با پیشرفت فن آوری و افزایش توان بشر در مهار کردن نیروی فوق العاده ای که در رویایی با قوانین طبیعت با آن مواجه میشود نسل جدید را بیش از گذشته ملزم به فراگیری علوم و فنون روز نموده است. بشر از دیر باز به دلایل مختلف نیاز به برقراری ارتباط با همنوعان خویش داشته است. از جمله دلایلی که برای برقراری ارتباط با دیگران در خود سراغ داریم، نیازی است که گاها برای خروج از عالم تنهایی و یافتن یک همنوع برای تبادل امیال و آرزوهای درونی به سراغمان میآید. البته میتوان گفت تمامی جنبههای زندگی بشر به نوعی با برقراری ارتباط با دیگران عجین شده است. از آنجا که با برقراری ارتباط با دیگران میتوان به اطلاعات دسترسی پیدا نمود و مشخصا برای یافتن روشهای تهیه ادامه اعمال حیاتی مختلف به اطلاعات نیاز داریم، میتوان گفت مهمترین رکن و پایه اساسی زندگی بشر برقراری ارتباط با طبیعت و از جمله برقراری ارتباط با همنوعان خویش است.
فصل اول :
مفاهیم پایهای اینترنت و وب
شبکه چیست ؟
به زبانی ساده میتوان گفت که : شبکه (network) از مرتبط ساختن دو یا چند کامپیوتر با بکدیگر به وجود میآید. فکر اولیه مرتبط ساختن کامپیوترها به یکدیگر به سالها قبل بر میگردد ولی هم اکنون استفاده از شبکه و کاربردهای آن ابعادی بسیار گسترده یافته است.
به هر حال کامپیوتر مستقل در شبکه،گره (node) میگویند. گره شبکه میتواند یک کامپیوتر شخصی (P.C) و یا یک کامپیوتر بسیار بزرگ باشد.
شبکهها به سه دسته کلی و عمومی تقسیم میشوند :
الف ) شبکه های محلی LAN ( Local Area Network)
ب ) شبکه های شهری MAN ( Metropolitan Area Network)
ج ) شبکه های گسترده WAN ( Wide Area Network)
شبکههای ذکر شده در هر ردهای که باشند، میتوانند ضمن حفظ هویت خود به یکدیگر نیز متصل شوند که به این نوع ارتباط ترکیب شبکهها ( Internetworking ) گفته میشود.
برای تبادل اطلاعات بین شبکههای مختلف که احیانا هر یک از آنها قراردادها و ساختارهای متفاوتی دارند، در دو طرف کامپیوترهایی قرار میگیرند که وظیفه ترجمه مبادلات را بر عهده دارند به این قبیل کامپیوترها دروازه ( Gateway ) میگویند.
اگر چه عمدهترین نوع شبهها سه مورد عنوان شده در فوق میباشند، ولی دو نوع دیگر از شبکه نیز وجود دارند که به یکی از آنها خیلی کوچک است. ( Tiny Area Network ) TAN و به دیگری ( Compus Area Network ) گفته میشود.
اینترنت چیست ؟
اکنون که کلیاتی از شبکههای کامپیوتری را فرا گرفتیم جا دارد تا به خود اینترنت بپردازیم.
اینترنت اتصالی جهانی کامپیوترها و شبکههای کامپیوتری به یکدیگر است به عبارت دیگر اینترنت شبکه استانی میباشد.
در جایی خواندم که اینترنت را با اختراع چاپ مقایسه میکرد و در جایی دیگر از اینترنت بعنوان بزرگترین و مهمترین موفقیت بشر در تاریخ یاد شده است. من فکر میکنم جملات فوق اغراق آمیر نیستند، هم اکنون ما بشریت با پدیدهای روبهرو هستیم که میلونها انسان به وسیله میلونها کامپیوتر با یکدیگر در تماس هستند و در عین حال کلیه منابع و اطلاعات و دانش خود را به اشتراک گذاشتهاند. تصور کنید اینترنت امکانی است بسیار بسیار وسیع که هر شخص بسته به علاقه و هدف خود میتواند از این منبع عظیم بزرگترین استفادهها را در کمترین زمان داشته باشد
از جمله :
میتوان اطلاعات را با سرعت زیاد رد و بدل نمود.
میتوان از اطلاعات جهانی در شکلهای مختلف استفاده کرد.
میتوان در موضوعات مختلف با افراد کارشناس تبادل نظر نمود.
میتوان به آرشیوهای اطلاعاتی دانشگاهها، مراکز دولتی و غیر دولتی دسترسی داشت.
تاریخچه اینترنت :
اولین رگههای حیات اینترنت را میتوان از سال 1950 میلادی ردیابی کرد. در این سالها شوروی سابق اسپوت نیک (Sputink) را به فضا پرتاب کرد و درست در همین موقع بود که آمریکا به فکر تاسیس آژانسی به نام آریا ؟ افتاد تا پروژههای فضایی خود را به دقت دنبال نماید.
برای درکی بهتر از چگونگی شکل گیری اینترنت مروری سریع از فرازهای مهم آن ما را یاری خواهد نمود.
آژانس ARPA در سال 1966 به ارپانت (ARPANET) تغییر نام داد.
اولین ارتباط جهانی با آرپانت در سال 1973 از طریق لندن برقرار گردید و در سال 1976 E_mail بوسیله ملکه انگلستان به آمریکا مخابره شد.
در سال 1982 پروتکل TCP/IP به عنوان پروتکل استاندارد توسط ARPANET بنیانگذاری گردید. ( در این سال تعداد کامپیوترهای میزبان 1000 دستگاه )
در سال 1989 DNS ؟ یا سیستم نامگذاری در اینترنت معرفی گردید.
در سال 1989 تعداد گرههای ارتباط یافته به همدیگر در سطح جهانی به حدود 100 هزار میرسید.
در سال 1990 عملا چیزی به نام ARPANET وجود نداشت و از این به بعد بود که اینترنت به معنای واقعی شکل گرفت.
در سال 1991 یکی از مهمترین علل محبوبیت اینترنت رخ داد و آن ظهور سرویس WWW ( Word Wide Web ) بود.
در سال 1992 تعداد کامپیوترهای اتصال یافته به اینترنت در حدود 1000000 دستگاه بود. در خلال همین سالها کشورها، یکی پس از دیگری با عناوین مختلف و کوتاه عضو میگردیدند.
در سال 1993 سرویس رادیویی بر روی اینترنت آغاز گردید و تعداد کامپیوترهای میزبان از مرز 2000000 دستگاه میگذرد.
در سال 1994 که مصادف با بیست و پنجمین سال تولد اینترنت است، اعلام میگردد اینترنت حاوی اطلاعاتی در حدود 10 تریلیون بایت میباشد. هم اکنون هر کسی از هر کجای دنیا میتواند به اینترنت وصل شود.
در سال 1995 واتیکان به همراه بسیاری دیگر از کشورها به اینترنت میپیوندد.
در 17 ژانویه سال 1996 نخست وزیر مالزی و یاسر عرفات و نخست وزیر فیلیپین به مدت 10 دقیقه مذاکرات زندهای بر روی اینترنت انجام میدهند ( Net meeting ).
تعداد کل کامپیوترهای میزبان در اینترنت از مرز 12000000 دستگاه میگذرد.
در سال 1997 بیست کشور دیگر به اینترنت میپیوندند.
در سال 1998 استفاده از تمبر الکترونیک بر روی نامهها و بستههای پستی متداول میشود و پیشرفت با قدرت شگرف همچنان ادامه دارد.
خدمات اینترنت :
از آنجاییکه خدمات اینترنت بسیار زیاد و متنوع است شاید نتوان یک طبقهبندی جامع و کلی از آن ارائه نمود، ولی به هر جهت میتوان عمدهترین عناوین آن را به شکل زیر خلاصه کرد.
آموزش Education سرگرمی Entertainment
اخبار News سلامتی و بهداشت IieaIth
ارتباط Commnuicate علوم Science
اقتصاد ance گشت و گذار در جهان Around the word
تفریح و بازی Fun & Games منابع Refernce
تاریخ History ورزش Sports
سفر Traveling هنر Art
سیاست Politics
حال اگربخواهیمکلیهسرویسهای یادشده رابازهم خلاصهتر کنیم در5 مورد طبقهبندی میشوند :
تبادل نظر و برقراری ارتباط مانند ارتباط پستی
مطالعه بولتنهای تخصصی، مجلات، مستندات و …
گشت و گذار در دنیای وسیع اطلاعات با استفاده از مرور کردن
منتقل نمودن پروندهها از یک جا به جای دیگر
دسترسی به اطلاعات دست اول دانشگاهها و مراکز علمی و سایر موسسات
معادلهای واقعی و عملی موارد فوق در اینترنت عبارتند از :
پست الکترونیک یا E-mail
گروههای هم علاقه یا usenet
تار چهان گستر WWW
انتقال پرونده یا ftp
پردازش از راه دور یا Telnet
آخرین آماری که در ماههای پایانی در سال 1998 منتشر گردید حکایت از آن داشت که E-mail پرطرفدارترین سرویس عملی و محبوب اینترنت است، چرا که به وسیله آن میتوان پیامها و نامهها، تصاویر و اصوات و برنامههای کامپیوتری و غیره را به وسیله اینترنت در قالب سرویس E-mail گنجاند و ارسال نمود. آمار یاد شده حاکی از این است که 72% از افرادی که با اینترنت سر و کار دارند از خدمات E-mail بهرهمند هستند.
3D mile
Alta Vista Emil
Maximal
Bellsouth Web Mail Service
Conk mail
Cool mail
Doghouse
Dora mail
Flash mail
Free stamp
Hot mail
Joy mail
برای اتصال به اینترنت به چه امکاناتی نیازمند هستیم ؟
برای اینکه هر شخصی قادر باشد تا به اینترنت وصل شده و از امکانات آن بهرهمند گردد، به تجهیزات سخت افزاری ویژهای نیاز دارد که در حال حاضر تهیه آن چندان دشوار و پیچیده نیست.
یک دستگاه کامپیوتر شخصی (P.C)
یک دستگاه مودم (Modem)
یک خط تلفن (Phone Line)
سیستم عامل (ترجیحا windows) که بر روی P.C نصب شده باشد.
یک مرورگر (Browser) به عنوان نرم افزار واسط برای ارتباط با اینترنت
در اختیار داشتن سرویس ارتباطی (Account) یا ارتباط با یک موسسه ارائه دهنده سرویس اینترنت (ISP)
امنیت اطلاعات در اینترنت :
یکی از مسائل مهم در رد و بدل کردن اطلاعات در محیط اینترنت، امنیت میباشد، یعنی از آنجایی که بسیاری از سازمانها و موسسات و حتی ارگانهای دولتی مجبور هستند از اینترنت برای جابجایی و گرفتن و دادن اطلاعات استفاده نمایند، ضریب اطمینان بالا در امنیت اطلاعات بخودی خود موضوع بسیار مهمی شده است.
امنیت اطلاعات در اینترنت به طور کلی به سه بخش عمده تقسیم میشود :
جلوگیری از دسترسی افراد به برخی از اطلاعات یا دیوارههای آتش (fir walls)
غیر قابل استفاده نمودن اطلاعات برای غیر (Encryption)
اطمینان یافتن از رسیدن اطلاعات به مقصد (Digital signature)
صفحه اول یا صفحه اصلی HOME PAGE
همانطور که میدانیم، میلیونها سایت کامپیوتری در اینترنت موجود است که هر یک از آنها میتوانند به وسیله طراحی خاصی در WWW حضور داشته باشند، بنابراین به اولین صفحهای که کاربران را به سایت مزبور راهنمایی میکند Home page گفته میشود.
معمولا برای دستیابی به یک Home page میتوان از یک مرورگر طبق آدرس مشخصی استفاده نمود. برای مثال میتوان از موتور جستجوی yahoo نام برد.
برای ورود به yahoo میبایست از طریق home page عمل نمود، لذا از آدرس زیر استفاده میکنیم تا وارد صفحه اول یا صفحه اصلی yahoo شویم : http://www.yahoo.com
یا به عنوان مثالی دیگر میتوان با آدرس زیر وارد صفحه اصلی یا home page خبرگزاری مشهور CNN گردید :
http://www.cnn.com
HTTP ( Hyper Text Transfer Protocol )
http پروتکلی است برای اجرای برنامههایی از قبیل موارد زیر بر روی www
برنامههای متنی (Text)
برنامههای گرافیکی (graphic)
برنامه های تصویری (images)
تجارت الکترونیکی در ایران
تاریخچه تجارت الکترونیکی در ایران :
موضوع تجارت الکترونیک در ایران از سال 1373 به طور جدی مطرح شد. نخستین اقدامی که در این زمینه انجام شد، مطالعه روی طراحی و راهاندازی شبکه جامع اطلاع رسانی بازرگانی به منظور ایجاد تسهیلاتی در امور تجاری بود که در واقع زمینه اطلاع رسانی تجارت الکترونیکی را فراهم آورد، به همین منظور شبکه اطلاع رسانی بازرگانی مبتنی بر وب به نام شبکه نقطه تجاری ایران و شبکه آگاهتر بازرگانی راهاندازی گردیدهاند.
هدف از توسعه و پیشبرد تجارت الکترونیک در ایران :
در حال حاضر با گسترده شدن شبکه اینترنت و توسعه عملیات تجاری و امکان انجام این عملیات روی شبکه جهانی اینترنت، بسیاری از هزینههای تجاری کاهش یافته است. از این رو اگر بتوان زمینه را فراهم نمائیم تا موسسات اقتصادی و تجار و بازرگانان کشورمان عملیات تجاری خود را در بخشهای مختلف از طریق شبکههای الکترونیکی و اینترنتی انجام دهند، حجم بسیاری از هزینهها کاسته خواهد شد و سرعت در عملیات زیاد میشود.
3- توجیه اقتصادی راهاندازی تجارت الکترونیک در کشور :
الف) منافع :
تجارت الکترونیکی بعنوان عاملی برای کاهش مصرف منابع بیش از آنکه برای کشورهای توسعه یافته مفید باشد برای ما مفید است و عدم استفاده از آن موجب شکاف بین کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته در عصر الکترونیک خواهد شد. استفاده نکردن از تجارت الکترونیک در واقع تهدیدی برای کشور محسوب میشود، زیرا سالانه مقادیری از منابع ملی صرف عملیات تجاری و بازرگانی میگردد که با استفاده از راهکارهای جدید میتوان ضمن صرفهجویی منابع بدست آمده آنها را در محلهای مناسب دیگری صرف کرد.
تجارت الکترونیک کلید صادرات کشورهای در حال توسعه در دوره آینده به شمار میرود، بنابراین ضروری است هر چه سریعتر در جهت ایجاد و توسعه یک پایگاه مناسب که به این کشورها اجازه تحرک آزادانه در این زمینه و بهرهگیری از مزایا و فواید تجارت الکترونیک بعنوان یک شیوه منحصر به فرد و بیسابقه برای دسترسی همزمان به تمامی بازارهای جهانی با کمترین هزینه معرفی شده است بدهد اقدام شود.
راهاندازی و بکارگیری تجارت الکترونیک در کشور و بستر سازی برای گسترش آن بازار فروش ما را به محدودهای به وسعت اینترنت توسعه خواهد داد. در نتیجه عامل مهمی برای توسعه صادرات و جهش صادراتی خواهد گردید. راهاندازی تجارت الکترونیک به لحاظ کاهش هزینههای مبادلات و سرعت بخشیدن به انجام مبادله، تقویت موضع رقابتی کشور در جهان و بهرهگیری از فرصت زود گذر در عرصه صادرات و حتی خرید به موقع کالا از خارج از کشور دارای منافع متعددی در زمینه کاهش هزینهها و افزایش صادرات و اشتغال تولید است.