مقدمه: رایانه در زندگی امروز به عنوان جزء جدا نشدنی از زندگی مطرح شده و علم و آشنایی با آن یکی از مسائل مهم در جامعه امروزی به حساب میآید.
به همین دلیل سعی کردهایم با آموزش قسمت کوچکی از این دنیای بزرگ شما را با یکی از چندین شاخه این علم آشنا کنیم.
رایانه در جای جای زندگی ما رخنه کرده و هر فردی به نوعی با آن سر و کار دارد.
به عنوان مثال این علم در پزشکی، آموزش، سینماو… کاربرد دارد.
علم رایانه به دو بخش عمده تقسیم میشود که عبارتند از نرم افزار و سخت افزار که در این کتاب میخواهیم با یکی از شاخههای علم نرمافزار آشنا شویم.
خود نرمافزار به چندین جزء کوچکتر تقسیم میشود که از جمله آن میتوان به سیستم های عامل، بازی، آموزشی، کاربردی، گرافیکی، صوتی و تصویری و… اشاره کرد.
از ابتدای ساخت رایانهها، سیستم عامل به عنوان رابط بین کاربر(انسان)و رایانه(ماشین) مطرح بودهاست.
به همین دلیل این بحث به عنوان یک بحث پایهای در تمامی دورهها مد نظر بوده و در این کتاب به صورت ساده به توضیح این مبحث خواهیم پرداخت.
در ابتدا مقدمهای کوتاه در مورد سیستم عامل آوردهایم.
همان طور که قبلاً نیز گفته شد تعریف کلی و عمده در مورد سیستم عامل عبارت است از سیستم عامل رابط بین کاربر(انسان) و رایانه(ماشین) است.
به عبارت دیگر میتوان گفت سیستم عامل به عنوان مترجم عمل میکند و خواستههای کاربر را به زبان ماشین تبدیل میکند و در نتیجهی تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط رایانه آنها را دوباره به زبان قابل فهم برای کاربر نمایش میدهد.
به صورت ساده میتوان گفت سیستم عامل آشنا به دو زبان (انسان و رایانه) است و به همین دلیل میتواند مانند یک مترجم عمل کند.
اجازه دهید در ادامه با مثالی ساده این مطلب را بیشتر توضیح دهیم.
فرض کنید یک مربی فوتبال از کشور انگلستان برای راهنمایی و هدایت تیم ملی فوتبال ایران به کشور ما آمده باشد.
یکی از مشکلات این امر آشنا نبودن مربی و بازیکنان به زبان یکدیگر است، اگر مترجمی وجود نداشته باشد هر قدر مربی و بازیکنان شایستگی داشته باشند نمیتوانند شایستگیهای خود را به نمایش بگذارند، پس میتوان گفت در این موضوع نقش مترجم مهمترین عامل موفقیت تیم است.
حالا مثالرا با موضوع مورد نظر خودمان مطابقت میدهیم، فرض کنید بازیکنان، کاربران رایانه باشند، مترجم سیستم عامل و مربی رایانه باشد میتوان نتیجه گرفت در علم رایانه هم سیستم عامل مهمترین و اساسیترین مسئله است.
تاریخچهی سیستم عامل: 1.سیستم عامل MS_DOS این سیستم عامل اولین سیستم عاملی بود که بر روی رایانههای شخصی ساخت شرکتI BM نصب شد، این سیستم عامل توسط شرکت ماکروسافت تولید شد.
دارای نگارشهای مختلفی بود، در نگارشهای اولیه قابلیتهای گرافیکی کمی گنجانده شده بود ولی رفته رفته برنامههایی با طرحهای گرافیکی مختلف به بازار آمد و بر روی این سیستم عامل اجرا شد.
این سیستم عامل دارای صفحهای سیاه رنگ بود.
کلماتی خاص به عنوان کلمات رزرو شده وجود داشت و کاربران میبایست با تایپ این دستورات و کلمات درخواستهای خود را اعلام میکردند.
2.سیستم عامل ویندوز پس از سالها سختی گروهی از برنامهنویسان شرکت ماکروسافت به فکر افتادند که با تولید نوعی سیستم عامل از تکرار تایپ دستورات جلوگیری کنند.
این سیستم عامل تحول عظیمی در صنعت رایانه به وجود آورد.
ویندوز داراییک رابط گرافیکی است و ویژگیها و امکانات بسیاری را به کاربران عرضه کرده است.
فصل اول مقدمات ویندوز در این فصل میخوانیم: علت نامگذاری ویندوز ورود به ویندوز نمای کلی و شکل ظاهری ویندوز خروج از ویندوز و… علت نامگذاری ویندوز: این سیستم عامل برای پنجرههای متعدد نمایش میدهد.
به همین خاطر نام سیستم عامل را ویندوز(مجموعهای از پنجرهها) نهادند.
ورود به ویندوز: پس از روشن کردن رایانه (فشردن کلید پاور کیس) اگر سیستم عامل ویندوز بر روی هارد دیسک شما نصب شده باشد پس از چند ثانیه وارد صفحه اصلی ویندوز خواهید شد.
نمای کلی و شکل ظاهری ویندوز: همان طور که در شکل ملاحظه میکنید صفحهی ابتدایی ویندوز از چهار قسمت عمده تشکیل میشود که عبارتند از: 1.میز کار (desktop): سیستم عامل ویندوز قسمت عمدهی صفحه نمایش شما را به میز کار تبدیل میکند که میتوانید آیکونها و پنجرهها را در این قسمت مشاهده نمایید.
2.
نوار وظیفه (task bar):در این قسمت ساعت ویندوز، منوی استارت (شروع) و پنجرههای کوچک شده قرار میگیرد.
3.
آیکونها (icons): آیکونها نمادهای گرافیکی هستند که هر کدام وظیفه خاصی را انجام میدهند که در فصول آتی به تفضیل با کاربرد آنها آشنا خواهیم شد.
4.منوی شروع (start menu): بسیاری از بخشهای مهم ویندوز در این قسمت قابل دسترسی هستند و گفته میشود پر کاربردترین منو در ویندوز همین منو میباشد.
خروج از ویندوز: برای خروج از ویندوز میبایست از منوی شروع گزینه (shut down) را انتخاب کنید برای این کار میبایست کلید سمت چپ موس راروی منوی شروع یک بار بفشارید.
به این عمل کلیک میگویند.
در تمامی ویندوزها اعمالی راکه با موس انجام میدهیم به صورتهای زیر صورت میپذیرد.
1.کلیک (click): فسردن یک بار کلید سمت چپ موس را کلیک میگویند.
2.دو بار کلیک(double click): فشردن دو بار بی وقفه کلید سمت چپ موس را میگویند.
3.راست کلیک(right click): فشردن یک بار کلید سمت راست موس را میگویند.
با انجام این عمل (فشردن کلید سمت چپ موس بر روی گزینه(shut down) پنجرهای مانند گشوده خواهد شد.
توجه داشته باشید که در تمامی منوهای ویندوز هر جا علامت (…) را جلوی یکی از گزینههای منو مشاهده کردید به این معنی است که در صورت کلیک کردن بر روی این گزینهها پنجرهای گشوده خواهد شد.
در ویندوزهای مختلف شکل این پنجره متفاوت است.
شکل بالا این پنجره را در ویندوز (me) نمایش میدهد.
در هر حال در تمامی ویندوزها در این پنجره میبایست گزینه (shut down) را مجددا انتخاب نمود.
و سپس روی گزینه (ok) کلیک کرد.
در ویندوز 98 برای انتخاب هر یک از گزینهها ابتدا باید بر روی دگمه رادیویی آن یک بار کلیک کنید و سپس بر روی گزینه (ok) کلیک کنید.
در ویندوز (xp) نیز میتوانید با کلیک بر روی هر یک از گزینهها به طور مستقیم اعمال مورد نظر را انجام دهید.
فصل دوم منوی شروع در این فصل میخوانیم: آشنایی با منوها و زیر منوها آشنایی با منوی شروع آشنایی با منوی program آشنایی با منوی Accessories و… منوی شروع (start) پرکاربردترین منو در ویندوز میباشد.
در این فصل قصد داریم با قسمتهای مهم این منو آشنا شویم.
توجه داشته باشید که در این قسمت فقط به توضیح مختصری از هر گزینه میپردازیم و در فصول آتی به تفضیل هر یک را توضیح میدهیم.
ابتدا با برخی از اصطلاحات مهم در مورد منوهای ویندوز آشنا میشویم.
گزینه: هر منو دارای یک یا چند گزینه است که کاربر میتواند یکی از آنها را انتخاب نماید.
زیرمنو: امکان دارد برخی از منوها دارای گزینههایی باشند که با انتخاب آنها منوی جدیدی گشوده شد که به منوهای دوم به بعد زیر منو گفته میشود.
در ادامه با برخی از مهمترین گزینههای منوی شروع آشنا خواهید شد.
گزینه Shut down: با انتخاب این گزینه پنجرهای گشوده خواهد شد که دارای گزینههای زیر میباشد.
1)Restart: برای اجرای مجدد ویندوز از این گزینه استفاده میکنیم.
2)hibernate: با انتخاب این گزینه تمامی پنجرههای فعال و برنامههای اجرا از قبیل (صوت، تصویر و..) ذخیره شد و پس روشن شدن رایانه و اجرای ویندوز تمامی برنامههایی که قبل از خاموش کردن رایانه در حال اجرا بودند به کار خود ادامه میدهند.
این قابلیت در ویندوز 98 وجود ندارد.
3) Stand by: اگر میخواهید برای چند دقیقه از پشت رایانه بلند شوید با انتخاب این گزینه مصرف برق رایانه را تا پایینترین حد ممکن کاهش دهید.
ویندوز به این وسیله به حالت نیمه خاموش میرود.
در ضمن اگر از رایانه بجای منشی تلفنی استفاده میکنید با انتخاب این گزینه میتوانید ویندوز را به حالت گوش به زنگ ببرید.
4) restart in ms _dos moe: از این گزینه برای رفتن به سیستم عامل dos استفاده میکنیم.
این گزینه فقط در ویندوز 98 وجود دارد و علت آن وجود برنامههای تحت dos در آن برهه از زمان بوده است.
5) Shut down: همان طور که در مقدمه نیز توضیح داده شده برای خروج از ویندوز از این گزینه استفاده میکنیم.
نکته: در ویندوز Xp تمامی این گزینهها در قسمت پایین منوی شروع قابل مشاهده است.
گزینه log off: سیستم عامل ویندوز یک سیستم عامل چند کاربره است و برای ورود و خروج کاربران از سیستم فایل خود از این گزینه استفاده میکنیم.
با انتخاب این گزینه به علت وجود علامت (…) جلوی گزینه پنجرهای گشوده خواهد شد.
در این پنجره سوالی تحت عنوان آیا مایل به خروج هستید پرسیده میشود که با انتخاب گزینه (yes) کاربر فعلی از ویندوز خارج میشود.
در قسمت بعد هر کاربر میتواند با وارد کردن user name و password خود وارد ویندوز شود.
گزینه run: از این گزینه برای اجرای برنامهها به صورت دستی استفاده میشود.
در واقع به وسیله این قابلیت افرادی که به سیستم عامل dos عادت کردهاند میتوانند برنامهها را به وسیلهی تایپ دستورات اجراء نمایند.
طریقهی ورود به درایو C; بوسیله گزینهی run نشان میدهد.
گزینه help: اگر کمکی آشنا به زبان انگلیسی باشید به وسیله این گزینه میتوانید تمامی مشکلات خود را در باره ویندوز حل کنید.
کمک کننده ویندوز کاملترین و بهترین راه برای دستیابی به اطلاعات مفید در باره ویندوز میباشد.
گزینه search: همان طور که در ملاحظه میکنید در سمت راست این گزینه علامت مثلث وجود دارد که نشان میدهد که منو دارای زیر منو است و این امر برای تمامی منوهای ویندوز صادق است.
اگر نشانگر موس را روی این گزینه ببرید زیر منویی مانند قابل مشاهده است که دارای گزینههای ذیل میباشد: 1)for files or folder: از این گزینه برای جستجو فایلها و فولدرها در ویندوز استفاده میکنیم که در فصلهای آتی به طور مفصل کاربرد و طریقه کار با این گزینه را برای شما آموزش میدهیم.
2) on the internet: اگر میخواهید مطلب خاصی را بر روی اینترنت جستجو کنید به وسیله این گزینه به راحتی میتوانید این کار را انجام دهید.
پس از انتخاب این گزینه شما وارد محیط اینترنت خواهید شد و امکان جستجو مطالب را دارید.
3) people: برای جستجوی افراد و پیدا کردن آدرس ایمیل آنها در سراسر جهان میتوانید از این گزینه استفاده کنید.
گزینه setting: از این گزینه برای تنظیم ویندوز استفاده میشود که در فصل جداگانهای به تشریح این تنظیمات میپردازیم: گزینه doucuments: در این قسمت شما میتوانید 15 برنامهای را که اجرا کردهاید مشاهده نمایید.
در ضمن میتوان به دو پنجره my doucuments وmy pictures دسترسی پیدا کرد.
گزینه programs: مهمترین گزینهی منو شروع گزینهی program میباشد.
برخی از برنامهها که همراه ویندوز نصب میشوند (برنامههای جانبی) و هر برنامهای که پس از نصب ویندوز بر روسی سیستم نصب میشوند در این قسمت جای میگیرند و به وسیله این گزینه قابل دسترسی هستند.
در ادامه با برخی از مهمترین زیر منوهای این گزینه آشنا میشویم.
1)games: ویندوز همراه خود تعدادی بازی را نصب میکند که در این قسمت قرار دارند و با کلیک روی هر یک از آنها میتوان بازی را اجرا کرد.
به عنوان مثال یکی از این بازیها را اجرا میکنیم.
برای این کار ابتدا به منوی شروع سپس به قسمت program و بعد از آن به قسمت game میرویم.
از مجموعه بازیغهای موجود بازی pinball را انتخاب مینماییم.
برای خروج از بازی میبایست نشان گر موس را به سمت راست و بالای پنجره برده و روی علامت (×) کلیک کنید.
2) startup: تمامی برنامههای اجرایی که در این قسمت قرار بگیرند در ابتدای اجرای ویندوز اجرا خواهند شد.
3) Accessories: در این قسمت چند برنامه کاربردی که همراه ویندوز روی سیستم نصب شدهاند قرار گرفتهاند.
در ذیل به چند مورد از مهمترین برنامههای آن اشاره میکنیم.
Notepad: برای تایپ مطالب کوتاه میتوانید از این برنامه که معروف به دفترچه یادداشت ویندوز است استفاده کنید.
Paint: اگر تمایل دارید در محیط ویندوز نقاشی هم کنید این برنامه برای شما بسیار مفید است.
Calculator: اکثر افراد با ماشین حساب سروکار داشتهاند و در بسیاری از مواقع از این وسیله مفید استفاده میکنند ویندوز نیز دارای یک ماشین حساب بسیار قوی است که به وسیله این گزینه میتوانید آن را اجرا کنید.
این ماشین حساب دارای دو نوع معمولی و مهندسی است.
برای آشنایی بیشتر با این برنامه آن را اجرا کنید و به مطالب زیر دقت کنید.
توجه داشته باشید که با اجرای همین برنامههای ساده کم کم با محیط ویندوز آشنا میشوید.
(زیاد عجله نکنید) پس از اجرای برنامه ماشین حساب وارد منوی view شوید و گزینه scientifie را انتخاب کنید.
به این ترتیب شما صاحب یک ماشین حساب مهندسی کاملاً مجهز هستید.
باز هم برای خروج میتوانید علامت (×) را بفشارید.
اجازه دهید راه دیگری را برای خروج از برنامهها را با هم تجربه کنیم.
برای خروج از این برنامه کلید alt روی کسی برد را پایین نگاه دارید و یک بار کلید f4 را بفشارید حالا به همین راحتی از برنامه خارج شدهاید.
MS-dos Prompt: شاید شما هم از آن دسته از افرادی باشید که هنوز هم به dos علاقهمندند ویندوز با قراردادن این برنامه به فکر شما بوده است.
پس از آشنایی با چند برنامه گزینه Accessories میخواهیم با برخی از زیرمنوهای این گزینه آشنا شویم.
Communications: برای تنظیم و ورود به شبکههای مختلف از جلمه اینترنت میتوانید از برنامههای این منو استفاده کنید البته راههای سادهتری هم برای این کار وجود دارد که در فصول آینده با آنها آشنا میشویم.
Entertainment: با ورود به این زیر منو امکانات مختلف برای پخش فایلهای صوتی و تصویری در اختیار شما قرار میگیرد از جمله: Sound Recorder: برای ضبط صدای محیط به وسیله میکروفون میتوانید از این برنامه استفاده کنید.
پس از اجرای برنامه روی گزینه record (دایره قرمز رنگ) کلیک کنید تا صدای شما از طریق میکروفون بر روی رایانهاتان ضبط شود در ضمن مراحل ذخیره سازی فایلها را در فصول آتی بطور کامل فراخواهید گرفت.
Windows Media player: از این برنامه میتوانید برای مشاهده فیلم کمک بگیرید.
ویندوز 98 دارای نگارشهای پایینتر این برنامه است ولی در ویندوز me و xp از نگارشهای بالتر این برنامه استفاده شده است که امکانات فوقالعادهای را در اختیار کاربران قرار میدهد.
فصل سوم پنجرهها، فایلها و شاخهها در این فصل میخواهیم: آشنایی با پنجرهها آشنایی با فایلها، شاخهها و… ایجاد، کپی.
انتقال، حذف و… آشنایی با جستجوگر ویندوز و..
در این فصل با پنجرهها آشنا خواهید شد.
به نگاه کنید.
در شکل بالا شمارههایی مشاهده میکنید.
هر پنجره از چندین نوار تشکیل شده است که وظایف خاصی را بر عهده دارند.
شکل پنجره my computer را نشان میدهد.
1-نوار عنوان (title bar): بالاترین نوار در اکثر پنجرههای ویندوز این نوار است.
نام هر پنجره در سمت راست این نوار قرار دارد.
در سمت چپ این نوار سه کلید وجود دارد که کاربرد هر یک را در ذیل توضیح میدهیم: -کلید بستن پنجره (×): همان طور که قبلاً هم گفته شد برای بستن اکثر پنجرههای ویندوز میتوانید بر روی این کلید کلیک کنید.
-کلید کوچک کردن پنجره (-): اگر این کلید را بفشارید پنجره از روی میز کار محو میشود و فقط دکمه کوچکی به نام آن بر روی نوار وظیفه قرار میگیرد.
(شکل 3-3) با کلیک روی کلیک پنجره که بر روی نوار وطیفه قرار دارد میتوانید مجدداً پنجره را در اندازه قبلی مشاهده نمایید.
-کلید بزرگ کردن (): به وسیله این کلید پنجره شما کل میز کار را میپوشاند.
بعد از کلیک کردن بر روی این کلید و بزرگ شدن اندازه پنجره علامت این کلید به دو مربع داخل هم تبدیل میشود که شما میتوانید با کلیک بر روی آن پنجره را به اندازه قبلی برگردانید.
ترفند: شما میتوانید با دو بار کلیک بر روی قسمت آبی رنگ پنجره اندازه آنها را به حداکثر برسانید و برای برگرداند اندازه به حالت قبلی نیز میتوانید از همین راه استفاده کنید.
-حرکت دادن پنجرهها: اگر اندازه پنجرهها به حداکثر نرسیده باشد.
میتوان مکان آن را تغییر داد.
برای این منظور میبایست از نوار عنوان استفاده کرد.
ابتدا نشانگر موس را بر روی قسمت آبی رنگ این نوار برده و یک بار کلیک میکنیم و کلید موس را رها نمیکنیم سپس با حرکت دادن موس میتوانیم پنجره را جابجا کنیم.
-منوی کنترل: در تمامی پنجرههای ویندوز در قسمت چپ نوار عنوان آیکون کوچکی قرار دارد که با کلیک بر روی آن منوی نمایش داده میشود.
به وسیله این منو میتوانید اعمالی چون بستن، جابجایی، کوچک کردن، بزرگ کردن و… را انجام داد.
2-نوار منوها: در این قسمت گزینههای مختلفی وجود دارد که به وسیله آنها میتوانیم دستورات مختلفی را اجرا کنیم.
3-نوار ابزار: در این قسمت آیکونهای مختلفی وجود دارد که برخی از پرکاربردترین فرامین منوها را اجرا میکنند.
4-نوار نشانی: در این قسمت مسیرهایی که به آنها وارد میشویم نمایش داده میشود.
در واقع برای اجرای برنامههای مختلف به صورت دستور میتوانید از این گزینه استفاده کنید.
آشنایی با درایوها، فایلها و شاخهها: درایوها سیستم عامل ویندوز هارد دیسک شما را مدیریت میکند.
قبل از نصب ویندوز میبایست هارد دیسک را پارتیشن بندی کرد.
در واقع میبایست آن را تقسیم بندی کنیم.
وقتی وارد پنجره my computer میشوید میتوانید درایوهای مختلف را مشاهده کنید.
که آیکونهای آن به رنگ طوسی میباشد.
سیستم عامل درایوهای هارد دیسک را با حروف انگلیسی از حرف C: به بعد نامگذاری میکند.
ویندوز درایو فلاپی را به حرف a: نامگذاری میکند.
در ضمن حرف بعد از آخرین درایو به درایو سیدی رام اختصاص داده میشود.
داخل این درایوها فایلها و شاخههای مختلف قرار میگیرد.
با مثالی ساده این مطلب را بیشتر توضیح میدهیم.
فرض میکنیم که سیستم عامل ویندوز یک منزل مسکونی باشد.
منزل مسکونی دارای اتاقهای متعددی میباشد.
داخل این اتاقها وسایل مختلفی مانند کتابخانه، یخچال، کمد و … قرار دارد.
در ضمن داخل کتابخانه کتاب، داخل یخچال وسایل خوراکی و داخل کمد البسه قرار دارد.
سیستم عامل بر همین اساس پایهریزی شده است و فایلها را مدیریت میکند.
فرض کنید درایوهای ویندوز اتاقهای منزل و شاخهها کتابخانههای داخل اتاقها و فایلها کتابهای کتابخانه باشند.
فقط دو مورد باقی میماند و آن دیسکهای قابل حمل هستند که عبارتند از سیدی و دیسکت که در این مثال میتوان آنها را به چمدانهای قابل حمل تشبیه کرد.
شاخهها: برای مشاهده این آیکونها وارد یکی از درایوها میشویم.
به عنوان مثال وارد درایو C: میشویم.
برای این منظور نشانگر موس را روی آیکون درایو C: داخل پنجره دوباره کلیک میکنیم.
همان طور که ملاحظه میکنید داخل این درایو تعداد زیادی شاخه و فایل وجود دارد.
توجه داشته باشید برای ورود به درایوها (اتاقها) و شاخهها (کتابخانهها) میبایست بر روی آنها دوبار کلیک کنید.
نکته: هر شاخه میتواند در داخل خود دارای فایلها و شاخههایی باشد.
در شکلهای بالا برخی از درایوها، فایلها و شاخهها را مشاهده میکنید.
فایلها: فایلها انواع مختلفی دارند.
تمامی برنامههای کاربردی، صوتی، تصویری و … در ویندوز به صورت فایلها ذخیره میشوند.
برای اجرای برنامههای مختلف را شناسایی کنیم.
در تمامی سیستم عاملها فایلهای مختلف از روی پسوندشان شناسایی میشوند.
فایل از چند قسمت تشکیل میشوند که عبارتند از: 1)نام فایل: در سیستم عامل ویندوز برای نامگذاری فایلها میتوانیم از 255 کاراکتر (حرف یا عدد) استفاده کنیم ولی در سیستم عامل DOS فقط میتوانستیم 8 کاراکتر را به نام فایل اختصاص دهیم.
بایستی توجه داشته باشید که از علامتهای /:>*?
در ضمن برای نامگذاری شاخهها هم از همین روش استفاده میکنیم.
پسوند فایلها: معمولاً برای پسوند فایلها از سه کاراکتر استفاده میکنند.
هر فایل از روی پسوندش قابل شناسایی میباشد.
در جدول زیر میتوانید با برخی از پسوندهای فایلها آشنا شوید.
حالا که کمی با فایلها، شاخهها و درایوها آشنا شدید میخواهیم به بررسی برخی از اعمال که بر روی فایلها اعمال میشود بپردازیم.
اعمال بر روی درایوها: بر روی درایوها چند عمل انجام میشود.
اعمالی که بر روی درایوهای هارد دیسگ انجام میشود یکسان است.
بدین معنی که این اعمال برای درایو C: و d: یکسان میباشد.
ولی دو درایو فلاپی و سیدی دارای تفاوتهایی هستند که به آنها اشاره خواهیم کرد.
برای شروع کار وارد پنجره My computer میشویم و روی یکی از درایوها (به فرض درایو c:) راست کلیک میکنیم.
نکته: با انتخاب درایو c: (یک بار کلیک بر روی آیکون درایو c:) و رفتن به منوی file میتوانید به این منو دسترسی پیدا کنید.
در جدول بالا با کاربرد هر یک از این گزینهها آشنا میشوید.
در ذیل به توضیح برخی از این گزینهها خواهیم پرداخت: Open: همان عمل دوبار کلیک بر روی c: را انجام میدهد.
Search: به وسیله این گزینه میتوان به جستجوی فایلها و شاخهها داخل درایو مذکور پرداخت.
Format: با انتخاب این گزینه تمامی اطلاعات شما بر روی این درایو از بین میرود و سیستم این قسمت دیسک سخت (هارددیسک) را برای کپی برنامههای جدید آماده میسازد.
پس از انتخاب این گزینه میتوانید (شکل 7-3) را مشاهده کنید.
در قسمت Format type میتوان نوع قالببندی را مشخص کرد و دارای دو گزینه quick سریع و full کامل میباشد.
در ضمن در قسمت label میتوانید یک نام مناسب برای درایو در نظر بگیرید.
با کلیک روی گزینه Start قالببندی شروع میشود.
Creat short cut: با کلیک بر روی این گزینه و پاسخ مثبت به سوال بعدی یک میانبر، بر روی میزکار ایجاد میشود.
rename: با انتخاب این گزینه میتوان عبارت local disk را تغییر داد.
Properties: پس از کلیک بر روی این گزینه پنجرهای حاوی اطلاعاتی از قبیل مقدار فضای پر و خالی درایو و… قابل مشاهده میباشد.
ترفند: برای رفتن به این پنجره میتوان پس از انتخاب درایو موردنظر کلید alt را پایین نگاه داشته و enter را بفشارید.
حالا با هم روی درایو a: راست کلیک میکنیم.
همانطور که ملاحظه میکنید یک گزینه به نام (copy disk) در این منو قرار دارد که در منوی قبلی وجود نداشت.
گزینه copy disk: به وسیله این گزینه شما میتوانید اطلاعات داخل فلاپی را عیناً در یک فلاپی جدید کپی کنید.
پس از انتخاب این گزینه پنجرهای بر روی میزکار نقش میبندد.
شما برای شروع کپی میبایست بدون خارج کردن دیسکت از درایو گزینه start را انتخاب کنید.
پس از چند دقیقه سیستم پیغامی را به نمایش در میآورد.
در این حالت میبایست دیسکت اول را از درایو خارج کرده دیسکت خالی را داخل درایو قرار دهید و گزینه () را کلیک کنید.
تا برنامه محتوی فلاپی اول را داخل فلاپی دوم کپی کند.
اعمال بر روی شاخهها و فایلها: ویندوز برای کار با شاخهها نیز اعمال و دستوراتی را به صورت منو در اختیار ما میگذارد.
که در ادامه با برخی از مهمترین دستورات و اعمال آشنا میشویم.
ایجاد یک شاخه: شما میتوانید در درایوهای مختلف شاخه یا شاخههایی را ایجاد کنید.
برای این کار پس از ورود به پنجره my computer وارد درایو c: میشویم.
سپس در قسمت خالی این پنجره (قسمت سفید رنگ) راست کلیک میکنیم.
از منوی باز شده گزینه new را انتخاب میکنیم.
همانطور که در فصول قبل گفته شده این گزینه دارای زیر منو است.
(به علت وجود علامت مثلث) سپس از زیر منوی آن بر روی گزینه folder کلیک میکنیم.
همانطور که ملاحظه میکنید یک شاخه با نام new folder داخل این درایو ایجاد شده است و منتظر است تا شما نام جدیدی را برای آن برگزینید.
بعد از نوشتن نام شاخه میبایست کلید enter را بفشارید.
تغیر نام شاخهها و فایلها: برای تغییر دادن نام شاخهها و فایلها میبایست روی هر کدام راست کلیک کنید واز منوی باز شده عبارت rename را برگزینید.
در این حالت نام قبلی به رنگ آبی در میآید و با تایپ حروف یا اعداد نام جدید جایگزین نام قبلی میشود.
ترفند: برای سرعت بخشیدن به این عمل روی فایل یا شاخهای که قرار است تغییر نام پیدا کند یک بار کلیک میکنیم سپس کلید F2 را از روی صفحه کلید میفشاریم.
(راحتتر بود نه!) انتخاب فایلها و شاخهها: تکی: اگر بخواهیم فایل و یا شاخهای را تنها انتخاب کنیم نشانگر موس را بر روی آن میبریم و یک بار کلیک میکنیم.
چندتایی: برخی اوقات ممکن است نیاز باشد بیش از یک فایل را انتخاب کنیم.
برای این کار چندین روش وجود دارد.
سادهترین روش این است که کلید ctrl صفحه کلید را پایین نگاه داشته و بر روی فایلهای موردنظر کلیک کنیم.
هر فایلی که بر روی آن کلیک میکنیم به رنگ آبی در میآید که نشان دهنده این مطلب است که فایل مورد نظر انتخاب شده است.
یکی دیگر از راههای انتخاب فایلها، انتخاب آنها به کمک موس میباشد.
اگر شما نشانگر موس را در قسمت خالی یک پنجره قرار دهید و سپس کلید سمت چپ موس را بفشارید و آنرا نگاه دارید با حرکت موس به طرفین یک مربع فرضی رسم میشود.
هر فایل یا شاخهای که داخل این مربع قرار بگیرد انتخاب میشود.
کل فایلها و شاخهها: برای این منظور میبایست بر روی یکی از فایلها و یا شاخهها کلیک کنید و سپس کلید Ctrl را پایین نگاه داشته حرف a صفحه کلید را بفشارید.
نکته: اگر بخواهیم تمامی فایلها بجز یک یا دو فایل را انتخاب کنیم میتوانیم به وسیله دستور قبل کلیه فایلها را انتخاب کنیم سپس با پایین نگاه داشتن کلید ctrl و کلیک با موس روی فایلها میتوانیم هر یک از آنها را از حالت انتخاب خارج کنیم.
کپی فایلها و شاخهها: برای کپی گرفتن از فایلها و شاخهها به روش زیر عمل میکنیم: ابتدا فایل یا شاخه (یک یا چند تا) را انتخاب میکنیم.
حالا برای اینکه یک فایل را به محل دیگری بر روی هارد دیسک کپی کنیم بایستی ابتدا آن را در حافظه موقت کپی کرده و سپس از حافظه موقت آن را به محل جدید کپی کنیم.
برای اینکه فایل ما به حافظه موقت کپی شود چند راه وجود دارد که عبارتند از: 1-فایلها و شاخههایی را که میخواهیم کپی شوند به حالت انتخاب در میآوریم.
فرض کنید میخواهیم شاخهای به نام ms را داخل درایو c: ایجاد کنیم و سپس یک کپی از آن داخل درایو d: بگیریم.
طبق دستورات قبلی (ایجاد شاخهها) این شاخه را ایجاد میکنیم و سپس وارد پنجره درایو ) شده بر روی شاخه ms یک بار کلیک میکنیم تا این شاخه به حالت انتخاب درآید.
حالا وقت کپی این شاخه به حافظه موقت است.
راه اول به این ترتیب است که روی این شاخه راست کلیک میکنیم و از منوی باز شده گزینه Copy را انتخاب میکنیم.
2-برای این کار چندین راه وجود دارد شما میتوانید به انتخاب خود سادهترین راه را برگزینید.
راه دوم به این ترتیب میباشد.
مجدداً فایل یا شاخه مورد نظر را انتخاب کنید سپس از نوار ابراز که در بالای پنجره قرار دارد روی گزینه copy کلیک کنید.
توجه داشته باشید که از این راه فقط میتوانید در ویندوز 98 استفاده نمایید.
3-راه سوم استفاده از صفحه کلید میباشد به این ترتیب شما میتوانید پس از انتخاب فایل یا شاخه کلید ctrl را پایین نگاه داشته و کلید c را بفشارید.
نکته: توجه داشته باشید که هنوز مقصد فایلها مشخص نیست حالا شما میتوانید با ورود به پنجره مقصد این فایلها را از حافظه موقت به مقصد موردنظر کپی کنید.
فرض کنید میخواهیم فایل ms را به درایو d: کپی کنیم.
چسباندن فایلها و شاخهها: حالا که فایل به حافظه موقت کپی شده وارد پنجره my computer و سپس به درایو d: میرویم در این حالت از راههای زیر میتوانیم فایل را به محل جدید کپی کنید.
1-روی قسمت سفید این پنجره کلیک میکنیم و از منوی باز شده گزینه Paste را انتخاب میکنیم همانطور که ملاحظه میکنید پنجره باز میشود که مدت زمان باقیمانده از کپی را به شما نشان میدهد.
نکته: توجه داشته باشید که اگر مرحله کپی را انجام نداده باشید این گزینه غیرفعال خواهد بود.
2-راه دوم برای این عمل استفاده از نوار ابزار میباشد.
گزینه Paste را انتخاب کنید تا فایل کپی شود.
(توجه کنید باید ابتدا وارد درایو d: شوید و سپس از راه دوم استفاده کنید در ضمن از این راه فقط در ویندوز 98 استفاده میشود.) 3-راه سوم استفاده از صفحه کلید است برای این کار وارد درایو موردنظر میشویم.
(فرضا d:) و با استفاده از کلید (ctrl+v) میتوانید فایل را به این قسمت کپی کنید.
همانطور که متوجه شدید استفاده از این راهها کمی مشکل به نظر میرسد.
حالا دو راه سادهتر را معرفی میکنیم تا بتوانید با سرعت بیشتری این فایلها و شاخهها را کپی کنید.
1-برای سادهتر شدن کپی فایلها بایستی مبدأ و مقصد را انتخاب کرد.
فرض میکنیم همان شاخه قبلی را میخواهیم از درایو c: به درایو e: کپی کنیم.
حالا که مبدأ و مقصد مشخص شد کار را شروع میکنیم.
ابتدا پنجره my computer را باز کرده به درایو e: میرویم، سپس این پنجره را minimize کرده مجددا پنجره my computer را میگشاییم و این بار وارد درایو e: میشویم.
حالا پنجره قبلی را از روی نوار ابزار بر روی میز کار احضار میکنیم.
سپس اندازه پنجرهها را تغییر میدهیم تا هر دو پنجره در کنار هم روی میز کار قرار بگیرند.
برای تغییر اندازه میتوان نشانگر موس را به کناره پنجره برد و پس از تغییر شکل موس با پایین نگاه داشتن کلید سمت چپ و حرکت موس به طرفین و یا بالا و پایین اندازه پنجره تغییر پیدا میکند.
حالا بر روی شاخه ms یک بار کلیک کنید و کلید موس را پایین نگاه دارید، حالا با حرکت موس فایل جابجا میشود، فایل را به سمت پنجره درایو e: برده سپس کلید موس را رها کنید.
2-از این راه در ویندوز 98 نمیتوان استفاده کرد.
برای کپی به وسیله این راه ابتدا فایل را انتخاب میکنیم سپس از نوار ابزار بالای صفحه گزینه copy to را انتخاب میکنیم (شکل 15-3) بعد از انجام این دستورات پنجره copy to (شکل 16-3) گشوده خواهد شد که در این قسمت شما میتوانید مقصد فایل را مشخص کنید.
در قسمت folder میتوانید آدرس مقصد را درج کنید و یا در قسمت بالا آدرس موردنظر را انتخاب کنید.
انتقال فایلها و شاخهها: در قسمت قبل آموختید که چگونه یک کپی از فایلها و شاخهها تهیه کنید.
حالا میخواهیم با روش انتقال آشنا شویم.
(در این حالت فایل مبدأ از بین میرود و فقط در مقصد فایل را خواهیم داشت) برای این کار نیز از راههای متعددی میتوان استفاده کرد.
توجه داشته باشید که بعد از انجام هر یک از سه روش اول باید عمل چسباندن را انجام دهید.
1-برای انجام این عمل به روش اول به ترتیب زیر عمل میکنیم.
ابتدا فایلها و شاخههای مورد نظر را انتخاب میکنیم (با روشهای انتخاب فایل) سپس روی آنها راست کلیک کرده و از منوی گشوده شده گزینه cut را انتخاب میکنیم.
بعد از آن به وسیله روشهای یاد شده فایل را در مقصد میچسبانیم.
(شکل 17-3) 2-روش دوم برای انجام این عمل استفاده از نوار ابزار میباشد.
ابتدا فایل یا شاخه را انتخاب کرده سپس از نوار ابزار گزینه cut را انتخاب میکنیم.
3-سومین راه استفاده از کلیدهای ctrl+x میباشد.
و یک راه سادهتر که در ویندوز me به بعد کاربرد دارد.