مقاله رایگان مورفولوژی داخلی در حشرات

مقدمه

در این جلسه به مورفولوژی اندام های داخلی می‌پردازیم.  

دستگاه گوارش حشرات

-  روده جلویی (Foregut)

-  روده میانی (Midgut)

-  روده عقبی (Hindgut)

بخش جلویی دستگاه گوارش

- دهان (Mouth) 

- گلو (Pharynx)

- مری (Oesaphagus)

- چینه‌دان (Crop)

- پیش معده (Proven triculus)  

روده جلویی از دستگاه گوارش در حشرات دارای ساختمان کوتیکولی است و سطح داخلی آن کاملآً سخت و دارای زوایدی است که برای خرد کردن مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در روده میانی دستگاه گوارش که در واقع معده است عمل هضم و جذب مواد غذایی انجام می‌گیرد. در این قسمت لوله‌های کور (Gastric caecum) قرار دارند

که به افزایش حجم معده کمک می‌کنند و بخش عقبی دستگاه گوارش شامل روده

کوچک و بزرگ است که نهایتا به مخرج ختم می‌شود. دستگاه گوارش در حشرات دارای ساختمان‌های متفاوتی می‌باشند.

چه تفاوتی بین دستگاه گوارش حشراتی مثل شته‌ها که از مقادیر زیادی مواد مایع تغذیه می‌کنند با دستگاه گوارش ملخ‌ها وجود دارد؟

در حشراتی شته‌ها، دستگاه گوارش به گونه‌ای تنظیم شده بخش جلویی دستگاه گوارش بوسیله یک پیچش به بخش عقبی متصل شده. وقتی مقادیر زیادی آب که در مایع گیاهان توسط این شته‌ها استفاده شود، از بخش جلویی دستگاه گوارش مستقیماً وارد بخش عقبی آن شده و از بدن خارج می‌شود. در حالیکه در حشراتی مانند ملخ مواد غذایی وارد بخش میانی دستگاه گوارش می‌شود تا عمل هضم و جذب در آنجا صورت بگیرد.

دومین بخش از دستگاه داخلی بدن حشرات سیستم تنفسی است. سیستم تنفسی در حشرات شامل لوله‌هایی بنام تراشه (Trachea) و تراشاُل (Tracheole) است که مستقیمآ به اکسیژن بیرون ارتباط دارند. در واقع از طریق منافذی بنام استراک که در قسمت‌های مختلف بدن حشرات بر روی شکم و قفسه سینه قراردارد اکسیژن هوا وارد لوله‌های تنفسی می‌شود. نهایتا این لوله‌ها در محل‌هایی اکسیژن را مستقیما به بافت‌های مختلف بدن می‌رسانند.

سیستم تنفسی در حشرات آبزی به چه صورت است؟در بسیاری از حشرات آبزی مثل یک روزه‌ها، افمروپترا (Ephemeroptera) و طیاره مانند‌ها،

پوره‌هایشان در قسمت‌های مختلف بدن زوایدی بنام پیوست‌های تنفسی یا گیل

دارند. جدار این زواید بسیار نازک است و اکسیژن محلول در آب از طریق این زواید وارد سیستم تراشه‌ای می‌شود و همچنین اکسیژن محلول در آب از طریق این پیوست‌ها وارد بدن می‌شود. 

از دیگر اندامهای داخلی در حشرات، سیستم تولید مثل است که در حشرات ماده شامل یک جفت تخمدان یا اواری (Ovary) است. هر تخمدان از تعدادی اواریول (Ovariole) تشکیل شده است که در گروه‌های مختلف حشرات تعداد اواریول‌ها یا لوله‌های تخم متفاوت است. عمل کامل شدن تخم در داخل این لوله‌ها صورت می‌گیرد و در نهایت لوله‌های تخم به مجاری‌ای بنام اوی داکت (Oviduct) متصل می‌شوند. و سپس به مجاری عمومی بنام کمونو اویداکت (Common oviduct) متصل شده که نهایتاً تخم را از طریق مجرای تخم‌گذاری خارج می‌کند.

در دستگاه تولید مثل حشرات ماده مخازنی بنام اسپرماتکا (Spermatheca) وجود دارد که در این کیسه‌ها یا مخازن اسپرماتوزوئید ذخیره می‌شود. و در طی زندگی حشرات ماده برای تلقیح تخم‌هایی که تبدیل به افراد ماده می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دستگاه تولید مثل در حشرات نر شامل یک جفت (Testis) مجاری باریکی بنام (Vas defferens) و اکسیسوری گلند (Accessory gland) یا غدد ضمیمه است که نهایتاً به لوله‌ای بنام اژاکالاتوری داکت (Ejaculatory duct) یا مجرای اسپرم انداز متصل می‌شود.

 سیستم عصبی در حشرات سیستم نسبتاً پیچیده‌ای است در حشرات مغز شامل قسمت‌های زیر است:

۱- مغز اول یا پروتوسربروم (Protocerebrum)

۲- مغز دوم یا دوتوسربروم (Deutocerebrum)

3- مغز سوم یا تریتوسربروم (Tritocerebrum)

که از طریق یک کانکتیو (Connective) یا رابط به غده زیر مری یا گره عصبی زیر مری بنام سابواِسو فاژآل گانگلیون (Suboeso phageal ganglion) ، کبد دوم متصل می‌شود. این غده بوسیله یک جفت طناب عصبی و گره‌های عصبی کوچکتر تا انتهای بدن امتداد پیدا می‌کند.

از دیگر اندامهای داخلی در حشرات چشم های مرکب است که واحدهای بینایی آن در داخل سر قرار دارند. واحدهای بینایی در حشرات، اوماتیدی (Ommatidia) نامیده می‌شوند. تعداد این واحدهای بینایی در چشم‌های مرکب حشرات متفاوت است.

مثلاً در آسیابک‌ها تعداد اوماتیدها یا واحدهای بینایی هر چشم مرکب بسیار زیاد است. بعد از اینکه تخم در حشرات تفریق می‌شود از داخل آن لارو یا پوره خارج می‌شود. استحاله یا دگردیسی تغییراتی است که لارو یا پوره پیدا می‌کند تا به حشره کامل تبدیل بشود.

بر این اساس حشرات را به دو گروه تقسیم می‌شوند :

۱- حشرات با دگردیسی ساده 

۲- حشرات با دگردیسی کامل

در حشرات با دگردیسی ساده، تغییراتی که مراحل مختلف پوره پیدا می کند خیلی زیاد نیست و عمدتاً مربوط به رشد بال‌ها است. انواع مختلفی از لارو در حشرات با دگردیسی کامل وجود دارند که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌شود.

۱- لاروهایی (Eruci form) که در پروانه‌ها وجود دارند. پاهای قفسه سینه‌ای و پاهای کاذب شکمی دارند در حالیکه در نوع دیگری از لارو بنام (Scarabaei form) که در سوسک‌ها دیده می‌شود پاهای قفسه سینه‌ای وجود دارد ولی پاهای کاذب شکمی وجود ندارد.

2- لاروهای ورمی فرم (Vermi form) هستند که در تعداد زیادی از دو بالان مخصوصاً زیر راسته (Brachycera) دیده می‌شود.

انواع شفیره در حشرات

انواع مهم شفیره در حشرات عبارتند از :

1- شفیره ابتکت (Obtect) که پیوسته‌های بدن کاملاً به بدن چسبیده است که در پروانه‌ها عموماً دیده نمی‌شود.

2- شفیره (Exarate) است که پیوست‌های بدن آزاد است، عمدتاً در زنبورها دیده می‌شود.

3- کورکتات (Coarctate) است که شفیره‌ی اکسارات (Exarate) است و در داخل پوششی بنام پوپاریوم قرار دارد.