مقاله دسته بندی جیگ و فیکسچر ها

 عبارت جیگ وفیکسچرها برای جوشکاری معنی مشابهی باجیگ وفیکسچرهای ماشین کاری را ندارد .

یک جیگ جوشکا ری یک ابزار ثابت است ولی یک فیکسچر جوشکاری را می توان حول محورهای افقی یا عمودی چرخاند ونقش اصلی فیکسچر جوشکاری مهار کردن قطعه کاری وجلوگیری از بروز این عیب می باشد . در حالی که این معنی برای جیگ وفیکسچر برای عملیات ماشین کاری درست نیست .

جیگ وفیکسچرها راازجهت کاربرد ومفهوم به دو دسته 1-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات ماشین کاری 2-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات جوشکاری تقسیم می کنیم .

                                                                            1- د ستی

                                1- عملیات ماشین کاری       2- مکا نیزه                           

جیگ وفیکسچر                                                                

                                 2- عملیات جوشکاری         1- د ستی 

                              2  - مکانیزه

جیگ ها برای عملیات ماشین کاری به دو دسته اصلی  1-سوراخ کاری  2-سوراخ تراشی 

تقسیم جیگ ها بر اساس روش ساخت :   

باز: شامل 1-جیگ های صفحه ای 2- جیگ های پایدار 3-جیگ های باصفحات زیرورو 4-جیگ های قائم الزاویه 

                                                                                                                                                انواع  فیکسچرها براساس روش ساخت آ نها تعیین می شود. انواع  رایج فیکسچرها عبا رتند از: 1-فیکسچرهای صفحه ای .2-قائم ا لزا ویه .3-گیره ها.4-فیکسچرهای دورا نی .5-فیکسچرهای چندایستگاهی . د سته بندی فیکسچرها : برا سا س نوع ما شین ا بزا ر یا نوع پروسه تولید تعیین می شود مثلا فیکسچری که روی د ستگاه فرز نصب می شود فیکسچر فرزکاری نا میده می شود. پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم

پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم.

  فیکسچرهای جوشکاری و فیکسچرهای کنترل فیکسچرهای کنترل عمدتا برای سه نوع عملیات طراحی شده اند .خال جوش زدن , جوشکاری کامل و نگهداشتن

قطعات خال جوش خورد ه , جیگ و فیکسچر جوشکار یبرای نگهداشتن چند قطعه د روضعیت درست نسبت به هم و جوشکاری کامل آنها به کار می روند کنترل دفع حرارت یکی از نکات مهم است که در هر فیکسچر جوشکاری باید به آن توجه کرد وظیفه اصلی یک جیگ یا فیکسچر جوشکاری نگهداشتن قطعات در وضعیت در ست نسبت به هم است تا پس از جوشکاری قطعه کار با اشکال و ابعاد درست به دست بیاید یک جتیگ یا فیکسچر جوشکاری باید در تولید انبوه بتواند قطعات یکسان ود رمحدوده تلانی مجاز تولیدنماید به طوری که حداقل تاب برداشتن د رقطعه کا رتوجود می آید در صورت امکان جیگ یا فیکسچر باید طوری طراحی شود که عملیات جوشکاری بر روی قطعه کار را بتوان د ریک

سطح افقی انجام داد

دو دسته اصلی فیکسچرهای کنترل عبارتند از :1- فرمانها  2- فیکسچرها ی کنترل ساعتی فرمانها اندازه یک قطعه کار را نسبت به یک اندازه استاندارد از پیس تعیین شده مقایسه می کنند این ابزارها می توانند تعیین کنند که آیا اندازه قطعه کا رد رمحدوده تلرانس  مجاز قرا ردارد یا خیر

فیکسچر ساعتی د رواقع قطعه کارراد ریک محدوده خاص اندازه گیری می کند و نمی تواند دقیقا تعیین کند که چه قسمتی از قطعه کار و به چه میزانی خارج از تلرانس است .

  فیکسچرهای کنترل :

ویژگی مهم و اصلی یک فیکسچر کنترل دقت است یک فیکسچر کنترل از اجزایی تشکیل شده که برای کنترل یک اندازه یا ویژگی خاص مورد نیاز اگر ابعاد مختلف یک قطعه کار از هم مستقل باشند و به یکدیگر وابسته نباشند باید برای هر اندازه از یک فیکسچر کنترل ساده استفاده کرد مثلا یک سوراخ رزوه شده در یک قطعه کار از دو جنبه می توان کنترل کرد

1- اندازه  2- موقعیت سوراخ 

این ویژگی از هم میستقل شده و با دو فیکسچر جداگانه باید کنترل شوند .

سه نظامها ی استاندارد در سطح وسیعی در صنعت برای نگهدااشتن قطعات استوانه ای شکل مورد استفاده قرار می گیرد . امروزه این این ابزارها در اندازه ها و شکلهای متنوع عرضه می شوند و می توان با استفاده از آنها جیگ ها یا فیکسچرهای ارزان قیمت طراحی نمود

دو گروه اصلی از تجهیزات نگهدارنده ارزان قیمت در ساخت یکسچر ها عبارتند از :

سه نظام ها و گیره ها  -   روبندها و نگهدارنده های خاص

          نگهدارنده های خاص و نگهدارنده های مدولار

در بررسی تاریخچه تولید صنعتی ملاحظه می شود که جیگ ها و فیکسچرها در بهبود و افزایش بهره وری تولید نقش عمده ا یداشته اند دو گروه اصلی این ابزارها عبارتند از :

نگهدارنده های عمومی و نگهدارنده های مخصوص . هر چتند که کلیه جیگ ها و فیکسچرها در یکی از دو گروه عمده قرار می گیرند ولی کاربردهایی نیز در صنعت یافت می شوند که هی یک از این دو گرو ابزارها نمی توانند به طوراقتصادی برای آنها انجام وظیفه کنند به همین دلیل گروه سومی از فیکسچرها با عنوان نگهدارنده های مدولار برای پر کردنفاصله بین این دو گروه مطرح گردید در واقع نگهدارنده مدولا رترکیبی از این دو گروه را در خود دارد در سیستمهای مدولار از یک سری قطعات و تجهیزات استاندارد برای ساخت وبرپایی یک ابزار خاص استفاده می گردد تجهیزات استانداردی که در یک نگهدارنده مدولار به کار میروند عبارتند از :

صفحه ها – پایه ها – قرارها – روبندها و از این قبیل این قطعات استاندارد را می توان به روشهای مختلف به هم وصل کرد و تنوع بی شماری از جیگ ها و فیکسچرها بوجود آوردبنابراین فیکسچرهای مدولار از مونتاژ قطعات و تجهیزات استاندارد بر روی هم ساخته می شوند . امروزه انواع مختلفی از فیکسچرهای مدولار د ربازار عرضه می شوند . د رمیان این انواع دو نوع بیشترین کاربرد را دارند 

فیکسچرهای باشیا رTشکل و فیکحسچرهای پین دار

ابزارهای نگهدارنده رامی توان در سه گروه طبقه بندی کرد نگهدارنده های خاص  نگهدارنده های عمومی و نگهدارنده های مدولار . هنگامی که تعداد زیادی قطعه باید تولید شود از نگهدانده های خاص استفاده می شود .

هنگامی که تعداد کمی قطعه لازم باشد تولید شود بهتر است از  از نگهدارنده مدولار استفاده می شود برای ساخت قطعات به صورت تکی نیز از نگهدارنده های استاندارد نظیرگیر ه ها , سه نظام ها و گیره ها ی فنری (‌کولت ) استفاده می گردد . از جیگ ها و فیسچرهای خاص در تولید دائمی و انبو ه  قطعات استفاد ه می شود ولی جیگ ها و فیکسچرها ی مدولار برای تعدد تولید محدودی قطعه کار مناسب هستند بنابراین نگهدارنده های خاص می توانند به صورت روزمره و به دفعات خیلی زیاد استفاده شوند ولی نگهدارنده های مدولار تنها جوابگوی تعداد محدودی قطعه کار که مثلا به صورت سفارشی د رحال تولید هستند می باشد نگهدارنده های مدولار برای کار گاههای نمونه سازی  تحقیقاتی و یا به عنوان جایگزین وقتی یک نگهدارنده  خاص که در حال تعمیر است بسیار مناسب هستند . با توجه به تنوع قطعات اصلی وجانبی استاندارد که در مجموعه نگهدارنده های مدولار یافت می شود زمان ساخت یک فیکسچر خاص د رحد قابل ملاحظه ای تقلیل می یابد البته قیمت مجموعه قطعات فیکسچرها ی مدولار زیاد است ولی با استفاده از آنها د رساخت و بر پایی فیکسچرهای خاص صرفه جویی زیادی در هزینه ومد ت زمان حاصل خواهد شد .

مزایای استفاده از فیکسچرها ی مدولار به شرح زیر است :

زمان کوتاه در طراحی و مونتاژ فیکسچر 

     2-= قابلیت استفاده مجدد از تجهیزات و قطعات مونتاژ شده

     3- تنوع نامحدود فیکسچرهای قابل ساخت با استفاده از تجهیزات مدولار

                         فیکسچرهای مدولار پین دار

فیکسچرهای مدولار پین دار از نظر طرح اصلی بسیار شبیه فیکسچرهای مدولار با شیارTهستند ابعاد و اندازه هر دو نوع و شکل و تنوع و قطعات جانبی آنهاا نیز مشابه هستند تنها تفاوت آنها استفاده از سوراخهای شبکه ای به جای شیارهای متقاطع است . اگر لازم باشد یک فیکسچر مدولار چند بار مونتاژ شود بهتر است از نوع پین دار ساخته شود . سوراخهای صفحه اصلی دو گونه هستند در نوعی از آنها سوراخها به صورت یک در میان ساد ه و رزوه شده طراحی می شوند بدین ترتیب می توان هم پین و هم پیچ را در نقاط مختلف صفحه نصب نمود در نوع دیگر سوراخها به صورت ترکیبی طراحی و پیچهای مخصوصی بر روی آنها بسته میشود این پیچها هم به عنوان پین قرار و هم به عنوان پیچ نگهدارنده استفاده می شوند د راین طرح لازم است ازیک پیچ قرار مخصوص استفاده شود از پیچ نگهدارنده هم به عنوان پین قرار استفاده شود و هم به عنوان پیچ قرارروبندهای کورد استفاده در سیستمهای نگهدارنده مدولار اغلب از نوع مکانیکی و دستی هستندولی بنا به ضرورت می توان از سیستمهای نگهدارنده مکانیزه نیز در فیکسچرهای مدولار استفاده کرد متعلقات جانبی دیگری که می توان در ساختن یک فیکسچر مدولار به کار برد عبارتند از : گیره های ماشینی ,  صفحات مغناطیسی , صفحات گردان ایستگاهی(صفحه مستقیم ).

گیره های ماشینی بر روی صفحات مغناطیسی

روی آن برای روشن وخاموش کردن میدان مغناطیسی است که از موارد استفاده آن بدین صورت است که برای ثابت کردن فیکسچرهای مدولار بر روی دستگاه بر روی چهار گوشه آن این روبند مغناطیسی را برای ثابت کردن فیکسچرهای مدولار استفاده می کنند قابل ذکر است که plate یا صفحه  اصلی دستگاه cmm از آهن است روبند مشکی : از موارد استفاده این روبندها در دستگاههای پرس تمام اتو ماتیک ورق است که ورق ها توسط مکش هوا در چندین قسمت نگه داشته می شوند واین نیروی نگه دارنده در تمام سطح به طور یکنواخت توزیع می شود و قطعه را می توان به مکان مورد نظر توسط ربات منتفل کرد.          

                 تفاوت جیگ و فیکسچر برای عملیات ماشین کاری

فیکسچرها نگهدارنده هایی هیتند که به موقعیت دهی قطعه کار می پردازند یعنی وظیفه فیکسچرها موقعیت دهی و محکم کردن قطعه کار است در حالی که جیگ ها (jigs) علاوه بر اینکه به موقعیت دهی و ثبات قطعه کا رمی پردازند وظیفه موقعیت دهی و هدایت ابزار کار را نیز بر عهده دارن که عموما لفظ جیگ بطور عامیانه به جای واژه فیکسچر (finture) بیشتر جا افتاده است و جایگزین واژه فیکسچر شده است .

فیکسچر ها : فیکسچرها برای نگهداشتنیا موقعیت دادن قطعه کا ربرای عملیات ماشین کار ییا مونتاژ (جوشکاری ) و غیره استفاده می شوند که قطعات مشابه را به