قبسمت اول
در جریان یکی از ارائه های خودم راجع به بنا های سر شناس دنیا قرعه به نام ساختمان اپرای سیدنی افتاد جالبه که بگم که در کل صفحات وب فارسی زبان فقط حدودا 19 خط مطلب به درد بخور در باره ی معماری این بنا پیدا می شه یعنی حتی کمتر از یک صفحه.پس وظیفه ی خود دانستم جزئیات بیشتری در باره ی این اثر بزرگ را در اختیار دوستداران هنر معماری قرار دهم.
ساختمان اپرای سیدنی
The Sydney Opera House
از میان 222 طرح ارائه شده برای ساختمان اپرای سیدنی؛ طرح معمار دانمارکی«جوئرن آتزن» (Joern Utzon) مورد تصویب قرار گرفت. جنبه های اقتصادی ؛خلاقیت و انقلابی بودن طرح موجب پیروز شدن طراح شدند و همین جنبه های طرح؛ ساختمان اپرای سیدنی رابه یکی از شاخص ترین کارهای معماری دنیا تبدیل کردند. ایده «آتزون» این بود که ساختمانی بسازد که آینه تمام نمای بادبان های کشتی ها ؛امواج اقیانوس و نماد واضحی از صدف های دریایی باشد . (مشاهده ی طرح اولیه)از آنجا که طرح اولیه از نظر جنبه های سازه ای آن قابل اجرا نبود ؛ در سال 1959هنگامی که مرحله اول ساخت آغاز می شد ؛ شکل صدفی بام ها تغییر یافت .مرحله دوم اجرا در سال 1962 با طرح جدید مهندسی سقف های صدفی شکل شروع و تا 1967 ادامه یافت .
اپرای سیدنی پس از 14 سال عملیات اجرایی ساخته شد ؛ ساختمان اپرای سیدنی به دلیل آکوستیک قوی آن ؛ که امواج صوتی را در کمتر از 2 ثانیه مستهلک می کند ؛ شهرت دارد . تحلیل فضایی ساختمان اپرای سیدنی
تحلیل فضایی ساختمان اپرای سیدنی
در حقیقت ما قبل از وارد شدن به یک ساختمان باید مسیری را طی کنیم تا به ورودی آن برسیم و این اولین مرحله در سیستم سیر کو لاسیون است .
نمایش برشی از ساختمان
نمایش سایت پلان
تعریف مسیر مارپیچ :
مسیر حلقه ای راه رسیدن را طولانی تر می کند و به دلیل حرکت پیرامون محیط یک ساختمان فرم سه بعدی آن تآکید ویژه ای دارد وقتی به سوی بنا حرکت می کنیم ورودی آن ممکن است بارها دیده شود و یا تا انتهای مسیر از دید ما پنهان بماند . در اپرای سیدنی مسیر رسیدن به بنا مارپیچ می باشد و همین طور از جلو .
تعریف مسیر از جلو:
مسیر دسترسی به بنا از جلو : جهت ورودی ساختمان را در امتداد مسیری محوری و مستقیم نشان می دهد و مقصد نهایی دید در مسیر رسیدن به بنا کاملا مشخص است چهره کاملی از ساختمان و یا نمای دقیقی از ورودی آن .
در ساختمان اپرای سیدنی مسیر تردد از گونه ( مار پیچ) شکل می باشد .
ورودی ساختمان اپرای سیدنی از نوع پیش آمده بود یعنی سطح بیرونی یا سقف بنا به صورت بالکنی ورودی بنا را احاطه کرده است و دیواری شیشه ای جدا کننده ی فضای بیرونی و داخلی ساختمان می باشد . ورودی ساختمان بالاتر از سطح؛ صفر صفر زمین قرار گرفته و در کل خود ساختمان با ارتفاع نسبت و سطح صفر صفر بنا شده و همین امر باعث قرار گرفتن یک سری پله در جلدی هر یک از ورودی ها شده است.
همانطور که قبلا گفته شده مسیر اصلی دسترسی به این بنا مسیری مارپیچ گونه می باشد این مسیر در کنار دریا انتخاب شده تا بازدید کنندگان از این بنا دید کاملی از طرح بنا که عمدتاً برونگرا بوده واز معماری این ناحیه تبعیت داردداشته باشند وهمین طور از مناظر دریایی که ایده ی اصلی این ساختمان نیز برگرفته از آن می باشد دیدن کنند و این کار در نگاهی کلی ابتکاری جالب می باشد که مسیر رسیدن به بنا را نیز مسیری مفرح و بازدید کننده را با کلیت اجتماعی – فرهنگی و معماری بندرسیدنی آشنا کرده و ساختمان را درمعرض نمایش بازدیدکننده قرار می دهد (یعنی با یک تیر دو نشان زدن .)
تاریخچه پیدایش ساختمان های غلافی
بررسی ساختمان اپرای سیدنی قسمت چهارم
بسط روش های ساختمانی غلافی پس از مرگ « مایار » به سال 1941 متوقف نماند بلکه غنا و تنوع فراوان یافت و امکانات بیشتر برای تحقق بخشیدن به تخیل معماران بوجود آورد . فرم هایی که تا کنون ساختن آن فقط با مصالح نازک میسر بود اکنون می تواند به نحوه غلافی از بتن ریخته شود . از این رو فرم هایی که در تمدن های بدوی معمول بوده دوباره زنده می شوند . فی المثل بنای ساختمان ها یی به شکل چادر نشینان و یا به شکل سقف های آویزانی که در کلبه های ما قبل تاریخی روسیه معمول بوده , اکنون میسر گشته است . حتی سقف هایی به شکل و بر اصول نو ساخته می شود واز اصول ساختن طبل در ساختن قطعات از « پیش فشرده » استفاده می گردد .
گذشته از فرم های دیرین , فرم های هندسی فی المثل سقف هایی از ترکیب یک ویا دو هلالی سهمی شکل و یا ترکیب فضایی غامضی چندین هلالی که خیزشان در امتداد مستقیم آغاز می شود مسیر آمده است . و سیم , انعطاف پذیر ترین ماده ساختمانی در ساختن قطعات بتنی « پره فابریکه » اهمیت فوق العاده یافته است . در ساختمان های غلافی تمام ساختمان خود در حال تعادل است و برای نخستین بار در تاریخ ساختمان می توان بدین شیوه طاق هایی زد که محتاج به تکیه گاه برای خنثی کردن فشار جانبی طاقی نباشد . هر روز اهمیت شیوه ساختمانی غلافی به عنوان مقدمه راه حل مسئله پوشش بنا در عصر ما بیشتر آشکار می شود .
با این همه نباید تصور شود که روش محاسبات خطی اهمیت خود را از دست داده است . این روش هنوز به دست مهندسینی عالیقدر مانند « پیر لو ئیجی نروی » به پیشرفت خود ادامه می دهد و طاقی ها و گنبد های عظیمی که وی با قطعات « پره فا بر یکه » - محاسبه و ساخته شده به شیوه خطی – ساخته نشان این پیشرفت است . در ساختن تالار نمایشگاه « تورین » به سال 1961- یکی از دلیرانه ترین پژوهش های ساختمانی « نروی »- از همین شیوه ساختمانی به طریقی تازه استفاده شد . غرض وی از این پژوهش ایجاد نظم فضایی غامضی است با استفاده از ستون هایی به ارتفاعات مختلف که مانند باد بزنی گسترده سقف را نگاه می دارند . اما بین فرم این ستون ها و فرم کلی ساختمان که مکعب است و سقفی مسطح دارد دوگانگی وجود دارد . شاید بتوان گفت این ساختمان نمودار اعتلای نهایی شیوه محاسبه خطی است .
اما روش ساختمانی غلافی چنان که یاد آور شدیم آزادی بیشتری برای طرح های مبتکرانه بوجود می آورد و کارهای « تروخا » در اسپانیا , « کاندلا » در مکزیک و مهندس معمار « کاتالانو » که اکنون در دانشگاه فنی ماساچوست تدریس می کند مثال هایی مبتکرانه هستند که راه آینده معماری را معلوم می دارند . « ادوارد تروخا » معمار اسپانیایی که به سال ( 1937 ) – معماری عمیق و هنرمندی بزرگ بود که در برخی کارهایش – فی المثل در تالار ورزشی مادرید ( 1934) معماری به جلال و جمال طبیعت می رسد . ویا کلوپ « تأخیر » یکی از آخرین کارهای وی که به سال 1957 در کارااکس ونزوئلا ساخته شد طاقی سهمی شکلی دارد که لطف و آرامش پرواز قوئی سبک بال را به خاطر می آورد.
«یرن اوتزن» که او نیز به ابتکار از شیوه ی ساختمانی غلافی استفاده می کند در اپرای «سیدنی» مسئله طاقی زدن را به صورتی تازه حل کرده است. ده طاقی غلافی (که بدون استفاده از چوب بست ساخته شده اند) به دنبال یکدیگر به ارتفاع 60 متر بر بالای اپرای سیدنی سر بر آسمان بر می دارند و دیدارهای شیشه ای مقعری قسمت های باز غلافی ها را مسدود می دارد. نگاهی به سیرکولاسیون اپرای سیدنی
اپرای سیدنی قسمت دوم:
مزیت های مسیرهایی که از کنار فضاها عبور می کنند .
1- تمامیت و یکپارچگی همه فضاها حفظ می شود .
2- وضعیت مسیر انعطاف پذیر است .
3- می توان از فضا های واسطه برای متصل کردن فضاها و مسیرها استفاده کرد .
تعریف از شکل کلی نمای بنا ( بحثی بر برونگرای اپرای سیدنی )
مشاهده ی اپرای سیدنی (منظره)