دانلود مقاله زمین شناسی جدید

سنگ‌هاى کربناته حدود  20 % سنگ‌هاى رسوبى را تشکیل مى‌دهند و تقریباً همیشه خالص مى‌باشند. این سنگ‌ها عمدتاً از کانى‌هاى کربناته، نظیر کلسیتCaCO3، آراگونیت CaCO3 و دولومیت CaMgCO3 تشکیل شده‌اند. بر اساس تقسیم بندى سنگهاى کربناته تراورتن یک نوع از سنگهاى کربناته مى باشد.

سنگ تراورتن حاصل رسوب‌گذاری چشمه‌های آهک‌ساز می‌باشد و در محیط‌هاى غارى، چشمه‌ها و یا رودخانه‌ از تبخیر آب‌هاى حاوى کربنات کلسیم بوجود مى‌آید. بدین دلیل متن سنگ دارای خلل و فرج بوده و برخی مواقع زیبایی خاصی به سنگ می‌دهد. تراورتن سنگى با چگالى زیاد و بلورى مى‌باشد استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها از جنس تراورتن مى‌باشند. تراورتن نوعى سنگ زمینى بوده و در مجسمه‌سازى و سنگ‌هاى تزئینى کاربرد دارد. تراورتن‌ها از رخساره‌هاى جدید زمین‌شناسى هستند که در رخساره‌‌هاى دوران چهارم در عهد حاضر گسترش دارند. سنگ تراورتن به رنگهای قرمز، سفید، سبز، زرد و لیمویی و سایر رنگها می‌باشد و رنگ قرمز آن بسیار مرغوب و از ارزش صادراتی برخوردار می‌باشد. پتانسیل معدنی سنگ تراورتن کشور به خصوص در استانهای مرکزی، آذربایجان غربی و اصفهان متمرکز می‌باشد معادن سنگ تراورتن محلات، بزرگترین ومرغوبترین سنگ صادراتی کشوراست شهرستان محلات یکی از بزرگترین ذخایر سنگ " تراورتن  " کشور را دراختیار دارد، این شهرستان با تولید سالیانه یک میلیون تن ماده معدنی ، بزرگترین و مرغوبترین سنگ تراورتن کشور را در اختیار دارد.

معدن های تراورتن محلات

معدن حاجی آباد  با ذخیره ی قطعی بالغ بر 1.4901 میلیون تن تراورتن سفید.

معدن دره بخاری با ذخیره ی قطعی بالغ بر 874.204  هزار تن و ذخیره احتمالی بالغ بر 1.6 میلیون تن تراورتن سفید.

معدن چم محسن خان 1 با ذخیره ی قطعی بالغ بر 690 هزار تن و ذخیره احتمالی بالغ بر 1 میلیون تن تراورتن گردویی.

معدن سر طاق خمین با ذخیره ی قطعی بالغ بر 56.7 هزار تن تراورتن لیمویی.

معدن طوس 1 با ذخیره ی قطعی بالغ بر 58 هزار تن و ذخیره ی احتمالی 120 هزار تن تراورتن.

عنوان عکس: چین خوردگی در مرمر

استان: مرکزی شهرستان: محلات

موقعیت: استان مرکزی –جنوب شهرستان محلات-جنوب روستای جولماجرد- راه دسترسی به جاده محلات -خمین

   Y:50.15 X:33.38

60-چین خوردگی در مرمر

انواع ماسه سنگ ها از نظر محیط تکتونیکی :

قوسهای ماگماتیکی :

قوسهای ماگماتیکی شامل جزایر قوسی و قاره‌ای همراه با فرورانش می‌باشد که نواحی آتشفشانی ، سنگهای آذرین درونی و رسوبات دگرگون شده را شامل می‌شود. کوهزایی‌های چند چرخه‌ای شامل سنگ‌های تغییر شکل یافته و بالا آمده زیر پوسته است که رشته کوهها را تشکیل می‌دهد و بیشتر از رسوبات تشسکیل شده‌اند، ولیکن دارای رسوبات دگرگون شده و آتشفشانی نیز هستند. بطور کلی ذرات آواری حاصل از سنگ‌های منشا متفاوت ، ترکیبات خاصی را دارا هستند و این ذرات در حوضه‌های رسوبی که از نظر موقعیت تکتونیک صفحه‌ای تعداد محدودی هستند، رسوب کرده‌اند. قوس‌های ماگماتیکی، ماسه‌های با مقدار زیادی خرده سنگ ولکانیکی را تولید می‌کنند و همانطوری که به طرف پایین ، ریشه‌های پلوتونیکی بیشتری را قطع می‌کند، خرده‌های کوارتزی - فلدسپاتی تولید می‌شود. بنابراین ممکن است یک روند ولکانیکی - پلوتونیکی حاصل گردد. ماسه‌ها در حوضه‌های جلوی قوسی و بین قوسی رسوب می‌کنند. دانه‌های ولکانیکی معمولا دارای ترکیب آندزیتی بوده و غالبا میکرو زیتی هستند. بعد از دیاژنز ، ممکن است ماسه سنگهای گری وکی تولید شود.

کراتون‌های پایدار :

در کراتونهای پایدار با ارتفاع کم ، ماسه‌های کوارتزی از پی سنگ گنایسی - گرانیتی و از چرخه مجدد لایه‌های قبلی تولید می‌شود. این ذرات در روی کراتونها رسوب کرده یا اینکه به حاشیه‌های قاره‌ای غیر فعال حمل می‌شوند.

پی‌سنگ‌های بالا آمده :

پی‌سنگ بالا آمده ، مناطق مرتفعی هستند که در طول دلفیت‌ها و مناطق گسلی امتداد - لقر قرار دارند که عمدتا ماسه‌های کوارتزی - فلدسپاتی با مقدار کمی خرده سنگ در حوضه‌های کششی و جدا شده رسوب کرده‌اند.

ماسه سنگهای کوهزایی :

ذرات آواری که از سیکل‌های مجدد کمربند‌های کوهزایی سرچشمه گرفته‌اند، دارای ترکیب بسیار متغییری هستند که منعکس کننده انواع مختلف کوهزایی است. رسوبات حاصل از سیکل‌های مجدد کوهزایی ، ممکن است حوضه‌های مجاور جلوی خشکی و حوضه‌های اقیانوسی باقیمانده را پر کنند یا بوسیله سیستم‌های رودخانه اصلی به حوضه‌های دورتری در موقعیت‌های تکتونیکی غیر وابسته حمل شود.‌اکثریت دانه‌ها در بسیاری از ماسه سنگهای حاصل از سیکل مجدد کوهزایی با دانه‌های سنگی و آنهایی که از رشته کوههای حاصل از برخورد قاره‌ها سرچشمه گرفته‌اند. اکثریت دانه‌ها باکوارتز بعلاوه خرده سنگهای رسوبی است و همانطوری که سطوح عمیق‌تر کوهزایی بالا می‌آید، معادن دگرگون شده خرده سنگهای رسوبی فراوان می‌گردد. بنابراین ، این ماسه‌ها بیشتر از دانه‌های کوارتزی - سنگی با مقدار کمی فلدسپات و دانه‌ها ولکانیکی تشکیل شده‌اند.

رخساره‌ های سنگی ، ماسه سنگ :

مطالعه رخساره‌های سنگی ماسه سنگ در یک حوضه را می‌توان برای تشریح تاریخ زمین شناسی ناحیه منشا بکار برد. در جایی که بالا آمدگی در ناحیه منشا ، قسمتهای عمیق‌تر را در معرض فرسایش قرار می‌دهد، ترکیب ذرات آواری به تدریج تغییر می‌کند. یکی از مطالعات کاملا مستند ، برسی رخساره‌های سنگی ماسه سنگهای کرتاسه است، که حوضه‌های جلوی قوسی در دره بزرگ کالیفرنیا را پر کرده‌ و از بالا آمدگی قوسهای ماگماتیکی سیرانوارا سرچشمه گرفته است. ماسه سنگها بیشتر کوارتزی - فلدسپاتی هستند و به طرف بالا مقدار کمی خرده سنگ دارند و همانطوری که سنگهای آتشفشانی در قوسها نسبت به پلاژیوکلاز در این سنگها افزایش می‌یابد.

اهمیت و کاربرد های تکتونیک (Tectonic) و زمین شناسی ساختمانی

Tectonic : The study of processes that move and deform Earth's crust. Describing the forces that cause the movements and deformation of Earth’s crust on a large scale, also describes the resulting structures or features from these forces.

هر کسی که با زمین شناسی سر و کار داشته باشد، تشخیص می‌دهد که پوسته زمین در طی تاریخ زمین شناسی یک واحد ثابت و غیر متغیری نبوده است بلکه به کرات در برابر عوامل داخلی و خارجی در آن تغییر شکل ایجاد شده است. شاهد این مدعی وجود نواحی عظیم چین خورده یعنی سلسله کوههاست که در آن رسوبات و سنگهای دیگر فشرده شده و فرم آنها تغییر کرده است.

عامل دیگر رسوبات دریایی است که اینک در قلل مرتفع کوهها دیده می شود و در برخی موارد هزاران متر از سطح دریا بالاتر قرار گرفته است و این خود ناپایداری قشر زمین را نشان می‌دهد. بطور کلی می‌توان گفت که زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک ، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته زمین، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث می‌کند.

اهمیت و کاربرد زمین شناسی ساختمانی

زمین شناسی ساختمانی در بین سایر علوم زمین شناسی ، موقعیت خاصی را داراست. مثلا تهیه نقشه زمین شناسی محل ، بدون آگاهی به نوع ساختمانهای منطقه ، غیر ممکن است. زیرا بدون توجه به ساختمانهای موجود ، ارتباط واحدهای مختلف زمین شناسی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر مواد معدنی ، در ساختمانهای خاص زمین شناسی متمرکز می‌شوند.

مثلا نفت و گاز طبیعی بیشتر در قسمتهای بالای تاقدیسها جمع می‌شوند و با شناسایی این ساختمانهاست که می‌توان امکان وجود آنها را بررسی کرد. همچنین بسیاری از موارد معدنی بصورت رگه تشکیل می‌شوند که این رگه‌ها ، معمولا در امتداد گسلهای موجود در منطقه تشکیل می‌شوند. در بسیاری موارد ، در اثر وجود گسلها و شکستگیها ، گسترش ماده معدنی در یک منطقه قطع می شود و برای پیدا کردن مجدد آن ، آگاهی به مشخصات تکتونیکی منطقه ، ضروری است.

آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه ، کمک موثری در مطالعه آبهای زیرزمینی است. زیرا گسلها و شکستگیها ، مجراهای مناسب جهت عبور آبهای زیرزمینی می‌باشد. شناسایی دره ها و گسلهای ناحیه ، یکی از بهترین مراحل مقدماتی حفر تونلها و احداث سدها به شمار می‌آید.

انواع بررسی‌های زمین شناسی ساختمانی

- بررسی بر اساس وضعیت هندسی

در این نوع تقسیم‌بندی ، ساختمانهای مختلف زمین از نظر شکل هندسی مورد توجه قرار گرفته و به انواع چین‌ها ، گسل ، درزه‌ها و … تقسیم می‌شوند.

- بررسی از نقطه نظر سینماتیکی

در این بررسی ، اشکال مختلف زمین‌شناسی ، از نقطه نظر نحوه حرکات پوسته زمین ، که منجر به ایجاد ساختمان مذبور شده است، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در حقیقت در این حالت چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، مطالعه می شود.

- بررسی تاریخی

مقصود از این بررسیها ، مطالعه چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، در دوره‌های خاص زمین‌شناسی است. زیرا بطوری که می‌دانیم، در دوره‌های مختلف دوران زمین شناسی ، حرکات تکتونیکی مختلفی وجود داشته است.

- بررسی از نظر دینامیکی

در این بررسی ، رابطه نیروهای موثر بر سنگ های زمین و ساختمانهای حاصله ناشی از آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

گسل ها (Faults)

A fracture or fracture zone in rock along which movement has occurred.

گسلها شکستگیهایی در پوسته زمین هستند که در طول آنها تغییر شکلهای قابل توجهی ایجاد شده است. گاهی اوقات گسلهای کوچک در ترانشه های جاده، جائی که لایه های رسوبی چند متر جابجا شده اند، قابل تشخیص هستند. گسلهایی در این مقیاس و اندازه معمولا بصورت تک گسیختگی جدا اتفاق می¬افتد. در مقابل گسلهای بزرگ، شامل چندین صفحه گسل درگیر می¬باشند. این منطقه های گسله، می¬توانند چندین کیلومتر پهنا داشته باشند و معمولا از روی عکسهای هوایی راحتتر قابل تشخیص هستند تا سطح زمین.

در واقع حضور گسل در یک منطقه نشان می¬دهد که در یک زمان گذشته، در طول آن جابجایی رخ داده است. این جابجایی¬ها می¬توانسته یا بصورت جابجائی آرام باشد که هیچ گونه لرزشی در زمین ایجاد نمی¬کند و یا اینکه بصورت ناگهانی اتفاق بیفتد که جابجایی های ناگهانی در طول گسلها عامل ایجاد اغلب زلزله ها می¬باشد.  بیشتر گسلها غیر فعال هستند، و باقیمانده¬ای از تغییر شکلهای گذشته می¬باشند. در امتداد گسلهای فعال، حین جابجائی فرسایشی دو قطعه پوسته¬ای در کنار هم، سنگها شکسته و فشرده می¬شوند. در سطح صفحات گسلی، سنگها بشدت صیقلی و شیاردار می¬شوند. این سطوح صیقلی و شیاردار به زمین شناسان در شناخت جهت آخرین جابجایی ایجادشده در طول گسل کمک می¬کند. که زمین شناسان بر اساس جهت حرکت گسل ها، آنها را به انواع مختلفی تقسیم بندی می¬کنند که در قسمت انواع گسلها به این تقسیم بندی می¬پردازیم.