الگوی اول:
درد شما از بلند کردن یک شئ نسبتاً سنگین یا چرخیدن و یا یک حادثه جزیی در جریان زندگی روزمره از قبیل کندن یک علف در باغ و جز اینها آغاز شده است. ممکن است هیچ حادثه ای را به خاطر نیاورید.
حمله بیماری از یک نقطه دردناک و یا با احساس کشیدگی در پشت شروع شده، به آهستگی شدت می یابد. در پایان اولین روز، کمر شما بسیار دردناک می شود روز دوم باز هم شدیدتر می شود. درد بطور عمده در قسمت پایینی ستون مهره ها و سرین است، لیکن گاهی به یکی از پاها نیز انتشار می یابد. درد شما با خم شدن به جلو و یا نشستن شدت می یابد و ممکن است با خمیده شدن به سمت پشت تسکین یابد .
درد همین که استقرار یافت ممکن است هفته ها و یا حتی ماه ها به طول انجامد.
در موارد کمی ممکن است دردهای گروه یک شروع ناگهانی داشته، دوره آن شبیه دردهای گروه دوم کوتاه باشد.
چنانچه از شما سؤال کنند محل شدت درد را نشان دهید، دست خود را بالای سرین قرار خواهید داد.
چنانچه این منطقه را با کمی فشار لمس کنید، دو برجستگی استخوانی موجود در قسمت بالایی لگن را به آسانی لمس خواهید کرد. این گروه های برجسته به طور طبیعی در قسمت بالایی مفصل استخوان لگن با استخوان خاجی (ساکروایلیاک) وجود دارند. منشأ درد شما در این نقطه ها نیست، لیکن اسپاسم عضلات سبب می شود درد در این قسمت احساس شود. پیش از آنکه پزشکان اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد ساکروایلیاک کسب کنند، درد این مفصل با درد کمر یکی گرفته می شود.
گروه دوم
دردهای گروه دوم، شباهت هایی با دردهای گروه یک دارد. در اینجا نیز درد اصلی شما در کمر و یا سرین ها است. درد پاها نیز معمولاً وجود دارند؛ لیکن بیمار به آنها توجه نمی کند، شروع درد ناگهانی است و به سرعت افزایش می یابد (برخلاف گروه یک). هنگامی که قوس کمری خود را به طرف عقب بیشتر خم می کنید، به گونه ای که بتوانید به سقف نگاه کنید درد شما شدت می یابد و یا با تکرار این حرکت درد باز هم بیشتر می شود.
ممکن است با خم شدن به جلو دردها کاهش یابد. چنانچه استراحت کامل داشته باشید، یا حداقل از حرکاتی که درد را شدت می بخشند پرهیز نمایید، بین چهار تا چهارده روز درد شدید از بین می رود. این بهبودی موجب خوشحالی است، ولی ممکن است گمراه کننده نیز باشد؛ زیرا بسیاری از بیماران مبتلا به دردهای گروه دو هنگامی که برای گرفتن نوبت اقدام کرده اند درد عذاب دهنده شدیدی داشته اند؛ روزی که برای معاینه نزد پزشک رفته اند درد از بین رفته است. با چنین رویدادی سردرگم نگردید. نوبت پزشک خود را حفظ کنید و به چگونگی تغییرات روند دردها توجه نمایید. یک پزشک با تجربه از اینکه دردهای ستون مهره ها نمایان و به خودی خود پنهان شده است دچار شگفتی نمی شود. برعکس این ویژگی برای او یک نکته مهم تشخیصی به شمار می رود. درد شما ممکن است مجدداً پیش نیاید، اما چنانچه دوباره شروع شود؛ به طور معمول هر سال دو یا سه نوبت عود خواهد کرد. یک نمونه غیر معمول دردهای گروه دوم، شکل مزمن تری می گیرد. به این ترتیب که طی چندین روز به تدریج شدت می یابد و هفته ها و گاه چندین ماه به طول می انجامد، ویژگی ای که بیشتر خاص گروه اول است . اما به هر حال ویژگی های گروه دم باقی می مانند: شدید ترین بخش دردس درد پشت احساس می شود و با خم شدن به عقب درد بیشتر می شود.
توأمان بودن دردهای گروه یک و دو
تا اینجا دردهای گروه یک و دو را همانگونه که در واقع وجود دارند، جدا از هم بررسی کردیم. به هر حال دردهای این دو گروه، چنانچه در فصل بعد خواهیم دید، تنگاتنگ به هم مربوط می باشند؛ آیا شما به حمل های شدید کوتاه مدت دچار شده اید که در بین آنها حملات دراز مدت تری نیز وجود داشته است؟ ممکن است دردهای شما یک شکل نبوده، دوران باقی ماندن آنها یکسان نباشند.
آیا درد هنگامی که به جلو و یا به عقب خم می شوید می یابد؟ آیا هنگامی که به جلو خم شده، سپس بلند می شوید از همه وقت شدید تر است؟ اگر چنین است به دو نمونه جداگانه درد مبتلا شده اید. چنانچه ترکیبی از هر دو گروه درد را دارید دچار دشواری بزرگتری نشده اید، اما ممکن است تشخیص آن اندکی دشوارتر و درمان خسته کننده تری داشته باشند.
آزمونی که گروه یک و دو را رد می کند
بیشتر خوانندگان دردهای خود را در زمره گروه یک یا دو می یابند؛ زیرا این دو گروه مجموعاً دردهای ستون پشتی را تشکیل می دهند. کسانیکه دردهایشان در یکی از دو گروه یادشده (یا ترکیبی از هر دو) نمی گنجد به توضیحات بعدی، پیرامون دردهای گروه سه و چهار توجه کنید. پیشنهاد می کنم هریک از خوانندگان آزمایش ساده ای را که کلید تشخیصی برای هر چهار گروه از دردها است دقیقاً انجام دهند.
این آزمایش در مورد دردهای گروه یک و دو منفی خواهد بود؛ بدین معنی چنانچه دردهای شما در زمره گروه یک یا دو باشد این آزمایش موجب درد نخواهد شد. در مبتلایان به درهای گروه چهار نیز این آزمایش منفی است. از این رو هر یک از بیماران می توانند برای اینکه بدانند آیا به گروه سوم دردها، یعنی عصب تحت فشار مبتلا هستند یا نه؟ این آزمایش را بکار گیرند.
وقتی درد پا ها شدیدتر از دردهای پشت باشد، نشانه آنست که دردها از فشار مستقیم به ریشه عصب ناشی می شود. این درد، ویژه گروه سه و چهار است و نکته مهم این است گاه عصبی تحت فشار می باشد بدون اینکه توانایی کار خود را از دست بدهد. وقتی از دردهای این دو گروه سخن می گوییم منظور علایمی هستند که تنها نشان می دهند عصب به علت فشار تحریک شده اما کار آن ممکن است مختل شده یا نشده باشد. چانچه عملکرد عصب نیز دچار اختلال شده باشد، نشانه آن است که میزان فشار وارده زیادتر از قبل بوده است. به هر حال تشخیص دردهای گروه سوم از دردهای معمولی پشت، تحریک شدیداً دردناک عصب در این گروه دردها است. با دو آزمایش ساده می توان تشخیص داد آیا عصب شما شدیداً تحریک شده یا خیر؟
الف. درحالی که به پشت خوابیده اید بدون اینکه زانوی تان را خم کنید یکی از پاهای خود را مستقیماً بالا ببرید. چنانچه خودتان به تنهایی نمی توانید این حرکت را انجام دهید از یک نفر کمک بخواهید که پای شما را به آرامی بالا ببرد. آیا این حرکت دردی کاملاً شبیه دردهای واقعی شما به وجود می آورد؟ چنانچه به دردهای گروه سوم مبتلا باشید، بالا بردن به شکل فوق سبب احساس درد در پشت ران، پشت زانو و حتی ساق پا تا انگشتان پای شما خواهد شد. هنگام انجام این آزمون ممکن است در کمر خود احساس درد کنید، لیکن مهم نیست. مهم بودن یا نبودن درد پشت پاها است. چنانچه همه درد در پشت باشد، در زمره گروه یک و دو می باشید که قبلاً با آنها آشنا شده اید.
ب. اکنون توجه کنید تا چه درجه ای می توانید پای خود را بالا ببرید و یا اجازه دهید شخص دیگری آن را بالا ببرد. انتظار نداشته باشید آن را بیش از زاویه 90 درجه بالا ببرید. تنها کسانیکه مرتب ورزش می کنند آن را انجام دهند. آیا شما نیز می توانید بیش از دو سوم زاویه قائمه یعنی بیش از شصت درجه بدون درد پایتان را بالا ببرید؟ اگر چنین باشد شما به دردهای گروه یک یا دو مبتلا هستید.
گروه سوم
مردم دردهای گروه سوم را حالتی کاملاً جداگانه در بین دردهای ستون مهره ها می پندارند. درد حاد گروه سوم را تنها می توان شکلی از درد گروه یک، یعنی دیسک برجسته ای که به عصب نیز فشار می آورد تلقی کرد. زیرا چنانچه گفتیم ابتدا قسمتی از دیواره دیسک برجسته می شود (گروه یک) و چنانجه این برآمدگی افزایش یابد عصب مربوطه را تحت فشار قرار خواهد داد. با شناخت این روند تعجب نخواهید کرد که دردهای گروه سوم، تمامی علایم دردهای گروه یک را به همراه چند علامت ویژه خود دارا می باشند. دردهای گروه سوم همانند دردهای گروه یک طی یک یا دو روز شکل می گیرند. درد تثبیت شده، سپس تا هفته ها ادامه می یابد. و هر وقت شما به جلو خم شوید درد شدیدتر می شود.
درد عمده پاها از ویژگی دردهای گروه سوم است. درد شدید ممکن است به ران، ساق پا و بسیاری موارد کف پا و انگشتان انتشار یابد. بطور مشخص بیماری که مبتلا به دردهای گروه سوم می باشد، خواهد گفت «مشکل من در واقع کمرم نیست. درد اصلی را در پایم احساس می کنم».
چنانچه تشخیص عصب تحت فشار ممکن شد، نکته مهمی که باید بررسی شود این است که یا فشار روی عصب به اندازه ای بوده است که موجب اختلال عمل عصب شود یا خیر. در دردهای گروه سوم انجام آزمایش های مربوط به قدرت عضلات، رفلکس ها و حس اندام مربوط حائزاهمیت است. نتایج منفی (یعنی این که آزمایشها نشان دهند بازتابهای مربوط طبیعی می باشند) به نفع تشخیص دردهای گروه یک و دو و یا آن دسته از گروه سوم است که تنها سبب تحریک شده ولی هنوز عمل آن مختل نشده است.
حتی دردهای گروه چهارم- که بعداً در همین فصل شرح داده خواهد شد- به ندرت ایجاد اختلال مداوم در کار عصب خواهند کرد. این چهار گروه بیشتر دردهای ستون پشتی را در بر می گیرند ودر موارد بسیار نادر آزمایش های عصبی که در اینجا شرح داده شده اند مثبت خواهند بود. چنانچه تصور می کنید به گروه سوم دردها مبتلا هستید، پیشنهاد می کنم این آزمایش های عصبی را در مورد خود انجام دهید تا قدرت انتقال عصب مشخص شود. بیمارانی نیز که دردهایشان در گروه یک و یا دو قرار می گیرد یا به دردهای پاها از نمونه گروه چهار مبتلا هستند می توانند این آزمایش ها را در مورد خود بکار برند، زیرا نتایج منفی، تشخیص های مزبور را مورد تأیید قرار می دهند.
همین که به انجام این آزمایش ها در مورد خودتان اقدام کرده اید تا حد امکان بکوشید موضوع واقع بینانه در مورد یافته های خود داشته باشید. سخت کوشش کنید نتایج بدست آمده را در ذهن خود بزرگ نکنید.
می دانیم که ممکن نیست کاملاً در مورد وضعیتی که برای بدنتان پیش آمده بی طرف و واقع بینانه، عمل کنید، لیکن حد اعلای کوشش خود را بکار برید که یافته های خود را درست همانگونه بنویسید که گویی علایم مربوط به شخص دیگری را مورد بررسی قرار می دهید، مثل بیماری دوستی که سبب نگرانی شما می گردد و آشفته تان نمی کند.
دردهای گروه چهار
دردهای گروه چهار که بیشتر در پاها احساس می شود اغلب به صورت درد مبهم است. بعضی دردهای شدید سیاتیک گروه سه شبیه نیست. گاه درد خود را بخاطر احساس کرختی در پا، به لاستیک ویا قطع چوب تشبیه می کنند که یا خشک است یا حالت ارتجاعی بیش از حد دارد. علائم بیماری شما معمولاً همراه فعالیت، گاه تنها با راه رفتن 10 تا 15 دقیقه ای، بروز می کند و با استراحت به سرعت از بین می رود، اما هنگامی بهبودی می یابد که در حالت خمیده به جلو استراحت کنید. لم دادن روی صندلی یا نیمکت، ساکت ایستادن و یا خم شدن به جلو یا چمباته زدن نیز ممکن است علایم درد پاهای شما را کاهش دهند.
دردهای گروه چهار بیشتر در افراد مسن بروی می کند؛ گرچه این نوع درد، به سرعت بروز کرده، تنها چند دقیقه به طول می انجامد؛ با این همه یک بیماری مزمن است که سال ها به طول می انجامد و به آهستگی شدت می یابد.
ممکن است شما علاوه بر دردهای گروه چهار، از دردهای گروه یک و یا دو نیز رنج ببرید و یا بکلی درد پشت نداشته باشید. پیام های عصبی شما به پاها، وقتی استراحت می کنید، طبیعی است اما هر زمانی ورزش می کنید، مختل می شود.
چنانچه تاریخچه واقعی بیماری را بررسی کرده، آزمایش های یاد شده را به دقت انجام داده، و یا نتایج بدست آمده را تا آنجا که ممکن است ارزیابی واقع بینانه کرده باشید به این نتیجه می رسید که دردهای شما از جمله گروه یک، دو، سه و چهار است. توجه داشته باشید که با انجام درست این آزمایش ها گروه مربوط به درد را معین می کنید نه شدت و ضعف آن را.
ممکن است با بررسی های لازم به این نتیجه رسیده باشید که درد شما ناشی از فشار شدید عصب، یعنی نادرترین نوع گروه چهارگانه باشد؛ اما توجه داشته باشید که گروه سه، الزاماً بدتر از انواع دیگر نیست. تنها نوع متفاوتی است که ممکن است نیاز به درمان دیگری داشته باشد.