مقدمه ای بر ریجستری
هماهنگونه که در فصل گذشته اشاره شد، نسخه های قدیمی ویندوز پارامترهای مربوط به پیکربندی خود را در فایلهای مقدار دهی System.ini و Win.ini تنظیم و نگهداری می کردند. از ویندوز 95 به بعد برنامه ریجستری که حاوی تمام اطلاعات مربوط به پیکربندی سیستم میباشد ارایه شده است. اطلاعات رجیستری در دو فایل پنهان User.dat و System در پوشه C:\Windows ذخیره می شوند. اطلاعات مربوط به نرم افزارهای موجود در سیستم در فایل System.dat و همچنین اطلاعات مربوط به کاربرد نرم افزارها در فایل User.dat ذخیره می شوند.
قسمتهای مختلف سیستم رجیستری استفاده می کنند که برای پیکربندی هرکدام کلید واژه ای در رجیستری پیش بینی شده است. به عنوان نمونه می توان به موارد زیر اشاره نمود :
راه انداز دستگاهها : راه انداز دستگاهها باید اطلاعات مربوط به IRQ و DMA که مورد نیاز دستگاه می باشد را فراهم نماید. راه اندازها این پارامترها را با رجیستری ویندوز مبادله می کنند.
برنامه های Setup : نصب هر برنامه در محیط ویندوز توسط برنامه Setup انجام می شود. هر کدام از برنامه های Setup این تغییرات در رجیستری نگهداری می شوند. لذا باید توجه داشت که حذف فایلها و پوشه های یک برنامه برای حذف آن برنامه کافی نیست. بلکه باید پارامترهای تنظیم شده در رجیستری را نیز حذف کنید. برای این منظور باید برنامه Unistall ویندوز را اجرا نمایید.
Windows Kernel : یکی دیگر از قسمتهای ویندوز که در لحظه راه اندازی ویندوز به رجیستری مراجعه و از آن استفاده می کند، هسته ویندوز است. این قسمت از ویندوز تمام اطلاعات مربوط به راه انداز دستگاهها و همچنین اطلاعات مربوط به اولویت باز شدن هر کدام از آنها را از رجیستری می خواند.
Hardware Recognizer : بعد از راه اندازی ویندوز، تشخیص دهنده سخت افزار(HR) لیستی از دستگاههایی که شناسایی (Detect) شده اند را در رجیستری ویندوز ذخیره می کند.
Plug & Play Manager : مدیر P&P یک خاصیت جدید ویندوز می باشد که هر جزء سخت افزاری با دو مشخصه Vender ID و Device ID شناسایی کرده و می شناساند. ترکیب این دو مشخصه باعث می شودکه دستگاه مورد نظر در سیستم کامپیوتر شما منحصر به فرد شود. هنگام راه اندازی سیستم بر مدیر P&P اطلاعات مربوط به گذرگاه دستگاه مورد نظر را از رجیستری ویندوز درخواست می کند و نسبت به وجود راه انداز مناسب آن دستگاه بررسی های لازم را انجام می دهد. در صورتیکه برنامه راه انداز نصب نشده است امکانات لازم را برای نصب راه انداز به طور خودکار فراهم می کند.
User Profile : پروفایلهای کرابر در ویندوز همه اطلاعات مربوط به کاربر از قبیل نام کاربر، مجوزهای کاربر و غیره را در رجیستری ویندوز نگهداری می کنند. این پروفایلها از طریق گزینه Control Panel/ System / User File تنظیم می شوند.
Hardware Profile : پروفایلهای سخت افزاری نیز راه انداز دستگاههایی را که در زمان راه اندازی سیستم باید فعال شوند را مشخص می کنند. این پروفایلها برای بارکردن راه اندازها از رجیستری ویندوز استفاده می کنند. این پروفایلها از طریق گزینه زیر تنظیم می شوند:
Control Panel/ System/ Haedware Profile
آشنایی با فایل های رجیستری
وقتی یک نسخه از ویندوز را در یک بخشی از دیسک سخت نصب می کنید، برنامه Setup رجیستری را نصب کرده و از آن برای ذخیره تمام موارد مربوط به پیکربندی و راه اندازی نرم افزارها و سخت افزارهای نصب شده در سیستم استفاده می کنند.
با نصب کردن رجیستری، Setup دو فایل User.DAT و System.DAT را ایجاد میک ند. این فایلها دارای خاصیت پنهانی (Hidden)، سیستمی (System) و فقط خواندنی (Ready _ Only) می باشند که در پوشه Windows نگهداری می شوند.
فایل USER.DAT
فایل USER.DAT برای ذخیره اطلاعات مخصوص کاربر طراحی شده است. این فایل اطلاعات زیر را شامل می شود:
کاغذ دیواری، رنگها. پارامترهای ماوس، پارامترهای مربوط به Accessibility و تنظیم مربوط به Control Panel
آیکونهای Descktop
میانبرها در پوشه های موجود در منوی Start
مشخصات مربوط به Explorer ویندوز
تنظیم های مخصوص ملحقات و لوازم (Accessories ) ویندوز
کلمات عبور و اتصالات شبکه
هر وقت که می خواهید از ویندوز خارج شوید، سیستم یک کپی از USER.DAT به عنوان پشتیبان تهیه می کند این فایل هم تمام خاصیت های پنهانی، سیستمی و فقط خواندی را داشته و با نام User.DA0 ذخیره می شودو ردر صورتیکه فایل USER.DAT خراب شده باشد عمل تهیه پشتیبان باید به صورت دستی انجام شود.
اگر شما تنها کاربر منحصر به رد کامپیوترتان هستید، سیستم شما فقط یک فایل USER.DAT دارد. اگر شما گزینه Profile را از Control Panel / System فعال کرده اید، ویندوز در هریک از زیر پوشهها یک فایل USER.DAT ایجاد می کند .این زیرپوشه ها در مسیر Windows/ rofile /Folder / نگهداری می شوند.
فایل SYSTEM.DAT
این فایل جهت نگهداری اطلاعات مربوط به مشخصات سیستم طراحی شده است. این فایل اطلاعات زیر را شامل می شود:
انواع منابع سخت افزاریک ه ویندوز شناسایی کرده است.
دستگاههایی که کامپیوتر شما در ارتباط ب هر سخت افزار به آنها دسترسی دارد.
منابع مختلفی از قبیل IRQها و در حالت های I/O و کانالهای DMA که در هردستگاه استفاده می شود.
اطلاعات Plug and Play که از PnP BIOS یا PnP dvices جمع آوری شده اند.
تنظیم های داخلی ویندوز.
تنظیم های مربوط به تمام برنامه های کاربردی 32 بیتی
بعد از هر بار که از ویندوز خارج می شوید، یک نسخه از پشتیبان از فایل SYSTEM.DAT به نام SYSTEM.DA0 دارای خاصیت سیستمی، پنهانی و فقط خواندنی است، تهیه می شود. معمولا در پوشه ریشه راه انداز سیستم شما یک نسخه از فایل SYSTEM.DAT به نام SYSTEM.1ST وجود دارد. این فایل همان فایل رجیستری اصلی است که توسط Setup ویندوز ایجاد شده است. از این فایل درم واقعی که فایلهای SYSTEM.DAT و SYSTEM.DA0 فایل استفاده نیستند، استفاده می شود.
آشنایی با ویراسترا رجیستری
برخلاف فایلهای ATUOEXE.BAT , CONFIG.SYS و فایلهای INI ؤ فایلهای رجیستری به صورت دو دویی (Binary) بوده و شما نیم توانید آنها را با یک ویراستار متنی ویرایش کنید. در ویندوز از یک برناهم کاربردی به نام Registry Editor جهت ویراش و اعمال تغییرات در رجیستری سافتاده می کند. از آنجاییکه اعمال تغییرات اشباهی در رجیستری ممکن است کار سیستم را با مشکلات زیادی روبرو کند، لذا Setup ویندوز هیچگونه آیکنی برای ویراستار رجیستری ایجاد نمی کند. برای اجرای این برنامه به یکی از دو روش زیر عمل نمایید:
گزینه RUN از منوی Start را انتخاب کرده و در کادر مخصوص regedit را تایپ کرده و سپس روی دکمه OK کلیک کنید.
در Explorer ویندوز و در پوشه Windows روی نام فایل Regedit.exe دوبار کلیک نمایید.
تذکر: چنانچه در نظر دارید از این برنامه به دفعات استفاده کنید، می توانید برای آن یک میانبر Shurtcut در Descktop ویندوز ایجاد نمایید.
بعد از اجرای برنامه Registry Editor پنجره مربوط به آن مشاهده می شود.
تذکر : از آنجاییکه در داخلRegistry Editor امکانات ازمایش یا معتبرسازی داخلی وجود ندارد، لذا دقت کنید که تغییرات اعمال شده درست باشد. چنانچه ورودیهای نادرست به رجیستری وارد کنید، ممکن است موجب بروز رفتارهای نادرست و عملکرد بد سیستم شود.
برنامه Registry Editor از پنج قسمت اصلی تشکیل شده است :
نوار عنوان
نوار منو
ناحیه کلیدهای اصلی و زیر کلیدها
ناحیه داده ها و محتوای کلیدها
نوار وضعیت
نوار عنوان
این نوار در بالاترین قسمت از پنجره Registry Editor قرار دارد و عنوان برنامه و کلیدهای کنترلی که در آن قرار گرفته است را نشان می دهد.
نوار منو
بیشتر عملیات در برنامه Regedit از طریق فرامین و گزینه های موجود در داخل منوهای این نوار انجام می شوند. این منوها و گزینه های مربوط به آن عبات اند از :
منوی Registry (File): از گزینه های این منو جهت چاپ بخشی یا تمام رجیستری از طریق فایلهای reg یا hiv. (Import)، ذخیره سازی تمام یا بخشی از رجیستری در قالب یک فایل متنی (Export)، اتصال به محتویات یک رجیستری به شبکه
(Connect Network Registry)، قطع ارتباط با یک رجیستری موجود در شبکه (Disconnect Network Registry)، چاپ محتویات صفحه جاری (Print) RegEdit و خروج از برنامه (Edit) Regedit استفاده می شود. شکل(22) گزینه های این منو را نشان می دهد.
منوی Edit : از گزینه های این منو جهت تغییر در مقدار یک کلید (Modify)، ایجاد زیر کلید جدید یا مقدار جدید برای یک زیرکلید (New)، حذف یک کلید یا داده (Delete)، تغییر نام یک کلید یا داده (Rename)، کپی کردن نام یک کلید به حافظه (Copy Key Name) و جستجوی عبارتی خاص در میان کلیدها، داده ها و مقادیر(Find) استفاده می شود.
همانگونه که در شکل مشاهده می شود، گزینه New امکان فعال سازی منوی جدیدی با گزینه های مختلف را فراهم می سازد. گزینه های این منوی عبارتند از :
Key : تعریف زیر کلید جدید.
String Value : تعریف داده ای جدید از نوع رشته ای.
Binary Value : تعریف داده ای جدید از نوع دو دویی.
DWORD Value : تعریف داده ای جدید از نوع چهار بایتی.