فهرست:
چکیده
الف- پیشینه تاریخی
در حقوق اسلام
در جلد اول قانون مدنی
در حقوق رم
در حقوق فرانسه
در حقوق انگلیس و آمریکا
الف) دارا شدن غیر عادلانه (بلاکس لودیکشنری)
ب) اصل استحقاق در حقوق انگلیس و آمریکا
6- در حقوق بین المللی و آراء دیوان های داوری
الف) کمیسیون داوری یونان و انگلیس
ب) کمیسیون دعاوی کلی ایالات متحده آمریکا و مکزیک
ج) کمیسیون داوری فی ما بین ایالات متحده آمریکا و پرو
د) دیوان داوری ایران و آمریکا
منابع اقتباس
قانون مدنی
منابع فقهی
سایر منابع
فصل اول: استیفاء از عمل شخص
بخش نخست – کلیات
گفتار اول – تعاریف و تحدید موضوع
تعریف ادبی
تعریف اصطلاحی
استیفاء به معنای اعم
استیفاء به معنای اخص
طبقه بندی استیفاء در ضمان قهری
گفتار دوم – ماهیت استیفاء
نظریه عقدی
نظریه شبه عقدی
تئوری دارا شدن غیر عادلانه (حقوق تطبیقی)
نظریه عقد استیفاء و واقعه حقوقی
نظریه عمل مادی با آثار حقوقی
گفتار سوم – مبانی فقهی و قانونی
مبانی فقهی
الف) امر معاملی
ب) اجاره
ج) لقطه
د) جعاله
ه) استیفاء در سایر منابع فقهی
یک – شرکت و مضاربه
دو- حقوق متولی و ناظر در وقف
و) فقه تطبیقی
یک - تدوین قانون منطبق با فقه حنفی
دو- کلیاتی درباره ماهیت
سه – عقد ضمنی و اشباه آن
چهار – تمدید عقد سابق با مخالف با عقد
رویه بین المللی
ماده 336 قانون مدنی
بخش دوم – شرایط و آثار
گفتار 1- روابط طرفین
شخص مسئول
الف) اهلیت آمر
یک – فرضی که آمر صغیر غیر ممیز یا مجنون باشد
دو – فرضی که آمر سفیه یا صغیر ممیز باشد.
ب) قصد آمر
2- شرایط عامل
الف) اهلیت عامل
ب) قصد عامل
یک – قصد تبرع از ناحیه عامل دارای اهلیت
دو- قصد تبرع از ناحیه صغیر ممیز و سفیه
سه – عدم قصد تبرع از ناحیه صغیر ممیز و سفیه
چهار – قصد عامل در گرفتن اجرت المثل
پنج – فقدان قصد از ناحیه عامل در حین اجرای امر
گفتار دوم – شرایط مربوط به امر و عمل
شرایط مربوط به امر
شرایط مربوط به عمل
الف) عمل بر حسب امر دیگری باشد.
ب) عمل باید انجام شود.
ج) عرفاً برای عمل اجرت باشد.
د) عامل خود را عادتاً برای اجرت مهیا کرده باشد.
3- مشروعیت عمل
الف) عامل به نامشروع بودن عمل آگاهی دارد.
ب) عدم آگاهی عامل به مشروعیت عمل در نتیجه جهل حکمی است.
ج) عدم آگاهی به مشروعیت عمل جهل موضوعی است.
4- عامل قصد تبرع نداشته باشد.
الف) تبرع
ب) فرض عدم تبرع
ج) تبرع در اقرار
گفتار سوم – آثار
ضمان امر و مسئولیت آمر
عمل مأمور و استحقاق به اجرت المثل عمل
مسئولیت عامل راجع به اموال آمر
الف) وضعیت اموال در ید مأمورین
ب) وضعیت ید صنعتگران نسبت به اموال دیگری
فصل دوم: استیفاء از مال غیر
بخش نخست – کلیات
گفتار اول – تعاریف
گفتار دوم – کلیات
مفهوم و ماهیت حقوقی استیفاء
استیفاء در حقوق سایر کشورها و دادگاههای بین المللی
بخش دوم – مبانی فقهی و قانونی
گفتار اول – مبانی فقهی
اکل مال به باطل
قاعده علی الید
مقبوض به عقد فاسد
الخراج بالضمان
مأخوذ بالسؤم
قاعده احترام
اجاره
گفتار دوم – مبانی قانونی (ماده 337)
بخش سوم: شرایط و احکام و آثار
گفتار اول: شرایط تحقق استیفاء از اموال دیگری
اذن
الف) اذن صریح
ب) اذن ضمنی
2- فقدان اذن
3- استیفاء منفعت
الف) منافع مال مادی است.
یک – منافع موجود است
دو – منافع تدریجی الحصول است
ب) منافع مال معنوی است
4- اجرت داشتن مال موضوع استیفاء
5- مجانی نبودن اذن در استیفاء
الف) صاحب مال اذن به استیفاء مجانی داده است.
ب) قصد استیفاء مجانی و رجوع از اذن
ج) اباحه غیر معوض
یک) اباحه عین
دو) اباحه منافع
لزوم اهلیت برای اذن انتفاع مجانی
اهلیت در اذن دهنده
اهلیت استفاده کننده
الف) صغیر و ممیز
ب) مجنون یا صغیر غیر ممیز
9- قصد طرفین
الف) قصد اذن دهنده
یک – اذن در انتفاع مجانی است
دو – اذن دهنده اجرت المثل بیشتری مطالبه می کند.
سه – اذن دهنده اجرت المثل کمتری مطالبه می کند.
ب) قصد مأذون
یک – اختلاف در قصد طرفین
دو- عدم اطلاع مأذون از قصد اذن دهنده
10- مشروعیت استیفاء از مال غیر
گفتار دوم – احکام استیفاء در اموال دیگری
اجرت المثل در اجازه اشیاء
الف) تعیین مدت
ب) انتقضاء مدت
ج) پایان اجاره و مراضات حاصله
د) تأسیس بنا و غرص اشجار
2- اتلاف مال به عوض
3- تعیین اجرت المثل
الف) مسئولیت فردی یا تضامنی
ب) تصرف اذن دهنده و اجرت المثل
ج) حق مأذون نسبت به منافع استفاده نشده
گفتار سوم – آثار استیفاء از اموال دیگری
مسئولیت منتفع
الف) پرداخت اجرت المثل استیفاء
یک – نحوه محاسبه اجرت المثل
* - محاسبه اجرت المثل بر مبنای مدت تصرف
** - محاسبه اجرت المثل بر مبنای مدت استیفاء
دو – وضعیت منافع استیفاء پس از انفصال
ب) ضمان ید مستفید
یک – ضمان عین
دو- ضمان منافع
سه – ضمان منافع غیر مستوفات
استحقاق اذن دهنده
الف) دریافت اجرت المثل
ب) رجوع از اذن
گفتار چهارم – فروض قابل بررسی در استیفاء
استیفاء از مال غیر است
استیفاء منفعت همراه با کار غیر است.
استیفاء از مال دیگری توأم با کار ثالث است
استیفاء از مال دیگری توأم با کار دیگری به نفع ثالث است
گفتار پنجم – نحوه اثبات حق و صدور حکم
بار اثبات
وسایل اثبات
وضعیت حکم
نمونههایی از صدور احکام
یک – دادگاههای داخلی
دو – در دیوان داوری ایران و آمریکا
منابع و مآخذ
منبع:
قرآن مجید
امامی دکتر حسن، حقوق مدنی، جلد اول، کتابفروشی اسلامیه، سال 1356.
امامی دکتر حسن، حقوق مدنی، جلد دوم، کتابفروشی اسلامیه، سال 1356.
اخلاقی، دکتر بهروز، اظهارنظر حقوقی، مورخ 10/10/1363.
انصاری شیخ مرتضی، مکاسب، چاپ تبریز، انتشارات اطلاعات، چاپ 1375 هجری.
بروجردی عبده محمد، کلیات حقوق اسلامی، انتشارات دانشگاه تهران چاپ دوم، 1329 ه.ش.
جعفری لنگرودی دکتر محمد جعفر، دایره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، انتشارات مشعل آزادی، سال 1357.
جعفری لنگرودی دکتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوقی، چاپ دوم.
جعفری لنگرودی دکتر محمد جعفر، شرح قانون مدنی، حقوق اموال، جلد اول، انتشارات مشغل آزادی، سال 1356.
جعفری لنگرودی دکتر محمد جعفر، حقوق ایران، انتشارات کانون معرفت
جعفری لنگرودی دکتر محمد جعفر، حقوق تعهدات، جلد اول، انتشارات مدرسه عالی قم، سال 1354.
حایری شاهباغ سید علی، شرح قانونی مدنی، جلد 3، سال 1329.
حسینی نژاد دکتر حسینقلی، جزوه درس مسئولیت مدنی، درس فوق لیسانس، دانشگاه آزاد اسلامی
حکیم عبدالمجید، الموجزفی شرح القانون المدنی، مصادر التزام، جلد اول.
امام خمینی (ره) روح الله، تحریر الوسیله، جلد اول، انتشارات دارالعلم قم.
امام خمینی (ره) روح الله، تحریر الوسیله، جلد دوم، انتشارات دارالعلم قم.
دیوان داوری ایران، ایالات متحده آمریکا پرونده 33 شعبه یک.
دیوان داوری ایران، ایالات متحده آمریکا پرونده 40 شعبه دو.
دهخدا علی اکبر، لغت نامه، جلد 10، انتشارات گلشن تهران، سال 1330.
ابن رجب حنبلی، القواعد فی الفقه الاسلامی، جلد اول، مصر سال 1329.
سهنوری دکتر عبدالرزاق احمد، الوسیط فسی الشرح القانون المدنی، داراحیاء التراث العربی، قاهره 1952.
شهیدی دکتر مهدی، کتاب سقوط تعهدات، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، سال 1368.
شهیدی دکتر مهدی، جزوه درس حقوق مدنی (استیفاء- قولنامه) دوره فوق لیسانس، حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
شیرازی دکتر اکبر، تئوری دارا شدن غیر عادلانه، مقاله مجله حقوقی، دفتر خدمات شماره 5، بهار 1365.
صبحی محمصانی قوانین فقه اسلامی، ترجمه جمال الدین جمالی، مجلد اول، چاپ آبان 1358.
صبحی محمصانی، قوانین فقه اسلامی، ترجمه جمال الدین جمالی، مجلد دوم، چاپ آبان 1347.
صفایی دکتر حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تعهدات و قرار دادها، جلد دوم، انتشارات موسسه عالی حسابداری، سال 1351.
صفایی دکتر حسین، استناد به استفاده بلاجهت، نقل از مجله حقوق شماره 2، دفتر خدمات حقوقی، بهار 63.
شیخ طوسی، ابن جعفر محمد بن الحسن بن علی طوسی، النهایه، به کوشش محمد تقی دانش پژوه جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران، سال 1343.
عدل مصطفی (منصور السلطنه)، حقوق مدنی، چاپ هفتم، آذر 1342 تهران
علامه حلی حسن بن یوسف بن علی مطهر حلی، قواعد.
فصل نامه حق، مرکز مطالعات حقوقی و قضایی شماره 9، بهار 1366.
قائم مقامی دکتر عبدالمجید، حقوق تعهدات، جلد اول، چاپ کیهان، سال 1347.
کاتبی دکتر حسین قلی، حقوق مدنی، عقود و تعهدات و الزامات، انتشارات آبان، چاپ دوم 1356.
کاتوزیان دکتر ناصر، حقوق مدنی (ضمان قهری – مسئولیت مدنی)، کتابفروشی دهخدا، سال 62.
کاتوزیان دکتر ناصر، حقوق مدنی (عقود اذنی – وثیقههای دین)، عقود معین جلد 3، انتشارات بهمنش سال 1363.
کاتوزیان دکتر ناصر، حقوق مدنی (معاملات معوض و عقود تملیکی)، عقود معین جلد1، انتشارات بهمنش سال 1363.
کاتوزیان دکتر ناصر، مقدمه علم حقوق، انتشارات اقبال، سال 1364.
کاشانی دکتر محمود، کتاب الزامات غیر قرار دادی، دارا شدن غیر عادلانه، ضمان قهری، چاپ روزنامه رسی، 1360.
گرجی، دکتر ابوالقاسم، فصلنامه حق شماره 9 (ید مالکی- ید ضمانی)
گرجی، دکتر ابوالقاسم، مقالات حقوقی وزارت ارشاد اسلامی، سال 1365.
گرجی دکتر ابوالقاسم، جزوه آیات الاحکام، دوره فوق لیسانس، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
گرجی دکتر ابوالقاسم، جزوه حقوق اسلامی، دوره فوق لیسانس، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
محقق حلی، شرایع الاسلام، ترجمه فارسی به کوشش محمد تقی دانش پژوه، جلد اول، چاپ چهارم، دانشگاه تهران 1364.
محقق حلی، شرایع الاسلام، ترجمه فارسی به کوشش محمد تقی دانش پژوه، جلد دوم، چاپ سوم، دانشگاه تهران 1362.
محقق داماد مصطفی، قواعد فقه، چاپ اول، انتشارات علوم اسلامی سال 1363.
مجله حقوقی شماره 1، دفتر خدمات حقوق بین المللی جمهوری اسلامی ایران، زمستان 63.
مجله حقوقی شماره 2، دفتر خدمات حقوق بین المللی جمهوری اسلامی ایران بهار 64.
مجله حقوقی شماره 2، دفتر خدمات حقوق بین المللی جمهوری اسلامی ایران بهار 65.
نجفی خوانساری شیخ موسی، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب (تقریرات حاج شیخ محمد حسن غروری نائینی) جلد اول، چاپخانه محمدیه قم، سال 1373.
نجفی شیخ محمد حسن، جواهر الکلام، جلد 4.
شهید ثانی لعمه مشقیه با تعلیقات سید محمد کلانتر