مقدمه
خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی و زیر بنای کلیه فعالیت های کشاورزی و منابع طبیعی و سایر موجودات زنده است. لذا بهره وری صحیح و حفاظت منابع خاک اهمیت بسزائی دارد. به علت عدم آگاهی و فقدان دانش بهره وری از اراضی باعث کاهش قدرت ترلیدی خاک ونهایتاً تخربی را بهمراه خواهد داشت. چنانچه نابودی و تخریب خاکهای زراعی در گذشته موجب سقوط و انقراض بعضی از تمدن های بزرگ تاریخی شدن و هم اکنون آثار و شواهد تخریب و انحطاط خاک در حال حاضر نیز در جهان با سرعتی بیشتر از گذشته ادامه دارد و هم اکنون شرایط اجتماعی و اقتصادی بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تاثیر عواقب ناگذار زیست محیطی آن قرار دارد.
محدودیت منابع آب وخاک و اهمیت آن در اهداف اجتماعی و رقابت ان اهداف بااهداف حفاظت محیط زیست این مفهوم را می رساند که حفاظت محیط زیست بایستی به طور روز افزون در ضوابط ارزیابی زیست محیطی ملاحظه شده تا از منابع محدود موجود و به طور سودمندانه ای استفاده بعمل آید.
حال با افزایش روز افزون توسعه‌های اقتصادی (پتروشیمی) باعث شده منابع طبیعی آن در فشار بیش از حد قرا رگرفته و از طرفی استفاده از این منابع جهت ادامه زندگی و پیشرفت جامعه غیر قابل اجتناب بدن بدین جهت همه روزه شاهد برنامه ریزی های مختلف برای گذراندن و امرار معاش این جمعیت عظیم هستید.
و انتقال گاز ترش علایه به مهاباد فیزیکی از پروژه های پتروشیمی می باشد و با وجد اهمیت زیست محیطی انجام نگردد در آینده نزدیک اثرات مخرب آن بر محیط زیست منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
منابع اراضی و خاک
کلیه اراضی یک منطقه با توجه به عوامل محیطی به عنوان منابع اراضی آن منطقه نامیده می شود و با توجه به استاندارد ها ودستور العمل های مجدد در کشور (موسسه تحقیقات خاک و آب) کلیه منابع اراضی از نظرشکل ظاهری و فیزیوگرافی به 9 تیپ اصلی و 3 تیپ فرعی تقسیم می شوند. هر یک از این تیپها براساس تقسیمات ژئومورفولوژی به چند واحد اراضی Landunit تقسیم می شوند.
تیپ های 9 گانه به شرح زیر می باشند
- تیپ کوه ها
Mountaints
- تیپ تپه ها
Hills
- تیپ فلاتها و تراسهای فوقانی
Plateaux and upper
- تیپ دشت دامنه‌ای
Platedmount Plains
- تیپهای دشت رسوبی رودخانه ای
River allurial
- تیپ اراضی پست
Low Land
- تیپ اراضی دشت سیلابی
Flood Plains
- تیپ واریزه‌های بادبزنی شکل سنگ ریزه‌دار
Graveny Collavial Fans
تیپ آبرفتهای بادبزنی شکل سنگ ریزه‌دار
Gravelly alluvial Fas
تیپهای فرعی به شرح زیر می باشد
- تیپ دشتهای آبرفتی
Alluvial Plains
- تیپ اراضی مخلوط
Gmplex
- تیپ اراضی متفرقه
Miscallaneous
و از تیپهای موجود تمام 9 تیپ اراضی در محدوده مطالعاتی اتیلن غرب موجود می باشد و از تیپهای فرعی دو تیپ اراضی مخلوط و متفرقه در محدوده مطالعاتی وجود دارد واز مجموعه 11 تیپ موجود در محدوده مطالعات جمعاً 37 واحد اراضی تشخیص داده شده که در صفحات بعدی تشریح گردیده اند.
واحد اراضی 101:
شامل کدهای بسیار مرتفع با قلل تیز و کشیده متشکل از سنگ های آهکی سخت و دولومیتی، ماسه سنگی و در برخی مناطق شامل سنگ های آذرین و دگرگونی و گچی است. در قلل رخنمونهای سنگی و بعضی نقاط به صورت توده سنگ قابل مشاهده است. اغلب فاقد پوشش خاکی بوده و در دامنه های عمدتاً خاکهای خیلی کم عمق سنگریزه دار و سنگلاخی قابل مشاهده می باشد. بافت خاک سبک و در بعضی نقاط متوسط و فاقد ساختمان می باشد.
محدودیتها:
رخنمون سنگی و توده سنگ
خاک خیلی کم عمق
شیب تند تا بسیار تند
فرسایش زیاد
گیاهان طبیعی:
عمدتاً بدون پوشش گیاهی
دامنه ها چراگاه اتفاقی
اراضی پایه
مشخصات خاکها به دو روش FAO: Litic Leptosols
واحد اراضی 102
شامل کوه های نسبتاً مرتفع با قلل مدور متشکل از سنگ های آهکی- شیل و کنگلومرا با شیب عمومی 50 تا 80 درصد و با پوشش خاکی که عمق غیر یکنواخت سنگریزه دار همرا بیرون زدگی های سنگی زیاد و با بافت سبک تا متوسط و ساختمان دادنه ای تا بدون ساختمان (massive) پوشش گیاهی که علفی یکساله دارد بعضی قسمت ها بقایای درختان جنگلی با پراکندگی زیاد که در حال حاضر به عنوان چراگاه فصلی استفاد می شود و از سایر مشخصات این واحد اراضی تشکیلات مارنی در بعضی از قسمت ها دیده می شود.
محدودیتها:
شیب بسیار تند
فرسایش زیاد
مشخصات خاک ها به روش F.A.O: Liticleptosols
Calcavic Regosols
واحد اراضی 103:
در برگیرنده کوه ه ای نسبتاً مرتفع و کم ارتفاع اغلب با قلل مدور شامل مواد آهکی، کنگلومراهای متحجد دار بعضی قسمت ها دارای مارنهای گچی ماسه سنگی، شیل و به ندرت سنگهای آذرین می باشد. فرسایش این اراضی زیاد تا متوسط ارزیابی شده است. پرسش خاکی در این مناطق خیلی کم عمق تا نیمه عمق سنگریزه دار با بافت سبک تا م توسط و ساختمان دانه ای تا بدون ساختمان (Massive)، پوشش گیاهی کم و نوع علفی یکساله و درختچه ای در حاشیه درها را شامل می شود.
محدودیتها:
فرسایش بسیار زیاد
شیب بسیار تند
محدودیت عمق خاک
مشخصات خاکها به روش FAO: Lithic Leptoslos
Calcaric Regosols
واحد اراضی 1.3:
در بر گیرنده کوههای نسبتاً مرتفع تا کم ارتفاع اغلب با قلل مدور شامل مواد آهکی، کنلگومراهای متحجد دار بعضی قسمت ها دارای مارنهای گچی با ماسه سنگی، شیل و به ندرت سنگهای آدرین می باشد. فرسایش این نواحی زیاد تا متوسط ارزیابی شده است پوشش خاکی در این مناطق خیلی کم عمق تا نیمه عمق سنگریزه دار با بافت سبک تا متوسط و ساختمان دانه ای تا بدون ساختمان (massive)، پوشش گیاهی کم و نوع علفی یکساله و درختچه ای در حاشیه درها را شامل می شود.
محدودیت ها:
فرسایش بسیار زیاد
شیب بسیار تند
محدودیت عمق خاک
مشخصات خاک ها به روش FAO:
Tithic Leptolos
Cacaric Regosols
(Gypsiferos morls)
واحد اراضی 106:
شامل کوه های کم ارتفاع فرسایش یافته متشکل از از مارنهای گچی، آهکی و غکی (تشکیلات گچساران) با شیب عمومی 30 تا 50 درصد و در بعضی نقاط رخنمونهای سنگی در قلل قابل مشاهده است.
خاک این اراضی که عمق سنگریزه دار با بافت متوسط تا سنگین و بدون ساختمان می باشد و پوشش گیاهی بسیار کم و از نوع استیپی می باشد.
محدودیتها:
فرسایش خندقی شدید
شیب تند
محدودیت عمق خاک
مشخصات خاک ها براساس روشی FAO: Gypsic Reqosols
(Saliferous marls)
Lithosols
واحد اراضی 5/1
شامل کوه های جنگی نسبتاً مرتفع با قلل مدور داده های عمیق عموماً متشکل از سنگ ها و مواد آهکی و مارنی و ماسه ای و کنلگومرا و با شیب عمومی 40 تا 100 درصد و پوشش خاکی که کم عمق تا نمیه عمق سنگریزه دار با بافت متوسط بر روی سنگریزه و سنگ و بیرون زدگی نسبتاً زیاد. پوشش گیاهی اکثراً شامل پوشش جنگلی بلوط بادام و پسته وحشی و همچنین پوشش مرتعی متوسط و در بعضی نقاط چراگاه فصلی و بادیکاری غلات و از سایر مشخصات این واحد اراضی گسلهای عمودی داره های باریک و عمیق می باشد.
محدودیت ها:
شیب بسیار تند
فرسایش متوسط
محدودیت عمق خاک
مشخصات عمومی خاک های این واحد اراضی به روش FAO:
tithosols
CarcaricRegosols