هر سیستم کامپیوتری باید دارای یک پیکربندی باشد.
این پیکربندی در XT ها توسط جامپرها و در سیستم های AT توسط اطلاعات ذخیره شده در حافظه RAM موسوم به CMOS تعیین می شود.
در سیستم های XT با جابجایی جامپرها، تعریف پیکربندی از درایو 5/3 به ؟
و یا از صفحه نمایش تکرنگ به رنگی و غیره قابل انجام می باشد.
در حالی که در سیستم های AT برای عوض کردن پیکربندی آن باید اطلاعات و پارامترهای موجود در حافظۀ CMOS را تغییر دهیم.
1-12 اجرا کردن ست آپ با اجرا کردن ست آپ در صفحه نمایش منوی اصلی شکل 1-12 ظاهر خواهد شد.
تذکر: ست آپ شکل 1-12 از نوع AMI بوده که برای وارد شدن به آن باید قبل از بوت شدن سیستم کلید DEL را بزنیم.
پارامترهای استاندارد STANDARD CMOS SETUP (CMOS) در این منو، پارامترهای استاندارد و ثابت هر سیستم از قبیل هارد، فلاپی، تاریخ، ساعت، نوع کارت ویدئو و غیره تعریف می شود و پارامترهای تعریفی قابل تغییر نیز می باشد.
در این ست آپ جهت حرکت بین منوها، باید از کلیدهای جهت استفاده نماییم.
از کلیدهای PGUP و PGDOWN جهت تغییر پارامترها، و از کلید F2 و F3 جهت تغییر رنگ صفحه نمایش و از F15 جهت ذخیره تغییرات در Cmos استفاده می شود.
پارامترهای منوی استاندارد عبارت اند از: تاریخ (date): چنانچه مایل باشیم می توانیم تقویم موجود در حافظه cmos استفاده می شود.
ساعت (time): با این منو می توانیم ساعت و دقیقه و ثانیه را مشاهده کنیم و فقط ساعت و دقیقه قابل عوض کردن می باشد.
فلاپی b و a: در این قسمت می توانیم درایوها را به شکل دلخواه انتخاب نماییم.
هر کدام از درایط می توانند پنج انتخاب داشته باشند که عبارت اند از: نصب نشده [3/5 (1/44 mb) 3/5(720 kb) 5/25(1/2 mb) 5/25(360 kb)(notinstally) هارد دیسک d وc: دراین فیلد پارامترهای فیزیکی والکترونیکی استاندارد هاردها قابل انتخاب می باشد و می توانیم یکی از انواع را برای هاردهایمان انتخاب نماییم.
یکی از تیپ ها، مربوط به استفاده کننده می باشد که در آن می توان پارامترهای هارد را خودمان انتخاب کنیم.
در اکثر ست آپ ها، تیپ 47 مربوط به استفاده کننده بوده و تعیین پارامترهای آن بر عهده استفاده کننده می باشد.
صفحه نمایش اولیه (primary display) : به وسیله این فیلد نوع آداپتور گرافیک نصب شده بر روی سیستم قابل انتخاب می باشد.
صفحه کلید (keyboard) : این فیلد دو انتخاب دارد که عبارت اند از INSTALLED و NOT INSTALLED اگر پارامترها اول انتخاب شود، سیستم در حین بوت شدن، صفحه کلید را تست خواهد کرد ولی اگر پارامتر دوم انتخاب شده باشد، سیستم در حین بوت شدن صفحه کلید را تست نخواهد کرد.
حافظۀ اصلی و توسعه یافته (BASE MEMORY AND EXTENDED MEMORY)RAM.
این منو در سمت راست بالای صفحه نمایش ظاهر شده و مقدار آن توسط خود سیستم انتخاب و توسط استفاده کننده قابل تعویض نمی باشد.
شکل 2-12 محتویات صفحۀ استاندارد را نشان می دهد.
اگر مقدار حافظه فیزیکی موجود روی مادربورد با مقدار از قبل ذخیره شده در CMOS اختلاف داشته باشد، هنگام بوت شدن سیستم یک پیام خطا مبنی بر اجرای مجدد ست آپ روی صفحه نمایش ظاهر خواهد شد.
برای برطرف شدن خطا، فقط کافی است که یکبار برنامه ست آپ را اجرا نماییم و سپس محتویات آنرا در CMOS RAM ذخیره کنیم و آنگاه از آن خارج شویم.
پارامترهای توسعه یافته (ADVANCED CMOS SETUP) SETUP این منو جهت تغییر پارامترهای فرعی پیشرفته ست آپ مورد استفاده قرار می گیرد.
این پارامترها عبارت اند از: تست حافظه بالای یک مگا بایت، سایه کردن RAM مربوط به سیستم و ویدتو در DRAM، چک کردن کمک پردازنده و ...
.
شکل 3-12 منوی ست آپ نمونه را نشان می دهد.
وظایف کلیدهای تابعی که در پائین صفحۀ این منو لیست شده اند عبارت اند از: ESC.
برای بازگشت به یک منوی قبل از استفاده می شود.
کلیدهای جهت: از کلیدهای جهت دار برای انتخاب پارامترهای فوق استفاده می شود.
کلیدهای PD و PU.
برای تغییر حالت یا مقدار پارامترها به کار برده می شوند.
کلید F1: با فشردن کلید F1 یک راهنمای کمکی در اختیار شما قرار می گیرد.
کلیدهای F2/F3: می توان رنگ صفحه را تغییر داد.
کلید F6: اگر بخواهیم مقادیر پیش فرض خود بایاس را استفاده نماییم، کافی است که کلید F6 را بزنیم.
کلید F7: با فشردن کلید F7، مقادیر موجود در زمان روشن شدن سیستم در حافظه CMOS قرار می گیرد.
پارامترهای این منو عبارت اند از: ABOVE IMB MEMORY TEST: با فعال کردن این منو (ENABLED)، کل حافظه RAM موجود بر روی مادربورد در زمان بوت شدن سیستم تست خواهد شد، ولی اگر غیرفعال باشد (DISABLED)، فقط حافظه زیر یک مگابایت تست خواهد شد.
HARD DISK TYPE 47 RAM AREA: هدف از این منو این است که آدرس حافظه RAM مورد استفاده برای ذخیره اطلاعات اضافی توسط بایاس سیستم برای تیپ 47 که مربوط به استفاده کننده است را مشخص نماییم که دو مقدار می تواند داشته باشد: 0.300 رزرو کردن محدوده آدرسی از پشته (آدرس 30H:0) DOS 1KB.
رزرو کردن آخرین یک کیلوبایت مربوط به حافظه اصلی DOS یعنی 640 کیلو بایت و کاهش آن به مقدار 1 کیلو بایت.
SYSTEM BOOTUP NUMLOCK.
به وسیله این منو می توانیم وضعیت چراغ NUMLOCK را در زمان روشن شدن سیستم مشخص می نماییم که دارای دو حالت خاموش (OFF) و روشن (ON) می باشد.
CACHE MEMORY.
با وجود سرعت بالای حافظۀ RAM، در بسیاری مواقع، CPU برای جواب گرفتن از آن باید زمانی را بیکار باشد.
برای از بین بردن این زمان تلف شده و افزایش بازدهی سیستم، یک حافظۀ استاتیکی واسط بین حافظه دینامیکی و CPU می باشد.
اما وجود این حافظه علاوه بر روی مادربورد، در داخل خود CPU نیز می تواند باشد.
با انتخاب این منو، می توانیم وجود حافظه CACHE در خارج از CPU و یا در هر دو مکان را (هم در روی مادربورد و هم داخل CPU) ست نماییم.
PASSWORD CHECKING OPTION.
در این منو می توانیم، ورود به ست آپ سیستم و یا بوت شدن سیستم را منوط به دادن یک رمز نماییم که البته دادن رمز در یکی از منوهای اصلی ست آپ که بعداً آنرا بررسی می کنیم امکان پذیر می باشد.
در این منو فقط فعال یا غیرفعال بودن آن برای یکی از دو حالت قابل انتخاب می باشد.
VIDEO ROM SHADOW.
با توجه به بالاتر بودن سرعت RAM نسبت به ROM، قرار دادن محتویات ROM در داخل RAM، به بالا بردن سرعت سیستم کمک زیادی خواهد نمود.
به این عمل (کپی کردن محتویات ROM ویدئو و یا ROM سیستم در RAM در زمان بوت شدن سیستم)، سایه کردن ROM گفته می شود.
با این منو می توانیم این عمل را فعال یا غیرفعال نماییم.
در ست آپ این سیستم، کل محدودۀ مربوط به ROM ویدئو 32 کیلو بایت می باشد که در آدرس های C000 و C400 هر کدام به مقدار 16 کیلوبایت قرار دارد.
شایان گفتن است که با فعال کردن این منو سرعت سیستم به میزان چشم گیری در انتقال اطلاعات بالا خواهد رفت.
SYSTEM ROM SHADOW F000, 64K: با این انتخاب می توانیم سایه کردن حافظه ROMBIOS سیستم را فعال و یا غیرفعال نماییم که مقدار آن در این ست آپ همانطور که از شکل مشخص است KB 64 می باشد.
پارامترهای پیشرفتۀ تراشۀ اصلی سیستم (Advanced clipset setup) برای برنامه ریزی تراشه اصلی روی مادربورد، می توانیم از این منو کمک بگیریم.
این منو را در دست آپ هایی خواهید یافت که مادربورد دارای تراشه های پیشرفتۀ قابل برنامه ای برای کنترل حافظهRAM ، حافظه CACHE و کنترل I/O ها باشد.
باوارد شدن به این منو، پارامترهای شکل 4-12 در اختیار شما خواهد بود.
لازم به یادآوری است که در هر مرحله با فشار کلید F1 یک راهنمای کمکی در مورد آن قسمت از منو در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
AUTO-CONFIGURATION.
این فیلد می تواند شش فیلد بعدی خود را تحت کنترل داشته باشد.
اگر این فیلد ENABLE باشد.
آنگاه شش فیلد بعدی توسط خود بایاس با توجه به نوع مادربورد، تعیین خواهد شد.
ولی اگر این فیلد فعال باشد (DISABLE)، آنگاه شش فیلد بعدی توسط استفاده کننده قابل انتخاب و تغییر می باشد.
که در زیر این منوها را شرح خواهیم داد.
DMA ADREESS/DATA HOLD TIME.
در طی اجرای سیکل اصلی DMA، آدرس و اطلاعات از طریق باس X-BUS و S-BUS نگهداشته شده، تا در اختیار حافظه RAM و CACHE قرار گیرد.
زمان نگهداری این اطلاعات، توسط این منو قابل انتخاب می باشد اگر سرعت پردازنده MHZ33 باشد باید مقدار T2-1 و در غیر این صورت T3-2 انتخاب شود.
ATBUS CLOCK SELECTION.
این پالس یک خروجی برای اسلات های I/O CHANNEL می باشد.
این فیلد جهت تعیین پالس ساعت اصلی برای باس به کار برده می شود و توسط استفاده کننده نباید انتخاب شود، بلکه انتخاب آن بستگی مستقیم به پالس اصلی پردازنده دارد که حالت های مختلف آن عبارت اند از: CPUCLIK/8 CPUCLIK/2 (اگر فرکانس سیستم 16 یا MHz 20 باشد.).
CPUCLIK/6 (اگر فرکانس سیستم MHz 50 باشد.) CPUCLIK/5 CPUCLIK/4 (اگر فرکانس سیستم MHz 33 باشد.) CPUCLIK/3(اگر فرکانس سیستم MHz 25 باشد.) I/O RECAVERY TIME DELAY.
برای کار کردن کارت های مختلف که در اسلات های سیستم قرار می گیرند، باید این فیلد تنظیم باشد.
بسیاری از کارت ها با سرعت های پائین کار می کنند.
برای درست کارکردن کارت های با سرعت پایین بر روی مادربوردهای با سرعت بالا باید از این منو، سرعت پایین را انتخاب نماییم.
CACHE READ HIT BRUST.
با وجود بالا بودن سرعت دستیابی در حافظه های استاتیکی در بسیاری از مادربوردها که سرعت بالایی دارند، CPU برای دستیابی به اطلاعات باید منتظر جواب دادن حافظه های استاتیکی باشد، بدین معنی که در بسیاری از مراحل اجرای یک برنامه، CPU باید بیکار باشد.
میزان منتظر بودن CPU به سرعت آن و سرعت دستیابی حافظۀ استاتیکی بستگی دارد.
انتخاب هایی که در این فیلد وجود دارند عبارت اند از: 3-2-2-2 3-1-1-1 2-1-1-1 این فیلد تعداد سیکل هایی که باید CPU در هنگام خواندن اطلاعات از SRAM منتظر بماند را مشخص می کند.
CACHE WRITE HIT WAIT STATE.
این منو تقریباً با منوی قبلی یکی می باشد و مدت زمانی که CPU در هنگام نوشتن اطلاعات باید منتظر باشد را برای SRAM مشخص می نماید.
لازم است که قبل از تغییر این منو به سرعت CPU و SRAM توجه شود.
حالت های مختلف این منو عبارت اند از: OWS 1WS 2WS تذکر: اگر حافظه RAM دارای سرعت کم باشد و شما در این منو صفر را انتخاب نمایید و CPU نیز سرعت بالایی داشته باشد آنگاه ممکن است که سیستم قفل نماید.
بنابراین تعیین مقدار این فیلد با نوع حافظۀ RAM از نظر سرعت و CPU رابطه مستقیم دارد.
MEMORY REMAPPING.
این منو برای فعال یا غیر فعال کردن سیستم در مپ کردن KB 384 از حافظه در بالای 1 مگا بایت به کار برده می شود.
باید توجه داشت که نباید زمانی که سیستم یک مگا بایت حافظه دارد، این منو فعال باشد.
اگر سایه کردن ROM در DRAM فعال باشد، KB 256 برای این کار باقی می ماند.
MEMORY ABOVE 16 MB CACHABLE.
این منو، برای استفاده از 16MB حافظه RAM در SRAM به کار برده می شود.
در حالت نرمال این منو می تواند YESست شود.
تذکر: فعال بودن این پارمتر زمانی تأثیر دارد که بر روی سیستم بیشتر از MB16 حافظه RAM باشد.
F0000-FFFFF, C4000-C7FFF, C000-C3FFF CACHABLE.
اگر ROM مربوط به VIDEO و سیستم سایه شده باشند، می توانیم برای بالا رفتن سرعت (استفاده از SRAM توسط ROM ها) این منو را فعال نماییم.
NON-CACHABLE BLOCH/ BLOCK2 ENABLE.
اگر این منو در حالت غیرفعال باشد، آنگاه منوی بعد در دسترس نخواهد بود.
بنابراین اگر بخواهیم منوی بعدی در دسترس باشد و بتوانیم از آن استفاده نماییم باید این منو در حالت فعال قرار گیرد.
NON-CACHABLE BLOCH/ BLOCK2 SIZE.
برای استفاده بعضی از کارت های I/O که به حافظه نیاز دارند باید مقداری از فضای حافظه برای آنها رزرو شود.
اندازه بلوک یک و دو می تواند از KB 4 تا MB 16 حافظه را برای این کار رزرو نماید.
آدرس بلوک یک در اندازه آن بلوک ضرب شده و آدرس فیزیکی آن به دست می آید.
حالت هایی که برای بلوک یک وجود دارد عبارت اند از: 4، 8، 16، 128، 256، 512، کیلو بایت و یک مگا بایت.
حالت های موجود برای بلوک 2 عبارت اند از: 64، 128، 256، 512، (کیلوبایت) و 1، 2، 4، 8، 16 (مگابایت) LOCAL BUS READY DELAY.
در حالت عادی ، برای بالا بدرن بازدهی سیستم، باید این منو را غیر فعال نماییم (DISABLE).
اگر کارتی داریم که از باس VESA استفاده می نماید، باید این منو در حالت (ENABLE) باشد.
عوض کردن کلمه رمز (CHANGE PASSWORD SETUP) برای عوض کردن کلمه عبور، باید این منو را از صفحه اصلی انتخاب نماییم.
لازم به گفتن است که باید حالت رمز برای سیستم و یا ست آپ فعال باشد.
هنگام انتخاب این منو دو حالت می تواند اتفاق بیافتد: قبلاً رمزی مشخص نشده باشد.
در این صورت کادر زیر برای گرفتن یک رمز ظاهر می شود: ENTAR NEW PASSWORD با وارد نمودن رمز دلخواه و زدن کلید اینتر، مجدداً رمز را از شما خواهد پرسید که باید مجدداً آن را وارد نمایید.
با زدن کلید اینتر در دفعۀ دوم، رمز فوق توسط سیستم پذیرفته شده که باید در حافظه CMOS ذخیره شود.
اگر از قبل در حافظه CMOS، رمزی باشد ابتدا از شما رمز قبلی را می پرسد: ENTAR CURRENT PASSWORD : با دادن جواب درست آنگاه رمز جدید را از شما خواهد خواست.
تذکر: اگر بعد از تعیین رمز، کلمه رمز فراموش شود تنها راه برای از بین بردن آن خالی کردن محتویات حافظه CMOS می باشد.
که این کار را بعداً توضیح خواهیم داد.
پیدا نمودن اتومات پارامترهای هارد (AUTO DETECT HARD DISK) با انتخاب این منو می توانیم پارامترهای اصلی هارد (سیلندر، هد، سکتور، اندازه و...) را بدون داشتن دفترچۀ راهنما به دست آوریم.
نوشتن در CMOS و خروج از (WRITE TO CMOS AND EXIT) SETUP با انتخاب این منو از شما در مورد ذخیره کردن تغییرات داده شده در CMOS و خروج از برنامه ست آپ سؤال خواهد شد.
برای ذخیره شدن تغییرات داده شده در ست آپ باید به عنوان آن جواب YES داده شود.
خروج از SETUP بدون ذخیره در CMOS (DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT) با انتخاب این منو، بدون ذخیره تغییرات داده شده در CMOS از برنامه ست آپ خارج خواهد شد.
برای انجام این کار باید به آن جواب YES داده شود.
تذکر 1: ست آپ هایی که در اینجا بررسی شد به عنوان نمونه بود و ممکن است با سیستم شما اختلافاتی داشته باشد ولی سعی شده که اهم پارامترها را توضیح دهیم گرچه در فصول بخش دوم به کرات پارامترهای مختلف ست آپ را بررسی و توضیح خواهیم داد.
تذکر 2: با آمدن بورد اصلی از نوع PCI به بازار، ست آپ های جدید با پارامترهای جدید نیز به همراه آنها آمده است که در آخرین فصل این کتاب با بررسی ست آپ یک مادربورد پنتیوم PCI آنها را توضیح خواهیم داد.
بایاس دارای پارامتر GREEN (محافظ المانهای بیکار) می باشد: دارای حالت PLAG AND PLAY, DARK GREEN می باشد.
پیکربندی خودکار برای کارت های PCI.
پالس توقف CPU، پالس صفر واقعی برای پردازنده.
ذخیرۀ توان ابزارهای I/O (ورودی/ خروجی) در زمان بیکاری آن.
محدودۀ فضای اطلاعات و پارامترهای بایاس هر کدام از المان های سخت افزاری دارای پارامترها و اطلاعاتی هستند که بایاس باید از آنها خبر داشته باشد، به عنوان مثال صفحه کلید دارای یک بافر حافظۀ RAM بوده که باید ابتدا، انتها و اندازۀ آن در حافظۀ دینامیکی برای بایاس مشخص باشد.
برای این منظور از آدرس 0040H:0000H به مقدار 256 بایت به عنوان محدودۀ متغیرها و پارامترهای بایاس بوده که هیچ برنامۀ کاربردی قادر به نوشتن بر روی آن نمی باشد.
در اینجا سعی خواهیم کرد تعدادی از این پارامترها را برای علاقه مندان به برنامه نویسی جهت به دست آوردن پارامترهای سخت افزاری سیستم ها، توضیح دهیم.
برای هر کدام از پارامترهای فوق چهار مطلب را (آدرس آفست با توجه به ثابت بودن سگمنت، عملکرد، تعداد بایت اشغالی، وقفه ای که توسط آن پارامتر یا محدوده قابل دستیابی می باشد) را توضیح خواهیم داد.
1.
آفست: OOH تعداد بایت: 64 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 14H عملکرد: آدرس پورت سریال را در خود دارد.
در هنگام بوت شدن سیستم، توسط برنامۀ POST تعداد پورت های سریال نصب شده بر روی سیستم مشخص شده و آدرس آن ها در این 64 بایت قرار می گیرد.
به ازای هر پورت RS232 دو کلمه یا چهار بایت اشغال شده است.
به عنوان مثال برای پورت سریال شمارۀ یک آدرس 2F8H ذخیره می شود.
آدرس هایی که مقدار آن صفر باشد فاقد پورت تعریفی می باشد.
2.
آفست: 08H تعداد بایت: 64 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 17H عملکرد: آدرس پورت موازی را در خود دارد.
در هنگام بوت شدن سیستم، توسط برنامۀ POST تعداد پورت های موازی نصب شده بر روی سیستم مشخص شده و آدرس آنها در این 64 بایت قرار می گیرد.
به ازای هر پورت موازی 4 بایت جا اشغال شده است.
به عنوان مثال برای پورت موازی LPT یا PRN آدرس 378H ذخیره می شود.
3.
آفست: 10H اعداد بایت: 2 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 11H عملکرد: پیکربندی سیستم این کلمه، پیکربندی سیستم بعد از بوت شدن را در خود دارد، بعضی از بیت های آن در تمام سیستم ها استاندارد بوده ولی در بعضی دیگر ممکن است متفاوت باشد.
این کلمه را برای سیستم این تی در زیر توضیح می دهیم: بیت 0=1 حداقل یک دیسک درایو بر روی سیستم نصب می باشد.
بیت 1=1 کمک پردازنده بر روی سیستم موجود می باشد.
بیت 2 و 3 غیر استفاده و رزرو بیت 4 و 5 00= نوع کارت گرافیکEGA/VGA 10= رنگی25×40 10=رنگی25×80 11= تکرنگ 25×80 بیت 6 و 7 00=1 دیسک درایو 01=2 دیسک درایو 10=3 دیسک درایو 11=4 دیسک درایو بیت 8= رزرو بیت 9 و 10 و 11 = تعداد پورت های سریال نصب شده بر روی سیستم.
بیت 12 و 13= رزرو بیت 14 و 15= تعداد پورت های موازی نصب شده بر روی سیستم.
4.
آفست: 13H تعداد بایت=2 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 12H عملکرد: اندازۀ حافظۀ RAM در این حافظه مقدار حافظه دینامیکی نصب شده بر روی سیستم که توسط برنامۀ POST BIOS کشف شده قرار می گیرد.
5.
آفست: 17H تعداد بایت= 1 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 16H عملکرد: بایت خواندن وضعیت کلیدهای خاص صفحه کلید.
به وسیلۀ تابع شمارۀ 02H وقفه 16H این بایت قابل خواندن می باشد.
چهار بیت با وزن بیشتر این بایت توسط استفاده کننده قادر به عوض کدرن می باشد ولی چهار بیت با وزن کمتر را نباید تغییر داد.
بیت صفر=1 کلید شیفت سمت راست فشرده شده.
بیت یک=1 کلید شیفت سمت چپ فشرده شده.
بیت دو=1 کلید CTRL فشرده شده.
بیت سه=1 کلید ALT فشرده شده.
بیت چهار=1 کلید SCROLLLOCK فعال است.
بیت پنج=1 کلید NUMLOCK فعال است.
بیت شش=1 کلید CAPSLOCK فعال است.
بیت هفت=1 کلید INSERT فعال است.
6.
آفست: 1AH تعداد بایت: 2 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 16H عملکرد: این کلمه به آفست آدرس کاراکتر بعدی که باید از بافر صفحه کلید خوانده شود اشاره می نماید.
در واقع این کلمه به عنوان اشاره گر به ابتدای بافر خالی صفحه کلید اشاره می نماید.
7.
آفست: 1CH تعداد بایت: 2 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 16H عملکرد: این کلمه به آخرین بایت موجود در بافر صفحه کلید اشاره می نماید.
(آفست آدرس آخرین بایت موجود در صفحه کلید.) 8.
آفست: 1EH تعداد بایت: 32 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 16H عملکرد: بافر صفحه کلید.
این 32 بایت به عنوان بافر صفحه کلید جهت گذاشتن کدهای اسکن و اسکی در ان استفاده می شود.
هر کلید زده شده دارای یک کد اسکن و یک کد اسکی در این بافر می باشد.
این 32 بایت به صورت دایره ای در نظر گرفته می شود.
به طوری که ابتدا و انتها ندارد بلکه دو اشاره گر، آخرین بایت گذاشته شده در بافر (آفست ICH) و آخرین بایت خوانده شده از بافر را (آفست 1AH) در خود دارند.
برابر بودن این دو اشاره گر به معنی خالی بودن بافر می باشد.
برای خواندن از این بافر می توان از وقفه 16H با توابع مختلف آن کمک گرفت.
9.
آفست: 3FH تعداد بایت: یک بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 13H عملکرد: حالت موتورهای دیسک درایو.
چهار بیت با وزن کمتر این بایت حالت روشن بودن یا خاموش بودن چهار عدد دیسک درایو بر روی سیستم را نشان می دهند.
یک بودن هر بیت نشاندهندۀ روشن بودن موتور آن درایو می باشد.
بیت 7 نیز معمولاً در زمان نوشتن و یا فرمت کردن یک خواهد شد.
اما در زمان خواندن یا جستجو کردن این بیت صفر خواهد بود.
10- آفست: 41H تعداد بایت: یک بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 13H عملکرد: حالت خطای دیسک.
این بابت شامل حالت دیسک در آخرین دستیابی می باشد.
اگر این بایت صفر باشد آنگاه عمل تعریف شده برای درایو در حالت معمولی انجام شده است.
مقدار دیگر این بایت نشانۀ یک کد خطا خواهد بود که توسط کنترلر دیسک تولید می شود.
11.
آفست: 42H تعداد بایت: 7 بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 13H عملکرد: این 7 بایت حالت کنترلر دیسک را گزارش می نماید.
همچنین حالت کنترلر هارد را نیز نشان می دهد.
بیت 0تا 4: 00H= هیچگونه خطایی رخ نداده است.
01H: تابع ناشناخته می باشد.
02H: آدرس علامت شده پیدا نشد.
03H: خطای محافظت در مقابل نوشتن 04H: سکتور پیدا نشد.
05H: درایو پیدا نشد.
08H: خطای سرریز DMA 09H: خطای سرریز سگمنت DMA 0CH: فرمت ناشناخته است.
10H: خطای CRC در حین خواندن بیت 5: خطای کنترلر بیت 6: خطای جستجو بیت 7: درایو آماده نیست.
12.
آفست: 49H تعداد بایت: یک بایت وقفه قابل دستیابی به آن: 10H عملکرد: مد جاری ویدئو.
این بایت مد جاری ویدئو که توسط بایاس گزارش شده است را در خود دارد.
هنگام استفاده از تابع 0H در وقفه 10H این بایت تغییر می نماید.
13- آفست: 4ah تعداد بایت: دو بایت یا یک کلمه وقفه قابل دستیابی به آن: 10h عملکرد: تعداد ستون های صفحۀ نمایش در مدهای کارکرد صفحه نمایش در خود دارد.
14.
4CH اندازه: یک کلمه وقفه: 10H عملکرد: اندازۀ صفحۀ نمایش.
تعداد بایت های لازم برای یک صفحۀ تصویر کامل را در مد ویدئوی جاری در خود دارند.
به عنوان مثال در مد متن 25×80 به 4000 بایت نیاز داریم.
15.
4EH اندازه: یک کلمه وقفه: 10H عملکرد: آدرس آفست شروع صفحه جاری را نشان می دهد و مقدار آن به آدرس شروع حافظۀ دینامیکی ویدئو بستگی دارد.
16.
62H اندازه: یک بایت وقفه: 10H عملکرد: شمارۀ صفحۀ جاری را نشان می دهد.
17.
63H اندازه: یک کلمه وقفه: 10H عملکرد: آدرس پورت کنترلر ویدئو.
این کلمه شامل آدرس پورت کارت گرافیک بوده و اگر چند کارت به طور همزمان نصب باشد، آنگاه آدرس پورت کنترلر ویدئو کارت فعال در آن خواهد بود.
این آدرس برای کارت تکرنگ 384H و CGA و EGA و VGA آدرس 304H می باشد.
18.
65H اندازه: یک بایت وقفه: 10H عملکرد: محتویات رجیستر انتخاب کنندۀ مد.
این رجیستر مد کارت گرافیک را تعیین می نماید.
19.
66H اندازه: یک بایت وقفه: 10H عملکرد: محتویات رجیستر ظرف رنگ.
این بایت ظرف رنگ فعال را از بین 4 ظرف رنگ در مد 200×320 رنگی CGA انتخاب می کند.
20.
72H اندازه: یک کلمه وقفه: POST عملکرد: در طی برنامۀ POST، یک فرمان رست جهت کنترلر صفحه کلید فرستاده می شود.
زمان انجام یک رست گرم (WARM) یا سرد (COLD) این عمل انجام می شود.
بعد از روشن شدن سیستم در این کلمه مقدار 1234H قرار می گیرد.
حال اگر یکبار دیگر رست گرم انجام شود و در این محل مقدار فوق باشد آنگاه حافظه تست نخواهد شد.
21.
74H اندازه: یک بایت وقفه: 13H عملکرد: این بایت، حالت عملکرد آخرین عمل هارد دیسک را گزارش می نماید.
01H= تابع تعریف شده در دسترس نیست یا درایو تعریف شده در دسترس نیست.
02H= آدرس علامت زده شده پیدا نشد.
04H= سکتور پیدا نشد.
05H= خطا در رست شدن کنترلر 07H= خطا در هنگام برنامه ریزی کنترلر 09H= خطا در انتقال DNA 0AH= سکتور خراب است.
0BH= ترک خراب است.
0DH= تعداد سکتورهای تعریف شده در ترک دست نیست.
0EH= آدرس مشخص شده پیدا نشد.
0FH= خطای سر ریز DMA 10H= خطای خواندن 11H= خطای خواندن ECC که اصلاح شده است.
20H= ناقص بودن کنترلر 40H= خطای دستیابی 80H= خطای زمان خروج درایو (time out) AAH= درایو آماده نیست.
CCH= خطای نوشتن.
22.
75H اندازه: یک بایت وقفه: 13H عملکرد: (فقط در AT): تعداد هارد دیسک های وصل شده به سیستم را در خود ندارد.
23.
76H اندازه: یک بایت وقفه: 13H عملکرد: (فقط در AT): بایت کنترل مربوط به هارد درایو.
24.
77H اندازه: یک بایت وقفه: 17H عملکرد: (فقط در AT): این بایت آدرس پورت هارددرایو را در خود دارد.
25.
78H، 7CH اندازه: هر کدام 4 بایت وقفه: 14H، 16H عملکرد: هر بایت در هر کدام از این چهار بایت مربوط به زمان استراحت آن پورت می باشد.
78H مربوط به چهار پورت موازی و 7CH مربوط به پورت های سریال می باشد.
اگر زمان استراحت یا جواب دادن بیشتر از این زمان شود آنگاه یک خطا رخ خواهد داد.
(time out error) 26.
97H اندازه: یک بایت وقفه: 16H عملکرد: حالت LED های روی صفحه کلید.
این بایت حالت فعال یا غیر فعال بودن سه چراغ LED مربوط به سه کلید (Scrollock, Capslock, Numlock) را گزارش می دهد.
بیت صفر: 1= روشن بودن Scrollock بیت یک: 1= روشن بودن Numlock بیت دو: 1= روشن بودن Capslock بیت 3 تا 7: توسط بایاس متفاوت به شکل متفاوت بکار برده می شود.
27.
A1H اندازه: 95 بایت عملکرد: روزرو برای بایاس های مختلف و برنامه های مختلف.
تراشه (complementary metal oxide semiconductor)CMOS در مادربوردهای 286 و بعضی از مادربوردهای قدیمی 386 شما یک تراشه با شمارۀ MC146818 را مشاهده می نمایید.
اما در مادربوردهای جدید، این تراشه در داخل تراشه های اصلی سیستم قرار دارد و خبری از شمارۀ فوق نمی باشد ولی در هر صورت تفاوتی از نظر عملکرد و کار نخواهد کرد.
به عنوان مثال تراشه 82C206 دارای یک تراشه MC146818 و 2 عدد (8237)DMA و دو عدد کنترلر وقفه (2259) و یکعدد تایمر/کانتر (8253) می باشد.
تراشه MC146818 یک تراشه 24 پایه بوده که با ولتاژ صفر و 5 کار می نماید.
این تراشه دارای 64 بایت ظرفیت بوده که توسط آدرس دوپورت 70H و 71H قابل دسترسی می باشد.
شایان ذکر است که حافظۀ CMOS جزئی از تراشه MC146818 می باشد و محتویات این حافظه در زمان خاموش بودن سیستم، توسط باتری BACKUP نگهداری می شود.
این باتری 6/3 ولت بوده و جریان mAh60 را دارد.
باطری فوق در زمان خاموش بودن کامپیوتر، باعث ادامۀ کار ساعت بلادرنگ (realtime clock) سیستم می شود و برخلاف XT ها که با خاموش شدن سیستم ساعت و تاریخ آن نیز می ایستد، در ATها به کار خود ادامه می دهد.
از 64 بایت فوق، تعدادی برای زمان و تاریخ و تعدادی دیگر برای پیکربندی سیستم مصرف می شود و چند بایت نیز برای چک نمودن بایت های پیکربندی تحت عنوان checksum به کار برده می شود.
انواع حافظه CMOS بر روی مادربورد در بسیاری مادربوردها تراشه MC146818 به طور کلی مشاهده می شود.
محتویات این تراشه باتری های BACKUP به صورت داخلی (internal) و یا خارجی (external) در زمان خاموش بودن سیستم نگهداری می شود.
در بعضی مادربوردهای دیگر و پیشرفته این تراشه در داخل تراشه های اصلی سیستم قرار گرفته است که محتویات آن توسط باتری های فوق نگهداری و محافظت می شود.
اما در بعضی از مادربوردها نیز مشاهده می نمایید که تراشه فوق به همراه باتری آن در یک پکیج قرار دارد.
معروفترین کمپانی سازندۀ این انواع CMOS مربوط به مارک Dallas می باشد.
از نظر نحوۀ عملکرد و دستیابی به محتویات CMOS، این سه نوع هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.
حفاظت محتویات CMOS برای نگهداری محتویات حافظۀ فوق و استفاده از آن در زمان خراب شدن یا پاکت شدن محتویات آن می توان از نرم افزارهای متعدد استفاده نمود.
یکی از این برنامه ها ؟
در نورتون می باشد.
با اجرای این برنامه، دو منوی آخر آن مربوط به ذخیرۀ این محتویات به علاوۀ جدول پارتیشن و بوت سکتور هارد دیسک می باشد.
(یک منو مربوط به ذخیره در فایل بر روی یک فلاپی و منوی آخر جهت برگرداندن محتویات فوق به جای کپی گرفته شده می باشد.) برنامۀ فوق محتویات سه قسمت (جدول پارتیشن، بوت سکتور، حافظۀ CMOS) را در سه فایل جداگانه ذخیره می نماید.
اگر چه انتخاب هر کدام از این سه در دست استفاده کننده می باشد.
برای ذخیرۀ محتویات CMOS در یک فایل و یا برگرداندن فایل به حافظۀ فوق نرم افزارهای متعدد در دسترس می باشد.
پاک کردن محتویات CMOS در بعضی مواقع لازم می شود که به هر طریق ممکن محتویات این حافظه را پاک نماییم.
(زمانی که در ست آپ سیستم رمز (password) تعریف نماییم و از یادمان برود.) در دو صورت احتمال نیاز به پاک کردن حافظه وجود دارد: برای وارد شدن به ست آپ سیستم رمز تعریف شده باشد و از یادمان رفته باشد: در این صورت با توجه به بوت شدن سیستم وامکان استفاده از نرم افزار، پاک نمودن محتویات فوق برای پاک شدن رمز امکان پذیر می باشد.
برای این کار کافی است فایل که در مرحله قبلی کپی گرفته ایم و یا از روی سیستمی بدون رمز کپی می گیریم را بر روی CMOS سیستم فوق کپی نماییم و یا اینکه با نوشتن یک برنامۀ ساده و با توجه به داشتن آدرس پورت های این تراشه، محتویات آنرا پاک نماییم.
برای وارد شدن به سیستم رمز تعریف شده و فراموش نیز شده است: در این حالت با توجه به بوت نشدن سیستم، از نرم افزار کاری ساخته نیست.
برای پاک کردن محتویات CMOS و بالطبع رمز سیستم، چند راه وجود دارد.
باید پشت سیستم را باز کرد و آنگاه: اگر جامپری برای دشارژ کردن CMOS بر روی مادربورد وجود دارد آنرا فعال نمود تا محتویات فوق پاک شود.
اگر باطری، خارجی (external) است، با خارج نمودن کانکتور آن باعث پاک شدن چافظۀ فوق شویم.
اگر دو راه فوق امکان نداشت و حافظۀ فوق در سوکت قرار دارد، آنرا برای مدتی از سوکت خارج نماییم.
اگر سه راه فوق امکان ندارد و باطری نیز داخلی است، یکی از پایه های باطری را از بورد خارج نموده و مدتی صبر نمایید.
تذکر: هیچ وقت پایه های تراشه CMOS را به یکدیگر اتصال کوتاه ننمایید که این امر می تواند باعث سوختن و آسیب رسیدن به آن گردد.