چکیده
هزاران سال است که بشر از فعالیتهای زیست شیمیایی موجودات زنده بهرهبرداری میکند و در نتیجه زیست تکنولوژی تا حد زیادی مدیون کارهای نوین است . دانش نوظهور زیست، تکنولوژی را بصورت کاربرد خواص زیستی جانوران و یا فرایندهای گوناگون در صنایع تولیدی یا خدماتی تعریف میکند.
استفاده از علوم گوناگون زیستی به نفع بشریت اغلب از نوآوریهای اخیر تصور میشود ولی درک عمیق مکانیسم و کنترل تبدیلات زیست شیمیایی موجود را میسر میسازد .
توانایی بشر در تغییر ویژگی جانداران به روش خاص دستکاری ژنها است و زیربنای شاخههای مختلف علوم زیستی تکنولوژی (ژنتیک) ، ابداع روشهای جدید ژنی است که امکان هدایت جانداران را به انجام تبدیلات خاص و یا تولید محصولات معین فراهم میکند .و کاربرد تکنولوژی که سمبل آن کامپیوتر است در بررسی و به ثمر رساندن یافتههای تئوری و مشاهدهای متخصصین این علوم به ذخیره و بازیابی ومقایسه وبه اشتراک گذاشتن اطلاعات دریافتی نقش بسزایی در پیشرفتهای شگرف دارد .
استفاده مداوم از یک منبع همچنین بستگی به اثرات وارده از استخراج آن بر محیط زیست دارد حتی اگر تهیه یک منبع از نظر اقتصادی به صرفه باشد استفاده از آن با توجه به بررسیهای مختلف شاخههای علوم زیستی در خصوص نقش آن بر ژن و چه تأثیر آن بر اکولوژی محیط زیستی و چه در رشد و بقای جانداران ، ممکن است حداقل و گاهی حذف شود . پس تعریف یک منبع و موارد دسترسی به منابع بستگی به تغییرات تکنولوژیکی و اقتصادی و اثرات بررسی شده آن و اثرات منتجه از بهرهبرداری آن بر محیط زیست را دارد .
بطور عملی آنچه در بقای محیط زیست حائز اهمیت است که استفاده اقتصادی از تمامی جنبههای مختلف علوم زیستی را قابل دسترسی و برای بهرهبرداری با هزینههای منطقی میسر سازد .
مقدمه
حذف علوم زیستی نوینه درک و توجیه خصوصیات موجودات زنده بر حسب ساختار عناصر تشکیلدهنده آنها است و علوم زیستی از مهمترین مباحث مورد تحقیق و بررسی کنگرهها و مجامع علمی است زیرا تأثیر آنها در بهبود شرایط حیات و تداوم بقای موجودات زنده از اهمیت بسزایی برخوردار است .
در این راستا کتب و مقالات علمی بسیاری به نگارش درآمده و گردهماییهای زیادی در ارتباط متقابل بین این علوم باعلوم دیگر و بخشهای متفاوت بین آنها ارائه گردیده است .
با توجه به حجم بالای این اطلاعات و نیاز به دسترسی سریع به آنها استفاده از ابزار رسانهای جدید که بتواند با ذخیرهسازی و اطلاع رسانی سریع این مهم را بر عهده گیرد بسیار حائز اهمیت است .
رایانه ابزاری قدرتمند برای تحقق آن است و با پیشرفت تکنولوژی روز دنیا دسترسی به شبکه گسترده وسیع اینترنت نیز دسترسی سریع و بروز و نوین را تسهیل نموده است .
نرمافزارهای کاربردی علوم زیستی که با تحقیق و تفحص دانشمندان متخصص ارائه گردیده است کمک شایانی به روند تکاملی و رو به گسترش شاخهها وزمینههای مختلف بررسیها و نتایج صاحبنظران نموده است و با اطمینان میتوان گفت که با ادامه تحقیقات و ارائه نرمافزارهای جدید توصیفی ، انسان خواهد توانست ویژگیهای اساسی تشکیلدهنده حیات را بطور کامل تشریح نماید.
کاربرد گسترده کامپیوتر در علوم زیستی
اطلاعات تکنولوژی درباره کاربرد نرم افزارها، که سبب افزایش حجم اطلاعات و سرعت اطلاع رسانی شده است، علوم زیستی را دگرگون کرده است. این مقاله مختصری است از برخی پیشرفتهای بیولوژیکی در عقایدی که برای این علوم محوریت دارد. همچنین درک خواهیم کرد که کاربرد وسیع کامپیوتر چه نقش بزرگی را برای پیشرفت علوم زیستی باز می کند. مقالات این نشریه بیشتر از جعبه IBM و ژورنال همراه آن، استخراج شده و شرحی است از تحقیقات و پیشرفتهای تکنولوژی که منجر به فهم بهتر است ملکولی حیات شده و در نهایت به درمان بیماریها و بهبود شرایط انسانی می انجامد
چه چیزی ما را تبدیل به انسان می کند؟ ژنوم هر انسان مواد ژنتیکی است که صفات انسان از آن ناشی می شود ژنوم شامل 23 جفت کروموزم است که از ملکولهای لزاکسی رمپوئوکلینک اسید (DNA) تشکیل یافته اند. ملکولهای DNA یک مارپیچ مضاعف شده را شکل میدهد که مانند یک نردبان پیچ خورده به نظر می رسد. ترکیب ملکولهای قند و فسفات نرده های نردبانی را شکل می دهد که پله های آن بازهای آلی هستند. بازهای آلی نوکلئوتیدها 4 نوع اصلی هستند: گوانین ،آنین ،سترزین و تیمین که با علائم اختصاری T,C.A.G نشان داده می شود.
در هر پله یک زوج باز آلی وجود دارد که به صورت G-C ( یا ) C-G یا T-A یا A-T وجود دارد. ژنوم انسان شامل حدود 3 میلیون جفت باز می باشد که همان پله های نردبانی می باشد. DnA موجود در سلولهای بدن انسان تقریباً مشابه است. کدهای DNA در ژنوم انسان همان اطلاعاتی هستند که ما را به انسان تبدیل می کنند.
انی کدها اطلاعاتی را فراهم می کنند که بدن ما را به عنوان جنین شکل می دهد و عملکردهای بیولوژیکی ها را در طول زندگی کنترل می کند. در فوریه 2001 ژورنالهای علوم و طبیعت هر دو مقالاتیرا درباره ژنوم انسان منتشر کردند که موفقیتهای انسان در کامل کردن اولین طرح کامل توالی DNA (نقشه ژنی انسان) در آن توصیف شده بود. البته کار سنگین تر و با ارزش تر تجزیه و تحلیل و استفاده از این اطلاعات می باشد و با پیشرفت بیشتر تکنولوژی به کار گیری آن در شناخت ژنوم گونه های گیاهی و جانوری می باشد.
این مقاله برای نخستین بار خلاصه ای از پیشرفتهای زیست شناسی و عقایدی که سهم بسزائی در پیشرفت این علم داشته اند را ارائه می کند. سپس درون آن مقالاتی از سیستم ژورنالهای IBM و نشریه همراه IBM در باره این پیشرفتها بیان می شود. دورنمای پیشرفتهای علوم زیستی و عقایدی که پیرامون شیمی سلول و محیط درون آن شکل گرفته با DNA شروع می شود و به طرف پروتئین ها و داروها کشیده می شود، باید از نقش اساسی کاربرد نرم افزارها، ابزار آلات ، وسایل مطالعات فراساختاری و … که نقش اساسی و پیشرفت علوم زیستی داشته اند، غافل نماند و بهمین منظور تاریخچه ای از آن ذکر میشود.
تصویر 1: بیانگرتجلی ژن هاست. همچنین تاخوردگی پروتئین ها و داروهائی که مراحل بیوشیمیائی را کوتاه می کنند.
واژه های به کار رفته در مقاله در ارتباط است با انواع نرم افزارهای به کار رفته برای این تجزیه و تحلیل ها و ترتیب به کارگیری آنها، کدهای ژنتیکی موجود در DNA با توجه به ترتیب اسیدهای آمینه انواع پروتئینهارا ایجاد می کند. این اسیدهای آمینه پشت سر هم پیچ و خم می یابد ، تا می خورد و ساختمان سه بعدی خاصی را ایجاد میکند که ارتباط آن را می رساند. داروها با پروتئینها واکنش میدهد و روی عملکرد آنها اثر می کند و اغلب نوعی پیوند با بخشی از جایگاه پروتئین ایجاد می کند که مانع توانائی پروتئین در انجام وظیفه طبیعی اش می شود.
کاربرد گسترده نرم افزارهای کامپیوتری ، برای دینامیک ملکول ها،(MD) ، شیمی کوانتوم (QC) و ارتباطات ساختمانی (QSAn) به مطالعه این سیستم های ملکولی کمک نموده اند ..
ژنها و پروتئینها: تقریباً هر یک از اعضای یک گونه مقدار مساوی DNA دارد. اما سه میلیون جفت باز آلی که ژنوم انسان را شکل می دهد، فقط در حدود 1% پروتئینها را، کد
می کند. تنوع اعضای مختلف یک گونه به دلیل تفاوتهای کم اهمیت در DNA آنها رخ میدهد. برای انسانها این تفاوت ناشی از یک جفت باز از هر 1300 تا می باشد. یا درباره 1% از یک درصدی که پروتئینها راکد می کند.
برای نمایش کل اطلاعات ژنتیکی یک فرد چه تعداد دیسک لازم است؟
از آنجائیکه بازهای آلی هر پیچ DNA در قطعه جا می گیرد بنابراین 2 میلیون جفت باز می تواند ذخیره شود در نزدیک به 750 مگابایت ( فقط برای نواحی کد کننده پروتئینها) و اگر فقط اطلاعات موجود روی کروموزمهای جنسی ذخیره شوند، نتیجه می تواند جاسازی شود در 5/7 کیلوبایت . سرانجام و خیلی مهم اینکه هر یک از ما 2 کپی از ژنوم انسان در سلولهای خود داریم. یکی از پدر و دیگری از مادر که جفت کروموزمهای ما را شکل می دهد. و برای این مقدار ما نیاز داریم به 15 کیلوبایت . البته موقعیت از این پیچیده تر است. برای مثال چندین بیماری وجود دارد که در آن بخشهائی از مواد ژنتیکی برای پروتئینها S نمی شود. اما اگر DNA در یک موجود زنده اطلاعاتی را کد می کند که دستگاههای درون سلول از ان برای ساختن پروتئین استفاده می کنند. در مقابل DNA که اطلاعات لازم برای ساختن پروتئین هاست، پروتئینها ملکولهایی هستند که عملکرد روزانه سلول را بیرون می برند. فعالیت پروتئینها اعمالی نظیر: جنبشهای متابولیسمی، جفت شدن سلولها،انتقال سیگنال از یک سلول به دیگری و تولید مثل سلولی را در بر می گیرد. هر یک از بخشهای کنترل کننده ژنوم در زمانهای بخصوصی برای تولید پروتئینهای مخصوصی و متفاوت فعال است. پروتئینها زنجیرهای طویلی هستند که واحد ساختمانی آنها از 20 نوع امینو اسید می باشد. دستور و نحوه قرار گیری آمینو اسیدها نهایتاً ساختمان سه بعدی و عملکرد بیولوژیکی پروتئینها را تعیین می کند.