مقدمه :
آب ژاوال در سال 1950 اولین بار در کشور سوئد با آغاز تکنولوژی کلرزن های جهان برای گند زدایی آب شرب بکار گرفته شد . سپس آب ژاوال در کشورهای اروپای شرقی ، ژاپن و سنگاپور برای آب لوله کشی مورد استفاده قرار گرفت .
در ایران اولین بار آب ژاول را با نام محصول وایتکس توسط دکتر خطیبی به بازار عرضه شد . آب ژاول رایج ترین ماده ای است که از آن به عنوان سفید کننده استفاده می شود . عامل اصلی و شور در آب ژاول عیپوکلریت سدیم (nacl) می باشد ، هیپوکریت سدیم ترکیبی فوق العاده قوی است که در حد خیلی کمی از آن (5درصد را در آب حل می کنند و با نام های مختلف به عنوان سفید کننده به بازار عرضه می شود، آب ژاول خاصیت ضد عفونی کنندگی د اشته زیرا یک سفید کننده کلر دار می باشد . محلول هیپوکلریت سدیم ناپایدار است و در مجاورت نوروگرمایون تا oc تجزیه شد ،اکسیژن آزاد می کند و نتیجتا از شدت عمل آن کاسته می شود و به همین دلیل باید در ظرف مات و دور از نور نگهداری شود و لذا بهتر است از محلولهای تازه آن استفاده شوند زیرا در اثر ماندگی بسیار تجزیه می شود .
تشکر و قدردانی :
در این جا لازم می دارم از گروه عمران به ویژه استاد گرانقدر جناب آقای مهندس ایرانیخواه و همچنین ریاست محترم آب و فاضلاب شهرستان بهشهر جناب آقای مهندس نجفی و همچنین از ریاست محترم دفتر ارتباط صنعت که باعث ارتباط بین دانشگاه و صنعت گردیده تقدیر و تشکر می نمایم .
فصل اول :
آشنایی کلی با مکان کارآموزی
اداره آب و فاضلاب بهشهر که زیر مجموعه آب و فاضلاب استان مازندران می باشد . که از سال 73 از سازمان آب منطقه ای جدا و به صورت سازمانی مستقل به نام آب و فاضلاب شکل گرفته است .
این شرکت دارای دو طبقه می باشد که طبقه اول آن در قبل از انقلاب ساخته شده که منبع آب شرب شهرستان بهشهر نیز می باشد ودر طبقه ی بالایی آن ساختمان اداری واقع می باشد .
فصل دوم :
ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی کارآموز
در طول دوران کارآموزی اینجانب در قسمت تصفیه خانه آب و فاضلاب بهشهر مشغول به کار و کسب تجارب بودم .
فصل سوم :
آزمون آموخته ها و نتایج و پیشنهادات
در این جا آموخته های خود را که حاصل دو و نیم ماه کسب تجارب بوده را به صورت گزارش مختصری به حضور شما تقدیم می دارم .
اگر مسلمان فقط یک دنیا را داشته باشد به بهداشت خود و محیط خود می پردازد.
‹‹ ژوزف ماکب کاب جهانگرد و اسپانیایی، کتاب عظمت مسلمین در اسپانیا دوران تفتیس و عقاید››
آب شرب ایران در انتظار خلاقیتی نوین در صنعت کلرنیاسیون است ، آب شربی که با انواع آلاینده های شیمیایی و بیولوژیکی همزمان با افزایش روند رو به تزاید جمعیت در آستانه بحران کیفی قرار گرفته و سلامتی انسان را در آغاز قرن بیست و یکم به خطر انداخته است .
در راستای محور اصلی تصفیه خانه های آب شرب شهر بهشهر می توان توسط کلرنیاسیون آب ژوال و کاربرد آن در گند زدایی آب آشامیدنی بعنوان یک تجربه موفق مطرح شده است . آب ژوال رایج ترین سفید کننده ایست که ماده اصلی آن هیپوکلریست سدیم می باشد .
استقرار سیستم آب ژوال بصورت اتوماتیک با سیستم آلارم و بدون نیاز به اپراتور ،استفاده از سیستم ثقلی بدون صرف انرژی برق،کاربرد انژکتور ،ایجاد خلاء در خط رانشی بدون نیاز به کلرنیاتور از دستاوردهای مهم این طرح بود و نهایتا بررسی نتایج آنالیز در شیمیایی و کلرسنجی درمحدوده استاندارد با تعیین کلر فعال و سود اضافی نگرانی درخصوص افزایش Na+ را مرتفع ساخت و با تدوین فرصت های نظرسنجی در بین 100 متشرک و اظهار رضایت شهروندان از عدم تغییرات طعم آب جایگزین مناسبی برای گاز لکر شناخته شد .
مزایای بهره برداری از آب ژاول:
عدم نیاز به آموزش نیروی انسانی
عدم نیاز به اقدامات خاص قبل از بهره برداری
در دسترس بودن کارخانجات آب ژوال در خراسان
پیشگیری از مخاطرات جانبی به هنگام انتقال
امکان استفاده از اماکن دور از دسترس
سهولت استفاده از آب ژاول جهت شستشو وگند زدایی
معایب بهره برداری از آب ژوال
مشکلات ناشی از انتقال جابجایی آب ژاول
در زمان محدود آب ژاول (معمولا در تابستان کمتر از 2 ماه درصد خلوس از 14 به 5 تقلیل می یابد )
خوردگی اتصالات فلزی در محدوده ایستگاه ژاول خصوصا خطوط تزریق.
روشهای تزریق آب ژاول:
بصورت ثقلی
تزریق نیمه اتوماتیک
تزریق تمام اتوماتیک
با استفاده از انژکتور بدون نیاز به کلرنیاتور
کاروش اول یا ثقلی در تصفیه خانه بهشهر استفاده می شود که بصورت دستی و ثقلی بدون نیاز به کلرنیاتور به مخزن تزریق می گردد اگرچه این روش با صرف هزینه کمتری انجام می شود اما از حداقل قابلیت اطمینان برخوردار بوده و نیاز به مراقبت های شدید اپراتور می باشد و هزینه های دستمزد را نیز بالا می برد .
آبرسانی در شهرستان بهشتر ابتدا توسط چشمه عمارت انجام شده است که مردم به وسیله جوبهای آبی که توسط چشمه عمارت واقع در قسمت جنوبی شهر زیر کوه قرار داشته استفاده می نموده اند .در حدود 400 سال پیش شاه عباس صفوی با ساخت چشمه عمارت آب را توسط سه کانال به سه آب انبار ساخته شده انتقال می داده و مردم از این کانالهای سرباز ساخته شده از آجر و ملات و نیز آب انبار که در سه نقطه شهر بوده تامین می شده است .
این روند ادامه داشته تا حدود 80 سال پیش با ساخت کارخانه چیت سازی اولین مخزن بتنی توسط مهندسان آلمانی که سازنده کارخانه چیت سازی بوده اند در محوطه چشمه عمارت ساخته شده است که هنوز هم قابل بهره برداری می باشد .
همین مهندسان آلمانی دروسط ساختمان آب چشمه عمارت که در وسط عمارت می جوشیده مخزن بتنی 30m3 ساخته اند و توسط یک لوله 2 اینچ بصورت ثقلی آب را به مخزن بتنی ساخته شده در همان محوطه در فاصله 30m انتقال می دادند و آنگاه توسط یک لوله از بست 150 میلیمتر به کارخانه چیت سازی که در فاصله حدود 4 کیلومتری می باشد انتقال می دادند که در این مسیر شیرهای عمومی نصب شده و مردم از آن استفاده می کردند باید گفت این اولین شبکه آبرسانی درشهر بهشهر بوده است .
شهر بهشهر هم اکنون با اشتراک حدود 22000 مشترک و تولید آبی حدود 900.000 متر مکعب در ماه تامین آب شرب انجام می گردد و پرت شبکه حدود 28% می باشد و طول شبکه آبرسانی بهشهر با شبکه کمتر از 80 میلیمتر km66 وبزرگتر از 80 میلی متر km155 می باشد و خط انتقالی برابر 63 کیلومتر تامین می گردد .
هم اکنون تامین آب شرب بهشهر بدلیل کاهش دبی چشمه در حدود 35lit/s و هم چنین با 10 حلقه چاه در بهشهر که بدلیل ضعیف شدن سفره های آب شهر و پیشروی آب شور کیفیت آنان نیز کاهش پیدا کرده است .
در نتیجه تامین آب شرب هم اکنون 50% درصد آن توسط 5 حلقه چاه که در شهر نکا حفر گردیده و توسط خط انتقالی بقطر 60m با بهشهر انتقال پیدا می کند که دراین راستا واحدهای صنعتی موجود در حاشیه دریای خزر و روستای مسیر تامین می گردد .
بهشهر با 13 باب مخزن به حجم 15 هزار متر مکعب جهت تامین آب شرب شهر تامین می شود .
مشکل عمده دراستفاده از چشمه عمارت این بوده که در مواقع بارندگی شدید بدلیل نفوذ آبهای سطحی بداخل حوزه چشمه باعث می شد چشمه گل آلود گردد و این گل آلود بودن چشمه یک هفته به طول می انجامید که در این زمان مردم شهر با مشکل مواجه می شدند و هیچ جایگزینی وجود نداشت که در حدود 40 سال پیش شهردار وقت با حفر چند حلقه چاه وایجاد خطوط انتقال و خازنی سنگی در محوطه چشمه عمارت شروع به واگذاری انشعاب نموده است ولی کماکان بزرگترین منبع تامین آب شهر همین چشمه بوده که 60ht/s دبی داشته است به همین دلیل در حدود 35 سال پیش تصفیه خانه آب بهشهر با دبی حدود 30lit/s جهت تصفیه آب چشمه عمارت ساخته شده است و نحوه کار بدین صورت است .
تصفیه آب
مرحله اول : زاج یا آلوم به فرمول سولفات آلومینیوم با 18 مولکول آب بعنوان منعقد کننده متعارف جهت کدورت آب های سطحی و زیرزمینی بکار می رود . با توجه به اینکه ماده بعنوان منعقد کننده موجب خنثی شدن بار ذرات کلوئید می شود و موجب ته نشینی آنها می شود جهت عملکرد بهتر این ماده از آهک بعنوان یک ترکیب جهت قلیالیت لازم برای عملکرد بهینه آلوم بکار می رود . یعنی در محیط قلیایی آلوم بهتر عمل منعقد سازی می نماید .