دانلود مقاله پله

مقدمه : طراحی معماری پیوسته به روشهاو سیستم هایی نیازمند است تا پاسخگوی یک عملکرد مناسب باشد.

پلکان وسیله معمول دسترسی در بین طبقات ساختمان است.

به طور کلی در عالم مهندسی ساختمان وسازه های مختلف پله نقش حساس وتعین کنندهای دارند به طوری که درون ان هیچ سازهای را نمی توان تصور کرد که مورد استفاده قرار گیرد.

پله ها را طوری باید ساخت که امکان دسترسی آسان، راحت وساده را به بالا و پایین فراهم سازد.

همچنین بالا رفتن از پله ها که برای اشغال سطح کمتری از کف در فضایی محدود متراکم می شوند نباید پر زحمت ودشوار باشد.

از طرف دیگر نقش حیاتی پله در بر قراری ارتباطات بین واحدهای مختلف ساختمانی خصوصا از نظر ارتفاعی انکار ناپذیر بوده ، به طوری که تقریبا بدون آن هیچ گونه ارتباط ارتفاعی میسر نمی باشد.

در این مجموعه سعی شده خصوصیات ساختاری و زیبا شناسی پلکان از قبیل انواع پله ها، نور پردازی، تناسبات و...

در نظر گرفته شود.

در ابتدا در مورد انواع پله ها بر اساس پلان ها، جنسیت وکاربری آن صحبت می شود .

سپس مطالبی راجع به سیستم های ساختاری در اجرا نصب وجنسیت انها آورده شده است.

هم چنین در مورد فضای پله و محاسبات در طراحی واستانداردهای پله نیز بحث می شود.

در این مجموعه تعدادی از پلکان های اجرا شده در شهرهای مشهد، تهران، کاشان، یزد و کرمان نیز از لحاظ کار آرایی، فرم و...

مورد بررسی قرار گرفته اند.

پلکانهای معلولین نیز از موارد مهم وقابل توجه می باشند که در این مجموعه ذکر شده اند.

دراخر هم گالری و مجموعه کاملی از عکسهای مختلف پله اورده شده که از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته شده .

در انتها از تلاش و کمک های بسیاری از دوستان واساتید ارجمند که از این گروه تحقیقی دریغ نداشته اند، نهایت تشکر را داریم .

به امید اینکه این مجموعه توانسته باشد اطلاعات کافی وکاملی را در مورد پله ها ورامپ، این عناصر ساختمانی مهم را در اختیار علاقه مندان قرار دهد.

تعریف پله: پلکان وسیله معمول دسترسی در بین طبقات ساختمان است .

پلکان را باید طوری ساخت که امکان دسترسی آسان، راحت، ساده و ایمنی را توسط آن به بالا و پایین فراهم سازد.

پله به عنوان یک عنصر ارتباط عمودی نقش بسیار مهمی دارد در موقع پایین یا بالا رفتن از پله نقطه دی د ما نسبت به فضا دائم تغییر می کند و همین حرکت نوعی کنجکاوی را در ما ایجاد می کند و این سوال که در پایین (یا بالای ) پله چه چیزی در انتظار من است؟

پله نیز علاوه بر خاصیت کاربردی دارای یک جنبه قوی روانشنا سی و نمادین است و از این جهت می تواند با در شباهت داشته باشد .

پله راهی به بالا، به جایی برتر از مکان زندگی دنیوی است .

پله وسیله ای برای عروج است، صعود را باید پله پله طی کرد .

عبدالحسین زرین کوب ، نویسنده معاصر ایرانی در کتابش ملاقات و رسیدن به خدا را پله پله طی می کند .

به این ترتیب پله می تواند وسیله ای برای القا و بیان عظمت در معماری باشد.

اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه پله بیندازیم، ابتدا از نردبان شروع می کنیم که او لین پلکان و کوتاهترین راه ارتباطی بین دو مکان غیر هم سطح است، که به علت یک سری مشکلات خاص خودش فاقد کیفیت فضایی یا معماری مناسب است.

سطح شیبدار نوع دیگری است که انتقال از طبقه ای به طبقه دیگر را به تدریج میسر می سازدو اختلاف ارتفاع را به آسانی از میان بر می دارد .

به خاطر شیب ملایم، فضایی که برای سطح شیبدار در نظر گرفته می شود به طور قابل ملاحظه ای از فضای پله بزرگتر است.

عملکرد یک پلکان شکل آن را معین می سازد و در ضمن به فضای در برگیرنده اش شکل می بخشد .

در شکل دادن به یک پلکان مسائل مختلفی از جمله مسیر گردش پلکان.

نیاز آن به یک کاج پله -معمولاٌ عمودی -محل مناسب پلکان در نقشه همکف، ساختمان و مصالح سهیم اند.

پلکان مارپیچ سبک رومانسک به صورت ا ستوانه ای بود که تورفتگی خاصی را در طر ح بنا اشغال می کرد و یا به زور درون برج مدوری قرار داده می شد .

این مدل هیچ نورگیری نداشت و طرز عمل آن مثل یک دالان عمودی جهت حمل و نقل مردم به بالا و پایین بود.

در دوره گوتیک، پلکان توسط طاق ها، ستون ها، نقش و نگار و تزئینات آراسته می شد در نتیجه روشنایی م ی توانست به داخل بتابد و امکان دیدن فضای بیرون وجود داشت.

در قرن شانزدهم به برج های پله ای بر می خوریم که بیرون از ساختمان به طرف بالا امتداد می یافتند و آشیانه کلاغی در بالای آنها بود علت ایجاد این نوع پلکان ارتباط آن با عملکرد اجتماعی آن دوره u1576 بود .

در کاخ های باروک کاج پلکان به صورت تالا ر نمایشی در می آید و خود پلکان جزئیات زرق و برق داری دارد، ابعاد آن بزرگتر از اندازه معمول است و به صورت چند رشته پلکان بالا می رود .

این نوع پلکان روشن و پر نور است.

در قرن نوزدهم، پله های مسکونی معمول در وین به حد کمال خود رسیدند .

پله های مخفی از سنگ طبیعی یک طرف گیردار، ضخامت بسیار کم مصالح، دهانه وسیع بین چند رشته پله ، طراحی استادانه دست انداز پله و دستگیره نرده برجسته از خصوصیات این پل ه ها به شمار می رفت .

کاج پلکان که اکثر موارد از سقف نور می گرفت و غالباٌ علاوه بر فواره ، مجسمه و نیمکتهای سنگی هم در آن قرار داشت در ساختمان های مسکونی اتوواگز این جزئیات به صورت شاهکار ها ی معماری در آمده اند.

درسال های بعد از جنگ جهانی به دلایل اقتصادی از ابعاد فضا کم شد و پله ها ی بزرگ بی درنگ قربانی گردیدند .

به همین خاطر در ساختمان های جدی د، پله های صرفاٌ عملکردی داریم .

آنها به صو رت اتصال پاگردهای باریک به رشته های پله ای کوچک دیده می شوند.

دهانه وسیع بین رشته های پله که معمولاٌ اجازه دیدن طبقه ای را از طبقه دیگر می داد تقریباٌ به طور کلی از میان رفته است.

پله ها که قبلاٌ مکان مهمی برا ی ارتباطات انسانی بود ، باید اهمیت در خور خود را در ساختمان باز یابد .

تبدیل آنها به فضاها ی دلپذیر کار مشکلی نیست .

فضایی که نور کافی داشته باشد و اجازه تماشای بیرون را نیز بدهد و اشعه خورشید که از نورگیر سقف نفوذ می کند به آن روح می بخشد.

اگر پاگردها گنجایش قرار گرفتن نیمکتی برای استراحت یا فضایی برای گفت و شنود داشته باشد، لازم نیست که عرض پله زیاد باشد و 1.15 تا 1.20 متر کافی است.

پله ها و فضای اطراف آن، بخش حساسی در ترکیب معماری ساختمان به شمار می روند .

عملکرد آن در جهت دسترس ی به طبقات مختلف زما نی معنا پید ا می کند که چگونگی این ا مر بلاواسطه قابل مشاهده باشد .

به عبارت دیگر عملکرد پلکان وقتی مفهوم ر وشنی می یابد که پلکان به عنوان وسیله جهت یابی در ساختمان عمل کند .

امروزه به جای آنکه راه ها و پله ها از طریق موقعیتشان، ارتباطشان با ورودی و شکل خاص آنها طوری سازمانی یابند که نقشه ساختمانی به راحتی درک شود و بازدید کنندگان به آسانی مسیر خود را بیابند از سیستم های راهنمای فنی و گرافیکی برای این کار استفاده می شود.

اگر یک ساختمان احتیاج به چندین راه پله داشته باشد طبقه بندی آنها از نظر اهمیت و میزان استفاده می تواند در طرح آنها آشکار باشد به صورتی که فضاهایی بوجود آیند که با هم اشتباه نشوند.

انواع پله : الف- از نظر فرم 1) راه پله مستقیم 8) راه پله مستقیم با 4 1 دور چرخش 15 ) راه پله قوسی 2) راه پله با پل ههای مایل 9) راه پله مستقیم با نیم دور چرخش 16 ) راه پله سبدی پایگرد 3) راه پله با 4 1 چرخش در بالا 10 ) راه پله مستقیم پاسگی همراه با چرخش 17 ) راه پله با نیم دور چرخش 4) راه پله با 4 1 چرخش در پایین 11 ) راه پله با ستون پله باز همراه پاگردهایی در قسمت 4 1 گردش 18 ) راه پله بیضی 5) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین 12 ) راه پله سلطنتی 19 ) راه پله حلزونی یا مارپیچی 6) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین درجهت مخالفت 13 ) راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد در قسمت 4 1 گردش 20 ) راه پله هندسی 7) راه پله مستقیم با پاگرد 14 ) راه پله با چهار پلکان راه چهار طرفه 1) راه پله مستقیم: پله مستقیم بدون پاگرد رایج ترین نوع پله در ساختمان های مسکونی است .

زیرا ساخت آن راحت تر است و مستقیم از طبقه ای تا طبقه دیگر صعود می کند.

این پلکان که پلکان کلبه ای نیز نامیده م ی شود، معمولاً در کلبه های سنتی مورد استفاده قرار می گرفت.

در این حالت پلکان درمراکز قرار گرفته و با امتداد داشتن ازجلو به عقب امکان دسترسی به دو اتاق فوقانی را در دو طرف بالای پلکان فراهم می کند.

برای اجتناب از پاگردها اقتصادی ترین راه استفاده از پلکان مستقیم جهت دسترسی به اتاق های بالا و پایین است که برای حفظ نظم و ترتیب در فضا به راه پله م یتواند به صورت نیم منحنی در پشت پارتیشن یا جنب یکی از دیوارها باشد.

2) راه پله با پله های مای ل مسیر مانند پل ههای مستقمی است با این تفاوت که پله ها موازی هم نم یباشند و عرض پله ها متفاوت میباشند.

3) راه پله با 4 1 چرخش در با لا 4) راه پله با 4 1 چرخش در پایین 5) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین 6) راه پله با 4 1 چرخش در جهت مخال ف با صعود به پاگرد میان طبقات یک چرخش 90 درجه ای انجام می دهد و به طبقه ی بالا صعود میکند، به همین جهت این پلکان را 41 گردش مینامند .

از این نوع پلکان در نیمه اول قرن 20 به خاطر متراکم بودن آن در یک فضای محدود، در خانه های دو طبقه ی نیمه مجزا استفاده می شود.

7) راه پله مستقیم با پاگرد: راه پله مستقیم با پاگرد مناس بترین گزینه برای مکانهایی با ارتفاع زیاد می باشد.

پاگردها به کاربران اجازه می دهند که بدون بر هم خوردن ریتم بالا رفتنشان استراحت کنند .

در راه پله های طولانی توصیه می شود که از چندین پاگرد برای ایجاد وقفه و در از بین بردن یکنواختی که باعث خستگی می شود استفاده شود.

با یک محاسبه درست از زوایا و فواصل بین دو پاگرد می توان از تداخل نامناسب پاگرد با فضاهای داخلی خانه جلوگیری کرد .

( برای راحتی و سهولت پاگرد ها، معمولاً در محل هایی که راه پله به طبقات دیگر وصل می شود، قرار می گیرد).

پاگردها می توانند جهت اطلاع ورود کاربر به محیط دیگر اس تفاده شوند .

در این راه پله فضای خالی که در بالای پلکان دیده می شود بیننده را تحت تاثیر قرار م یدهد و به ادامه قسمت بعدی دعوت می کند.

8) راه پله مستقیم با 4 1 دور چرخش: (landing) .

دو رشته پلکان مستقیم که توسط یک پاگرد به هم متصل شده اند.

پاگرد سکویی در بین رشته پله ها یا کفی در یا سریک رشته پله است (quarterspace landing) .

در این نوع پله از پاگرد ربع گردش استفاده شده که یک پاگرد مربع مستطیل متصل کنند هی دو رشته از یک پلکان ال به هم است 9) راه پله مستقیم با نیم دور چرخش: با صعود به پاگرد میان طبقات با انجام یک چرخش 180 درجه ای موازی با رشته پلکان زیرین به طبقه فوقانی صعود م یکند و به همین جهت آن را پلکان یک دوم گردش می نامند.

به پلکان 21 گردش، پلکان بدون چشم نیز گفته میشود زیرا از فضای میان دو رشته پلکان امکان دید وجود ندارد.

مزیت این نوع پلکان که بیشترین مورد استفاده را دارد در آن است که پلکان تقریباً در بالای همان نقطه شروع خاتمه می یابد و بدین ترتیب آن را می توان در یک فضای پلکان عمودی محدود کرد تا به عنوان وسیله ی دسترسی یا امکان فرار از طبقات مشابه مورد استفاده قرار داد.

، « رفت و برگشت » این نوع پلکان در صورتی که از دو رشته پله ی راسته تشکیل شده باشد، پلکان هم نامیده م یشود.

« قیچی » و « چاقویی » ،« پیوسته » ،« دوخم »اگر این پلکان متشکل از دو رشته پله ی راسته که بدون هیچ گونه فاصله ای در کنار هم قرار گرفته و با یک پاگرد میانی به هم مرتبط شده باشد، پلکان کور نامیده میشود.

10 ) راه پله یا سگی همراه با چرخش : (winder) .

این مدل پلکان دارای کف پله ی متغیر است که برای تغییر مسیرحرکت، با گوه شکل شدگی کم یا زیاد و متغیر است این نوع پلکان کاربرد پاگرد را از بین برده و در فضای پاگرد هم از پله استفاده شده و فرصت هیچ استراحتی را به کاربر نمی دهد.

) راه پله با ستون پله باز همراه پاگردهایی در قسمت 4 1 گردش : (double – L stair) .

پلکان نیم گردش دارای دو پاگرد میانی که هر کدام یک تغییر جهت 90 درج های ایجاد م یکنند و پلکان دو ال نیز نامیده می شود .

12 ) راه پله سلطنتی: این مدل تا حدودی مانند پلکان دو شاخه می باشد با این تفاوت که بعد از دسته پله اولی و بعد از پاگرد، رشته پله های بعدی از طرفین بالا نمی روند، بلکه موازی دسته پله ی اولی از دو طرف به سمت بالا م یروند.

این مدل پله مناسب برای فضاهای بزرگ با رفت و آمد زیاد و یا فضاهای مسکونی بزرگ می باشد که فضای شیک و زیبایی را بوجود م یآورد.

) راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد در قسمت 4 1 گردش : پلکانی بایک رشته پله عریض از طبقه اصلی تا یک پاگرد میانی و دو رشته پل هی جانبی از آن پاگرد تا طبق هی فوقانی که پلکان دو شاخه نیز نامیده می شود.

(Double – return stair) 14 ) راه پله با چهار پلکان راه چهار طرفه راه پله قوسی پلکانی که پایین یا بالا رفتن پیوسته از آن مستلزم سه گردش 90 درج های است که پلکان سه ربع گردش، و پلکان اُ نیز نامیده می شود .

(Three – quarter – turn stair) ) پله های قوسی : پله های قوسی به طور متفاوت فضا را اشغال می کنند.

مثلا پلکان بیضوی فضای زیادی را اشغال می کند و در ساختمان های باشکوه طرح زیبایی را بوجود می آورد.

پله های حلزونی به وسیله ستون در مرکز دایره ساپورت میشوند اما پله های مارپیچ یک چشم، پله باز دارند.

پل ههای قوسی حداکثر 90 درجه م یچرخند که اصلاً برای صرفه جویی در فضا مناسب نیست.

در این نوع پل هها ایستگاه پله بر راهروها منطبق شده است.

(یعنی ایستگاه پله ندارد).

16 ) راه پله قوسی سبدی با پاگر د: این مدل پله شامل دو پله قوسی می باشد که بین آنها یک پاگرد می باشد و به همین دلیل فضای بیشتری را اشغال می کند و زاویه قوس آن بیشتر م یباشد.

17 ) راه پله با نیم دور چرخش: راه پل ههای نیم دایر های لزوماً نباید پل ههای قوسی شکل یا نرده هایی قوسی شکل داشته باشند.

در صورتی که این پله ها م یتواند از خطوط مستقیم که شکل نیم دایره گرفتند شکل گرفته باشد.

18 ) راه پله بیضی : (elliptical stair) نوعی پلکان پیچ (پلکان گرد) با چاه بیضوی شکل 19 ) راه پله حلزونی یا مارپیچ : نوعی پلکان مناره ای (پلکان پیچ با پلان دایره ای) با کف پله های کوه شکل، که دور یک دیرک مرکزی (یک دیرک پیچیده و بر آن اتکا دارند.

( (newel) .

مرکزی که کف پل ههای یک پلکان مارپیچ، با مرکزیت آن چرخ میخورند راه پله ی مارپیچ مناسب ترین گزینه برای اتصال دو سطح با استفاده از کمترین فضا می باشد.

در سیستم ها مارپیچ پله ها، قسمت افقی طولانی تر به نظر نمی رسد اما شیب قائم طولانی می شود.

اگر چه این گزینه و راه حل ، فضای کمتری را اشغال می کند، اما تلاش فیزیکی بیشتری را برای شخصی که از پله استفاده می کند ایجاب می کند و راحتی و ایمنی کمتری نیز دارد .

زیرا نصب پاگرد برای این پل هها امکان پذیر نیست.

بنابراین پل ههای مارپیچ نباید برای ارتفاع بیشتر از 4 متر استفاده شود.

راه پله ی مارپیچ تشکیل شده از یک سری المان های ساده که با هم جور و روی بهم سوار شده اند.

پله ها یکی پس از دیگری روی محور مرکزی قرار داده شد هاند و همچنین به میله های عمودی نرده مرتبط شده اند.

این پل هها گوه شکل هستند و بست یا میله هایی دارند که پل هها را ساپورت و ایمن میکند.

برای پل ههای حلزونی با ستون پله مرکزی، لبه پله بر ستون مماس است.

اگر طراح بخواهد خطوطش زیاد از حد، دقیق و جذاب باشد، باید پله در ستون برش خورده باشد.

2 تا 3 متر بیشتر باشد، پله هندسی نسبت به پله حلزونی قابل ترجیح می باشد .

خط / عرض برای پله های کوچک ممکن است کوچکتر از 50 سانتی متر نیز باشد .

محیط بیرونی پله ممکن اس ت از یک متر هم بیشتر باشد .

اگر محیط از 5شیب ممکن اس ت از پله مستقیم با ارتفاع پله ی 18 تا 20 سانتی متر بیشتر باشد.

در این پله ها مسیر رفت و آمد در وسط پله مناسب نیست زیرا با نزدیک ش دن به مرکز شعاع کمتر شده و چرخش بیشتر می شود.

بنابراین فاصله 25 سانتی متر از لبه بیرونی پله، موازی خط نرده ترجیح داده می شود.

در 15 سانتی متر از آکس (واقع در قوس) کف پله باید حداقل عرض 10 سانتی متر را داشته باشد.

پله های مارپیچ ممک ن است دست راست یا دست چپ باشند، اما باید این را در نظر داشت که در پله های مارپیچ پایین آمدن خطرناک تر، از بالا رفتن می باشد.

پس توصیه م یشود که مسیر رفت وآمد در جهت حرکت عقربه ساعت باشد .

موادی که معمولاً در پله های مارپیچ استفاده می شود.

چوب و فولاد می باشند ، چون / بنابراین می توان در حال پایین آمدن دست راست را به نرده گرفت .

حداقل فاصله مجاز قائم بین سر تا پله ی بالای سر باید 202 و هرگز از 2 متر کمتر نشود سبکتر هستند، گرچه بتن آرمه نیز ممکن است استفاده شود.

اگر راه پله ستون داشته باشد تحمل بار بوسیله قطعات پیش ساخته ی بتن انجام م یشود.

20 )راه پله هندسی : نوعی پلکان گردان (پیچ) که بدون به کارگیری د یرک مرکزی و اغلب بدون هیچ نوع پاگردی بین طبقات، حول یک چاه پله ی دایره ای یا بیضوی اجرا شده است .

این نوع پلکان یکسره نیز نامیده م یشود.

ب) از نظر جنس : مصالحی که مورد استفاده قرار می گیرند می توانند صفحات فلزی ( در صورت نیاز با پوشش پلاستیکی یا موکت ) ، سنگ، چوب، بتن، پلکسی، موزائیکی و ...

باشند.

بررسی دقیق تر جنسیت پله ها و کارکردهای مختلف آنها در قسمت سیستم ساختاری مورد بحث قرار می گیرد.

ج) از نظر کاربری : اگر پله ها را از دید کاربردی مطالعه کنیم متوجه می شویم که برای هر فضایی نوع خاصی از پله می تواند نقش بهتری را ایفا کند.

در زیر پلکانهارا در موقعیت های مکانی مختلف بررسی می کنیم: 1) پله های آموزشی: عرض پله در این فضاها باید زیاد باشد تا بتواند ظرفیت حجم با لای رفت و آمد را داشته باشد .

همچنین امنیت این گونه پله ها باید به طور دقیق در نظرگرفته شده و طراحی شود.

ارتفاع این پله ها باید با توجه به نسبت سن کاربران آن فضای آموزشی طراحی شود.

2) پله های اداری: معمولا پله هایی در این فضاها استفاده می شود که ارتفاع زیادی نداشته باشند.

همچنین صرف ه جویی در فضای اشغال شده توسط پ له بسیار مهم است .

راهروهایی در فضای مابین پله ها استفاده می شود تا بتواند دسترسی به اتاق ها را حتی الامکان به سهولت م یسر سازد .

استفاده از پاگردهای مناسب یکی از مسائل ضروری است که در این نوع پلکان ها برای رفع خستگی کاربران مورد استفاده قرار می گیرد.

3) پله های بیمارستان: بیمارستان ها حتی الامکان باید دارای کمترین پله ها باشند و استفاده از پله های زیاد توصیه نمی شود .

آسانسور جای گزین مناسبی به جای پله است .

در بیمارستان ها معمولا پلکانهای بیمارستانها را پیچیده نمی سازد تا کاربران آن ب رایاستفاده از بخش های مختلف سردرگم نشوند.

4) پله های هتل: یکی از مسائلی که در پلکان هتل ها رعایت می شود زیبایی فضا و مصالحی که در ساخت پله مورد استفاده قرار می گیرد می باشد.

با توجه به اینکه هتل ها امروزه ارتفاع بیشتری می یابند و آسانسورها نقش کلیدی پیدا می کنند، استفاده از پله های خروج اضطراری در هتل ها نیز اجتناب ناپذیر است.

5) پله های فرار: معمولا پله های فرار در خارج از ساختمان ها ساخته می شود تا از فضای داخل ساختمان کاسته نشود .

که در نتیجه موقعیت آن برای زیباسازی نما هم م ورد اهمیت قرار می گیرد .

مسئله امنیت در پله های فرار بسیار مهم است و باید از چند جهت بررسی شود .

حرکت روی این پله ها باید به راحتی انجام شود .

در هنگام فرار سرعت کاربر برای استفاده از پله بیشتر است، در نتیجه باید امنیت وی نیز در نظر گرفته شود .

در بسیاری موارد انتهای پله فرار را رها می سازند تا هیچ ارتباطی بین آن و زمین نباشد تا دزدی در آن ساختمان از طریق پله های فرار مسیر نباشد.

6) پله های مسکونی: به علت زیاد نبودن طبقات در ساختمان های مسکونی نسبت به مکان های دیگر، پله های داخلی ساختمان بیشتر نقش زیبایی می ی ابند و همیشه سعی می شود از حداقل فضا برای ساخت پله ای زیبا استفاد شود .

یکی از عناصری که هنگام ورود به یک ساختمان به راحتی به چشم می آیند پله های آن است در نتیجه فضای پله، رنگ بندی و فرم آن نقش مهمی می یابند.

7) پله های مراکز تفریحی: بالا بودن ظرفیت این پله و فضای آن از مسائلی است که در این مکانها باید به آن اهمیت داده شود .

غالبا سعی می شود این پله ها با طبیعت و محیط اطراف خودشان چه از نظر جنس و چه از نظر فرم مطابقت داشته باشند.

8) پله های مراکز تجاری: موقعیت قرار گرفتن این گونه پله ها در مجتمع های تجار ی بسیارحائز اهمیت است .

معمولا برای پیدا کردن مسیر پل ه ها حول مجتمع باید مسیری را طی کنیم .

مثلا برای رفتن از ط بقه ای به طبقه دیگر باید مسیری مشخص را طی کنیم که در نتیجه فروشگاه های بیشتری به چشم می آیند.

سازماندهی پله ها در این گونه فضا باید به ظرافت خاصی انجام شود.

9) پله های شهری: استفاده از المان هایی نمادین در این گونه پله ها رایج است.

معمولا این پلکانها دارای کف پله عریضی می باشند و همچنین ارتفاع کم دارند.

غالبا سعی می شود فضای اطراف این پله ها به همراه خود پله ها مفهوم خاصی را نشان دهد.

اجزای پله : پله ها شامل یک سری اجزای اصلی هستند که در ابتدا آنها را بررسی می کنیم، سپس جزئیات ریز پله ها و اصطلاحاتی در مورد آنها را از نظر می گذرانیم.

به سطح فوقانی پله گفته می شود یعنی محل گذاشتن کف پا برای بالا رفتن یا پایین آمدن از آن .

اندازه کف پله معمولاٌ 35 سانتیمتر میباشد.

کف پله به چند دسته تقسیم : ( tread ) 1) کف پله می شود: الف) کف پله مستطیل : ی هر یک از تک پله ها در یک رشته پله راسته.

کف پله ای برای تغییر مسیر حرکت، با گوه شکل شدگی کم یا زیاد (متغیر) .

: ( winder ) ب) کف پله متغیر کف پله وسطی از سه تک پله متغیری که یک گردش 90 درجه ایجاد می کند.

: ( kite winder ) ج) کف پله بادبادکی هر کف پله در دنباله ای از کف پله های متغیر مرتب شده به نحوی که عرضشان در وجه داخلی یک پیکان، تقریباٌ همان عرض کف پله های مستطیلی مجاور باشد .

کف پله های هم نوا : (dancing winder ) د) کف پله هم خوان می تواند معادل دیگری برای آن باشد.

ه) کف پله تشتکی: تشتکی فولادی که در آن بتن می ریزند تا به عنوان یک کف پله یا به صورت یک کف پله و پیشانی مرکب، عمل کند.

و) کف پله ورقی: نوعی کف پله که از ورق فلزی درست می شود و به منظور ایجاد یک سطح غیر لغزنده روی سطح آن طرح های برجسته ای وجود دارد.

ز) کف پله ایمنی: نوعی کف پله با سطحی زبر شده برای جلوگیری از لغزش.

یک تخته که مستقیماٌ روی بالاترین پیشانی در یک رشته پلکان قرار گرفته و لبه آن با لبه دماغه کف پله ها هم خوانی دارد.

: ( landing tread ) ی) کف پله ایستگاهی 2) ارتفاع پله : فاصله عمودی کف های دو پله متوالی را ارتفاع پله می گویند.

میزان تغییرات ارتفاع پله به مکان موقعیت پله بستگی دارد.

پیشانی پله می تواند مایل باشد که به منظور ایجاد فضای بیشتری برای پا به طرف داخل مایل شده است.

( riser ) .

3) پیشانی پله : به قطعه عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار می گیرد گفته می شود 4) گونه پله : سطح بغل پله را می گویند.

5) عرض پل : ه به فاصله بین گونه های پله گفته می شود و به مکان و تعداد استفاده کنندگان از پلکان بستگی دارد.

( nosing ) .

6) لب پله (دماغه پله) : پیش آمدگی کف پله از پیشانی، لب پله نامیده می شود.

وجود آن موجب بزرگ تر شدن کف پله می شود 7) شیار کف پله : در کف پله شیارهایی در امتداد عرض پله ایجاد می کنند این شیارها از لیز خوردن افراد جلوگیری می کند.

8) ردیف یا خیز پله : به مجموعه پله های متوالی بین دو اختلاف سطح ردیف پله گفته می شود.

در هر ردیف پله حداقل سه پله متوالی وجود دارد.

9) خط مسیر پله : این خط محل شروع و ختم پله را مشخص می کند.

خط مسیر پله در روی پلان و وسط عرض پله ها مشخص می شود.

10 ) خط شیب پله :ا ین خط، لبه پله های یک ردیف پله را به یکدیگر وصل می کند.

11 ) زاویه شیب پله :ب ه زاویه بین شیب پله با افق، زاویه شیب پله گفته می شود.

زاویه شیب پله رابطه مستقیم با ارتفاع پله و رابطه معکوس با کف پله دارد.

12 ) حجم پله : به ضخامت سقف زیر یک ردیف پله گفته می شود.

13 ) طول پله : به طول افقی یک ردیف پله گفته می شود، یعنی از لبه اولین پله تا انتهای کف آخرین پله در یک شیب.

) پاگرد : ایستگاه مابین پله ها که برای رفع خستگی ساخته می شود به پاگرد پله معروف است.

حداقل پهنای پاگرد باید مساوی سه قدم باشد، و طول پاگرد برابر است با تعداد بارهای طول قدم گذاری به اضافه عمق قدم ( quarter space ) .

الف) پاگرد ربع گردش : پاگرد مربع مستطیل متصل کننده دو رشته از یک پلکان (ال) بهم ( half-space landing ) .

ب) پاگرد تیم گردش : پاگرد متصل کننده دو رشته از یک پلکان دو خم (نیم گردش 180 درجه ای) بهم ( railing ) .

15 ) نرده پله : وسیله ای است برای جلوگیری از سقوط اشخاص در طرفین ردیف پله ها، نصب می شود نرده هنگامی ضرورت می یابد که در استفاده از پله خطر وجود داشته باشد و همین طور به عنوان یک مانع فیزیکی بین داخل پله و بیرون آن قلمداد می شود.

نرده با مصالح مختلف از قبیل چوب، فلز، سنگ یا مصالح دیگر ساخته می شود بهترین و مناسب ترین جنس برای نرده، آهن و فولاد و استیل می باشد که به حالت سیمی بافته شده است .

ای ن مدل ترکیبی انعطاف پذیر است از پایداری و پشت نمایی نرده.

در هر حال نرده باید محکم و به اندازه کافی بلند باشد تا برای استفاده کننده از پله ایجاد ایمنی کند.

ارتفاع نرده در حدود 75 الی 80 سانتیمتر پیشنهاد می گردد.

همچنین نرده پله می تواند از جنس پلکسی گلاس باشد.

16 ) دست انداز پله : روی نرده و به موازات خط شیب پله نصب می شود.

هم چنین عضو شیب دار طولی که در کناره یک پله یاسکو، یک جای دست ایجاد کرده و به عنوانی یک محافظ ( handrail ) (.

عمل می کند.

( این مدخل به غلط به کل نرده کنارپله هم اطلاق می شود 17 ) چشم پله : به فاصله بین دو ردیف پله گفته می شود.

( یعنی شکاف بین دو بازوی پلکان ) 18 ) شمشیری پله : یکی از تخته های شیبدار امتداد یافته در طول کناره یک دستگاه پله برای تحمل یا پوشاندن لبه های کف پله ها و پیشانی ها.

اسم دیگر آن تیر باربر پلکان ( بغل بند ) می باشد که به چند دسته تقسیم می شود: String ( stringboard, stringer ) housed string ( closed string ) .

الف) تیر بار بر حفره دار : نوعی تیر باربر پلکان، که پیشانی ها و کف پله ها در مجموعه ای از حفره های ایجاد شده در طول آن، قرار می گیرد ( wall string ) .

ب) تیر باربر دیواری : یک تیر باربر پلکانی که در مجاورت یک دیوار قرار گرفته و معمولاٌ فاق دار و زبانه دار است carriage ( rough stringer ) ( .

پ) تیر باربر پلکانی : تیری شیب دار مخصوص تحمل پله های یک دستگاه پله.

( این واژه فقط به تیر باربری اطلاق می شود که لبه های آن، پلکانی شده است open string ( art string ) .

ت) بغل بند بار : نوعی بغل بند پله که لبه بالایی آن به صورت مقطع عرضی کف پلها و پیشانی ها، بریده u1588 شده است