مقدمه ای بر توفان :
یکی از پر آسیب ترین و کشنده ترین حوادث توفان است. وقتی توفان ها به کنار ساحل می رسند، با خود نشان یک موج از آب اقیانوس را در امتداد خط ساحلی می آورند، بادهای شدید، گرد و بادهای سخت و باران های شدید و سیل را به همراه می آورند.
در طول توفان، خانه ها، مغازه ها، جاده ها و پل ها به واسطه بادهای سریع و قوی و یا امواج شدید تخریب شده یا آسیب می بینند . آشغالهای حاصل از بادهای سریع و قوی می توانند آسیب زننده باشند. جاده ها و پل ها با سیلاب خراب می شوند و یا به وسیله آشغالهای همراه توفان مسدور می شوند در توفان های بزرگ (مثل اندرو) نیروی باد به تنهایی می تواند تخریب وحشتناکی را ایجاد کند. درختان و خطوط نیرو قطع می شوند و خانه ها و ساختمانهای سست نابود می شوند. این خسارت ها فقط به خط ساحل محدود نیستند. اغلب آسیب ها تا صدها مایل هم کشیده می شوند.
توفان ها و پتانسیل تخریبی آنها بوسیله مقیاس Saffir – Simpson از 5-1 شماره گذاری می شوند، توفان گروه 1 کمترین نیروی تخریبی را دارد و توفان گروه 5 بیشترین قدرت تخریب را داراست. سه نوع آسیب در اثر توفان رخ می دهد :
آسیب توسط باد :
بادهای نیرومند توفان با توان mph74 یا بیشتری می توانند ساختمانهای سست و خانه هاید متحرک را نابود کنند. آشغال هایی چون علائم، سقف ساختمان ها، ستون ها، مواد و کوچک خارج از خانه ها مثل گلوله های پروازی در توفان ها به حرکت در می آیند.
آسیب موج های توفان :
موج های توفان گنبد بزرگی با پهنای 100-5 ماده ی آب هستند که تا خط ساحل نزدیک جایی که توفان دارد خستگی می شود می رسند، موج های بالای آب تخریب کننده هستند. توفان های شدید به همراه آب کنار ساحل کم عمق تر، به تشکیل موج های قوی تری می انجامد.
آسیب توسط سیل :
باران های گسترده در خشکی اغلب بیشتر از 6 اینچ هستند و سیل های کشنده و هلاک کننده ای را تولید می کنند. در نواحی خشکی این مورد بیشترین خطر را دارد.
نواحی که در معرض خطر توفان هستند عبارتند از :
خلیج آتلانتیک و خلیج ایالات متحده از تگزاس، کاربین و نواحی استوایی یا سینیک غربی، از هاوایی، کدام تا ساموئای امریکا و اسپانیا.
توفان های گروه 1 هم ممکن است باعث مرگ، انهدام ملک و سیل شوند و باید جدی گرفته شوند (با این که کمترین نیروی تخریبی را دارند). نواحی ساحلی باید در موقع نزدیک شدن توفان تخلیه گردند.
توفان :
باد به عنوان یکی از عوامل ایجاد کننده تغییرات آب و هوایی عامل ایجاد پدیده ای با طبیعی تکان دهنده و خشن و مخرب به نام توفان می باشد. منظور از توفان در خشکی معمولاً یک وضعیت بر آشفته هواست که در آن باران سنگین می بارد و توأم باران سنگین می بارد و توأم با رعد و برق و بادهای شدید است.
توفان در دریا اغلب به صورت یک تند باد بسیار شدیدی می باشد. توفان در عرض جغرافیایی که ایالات متحده قرار گرفته معمولاً مساحتی به حدود صدها کیلومتر را یکباره فرا می گیرد. این توفان خاکی از گردبادهای بسیار وسیعی است که به گرد نقطه ای که فشار جو کم است پیوسته می چرخند. توفان هایی از این قبیل در جایی شروع می شوند که هوای گرم و مرطوب مناطق گرمسیری که به سمت شمال برخاسته، برخورد می کنند.
در برخی جاها، هوای گرم مانند کمپانی در شکم هوای سرد بیشتر وی می کند، نوک این پیکان نقطه ای از جو کم فشار را ایجاد می کند. آن گاه به هوای این منطقه، از هر سو بادها یورش می آورند و کم کم توفانی بر فراز آن گسترده می شود. در هر جایی که هوای سرد با هوای گرم برخورد می کند، نخست اندکی از آن دو به هم می آیند، سپس هوای گرم که سبک تر است در یک سطح اریب وار بالا می رود. بر اثر این جریان، هوای گرم و مرطوب خنک می شود و چون به حالت اشباع برسد، ابری پدید می آورد که شاید هم برف یا باران از آن ریزش کند.
در نیمکره شمالی گردش زمین سبب می شود که باد به سمت راست متمایل شود. از این دو توفان در آن جا در جهتی مخالف گردش عقربه ساعت رخ می دهد. این جریان در واقع شبیه به باد است اما به مقیاسی بسیار بزرگتر از آن.
توفان های دریای چین و توفان هایی که در شمال خط استوا رخ می دهند، معمولاً در اواخر تابستان و یا در پائیز بر فراز آب های گرم استوایی، شروع می شود.
جریان آن ها به سوی مغرب یا شمال غربی در مسیری است که کم کم به طرف راست انحنا می یابد. علت ویرانی های ناشی از توفان دو مورد است :
یکی سرعت سرسام آور خود با دو دیگری کاهش هولناکی که در فشار جو پدید می آورد. دیوار خانه ها و همچنین ساختمانهایی که طعمه این توفان ها می شوند به کلی در هم فرو می ریزند.
اثر توفان بر اقیانوس :
در غیاب چرخش کره زمین، انتظار می رود که باد جریانهای اقیانوسی و در مسیر تنش خود ایجاد و تقویت کند. به هر حال نیروی کوریولیس، حرکت آبهای اقیانوسی را تا زاویه معینی نسبت به آب منحرف می سازد و حالت نهایی را از آنچه ما انتظار داریم پیچیده تر می سازد. علاوه بر آن مرزهای قاره ای دخالت می کنند و به این پیچیدگی می افزایند. نیروی گرما و باد نیز به حرکات قائم منجر می شود که به چرخش ترموهالین معروف است، به این ترتیب گردش عمومی یک میدان جریان پیچیده است که تحت تأثیر عوامل مختلف قرار دارد.
در بین جزئیات فراوان الگوهای جریان سطحی مشخصه ای وجود دارند که از جمع زدن آنها جریان عمومی اقیانوس ها شکل می گیرد.
جنبه تکراری الگوهای جریان. چرخش های (gyre) جنب حاره ای هستند که سر تا مسر بخش شرق – غرب حوضه های هر اقیانوس را در هر دو نیمکره در بر می گیرند. معروفترین مثال چرخش (gyre) آتلانتیک شمالی است که قسمت غربی آن از سیستم گلف استریم جریان فلوریدا تشکیل شده است که متعاقباً با طی کردن عرض اقیانوس در جهت شرق در عرض های 45 درجه تا 50 درجه، جریان آتلانتیک شمالی می شود.
در نزدیک اروپا این جریان به یک جریان قوی تر فناوری به سمت جنوب و جریان نروژی به سمت شمال منشعب می شود.
پاسخ اقیانوس به یک توفان یا هاریکان در حال حرکت :
اقیانوس توسط آشفتگی هایی که از عرض آن عبور می کنند به حرکت وا داشته می شود. برای حرکت های ؟؟؟، اثرات تغییرات نیروی کوریولیس با عرض جغرافیایی در دریاهای عمیق مهم هستند. در حالیکه برای دریاهای کم عمق اثر مرزهای جانبی مهم هستند.
علامت های توفان : StORM SIGNAES
مشاهدات مربوط به وضعیت هوا را می توان به دو دسته تقسیم کرد :
با کمک وسایل 2) بدون کمک وسایل
برخی از عناصر هواشناسی نظیر فشار و دما و کمیت هایی هستند که بایستی به کمک دستگاههای مخصوص اندازه گیری شوند.
توفان های خیلی شدید را می توان از فاصله یک صد مایلی یا بیشتر بر روی صفحه را دار کشف و مشاهده کرد.
هشدارهای بصری و گزارشات رادیویی توفان برای کشتیرانی مورد استفاده قرار می گیرد و با مشاهده وضعیت هوا و ابرها و با کمک دستگاه ها نوع هشدار فرق می کند.
همچنین می توان با مراجعه به کتابهای مخصوص تشریح علامات توفان، وقوع، نوع و قدرت توفان را تشخیص داد.
به جهت یکپارچگی و یکنواختی در گزارشات مربوط به توفان، تعاریف زیر به صورت گسترده ای عمومیت پیدا کرده است :
نوع اخطار وضعیت باد (بوفورت)
هشدار تند باد GALE WARNING قدرت 9-8
هشدار توفان WARNING STORM قدرت 11-10
*هشدار توفند HVRRICANE WARNING قدرت 12
* در مناطق مختلف اساسی مختلف نظیر «Cyclone Typhoon» و غیره دارد.
توجه : در مجموع به این سه نوع اخطار، هشدارهای توفان می گویند.
بیشتر کشورها این هشدارها را بوسیله رادیو و در گویشی ساده مخابر می کنند و بعلاوه در ایستگاههای ساحلی نصب هشدارهای بصری معمول است. اصول مربوط به گزارش توفان را می توان از جلد سوم کتاب «ADMIRALTY LIST OF RADIO SIGNALS» استخراج کرد و جهت تشریح علائم بصری توفان می توان به کتب «SAILING DIRECTIONS» مربوط به هر منطقه مراجعه نمود. هشدارهای توفان ممکن است به دو گویش گزارش شود (زبان کشور مخاربه کننده و زبان انگلیسی) و معمولاً این هشدارها حاوی مطالب و اطلاعات زیر هستند :
مخابره بین المللی (TTT)
نوع هشدار (تند باد، توفان یا توفند)
زمان مرجع به وقت گرینویچ
نوع اختلال جوی که باعث هشدار گردیده (مثل کانون فشار خیلی پایین) و مقدار فشار در مرکز این کانون اختلال بر حسب میلی بار.
توفان و عرض جغرافیایی اختلال جوی در زمان مرجع
سمت حرکت و سرعت اختلال جوی در زمان مرجع
گستردگی و وسعت تأثیر
قدرت و جهت باد در قسمتهای مختلف نواحی متأثر
اطلاعات بیشتر نظیر مدت احتمالی وقوع تند باد
* مثال :
«TTT» فشار وقوع توفان، ساعت 1600 به وقوع گرینویچ مورخه 4 اوت، کانون فشار خیلی پائین، فشار مرکزی980 میلی بار، موقعیت 45 درجه شمالی و 27 درجه عربی، در حال حرکت در سمت شمال شرقی با سرعت 30 گره دریائی همراه با بادی به قدرت 8 در سطحی به وسعت 400 میلی از مرکز، قدرت این باد تا فاصله 200 میلی از مرکز ربع دایره واقع در شمال شرقی10 تا 11 خواهد بود. در طول بیست و چهار ساعت آینده انتظار می رود کانون کم فشار تخفیف پیدا کرده و همزمان با کاهش جزئی در سرعت باد به طرف شمال تغییر مسیر دهد.
پدیده های هوای بد، اکوهای کاملاً متفاوتی در روی صفحه رادار را ایجاد می کند که از سایر اکوهای راداری کاملاً متمایز است و یک صفحه رادار ممکن است نشان دهنده تصویر واقعی توفانها با توجه به مقدورات بر رادار مربوطه باشد.
راداریست با تجربه با مشاهده اکوهای مربوطه بر روی صفحه رادار می تواند مسیر دقیق حرکت گستردگی و نحوه توسعه توفان را محاسبه و چند ساعت زودتر از رسیدن توفان، هشدار مربوطه را به مبادی ذیربط و سایر کشتیها اعلام نماید.
جبهه های گرم، اکوهای غیر مشخصی از خود بجای می گذارند و معمولاً به صورت بی قاعده، ناحیه بزرگی از صفحه رادار را می پوشانند، با توجه به خصوصیت تغییر پذیر جبهه های گرم که در رابطه با نزولات ایت جبهه است، اکوهای مزبور دارای شفافیت گوناگون می باشند. بعنوان مثال بارشهای ریز بارانی سبک در این جبهه می تواند باران سبک و سپس نیمه سبکی را بدنبال داشته باشند.