مقدمه :
تعریف روستا :
در مورد روستا و ده تعاریف متعدد و زیادی گفته شده ، ده یا روستا که در کتاب های نشر قدیم به صورت دیه هم دیده می شود ، در زبان پهلوی ، ده ( deh) در پارسی باستان (dahya) به معنی سرزمین و در اوستا به شکل دخیو آمده است .
در ایران ، ده از قدیمی ترین زمان یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی و جایی بوده است که در آن گروههایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی گرد هم تجمع یافته اند . ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل می دهد و اهمیت آن به اعتبار یک واحد تشکیلاتی است در سراسر قرون وسطی و از آن پس تا به امروز برقرار بوده است .
تعاریف دیگر :
در عرف ده عبارت است از محدوده ای از فضای جغرافیایی است که واحد اجتماعی کوچکی مرکب از تعدادی خانواده که نسبت هم دارای نوعی احساس دلبستگی ، عواطف و علائق مشترک هستند، در آن تجمع می یابند و بیشتر فعالیت هایی که برای تامین نیازمندیهای زندگی خود انجام می دهند ، از طریق استفاده و بهره گیری از زمین و در درون محیط مسکونی شان صورت می گیرد ، این واحد اجتماعی که اکثریت افراد آن به ک ار کشاورزی اشتغال دارند و در عرف محل ده نامیده می شود .
پلاسید رامبد (Placide ramboud) جامعه شناسی فرانسوی می گوید : ده واحد اجتماعی ویژه ای است که با یک فضا در ارتباط متقابل است و این فضا به عنوان یک عنصر ضروری در نظام اجتماعی ده روس گلاس می نویسد . برای ما صفت روستایی دارای مفهوم مطبوع و مطمئنی است . زیبایی ، سادگی ، راحتی ، فراغت ، منظره های دلگشا، آزادی ، صلح و صفا و آرامش است .
ویژگیهای جمعیتی روستا به تفکیک به دو گروه های سنی و جنسی :
تعداد مردها
تعداد زن ها
کل جمعیت
200
185
385
تعداد خانواد میر
228
بررسی موقعیت شهرستان طالقان
طالقانی که از 87 روستا تشکیل شده است دره ی بزرگ از شرقی ترین نقاط آن رودخانه شاهرود سرچشمه گرفته و پس از پیمودن طالقان با رودخانه الموت ترکیب و به قزل اوزن که از زنجان و میانه می آید می پیوند و در نزدیکیهای منجیل به صورت سفید رود از سد سفید رود گذشته و در گیلان به دریای خزر می ریزد .
در دو دامنه ی جنوبی و شمالی این رودخانه روستاهای طالقان قرار دارند که به ترتیب از شرق به غرب به سه قسمت بالا طالقان ، میان طالقان و پایین طالقان تقسیم شده است . طالقان از شمال به سلسله جبال البرز و روستاهای تنکابن و الموت محدود بوده و از جنوب به بخش ساوجبلاغ و دهستان منشکل دره منتهی می گردد .
روستا های طالقان به نقل از اسامی روستاهای کشور به ترتیب حروف الفبا چنین است:
اوانک ، اورازان ، آئین کلاته ، آرموت ، آرتون ، آسکان، ابصار(اوصار)، امیرنان، اسفاران، اوچان، انگه ، آردکان، اهوارک ، باریکان ، بزه ، بزج ، پرکه ، پرده سر ، پراچان ، تاریان ، تکیه آرموت ، تکیه جوستان ، تکیه ناوه ، جزینان(گزینان)، جزن(گزن) ، جوشان ، حسنجون، حصیران ، خودکاوند ، حسنبان، خیکان ، خچیره ، خوران ، خورانک ، دیزان ، ده در، دراپی ، دنبلید، روشتابدر، زیدشت ، سگراتچال ، سفخچانی ، سوهان ، سمق آباد ، سنگ بن ، سید آباد ، سفید گوران ، سگران ، شهراسر، شریف کلایه ، شهرک ، صالح آباد ، عالی سر، عالیده ، فشندک ، کرود ، کوئین ، کرکبود ، گلیرد ، کش ، کشرود ، کجیران ، کلانک ، کلارود ، کماکان ، کولج، گوران ، گته ده ، گلینک، گراب ، میراش، مرجان ، مهران ، لهران ، میر، موچان ، میاوند، ناریان ، نساسفلی، نساعلیا،نوده ، نویزک، نویز، وشته ، ورکش ، هرنج، هشان.
از آنجایی که روستاهای طالقان در ارتفاعات و دامنه ی جبال البرز است زمستانهایی سرد و در سایر فصول هوای مطبوع و خنکی داشته ودور از هر گونه آلودگی های هوای شهری است .
آب های خنک و گوارای چشمه ها ، باغات و مزارع و مراتع سرسبز ، لطافت و زیبائی حاصی به این روستاها می دهد. افراد بومی این روستاها غالبا به کشاورزی و دامداری و نگهداری خانه ها و امور دیگر اشتغال داشته و خانواده های زیادی که شهرنشین هستند غالبا برای گذراندن تعطیلات تابستانی در روستای خود سکونت خواهد کرد ، در حال حاضر اکثر روستاهای طالقان دارای مدرسه ، راه شوسه ، برق ، آب لوله کشی و تلفن بوده و در مراکزی نیز درمانگاه موجود است .
آشنایی با میر روستای ‹‹ میر ›› طالقان
‹‹ میر ›› به معنای بزرگ واز نظر لغوی مخفف امیر نیز آمده است در گذشته و حال از بزرگترین روستاهای پایین طالقان محسوب می شود. فاصله تهران تا میر 152 کیلومتر است که 100 کیلومتر آن بزرگراه تهران – قزوین است .
این روستا در حال حاضر دارای راه شوسه ، برق ، آب لوله کشی ، مدرسه وتلفن خانه می باشد .
ارتفاع این روستا از سطح رودخانه تا سطح دریای آزاد حدود 1800 متر است و فشار هوا نیز کمتر از فشار هوای تهران حدود 611 میلیمتر جیوه با ورزن مخصوص 028/1 کیلوگرم به متر مکعب است . حداکثر متوسط درجه حرارت در سایه برای یک ماه گرم تابستان حدود 33 درجه سانتی گراد یعنی حدود 6 درجه کمتر از هوای تهران است و حداقل متوسط درجه حرارت در یک ماه سرد زمستان (11-) درجه سانتی گراد که حدود 6 درجه سردتر از هوای تهران است .
رطوبت نسبی تابستاتی نیز در این منطقه حدود 20 درصد است .طول جغرافیایی میر از نصف النهار مبدا شرقی و عرض جغرافیایی آن شمالی می باشد . هوای خنک و دور از هر گونه آلودگی هوا و صدا ، آبهای گوارای چشمه ها ، مناظر زیبای باغها ، کوهها و مزارع و مراتع این روستا و همچنین ارتباط بیشتر با اقوام و دوستان موجب شده تا اهالی خصوصا در ایام تابستان جهت استراحت و تجدید قوا و تضمین سلامت خود به این روستا بیایند .
در قدیم مردم پائین طالقان از این روستا عبور کرده و از راه مالرو ‹‹ گردنه سلمبار›› به تنکابن می رفتند . غالبا اهالی این روستا املاک متعددی در دیگر روستاهای پایین طالقان و میان طالقان و روستاهای الموث داشته اند . در حقیقت بزرگان پایین طالقان غالبا در میر بوده اند .
محدوده مسکونی این روستا از شمال به کابار ، از جنوب به رجی سر ، از شرق به جوری زمین و از غرب به پایانه میر محدود می گردد . قسمت شرقی روستا به جور محله ، و قسمت غربی روستا به جیر محله و قسمت میانی روستا به میان محله و قسمت شمالی گرمودر با آن درست محله نامیده می شود، گفته می شود که در گذشته محل میر در بنه خانه ای کند و خزه ای دیم بوده و محله میر فعلی پایین دشت و جوری زمین ، سرین دشت نام داشته است .
البته محدوده کلی روستا از شمال به کوههای الموت ، از جنوب به کوههای خورانک و خوران و امیرنان ، از شرق به کوههای لهران و موچان و از غرب به کوههای اوچان محدود می گردد .
اهالی بومی این روستا غالبا به دامداری ، کشاورزی و نگهداری خانه ها و بنائی و کارگری اشتغال دارند و تمام سال را در روستا هستند ، درحالیکه اکثر اهالی این روستا فقط در فصل تابستان به روستا آمده و در سایر فصول در شهرهای تهران ، چالوس ، نوشهر ، تنکابن ، عباس آباد ، نشتارود کرج و سایر شهرهای کشور یا در ادارات دولتی وغیر دولتی شاغل بوده ویا به تجارت و باغذاری و کشاورزی و یا به حرفه دیگر اشتغال دارند .
آب وهوا
با توجه به موقعیت روستا ها ‹‹ بالا طالقان ›› 1 تا 3 درجه سانتی گراد سردتر و ‹‹ پایین طالقان ›› 1 تا 3 درجه سانتی گراد گمتر از ‹‹ میان طالقان›› است ( معمولا به ازا هر 150 متر ارتفاع حدود یک درجه سانتی گراد درجه حرارت کم می شود )
بررسی منابع تامین آب آشامیدنی و کشاورزی روستا :
(منبع آب – لوله کشی—چشمه ها )
چشمه کابار
سرچشمه
یراکرسی چشمه
چشمه کچل دره
حیری چشمه
زمینی چشمه
پیسن دره ای چشمه
کوانکی چشمه
کوههای میرطالقان که غالبا در شمال و شمال شرقی و شمال غربی روستا قرار گرفته است به شرح زیر است :
کوری سر، شهوردی خاک ، اسپی سنگان ، زراورمازی گردن ، میانین دره ، خزی سر، کوانکی چشمه ، دریاوک، کندسرکی گردن ، دورانی دره ، اسب نشینی ، تله ، زردولچال، چپه دره ، غازمینار، چیپرکش، الهوچال، دنگاچال، سیفاچال، ازانی خرطو، وی ماز ، غورچال، همرابن، طویلی در، وزدره، شاهین دره ، میان کوه ، چوکی لانه ، تری بن ، رشنووروند، خرنای دره ، لم چاله ، برنو، سری گل گنده ، لطان، رونا ،کندوی دیم ، زردتله ، آقای کین مال ، آقالی خری پرتگاه ، پلنگ لهانی بور،گوتله ، ماله سنگ ، احمد بیکی تله ، پسین دره ، پس محله پشت ، قبله ای تله ، دروازکی دره ، میخ تله وغیره..
البته این اسامی به دلایلی نامگذاری شده اند که بطور نمونه مواردی را ذکر می کنیم . مثلا زراوارمازی گردن به معنای گردنه ای است که از راه مازندران است ، با اسب نشینی تله ، کوه سنگی است که شبیه زین اسب است ، و یا سیفاچال گفته می شود . در گذشته درخت سیب محلی داشته است ، و یا زردولچال، شاید زرد گلچال بودهاست چون در تابستان گلهای زردی دارد ، یا قبله ای تله چون قبله میر به سمت قله آنست و همینطور است برای سایر اسامی کوهها .
در بعضی از این کوهها غارهایی هم دیده می شود که پناهگاهی در هنگام بارندگی بهاری و همچنین آفتاب تند تابستان کوهستان است ، نمونه ای از این غارها که به ( اسکول ) نامیده می شود عبارتند از : فاطمه ای اسکول ، خراسکول، گل چالی اسکول، دورانی دره ای اسکول ، محمد باقری اسکول و غیره
راههای مهم ارتباطی طالقان
راه طالقان – قزوین از طریق ناوه – قاضی کلایه – گزنه
راه طالقان – قزوین از طریق کماکان – کلانک – فشکلدره
راه طالقان – آبیک از طریق زیدشت – گردنه ابراهیم آباد – صمغآباد – زیاران این راه تنها راه ورودی جادهای است که از محورهای ارتباطی کرج – قزوین (بعد از کار خانه سیمان آبیک) منشعب میشود و پس از عبور از زیاران و صمغآباد به طالقان منتهی میشود.
راه طالقان – قزوین از طریق پرکهئه رودبار مخمد زمان خانی
راه طالقان – ساوجبلاغ از طریق فشندک – میناوند – گردنه تنگدره – هیو – فشند
راه طالقان – براغان از طریق گوران – گلیرد – گردنه مامشکه در ولیان – براغان
راه طالقان – لوراء از طریق جوستان – گنهده – آزادبر
راه طالقان – کلاردشت از طریق جوستان – ناریان – گردنه دریچه – دلیر
راه طالقان – چالوس از طریق جوستان – دهدر – گردنه ماس چال – انگران – دزد بن (دیزبن)
راه طالقان – چالوس از طریق جوستان – آسکان – سیاهبیشه – گردنه چم – دزدبن (دیزبن)
راه طالقان – تنکابن از طریق جوستان – مهران- گردنه صاد – آبگرم دهستان سههزار – درجان
راه طالقان – الموت از طریق کولج – حسنجون – نگار چشمه – گردنه مالخانی – آوه – مدان – شهرک (الموت)
موقعیت و دسترسی به روستا
حریم روستا
مطابق مصوبه ستاد مرکزی هیاتهای واگذاری و احیاء اراضی ، حریم روستا عبارت از مقدار زمین مواث( اعم از مراتع وغیره ) اطراف روستا است که صرفا به مصالح و منافع آن وابسته است و جهت کمال انتفاع و رفع نیازهای طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد . به نحوی که اگر استفاده آن منبع شود ، عادتا به زحمت افتاده و دچار مشکل می گردن