دیالیز توسط دستگاه: در روش پیشنهای که دیالیز توسط دستگاه می باشد پس از مرحله ششم به جای قرار دادن رسوبات در کیسه های سلفونی که به اصطلاح کیسه دیالیز نامیده می شود و گذاشتن آنها در آب جاری برای مدت حداقل 3 روز و بعد قرار گرفتن برای مدت حداقل 2 روز در محلول آب فنول (برای ضد عفونی شدن و نگهداری از سرم برای زمانهای طولانی در سردخانه) می توان از دستگاه دیالیز استفاده کرد که همین کار را در زمانی حدود 3 تا 4 ساعت انجام می دهد و به جای مصرف چیزی در حدود 2000 تا 4000 لیتر آب دیونیزه می توان با حدود 60 تا 80 لیتر آب دیونیزه عمل دیالیز را انجام داد.
نحوه عمل دستگاه دیالیز در زیر شرح داده شده است: اجزاء دستگاه دیالیز: (جهت دیالیز نمونه ها به روش آزمایشگاهی) یک ظرف شیشه ای بزرگ (بومبون) به گنجایش 10 لیتر (جهت ریختن آب دیونیزه) یک ظرف شیشه ای کوچکتر (ارلن) به گنجایش 5 لیتر (جهت ریختن محلول سرم) صافی دیالیز دو عدد پمپ الکتریکی شیرهای خروجی محلول و آب نحوه کار دستگاه بدین صورت است که نمونه سرمی را که از مرحله ششم به دست آمده است و به صورت جامد می باشد را با قدری آب دیونیزه مخلوط کرده و به صورت مایع درون ارلن که در دستگاه می باشد می ریزیم ارلن دارای یک خروجی و یک ورودی می باشد که یکی در پایین جهت خروج محلول توسط پمپ به درون دستگاه صافی دیالیز و دیگری در بالا جهت ورود مجدد محلول دیالیز شده به درون ارلن.
درون ظرف شیشه ای بزرگتر (بومبون) آب دیونیزه می ریزیم و این ظرف هم دارای یک خروجی و یک ورودی است که سوراخ پایینی جهت خروج آب توسط پمپ به درون دستگاه صافی است و سوراخ بالایی جهت بازگشت مجدد آب به درون ظرف.
نحوه عمل دستگاه بدین صورت است که جریان سرم از درون لایه های فیبری (فیلترها) عبور کرده و جریان آب هم از غشاء خارج حرکت می نماید که فیلتر مربوطه اجازه عبور ذرات بسیار ریز را تنها می دهد و نمک و املاح خارجی شده و به درون آب می روند و ذرات بزرگتر مثل پروتئین ها از غشاء مربوطه عبور نمی کنند و با این روش پس از چندین بار تعویض آب می توان محلول سرم را از وجود املاح و نمک ها عاری کرد.
حال به عنوان مثال یکی از نمونه ها که دیالیز روی آن صورت گرفته است به طور کلی بیان می نماییم.
نمونه سرم ضد عقرب گزیدگی: در بخش تصفیه دو نمونه کاملا یکسان و مشابه را وزن کرده و یکی را به صورت سنتی درون کیسه های دیالیز قرار داده و دیگری را جهت تصفیه بوسیله دستگاه به ما دادند.
پس از تحویل گرفتن نمونه از بخش تصفیه (نمونه ای به صورت جامد) آن را وزن کرده که حدوداً gr300 بوده.
قبل از انجام آزمایش دستگاه را کاملا می شوییم.
بدین صورت که نخست درون ظرف محتوی آب دیونیزه قدری اسید ریخته ودستگاه را روشن می نماییم تا جریان اسید از درون صافی دیالیز هم عبور نماید، سپس قدری سود درون ظرف آب دیونیزه ریخته و مجدداً دستگاه را روشن می نماییم تا جریان قلیایی هم درون دستگاه جریان پیدا نماید که بدین صورت هم اسید باقیمانده در ظرف خنثی می شود و هم صافی دیالیز از لحاظ میکروبها و قارچهایی که ممکن است در محیط رشد نمایند تمیز و عاری شود.
پس از این کار دستگاه را با آب دیونیزه پر کرده و چند دقیقه می گذاریم تا کار کند و کاملا از اسید و باز محیط عاری شود (دستگاه را 2 تا 3 بار با آب دیونیزه می شویم) پس از این کارها نمونه سرمی را که به صورت جامد است، با قدری آب دیونیزه مخلوط کرده و هم می زنیم تا به صورت محلول تبدیل شود و پس از تبدیل شدن آن به محلول هدایت آن را با دستگاه هدایت سنج میخوانیم که برای نمونه اول سرم ضد عقرب گزیدگی برابر با 5/2 میلی زیمنس (ms) بود.
سپس نمونه سرم را که به صورت محلول است درون ظرف محلول که در دستگاه قرار دارد می ریزیم و درون ظرف که گنجایش 10 لیتر را دارد، 10 lit آب دیونیزه می ریزیم و بعد دستگاه را روشن کرده (هر دو پمپ را روشن می نماییم) و جریان آب و محلول از درون صافی دیالیز عبور کرده و از طریق تبادل یون ها عمل دیالیز آغاز می شود.
در مرحله اول برای مدت 20 دقیقه دستگاه را می گذاریم تا کار کند و سپس از طریق شیر خروجی آب دیونیزه قدری آب دیونیزه بر می داریم و هدایت آب را اندازه می گیریم که برابر با 1125 میکرو زیمنس () بود.
که نشان می دهد آب دیونیزه از املاح نمک اشباع شده است و تبادل یون به خوبی انجام شده است و نیاز به تعویض آب دیونیزه داریم که در این حال دستگاه را خاموش کرده و شیر خروجی آب دیونیزه را باز کرده و تمامی lit10 آب را خارج کرده و lit10 آب دیونیزه جدید به جای آن می ریزیم.
(البته باید توجه کرد که در طول عمل دیالیز درب هر دو ظرف محتوی آب دیونیزه و ظرف محتوی محلول کاملا محکم بسته باشند چون در غیر این صورت ما افزایش حجم زیادی در محلول شاهد خواهیم بود که ناشی از انتقال آب دیونیزه به درون محلول است) پس از خارج کردن آب و اضافه کردن آب جدید دستگاه را مجدداً روشن کرده و برای مدت 20 دقیقه دیگر می گذاریم تا کار کند و سپس هدایت آب را اندازه می گیریم که برابر با (650) است.
مجدداً آب را تعویض کرده و آب جدید می گذاریم و برای مدت 20 دقیقه دیگر می گذاریم تا دستگاه کار کند.
و پس از آن مجدداً هدایت آب را اندازه می گیریم که برابر با (355) بود.
در این مرحله هدایت محلول را اندازه می گیریم که برابر (665) است و نسبت به اول که (5/2) بود بسیار کمتر شده است.
مجددا آب را تعویض کرده و آب جدید و تازه در دستگاه می ریزیم و دستگاه برای مدت 20 دقیقه دیگر هم کار می کند.
که در این حال هدایت آب برابر با 217) و هدایت محلول برابر با (530) است در این مرحله چون تغییر کمتری داشتیم آب جدید را که قرار دادیم دستگاه را برای مدت 30 دقیقه می گذاریم تا کار کند و در این حال پس از 30 دقیقه هدایت آب و محلول را اندازه می گیریم که هدایت آب برابر با: (62) و هدایت محلول برابر (170) گردید.
در مرحله بعد هم پس از تعویض آب دستگاه را برای مدت 45 دقیقه می گذاریم تا کار نماید چون هدایت آب پایین آمده پس زمان بیشتری می گذاریم تا عمل دیالیز به راحتی انجام گیرد.
در این مرحله هدایت آب برابر با (40) و هدایت محلول برابر با (120) بود.
در مرحله بعد هم پس از تعویض آب دستگاه را برای مدت 20 دقیقه می گذاریم تا کار کند (چون هدایت بسیار پایین آمده و نزدیک به هدایت آب مقطر است) که در این حال هدایت آب برابر با (22) و هدایت محلول برابر با (52) است.
در مرحله بعدی هم پس از تعویض آب دستگاه را برای مدت 20 دقیقه دیگر می گذاریم تا کار کند که در این حالت هدایت آب برابر با (10) و هدایت محلول برابر با (27) می باشد که در این حال به دلیل نزدیک شدن بسیار زیاد هدایت آب به هدایت آب دیونیزه و احتمال کافی بودن عمل دیالیز ما تست کلرور باریم را برای محلولمان انجام می دهیم تا در صورت شفاف بودن از عدم حضور سولفات آمونیوم اطمینان حاصل نماییم که پس از انجام دادن این تست محلول کاملا شفاف بود که نشان می دهد BaSO4 در محیط نسبت یا بسیار کم است و در حد استاندارد می باشد.
پس از این کار عمل فنول زنی و نمک زنی را آغاز می نماییم که در این حال تمامی آب دیونیزه موجود در ظرف را خالی کرده و به جای آن محلولی که به صورت زیر آمده می شود را درون ظرف محتوی آب دیونیزه می ریزیم.
فنول و سرم فیزیولوژی ( کلرور سدیم) را مخلوط کرده و به میزان lit10 درست کرده و درون ظرف محتوی آب دیونیزه می ریزیم و دستگاه را برای مدت 30 دقیقه روشن می نماییم.
که در این حال توسط انتقال یونی عمل مبادله صورت می گیرد و عمل فنول زنی هم در مدت کوتاهی انجام می پذیرد.
که این کار برای جلوگیری از خراب شدن سرم می باشد.
پس از این کار و خاموش کردن دستگاه نمونه محلول سرم را که آماده است برداشته و حجم آن را اندازه گیری می نماییم و آن را توسط واحد بسته بندی و استریل ابتدا استریل کرده و سپس بسته بندی می نماییم و بعد نمونه ای را هم که از بخش تصفیه سرم به صورت مشابه توزین شده و علامت گذاری شده تحویل گرفته و در شرایط یکسان آزمون های لازم را برای آنها انجام می دهیم.
همانطور که مشاهده می گردد کل مدت زمان دیالیز چیزی در حدود 4 ساعت به طول انجامید و حدوداً نزدیک به 80 لیتر آب هم مصرف شد که در مقایسه با 5 روزی که در نمونه مشابه مصرف 3500 لیتر آب دیونیزه بسیار کمتر و مقرون به صرفه تر است.