در دنیای امروز که رفته رفته تمامی اعمالی که بشر انجام می دهد به صورت مجازی و از طریق اینترنت به منظور سهولت کار انجام می شود ، سایت های اینترنتی خود را به عنوان یکی از نیاز های انسان روز به روز بیشتر پیدا می کنند و هر شرکت ، نهاد ، مجموعه و هر شخصی برای نمایاندن خود به دیگران و گام برداشتن در جهت پیشرفت خویش ، نیازمند در اختیار داشتن وب سایتی می باشد .
امروزه سایت های اینترنتی در حال جایگزین شدن به جای مغازه ها و بازار های فیزیکی و تبلیغات مختلف می باشند چرا که بشر امروزه به درستی معنی وقت طلاست را درک می کند و از تلف کردن وقت در رفت و آمد های مکرر و بی مورد به سطوح آمده است .
اما نکته ای که در این میان خود نمایی می کند و بیش از پیش به چشم میآید لزوم حفظ مفهوم حفاظت اطلاعات در چهار چوب الکترونیکی جدید است و اینکه استفاده از امکاناتی که نهادی که سایتی را در اینترنت جهت استفاده ی عده ای خاص قرار می دهد ؛ فقط محدود به همان عده باشد . به عبارتی دیگر اجازه ی استفاده از آن امکانات را خود آن سایت برای کاربران تعیین کند .
در چنین شرایطی است که نیاز به مجوز ها تحت وب ( ( Web Permissionsاحساس می شود. به همین منظور بر آن شدم تا این مفهوم نسبتا تازه را در قالب مجتمع عالی آموزشی و پژوهشی خراسان پیاده سازی نمایم .
در طراحی این سایت علاوه بر پیاده سازی مفهوم Permission ها ، موارد دیگری از جمله برنامه نویسی های جاوا ، صفحات داینامیکی که متون آن های از بانک اطلاعاتی فراخوانی می شود و پیکر بندی آنها با استفاده از زبان های Server Side صورت می پذیرد و ... نیز استفاده شده که هر یک در جای خود جای بحث دارد که به اختصار در مورد آنها در ادامه توضیح داده خواهد شد .
فصل اول : طراحی سایت ها
1-1) تاریخچه ی سایت های اینترنتی :
در اولین روزهای تاسیس وب دستورات HTML بسیار ساده بود، ولی هنگامی که Web، شروع به پیشرفت نمود، طراحان خواستار کنترل بیشتری شده و در نتیجه مجموعه دستورات مورد نیاز تهیه گردید.سپس از آنجاییکه صفحات وب، بهتر است به صورت دینامیک و متحرک باشند، طراحان نیز خواستار ارتباط بین بینندگان سایت و صاحبان آن شدند، در نتیجه استفاده از دستورات HTML به تنهایی نیاز آنها را برطرف نکرد و سپس شرکت Netscape برای ایجاد و کنترل ارتباط بین صاحبان سایت و بینندگان آن در صفحات Web از JavaScript کمک گرفت.
با به وجود آمدن جاوا سکریپت بسیاری از نیاز هایی که طراحان سایت به دنبا آن بودند بر طرف شد جاواسکریپت که امروزه به عنوان یکی از قدرتمند ترین زبان های Client side مورد استفاده قرار می گیرد در بسیاری از موارد کاربرد داشت و جوابگو بود اما نکته ای که در مورد این زبان و زبان های مشابه ای که به مرور زمان برای کاربرد های مختلفی به وجود آمدند ، همچون VBSCRIPT , DHTML , …این بود که به واسطه ی اینکه ای کامپایل این زبان ها در سمت کاربر انجام می شد از طرفی Source کامل برنامه در اختیار کاربر قرار می گرفت و از آن مهم تر اینکه برنامه هایی که در سمت کاربر کامپایل می شوند – Client Side - کاملا وابسته به سیستم کاربر می شوند و اکر خطایی در کامپیوتر کاربر وجود داشته باشد عملکرد سایت را تحت تاثیر قرار می دهد ( به عنوان مثال بسیاری از منو ها و پروگرام های جاوا در صورتی که Java Virtual Machine نصب نباشد قابل نمایش نمی باشند و ... ) این دلایل و مواردی از این دست طراحان را بر این امر واداشت که تا در پی آن باشند که برنامه هایی طراحی کنند که در سمت سرور اجرا شده و نتیجه ی آن به صورت کد های Generate شده Html برای کاربر ارسال گردد ( Server Side ) .
از سوی دیگر نیاز به پایداری اطلاعات و استفاده از بانک های اطلاعاتی برای حفظ داده های مورد نیاز این ضرورت را به وجود آورد که برنامه های تحت وب بتوانند با بانک اطلاعاتی ارتباط برقرار کنند .
زبان هایی که امروزه قدرتمندانه تحت عنوان زبان های سرور ساید خودنمایی می کنند محدود به PHP و ASP و ASP.Net می باشند که هر یک به نوبه ی خود طیف وسیعی از سایت های پویای طراحی شده را به خودش اختصاص می دهد کاربرد ها و توانایی های متفاوتی دارند .
از آنجایی که در طراحی وب سایت مربوطه از ASP استفاده شده در ادامه ی این فصل فقط به اختصار توضیحاتی در مورد ASP به همراه مابقی ابزار ها و زبان های استفاده شده ذکر خواهد شد .
1-2) HTML
1-2-1) مقدمه ای بر HTML
یک فایل HTML چیست؟
HTML را "اچ تی ام ال" و یا اچتمل بخوانید.
HTML برگرفته از حروف اول Language Markup Text Hyper میباشد.
یک فایل HTML فایلی از نوع text میباشد که متشکل از markup tag ها میباشد.
مرورگر یا Browser از روی markup tag ها می فهمد که چگونه باید صفحه را نمایش بدهد.
یک فایل HTML باید دارای انشعاب htm و یا html باشد.
یک فایل HTML فایلی از نوع text میباشد که با هر ادیتور ساده ای قابل ایجاد است.
وظیفه اصلی تگ های اچتمل ( markup tags ) بیان چگونگی نمایش اطلاعات میباشد.
ساختن یک فایل Html
Notepad را باز کرده و متن زیر را در آن تایپ میکنیم:
Title of page
This is my first html page. This text is bold
سپس فایل را با نام مثلا test.html در درایو C:\ ذخیره می کنیم .
برای دیدن فایل اچتمل بالا در مرورگر یا Brower ( معمولا اینترنت اکسپلورر و یا نتسکیپ نویگیتور ) کافی است که از روی منوی File/Open file فایل بالا را از روی محل ذخیره شده باز کنیم . یکی از مهمترین وظایف مرورگرها نمایش صفحات اچتمل میباشد، چه این صفحات روی کامپیوتر ذخیره شده باشند و یا اینکه از اینترنت خوانده شوند. با کلیک روی این لینک فایلی شبیه فایل ذخیره شده از روی وب سرور توسط مرورگرتان خوانده شده و سپس نمایش داده خواهد شد
توضیح مثال بالا
اولین تگ مثال بالا تگ
میباشد. از روی این تگ، مرورگر نوع متن یعنی اچتمل بودنش را یافته و از رویانتهای متن اچتمل را میبابد.
متن بین تگ
و تگاطلاعات شناسنامه ای یا "Header information" متن اچتمل بوده و نمایش داده نخواهند شد. در این مثال با کمک تگهایوتیتر و یا Title صفحه که در این مثال عبارت "Title of page" میباشد در بالای مرورگر نمایش داده خواهد شد.
متن بین تگ
و انتهای آن یعنی تگتنها اطلاعاتی است که توسط مرورگرنمایش داده خواهند شد.
متن بین تگ و انتهای آن یعنی تگ بصورت Bold و یا توپر نمایش داده خواهند شد.
فایل htm یا html ؟
اغلب مرورگرها هر دو نوع انشعاب را به خوبی میشناسند ولی ترجیحا به هنگام ذخیره فایلهای اچتمل از html استفاده کنید.( استفاده از انشعابهای سه حرفی مانند htm مربوط به قدیم و سیستم عاملهائی چون DOS بودند.)
1-2-2) عناصر ( Elements )
تگ های اچتمل (HTML Tags)
با کمک تگ های اچتمل عناصر و یا Elements ساخته میشوند.
در زبان اچتمل حدود 80 عنصر تعریف شده است.
تگ های اچتمل بوسیله دو نویسه (char) > و < ساخته میشوند.
تگ های اچتمل معمولا بصورت زوج ظاهر میشوند، مانند test
تگ اول در یک زوج تگ مثلا تگ شروع و تگ دوم مثلا تگ پایانی نام دارد.
متن بین تگ اول و تگ دوم در یک زوج تگ محتوای عنصر یا element content نامیده میشود، مثلا "test"
تگ های اچتمل را میتوانید بوسیله حروف لاتین کوچک (lower case) و یا بزرگ (upper case) نوشت و case sensitive نیستند. برای مثال دو تگ و معادل هم هستند ولی شدیدا توصیه میشود که به خاطر سازگاری با XHTML از حروف کوچک استفاده شود.
عناصر اچتمل (HTML Elements)
مثال بخش مقدمه را در نظر بگیرید:
Title of page
This is my first html page. This text is bold
*** نمونه ای از یک عنصر اچتمل:
This text is bold
عنصر اچتمل بالا با تگ شروع شده و با تگ پایان می یابد. محتوای این عنصر عبارت "This text is bold" است. لازم به ذکر است که کاربرد تگ نمایش توپر یا bold متون است.
*** مثال دوم یک عنصر اچتمل
This is my first homepage. This text is bold
عنصر اچتمل بالا با تگ
شروع شده و با تگ پایان می یابد. همانطور که مشاهده می شود گاهی یک عنصر حاوی یک یا چند تگ دیگر میباشد.وظیفه تگ تعیین بدنه اصلی یا body یک متن اچتمل است.لازم به یادآوری است که تنها اطلاعات بخش یک فایل اچتمل در صفحه مرورگر نمایش داده خواهد شد.
شناسه های یک تگ (Tag Attributes)
تگ ها میتوانند حاوی اطلاعات اضافی دیگر باشند، به این اطلاعات شناسه یا Attribute میگویند و وظیفه آنها بیان دیگر اطلاعات یک عنصر یا Element میباشد. مثلا در مورد تگ
شناسه ای به نام bgcolor وجود دارد که رنگ زمینه متن (background) را تعیین میکند برای نمونه اگر بخواهیم که رنگ زمینه صفحه Html سیاه باشد کافی است که به شکل زیر عمل کرد :
در مثال زیر تگ
دارای چهار شناسه مختلف با نامهای width، height ، align و border و مقادیر center، 60، 100 و 0 میباشد.