک کافی خنثی و پس از ته‌نشین شدن سولفات کلسیم، شربت زلال را با اضافه کردن آهک قلیایی می‌کرد.

پس از صاف کردن با پارچه‌های پنبه‌ای، شربت تصفیه شده را در دیگهای مسطح تا تولید کریستال تغلیظ و پس از آن مخلوط کریستال و شربت را در قالب‌های مخروطی‌شکل می‌ریخت.

پس از چند هفته کله قندها را از قالب خارج کرده و برای خشک شدن در هوای آزاد قرار می‌داد.

در ماه مارس 1802 کارخانه کونرن اولین بهره‌برداری خود را با 250 تن چغندر که از محصول سال قبل بود شروع کرد.

از نتیجه این بهره‌برداری اطلاعاتی در دست نیست.

این کارخانه در سال 1807 در اثر آتش‌سوزی از بین رفت.

البته در سایر نقاز اروپا کارخانه‌های قند چغندری ایجاد گردید ولی چون از نظر اقتصادی تولید شکر از چغندر مقرون به صرفه نبود و با شکر نیشکر نمی‌توانست رقابت کند بعد از مدتی کارخانه‌ها ورشکست و تعطیل می‌شدند.

شورش بردگان در ساندومینگو و از بین بردن آسیاب‌ها و مزارع نیشکر و نرسیدن شکر به اروپا باعث گردید که بهای شکر افزایش یابد.

فکر اینکه شکر را باید از محصولی تهیه کرد که در اروپا قابل کشت باشد همراه با فرمان تحریم تجار انگلیسی توسط ناپلئون در سال 1806 و عدم ورود شکر به اروپای مرکزی باعث پیشرفت کشت چغندر قند در اروپا گردید.

به دنبال این بحران و اتخاذ سیاست‌های تشویقی و حمایتی فوق‌العاده کار بر روی زراعت چغندر قند و روش‌های جدید استحصال شکر از چغندر بالا گرفت و کارخانجات تولید شکر از چغندر مورد حمایت کامل دولت قرار گرفتند.

در این دوران تعداد زیادی کارخانه‌های قند از چغندر در اروپا راه‌اندازی شد ولی پس از برداشتن منع ورود شکر و شکست ناپلئون در سال 1813 اغلب این کارخانه‌ها دچار بحران شدند.

در سی سال سده نوزدهم میلادی در اغلب کشورهای اروپا صنعت قند مجددا جان تازه گرفت و با استفاده از پیشرفت‌های علمی و دستگاه‌های جدید روش جدیدی ابداع و به دوران سلطه چندین هزار ساله نیشکر به عنوان تنها منبع شکر از نیشکر پایان داده شد.

در سال 1800 میلادی میزان تولید شکر در جهان 245000 تن و سهم چغندر در آن 4% بود در حالی که در سال 2002/2001 میزان تولید شکر به 132507000 تن رسید که سهم چغندر در آن (33850000 تن ) معادل 54/25% است.

نوآوری‌ها و تحقیقاتی که در پنجاه سال نخست سده نوزدهم میلادی انجام گرفته به شرح زیر است: تغلیظ شربت در خلاء توسط ادوارد هووارد 1816.

تولید قند حبه توسط یاکوب راد در سال 1840.

راه‌اندازی دیفوزیون باطری توسط جولیوس روبرت در سال 1842.

اختراع دستگاه پولاریمتر توسط ونستکه در سال 1842.

راه‌اندازی اولین دستگاه تبخیر با لوله‌های عمودی توسط فلورانت روبرت 1850.

طراحی اواپراسیون چند بدنه‌ای توسط مولی یه در سال 1850.

2-1 مراکز کشت چغندر قند و نیشکر در جهان مراکز اصلی کشت چغندر قند در مناطق معتدله اروپا و آمریکای شمالی که حد متوسط گرما در ماه‌های تیر و مرداد بین 17 تا 27 درجه سانتیگراد و مقدار بارندگی بین 500 تا 1000 میلی‌متر در سال است و 50% میزان بارندگی در ماه‌های اردیبهشت تا مهرماه می باشد قرار دارد.

نیشکر جزو گیاهان گرمسیری و حاره محسوب می‌شود و دوره رشد آن دوازده ماه طول می‌کشد و نیاز به آب فراوانی دارد و به سرما حساس است بنابراین مرکز اصلی آن میان خط ایزوترم (هم‌گرمایی) 20 درجه شمالی و جنوبی خط استوا قرار دارد در این مناطق همراه با تابش شدید آفتاب بایستی سالیانه 1200 میلیمتر بارندگی و یا امکان آبیاری مصنوعی وجود داشته باشد.

مراکز اصلی کشت چغندر قند در مناطق معتدله اروپا و آمریکای شمالی که حد متوسط گرما در ماه‌های تیر و مرداد بین 17 تا 27 درجه سانتیگراد و مقدار بارندگی بین 500 تا 1000 میلی‌متر در سال است و 50% میزان بارندگی در ماه‌های اردیبهشت تا مهرماه می باشد قرار دارد.

مراکز کشت چغندر قند و نیشکر در جهان و درصد تولید آن 3-1 چغندرقند در ایران صنعت قند ایران پس از سالها در سال 1274 با تاسیس کارخانه چغندری در کهریزک با سرمایه بلژیکی‌ها مجددا پایه‌گذاری گردید و این امید رابه وجود آورد که با کشت چغندر و تاسیس کارخانه‌هایی دیگر می‌توان قسمت اعظم قند مورد نیاز آن زمان کشور را تامین نمود.

این موضوع برای روس‌ها که در آن زمان قند و شکر ایران را تامین می‌کردند ناخوش‌آیند بود لذا سخت کوشیدند تا این صنعت نوپا را از بین ببرند و از بین هم بردند، زیرا کارخانه پس از دو بهره‌برداری به کلی تعطیل شد و تا 1309 نه از قند ایران خبری بود و نه از چغندر کاری در ایران...

در 1309 کارخانه قند کهریزک با سرمایه دولت بازسازی شد و بلافاصله پس از آن کارخانه قند کرج به صورت کارخانه ای مدرن (در آن زمان) با سرمایه دولت تاسیس شد و طولی نکشید که کارخانه‌های قند مرودشت _ اسلام‌آباد _ ورامین (شاهی) و آبکوه و میاندوآب با سرمایه دولت تاسیس شدند و به بهره‌برداری مشغول گردیدند و به علت پیشرفت کشت چغندر پاره‌ای از آنها توسعه ظرفیت هم یافتند.

کارخانه شاهی قدیم (به علت آنکه نمی‌توانسته در مازندران خوب چغندر به عمل آورند) پس از بهره‌برداری 1315 تعطیل گردید و کلیه ماشین‌آلات آن (به جز مراکز نیروی بخار، نیروی برق) به محل کنونی (شازند) منتقل گردید و کارخانه قند شازند به وجود آمد که از 1317 تا کنون در این محل مشغول بهره‌برداری می‌باشد.

کارخانه قند ورامین نیز پس از بهره‌برداری 1317 تعطیل گردید و ماشین‌آلات قندسازی آن (برای توسعه ظرفیت کارخانه قند مرودشت) به مرودشت منتقل گردید.

با شروع بهره‌برداری از سه کارخانه جدید دولتی که هر کدام 350 تن ظرفیت داشتند فسا در 1333- بردسیر در 1334 و چناران در 1335 جمع واحدهای آماده به کار کشور که همه با سرمایه دولت تاسیس شده بود و به وسیله دولت اداره می‌شدند به 12 واحد رسید ولی کارخانه قند کهریزک به علت اقتصادی نبودن از گردونه خارج شد و در نتیجه تعداد کارخانه‌های قند دولتی مثلا در تاریخ 1337 به 11 واحد تقلیل یافت و از این 11 واحد نیز در 1337 معادل 106000 تن قند و شکر به دست آمد که خود حد نصابی در آن زمان برای صنعت قندسازی کشور بود.

تا سال 1335 صنعت قندسازی منحصرا با سرمایه دولت به و.جود آمده بود و بخش خصوصی وارد صنعت قندسازی نشده بود، اما در 1336 شرکتی توسط بخش خصوصی به نام شرکت سهامی کارخانه قند فریمان تاسیس گردید و کارخانه قندی با ظرفیت یک هزار تن چغندر در 24 ساعت در فریمان (خراسان) نصب شد و از 1338 تا کنون مشغول بهره‌برداری است.

گو اینکه کارخانه‌های قند تربت جام و ممسنی و یاسوج هر کدام با ظرفیت یک هزار تن چغندر در 24 ساعت با سرمایه دولت خریداری شده و کارخانه قند نیز با ورود خود به صنایع قند کشور باعث رونق صنعت گردیده بود.

بخش خصوصی نه فقط راسا اقدام به تاسیس کارخانه کرد بلکه کلیه واحد‌های قندسازی متعلق به دولت (به جز 5 کارخانه) را نیز علی‌الظاهر خریداری نمود.

در هر صورت قبل از سال 1320 کشور دارای 7 کارخانه قند مشغول به کار بود که در این کارخانه‌ها از سال 1318 تا سال 1325 همه ساله برابر با 28226 تن (حد نصاب) قند و شکر تولید شده است.

در سال‌های 1329 و 1333 دو کارخانه قند ارومیه و تربت حیدریه هر یک با ظرفیت 700 تن چغندر در 24 ساعت و با سرمایه دولت به جمع کارخانه‌های قند کشور افزوده شد و در نتیجه کشور دارای 9 واحد قندسازی مشغول بهره‌برداری شد.

از 33 کارخانه چغندر قند که قبل از انقلاب مشغول بهره‌برداری بودند فقط پنج واحد (تربت جام، پیرانشهر، ممسنی، چهارمحال و یاسوج) ا ز واحدهای دولتی به وسیله دولت اداره می‌شدند و بقیه لااقل به صورت اسمی به وسیله بخش‌های خصوصی خریداری و به کار اشتغال داشتند.

در این زمان نزدیک به 95 درصد از تولید به وسیله بخش خصوصی تامین می‌شد.

هم‌اکنون در کشور 35 کارخانه قند چغندری با ظرفیت 5000 تن (بالاترین) و 500 تن (کمترین) مشغول به کار هستند.

این کارخانجات باظرفیت اسمی 63600 تن قادرند در یکصد روز دوره بهره‌برداری 6360000 تن چغندر را مصرف نمایند.

فصل دوم 1-2 برداشت، نگهداری و تحویل چغندر قند میزان چغندر قند تولیدی هر منطقه طول دور بهره‌برداری کارخانه یا کارخانه‌های آن منطقه را تعیین می‌کند.

کارخانه‌ها مایلند با توجه به ضایعات قندی چغندر به اندازه صد روز ظرفیت کارخانه چغندر داشته باشند و کل چغندر را در مدت یکصد روز یعنی اواسط مهرماه تا اواسط دیماه تحویل بگیرند و برهمین مبنا هم باکشاورزان قرار داد منعقد می‌کنند.

بنابراین حالت مطلوب برای کارخانه آن است که کشاورزان کندن چغندر خود را طوری ترتیب دهند که به تدریج به اندازه ظرفیت کارخانه چغندر را برداشت و بلافاصله به کارخانه تحویل دهند.

البته اگر کشت چغندر طبق برنامه در بهار تدریجی انجام شود برداشت آن نیز تدریجی امکان‌پذیر است و تا چغندر مزرعه‌ای که زودتر کاشته شده برداشت شود و تحویل کارخانه گردد.

چغندر مزرعه دیگر که دیرتر کاشته شده رسیده و قابل برداشت می‌شود.

از طرف دیگر کشاورزان متوسط و کوچک که تعدادشان هم کم نیست و حدود 90% پیمانکاران را تشکیل می‌دهد به دلایل مختلف مایلند که چغندر خود را بلافاصله از مزرعه به کارخانه حمل و تحویل نمایند.

بعضی از آنها چون زمین چغندر خود را کودریزی و وجین کرده‌اند نمی‌خواهند آن را در آیش بگذارند و معمولا جو یا گندم در آن می‌کارند اگر صبر کنند تا چغندر خود را در دی و بهمن برداشت و بعد گندم بکارند محصول گندم در اثر کرپه شدن خوب نمی‌شود.

بنابراین بدون توجه به برنامه تحویل چغندر خود را در موقع مناسب کار خود می‌کنند و می‌خواهند بلافاصله تحویل کارخانه دهند.

در سالهایی که مقدار چغندر تولیدی در اثر افزایش سطح زیر کشت یا رعایت اصول به‌زراعی و ایجاد شرایط اقتصادی و اجتماعی و مخصوصا شرایط جوی مناسب افزایش می‌یابد طول دوره بهره‌برداری به علت ثابت ماندن ظرفیت کارخانه‌ها طولانی شده و کشاورزان اگر نسبت به برداشت چغندر خود به موقع اقدام نکنند مزارع آنها زیر برف و باران و یخبندان رفته و زحمات یکساله آنها به هدر می‌رود.

کما اینکه در سالهای 1324،1347، 1351، 1373 و 1381 به علت سرما و بارندگی مداوم برداشت چغندر به موقع انجام نشد و مقدار زیادی چغندر در استانهای مرکزی، سمنان، خراسان، کرمانشاه و آذربایجان از بین رفت و خسارت مالی زیادی به کشاورزان وارد آمد و اگر هم قبل از سرما نسبت به برداشت چغندر اقدام کنند با تراکم وسایل نقلیه جلو درب کارخانه و طولانی شدن تحویل چغندر مواجه می‌شوند.

بنابراین عدم هماهنگی در تولید و مصرف چغندر مشکلات مادی و معنوی زیادی را برای دست‌اندرکاران صنایع قند همواره به دنبال داشته است.

این ناهماهنگی بین کشاورزان و کارخانه‌داران و تضاد منافع باعث شده است که همه ساله بین هفتاد تا یکصد هزار تن شکر از بین برود و اگر ضایعات قندی از برداشت تا تحویل را به آن اضافه کنیم ضایعات قندی به مراتب بیشتر از یکصدهزار تن شکر خواهد شد.

این مقدار شکر حدودا 50% محصول شکر تولیدی استان خراسان با ده کارخانه قند می‌باشد.

پس از دانستن اصل مسلم بالا به منظور جلوگیری از تلفات قندی باید جریان برداشت، حمل، تحویل و مصرف چغندر را طوری تنظیم نمود که زیان حاصل برای هر دو طرف و کشور حداقل باشد.

برای رسیدن به این هدف باید به ترتیب زیر عمل کرد: تولید برای هر کارخانه تابع ظرفیت و کارائی آن کارخانه باشد.

جاده‌های مناسب برای حمل چغندر طوری نگهداری شوند که هر موقع حمل چغندر مقدور باشد.

کسانی که به زمین برای کشت بعدی نیاز دارند و یا در مناطقی که سردسیر است چغندر کاشته‌اند بایستی چغندر خود را برداشت و طبق دستورالعملی که بعدا خواهد آمد در کنار جاده ماشین‌رو سیلو کنند.

صاحبان کارخانه ها به مشکلات کشاورزان و هزینه اضافی که برای نگهداری چغندر متحمل می‌شوند توجه نمایند و منحصرا نفع ظاهری خود را مد نظر قرار ندهند.

با بالا رفتن هزینه دستمزد استفاده از ماشین‌های برداشت و بارگیری چغندر در دنیا رواج یافته است.

ولی در ایران هنوز هم در اکثر مزارع چغندر را با بیل (استثنا با گاوآهن) می‌کنند و کارگران برگ و گاهی طوقه را با داس، کارد و یا تیشه‌های کوچک جدا می‌کنند.

برگهای چغندر و طوقه آن که فاقد مواد قندی هستند علوفه خوبی برای حیوانات می‌باشند.

هر گاه برگ و طوقه پس از قطع شدن در زمین بماند کود بسیار خوبی برای زراعت بعدی می‌باشد.

بعضی از کشاورزان عادت دارند که قلب از کندن چغندر حیوانات خود را در مزرعه چغندر چرا دهند تا برگهای سبز را تعلیف کنند.

این امر دقیقا به ضرر زارع است.

زیرا دامها پس از خوردن برگها قسمتی از ریشه چغندر را نیز می‌خورند و چغندرها مجددا شروع به برگ دادن می‌کنند و این امر باعث می‌شود که هم عیار آن کاهش یابد و هم باعث فساد سریع چغندر میگردد.

به هر روشی پس از آنکه چغندر از زمین کنده شد و برگهای آن جدا گردید باز ریشه چغندر همانند موجود زنده تنفس می‌کند و از قندی که ذخیره کرده است مصرف می‌کند.

آزمایشهای انجام شده نشان می‌دهد که عیار چغندر پس از برداشت و قطع برگهایش و چنانکه در زمین برای مدتی بماند پس از روز اول 4/0 عیار و پس از 12 روز عیار آن 4/1 کاهش می‌یابد.

بنابراین چغندر کنده شده را نباید در هوای آزاد و به طور پراکنده زیر اشعه آفتاب قرار داده و در صورتی که حمل فوری آن مقدور نباشد حتما باید پس از برداشت و تمیز کردن چغندر خارج شود.

هنگام برداشت چغندر در هوای بارانی و زمین گل مقدار گل همراه چغندر افزایش می‌یابد.

سیلو کردن این نوع چغندر به همان صورت مجاز نیست و چون گل در سیلو باعث پوسیدگی ریشه شده و عیار آن را کاهش می‌دهد بنابراین ریشه‌هایی که برای سیلو یا انبار کردن در نظر گرفته می‌شوند باید حتی المقدور تمیز و عاری از خاک و گل باشند.

اگر بنا به توصیه کارخانه برداشت زودتر انجام گیرد مثلا اواخر شهریور تا اواسط مهر کشاورزان باید به طور دانسته اضافه وزن محصول و قند خود صرف نظر کنند.

طبق آزمایشات انجام شده اضافه وزن چغندر در ماه‌های شهریور تا مهرماه 200 کیلو در هر هکتار و افزایش عیار در همین مدت 60 تا 70 کیلو شکر در هکتار است.

از طرف دیگر انتظار میرود که برگ بیشتری به دست آید و مزرعه زودتر برای کشت بعدی آزاد گردد.

اما با همه اینها زیان مالی که در اثر زودتر کندن چغندر به کشاورزان وارد می‌آید جبران نمی‌گردد.

لذا اضافه پرداخت از طرف کارخانه برای کندن زودتر از موعد و یا سیلو کردن و بعد تحویل دادن بجا و لازم است مبلغی به عنوان خسارت توسط کارخانه باید پرداخت شود.

گسترش کشت چغندر و پیشرفت بیش از پیش و ماشینی شدن برداشت و حمل با توجه به شرایط جوی و محدود بودن دوره برداشت ایجاب می‌کند که کارخانه‌های قند امکان انبار کردن چغندر در کارخانه را افزایش دهند.

این موضوع بسیاری از کارخانه‌های قند را مجبور کرده است که سیلوهای اضافی آماده کنند و چغندرها را مدت درازتری در سیلو نگاه دارند.

از این کار دوپی‌آمد گرفته شده است.

یکی آنکه نگهداری چغندر توسط کارخانه در صورت رعایت اصول انبارداری و بهتر و دیگر آنکه ضایعات قندی و وزنی در سیلوهای کارخانه کمتر است به ویژه اگر ضوابط سیلو کردن را از قبیل : سالم بودن چغندر، تمیز بودن چغندر، رسیده بودن چغندر و زخمی نبودن چغندر مراعات گردد.

عوامل مذکور عواملی هستند که کار کشاورزان در آنها موثر است و باعث دوام بیشتر چغندر می‌گردد.

کود دادن درست و به موقع و رسیدگی کامل چغندر اثر مساعدی در دوام چغندر دارد.

کود ازته زیاد از حد و یا کمبود کود فسفری و یا کود پتاس کیفیت چغندر، عیار و دوام چغندر را کاهش می دهد.

2-2 تحویل و تخلیه هنگامی که چغندر به کارخانه تحویل داده می‌شود لازم است وزن خالص آن و همچنین عیار آن مشخص شود.

در کشورهای اروپایی و آمریکایی علاوه بر عیار مقادیر مواد ملاس‌زا مثل سدیم، پتاسیم و ازت مضره نیز تعیین می‌شود.

این اطلاعات و آگاهی‌ها مخصوصا باعث می‌شود که بهاء چغندر به درستی به پیمانکار بر حسب مقدار شکری که به کارخانه تحویل داده است پرداخت گردد و همچنین بیلان موادی که وارد کارخانه می‌شود و پایه محاسبات کارخانه می‌باشد دقیقا تعیین شود.

در کشورهای خارجی پرداخت بهای چغندر بر مبنای شکر قابل استحصال انجام می‌گیرد.

به این دلیل در کارخانه و یا مراکز تحویل چغندر قپان‌هایی به نام قپان پلی با ظرفیت های مختلف وجود دارد و همه ساله این قپانها به وسیله اداره استاندارد کنترل و پلمپ می‌شود.

کامیون و یا هر وسیله ترابری دیگری که حامل چغندر است در بدو ورود توزین می‌شود و این وزن روی کارت مخصوصی که روی آن تاریخ تحویل، شماره پیمان پیمانکار و شماره سری کارت ثبت شده است به وسیله دستگاه ثبات ثبت می‌شود.

پس از اینکه عمل توزین انجام شد از چغندر برای تعیین عیار و افت نمونه‌برداری می‌شود و سپس چغندر تخلیه و وسیله ترابری مجددا توزین می‌گردد.

اگر P1 وزن وسیله ترابری پر از چغندر و P2 وزن وسیله خالی باشد در این صورت وزن چغندر ناخالص x به شرح زیر خواهد بود.

X=p1-p2 دستگاه قپان عبارت از یک چهارچوب فلزی مستطیلی شکل است که روی آن به وسیله تخته و یا وزنه آهنی پوشیده شده است و وسیله ترابری روی آن قرار می‌گیرد.

فشار وارده روی صفحه به وسیله یک سلسله اهرم‌های فولادی که نقاط اتکای آنها بسیار نازک و دقیق می‌باشد به شاهین منتقل می‌گردد و شاهین که مدرج می‌باشد به وسیله گردش وزنه‌ای معین وزن روی آن را تعیین می‌کنند.

شاهین دستگاهی است که به صورت خودکار می‌تواند وزن را تعیین و ثبت کند.

به منظور جلوگیری از صدمه خوردن قپان در اثر رفت و آمد حمل و نقل اهرمها و فنرهایی در آنها نصب می‌شود تا کفه را از حالت سکون خارج و پس از توزین مجددا به حالت سکون درآورد.

در کارخانه‌های قند به منظور سرعت عمل در تحویل دو قپان یکی برای توزین اولیه و دیگری توزین ثانویه وجود دارد.

اخیرا در بعضی از کارخانه‌های قند قپان‌هایی که به لودسل مجهز می‌باشند نصب شده‌اند که ارقام را به صورت دیجیتال نشان می‌دهند.

3-2 تخلیه چغندر تخلیه چغندر باید طوری انجام شود که اولا مخارج زیادی به آن تعلق نگیرد و ثانیا چغندر در حین تخلیه زخمی و خرد نشود تا هم بهتر قابل نگهداری باشد و هم در سیلو در حین نگهداری ضایعات وزنی و قندی کمتری حادث شود.

در قدیم تخلیه چغندر با دست و یا چنگک انجام می شد ولی در حال حاضر در اکثر کارخانه‌های قند عمل تخلیه با دستگاه‌های مکانیکی و یا هیدرولیکی انجام می‌شود.

4-2 تخلیه مکانیکی امروزه دستگاه‌هایی ساخته شده است که به وسیله حمل چغندر روی یک پلت فرم قرار می‌گیرد و در اثر مورب نمودن کامیون به عقب و یا به یکطرف از عقب و یا از پهلوی وسیله نقلیه چغندرها در داخل یک قیف برگ ریخته می‌شود.

چغندر از این قیف تدریجا به وسیله نوار متحرکی که در زیر قیف قرار دارد روی نوار دیگری منتقل می‌گردد و درنهایت در داخل سیلو ریخته می‌شود.

در حین انتقال چغندر از قیف تا سیلو چغندرها از روی دستگاه خاک‌گیر عبور کرده و چغندرهای ریز و زیر صد گرم از چغندر ها جدا و روی نواری که زیر دستگاه خاک‌گیر نصب شده است جمع می‌شود.

پس از آنکه وسیله نقلیه چغندرش را خالی کرد به زیر نوار خاک‌گیر آمده و خاکهای جمع شده روی نوار به داخل وسیله نقلیه آمده و وسیله نقلیه مجددا توزین و طبق رابطه بالا وزن چغندر نیمه خالص محاسبه می‌گردد.

همانطوری که گفته شد هر دو وزن باید به وسیله دستگاه ثبات ثبت شود البته در مواقع بارانی و مرطوب که چغندرها مقدار زیادی گل دارند جدا کردن گل‌ها با دستگاه خاک‌گیر مقدور نیست.

عملکرد خوب دستگاه خاک‌گیر اثر خوبی در ضایعات وزنی و قندی سیلو دارد.

دستگاه‌های خاک‌گیر معمولا غربالهای لرزان و یا غربالهای چرخنده می‌باشند.

نوعی خاک‌گیر که در اکثر کارخانه‌های قند ایران نصب شده است عبارت است از یک چهارچوب فلزی مربع مستطیل که در داخل آن محورهای موازی قرار دارند.

روی این محورها صفحات مدور پلاستیکی سخت پهلوی هم نصب شده‌اند.

این محورها به وسیله الکتروموتورهایی حول محورشان می‌چرخند.

فواصل صفحات متحرک سه تا چهار سانتیمتر است.

چغندر وقتی که روی این صفحات قرار می‌گیرد در اثر حرکت دورانی صفحات به طرف جلو حرکت کرده و خاک‌های آزاد همراه چغندر از لابه‌لای صفحات به پائین ریخته می‌شود.

چغندرها بعد از عبور از روی خاک‌گیر از طریق نوار متحرکی که قادر است به سمت بالاو پایین و چپ و راست حرکت کند از ارتفاع کم به داخل سیلو ریخته و روی هم انباشته می‌شوند.

5-2 تخلیه هیدرولیکی در برخی از کارخانه‌های قند تخلیه چغندر از وسیله ترابری مستقیما به کانال چغندر به خط مصرف به وسیله آب انجام می‌شود.

پس از باز کردن دیواره پهلوئی وسیله ترابری چغندر از یک شیر آب مخصوص به نام جت آب با فشار 5/3 اتمسفر روی چغندرها پاشیده می‌شود و چغندر ها از روی کف وسیله نقلیه همراه آب به درون کانال یا مجزای انتقال چغندر ریخته می‌شود.

مقدار آب مورد نیاز 4 تا 8 متر مکعب در دقیقه برای شیری که قطر دهانه آن 60 تا 90 میلیمتر است می‌باشد.

در این روش برخلاف روشهای مکانیکی چغندرها صدمه نمی‌بینند.

برای انتقال چغندر بدون استفاده از آب از پلت‌فرم به خط تولید استفاده از دستگاهی است که در فرانسه ساخته شده است.

این دستگاه چرخی مجهز به کاسه‌هایی می‌باشد که با گردش ملایم می‌چرخد و به طرف عقب، راست و چپ به آرامی حرکت می‌کند جابه‌جایی آن بر روی یک پل متحرک انجام می‌گیرد.

این پل دارای نوار نقاله‌ای است که چغندرها را از کاسه‌ها گرفته به خط تولید می‌برد.

6-2 تخلیه با آب یا تخلیه هیدرولیکی از این روش در مواقعی که بخواهند چغندر را مستقیما مصرف نمایند استفاده می‌شود.

به کمک یک و یا دو فواره هیدرولیکی آب با فشار 5/2 اتمسفر و یا پهلوی وسیله روی توده چغندر پاشیده می‌شود.

چغندرها همراه با آب از کامیون تخلیه شده و وارد کانال انتقال چغندر می‌شوند.

میزان آب مصرفی 400 تا 600% است.

در بعضی از کشورها که انتقال چغندر از سیلوهای انتظار به وسیله کمپرسی‌های کارخانه انجام می‌شود و خوراک کارخانه مستقیما از این سیلوها تامین می‌گردد چغندرها در داخل قیف بزرگی که در سطح زمین قرار دارد تخلیه می‌شوند.

این چغندرها به وسیله فواره آب با فشار زیاد که در زیر قیف در عمق حدود 4 متری سطح زمین قرار دارد از طریق کانال به خط تولید فرستاده می‌شود.

در این روش ناخالصی‌های همراه چغندر مثل خاک و ماسه و گل از چغندرها جدا نمی‌شوند و آلودگی آب بالا است.

روش تخلیه هیدرولیکی در ایران به ندرت استفاده می‌شود.

7-2 روش تخلیه خشک در این روش چغندرها از وسیله ترابری به داخل یک قیف ریخته می‌شود.

این قیف ثابت است و در زیر آن نوار نقاله فلزی قرار دارد که چغندرها را از زیر قیف به روی نوار دستگاه تخلیه که زاویه ای حدود 30 درجه دارد منتقل می‌کند.

برای اینکه چغندرها از داخل وسیله ترابری به داخل قیف ریخته شود کامیون روی پلت فرم کوچکی که بر حسب موقعیت وسیله ترابری را طوری بلند می‌کند که چغندرها یا از عقب خالی شود یا از یکی از طرفین تخلیه شود معمولا در هر کارخانه برای اینکه ظرفیت تخلیه را بالا ببرند دو عدد پلت‌فرم و یا جک و دو قیف وجود دارد که به نوبت کامیون‌ها تخلیه می‌شوند.

چغندرها پس از عبور از روی دستگاه خاک‌گیر که دارای صفحات مدور پلاستیکی متحرک است و پهلوی هم قرار گرفته‌اند گذشته و قسمت عمده خاکهای چغندر(سوای خاکهای چسبیده در شیارها و یا گل) و علف‌های ریز از چغندر جدا و در قیفی که در زیر خاک‌گیر قرار دارد جمع‌آوری می‌شود.

خاکها به وسیله نواری که زیر قیف واقع است به وسیله‌ای که چغندر را به کارخانه آورده است برگردانده می‌شود.

این روش مزایای زیرا دارا است: الف) گرفتن و تفکیک عمده خاک و بقایای گیاهی چغندرهایی که بایستی سیلو شوند.

باعث می‌شود که چغندر بهتر نگهداری شود زیرا در چنین حالتی هوا در توده چغندر به خوبی جریان پیدا می‌کند.

ب) گرفتن خاک چغندر باعث می‌شود که آبهای گل‌آلودی که به دکانتور (حوض ترسیب) می‌روند به مراتب کمتر گردند.

این مزیت برای کارخانه‌هایی که فضای کافی برای توسعه حوض ترسیب ندارند و ظرفیت حوض ترسیب کوچک است نهایت اهمیت را در بر دارد.

چغندرهای تخلیه شده یا مستقیما به خط تولید هدایت و مصرف می‌شوند و یا در سیلو جمع‌آوری و با توجه به ظرفیت کارخانه بعد از مدتی به ترتیب نوبت تحویل مصرف می‌شوند.

فصل سوم آزمایشات صورت گرفته در کارخانه چغندرقند 1-3 تحویل چغندر قند نمونه‌برداری از هر محموله به وسیله دست و یا با کمک نمونه‌‌بردار اتوماتیک به نام روبرو انجام می‌شود.

تعداد چغندرهای هر نمونه بایستی به اندازه کافی باشد.

خاک و برگ چغندر (افت) افت به موادی اطلاق می‌شود که در هر محموله تحویل داده می‌شود مثل خاک، سنگ، برگ، طقه و غیره.